ebayes commited on
Commit
597042a
1 Parent(s): bcf8d2d

Upload 30 files

Browse files
am_gen_test.json ADDED
@@ -0,0 +1,30 @@
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1
+ [
2
+ {
3
+ "q": "ለሚከተሉት ጥያቄዎች ትክክል ከሆኑ ‹‹እውነት›› ወይም ስህተት ከሆኑ ‹‹ሐሰት›› በማለት ፃፍ/ፊ፡፡\n\n‹‹በፊደል ‹‹ጳ›› ጳጳስ የሚል ቃል ይመሰረታል፡፡››",
4
+ "a": "እውነት",
5
+ "context": "",
6
+ "grade": 1,
7
+ "category": "Reading Comprehension"
8
+ },
9
+ {
10
+ "q": "ለሚከተሉት ጥያቄዎች ትክክል ከሆኑ ‹‹እውነት›› ወይም ስህተት ከሆኑ ‹‹ሐሰት›› በማለት ፃፍ/ፊ፡\n\n‹‹አቶ ከበደ የሚባሉ ሰውዬ ለነውርዬ ምግብ ይሰጧቸው ነበር፡፡››",
11
+ "a": "ሐሰት",
12
+ "context": "ውርዩና ቡችዬ\n\nአቶ ሰለሞን ቤት የሚኖሩ አንዲት ድመትና አንድ ውሻ ነበሩ የድመቷ ስም ‹‹ውርዬ›› ሲሆን የውሻው\nስም ደግሞ ‹‹ቡችዬ›› ይባላል፡፡ ውርዬና ቡችዬ በጣም ጓደኛሞች ነበሩ፡፡ አቶ ሰለሞን ለውርዬ ወተት\nእና ሳንባ ለቡችዬ ደግሞ አጥንት ይሰጧቸዋል፡፡ ውርዬ እና ቡችዬ በጣም ደስተኞች ነበሩ፡፡",
13
+ "grade": 1,
14
+ "category": "Reading Comprehension"
15
+ },
16
+ {
17
+ "q": "ለሚከተሉት ጥያቄዎች ትክክል ከሆኑ ‹‹እውነት›› ወይም ስህተት ከሆኑ ‹‹ሐሰት›› በማለት ፃፍ/ፊ፡\n\n‹‹ውርዬና ቡችዬ ጓደኛሞች ነበሩ፡፡››",
18
+ "a": "እውነት",
19
+ "context": "ውርዩና ቡችዬ\n\nአቶ ሰለሞን ቤት የሚኖሩ አንዲት ድመትና አንድ ውሻ ነበሩ የድመቷ ስም ‹‹ውርዬ›› ሲሆን የውሻው\nስም ደግሞ ‹‹ቡችዬ›› ይባላል፡፡ ውርዬና ቡችዬ በጣም ጓደኛሞች ነበሩ፡፡ አቶ ሰለሞን ለውርዬ ወተት\nእና ሳንባ ለቡችዬ ደግሞ አጥንት ይሰጧቸዋል፡፡ ውርዬ እና ቡችዬ በጣም ደስተኞች ነበሩ፡፡",
20
+ "grade": 1,
21
+ "category": "Reading Comprehension"
22
+ },
23
+ {
24
+ "q": "ለሚከተሉት ጥያቄዎች ትክክል ከሆኑ ‹‹እውነት›› ወይም ስህተት ከሆኑ ‹‹ሐሰት›› በማለት ፃፍ/ፊ፡፡\n\n‹‹በፊደል ‹‹ጀ ›› ጅራት የሚል ቃል ይመሰረታል፡፡››",
25
+ "a": "እውነት",
26
+ "context": "",
27
+ "grade": 1,
28
+ "category": "Reading Comprehension"
29
+ }
30
+ ]
am_gen_train.json ADDED
@@ -0,0 +1,37 @@
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1
+ [
2
+ {
3
+ "q": "ለሚከተሉት ጥያቄዎች ትክክል ከሆኑ ‹‹እውነት›› ወይም ስህተት ከሆኑ ‹‹ሐሰት›› በማለት ፃፍ/ፊ፡፡\n\n‹‹ከፊደል ‹‹ድ›› ቀጥሎ ፊደል ‹‹ዲ ›› ን እናገኛለን፡፡››",
4
+ "a": "ሐሰት",
5
+ "context": "",
6
+ "grade": 1,
7
+ "category": "Reading Comprehension"
8
+ },
9
+ {
10
+ "q": "ለሚከተሉት ጥያቄዎች ትክክል ከሆኑ ‹‹እውነት›› ወይም ስህተት ከሆኑ ‹‹ሐሰት›› በማለት ፃፍ/ፊ፡፡\n\n‹‹በፊደል ‹‹ቨ ›› ሸሚዝ የሚል ቃል ይመሰረታል፡፡››",
11
+ "a": "ሐሰት",
12
+ "context": "",
13
+ "grade": 1,
14
+ "category": "Reading Comprehension"
15
+ },
16
+ {
17
+ "q": "ለሚከተሉት ጥያቄዎች ትክክል ከሆኑ ‹‹እውነት›› ወይም ስህተት ከሆኑ ‹‹ሐሰት›› በማለት ፃፍ/ፊ፡\n\n‹‹ውርዬና ቡችዬ በጣም ደስተኞች ነበሩ፡፡››",
18
+ "a": "እውነት",
19
+ "context": "ውርዩና ቡችዬ\n\nአቶ ሰለሞን ቤት የሚኖሩ አንዲት ድመትና አንድ ውሻ ነበሩ የድመቷ ስም ‹‹ውርዬ›› ሲሆን የውሻው\nስም ደግሞ ‹‹ቡችዬ›› ይባላል፡፡ ውርዬና ቡችዬ በጣም ጓደኛሞች ነበሩ፡፡ አቶ ሰለሞን ለውርዬ ወተት\nእና ሳንባ ለቡችዬ ደግሞ አጥንት ይሰጧቸዋል፡፡ ውርዬ እና ቡችዬ በጣም ደስተኞች ነበሩ፡፡",
20
+ "grade": 1,
21
+ "category": "Reading Comprehension"
22
+ },
23
+ {
24
+ "q": "ለሚከተሉት ጥያቄዎች ትክክል ከሆኑ ‹‹እውነት›› ወይም ስህተት ከሆኑ ‹‹ሐሰት›› በማለት ፃፍ/ፊ፡\n\n‹‹ውርዬ እና ቡችዬ የሚኖሩት በጫካ ውስጥ ነበር፡፡››",
25
+ "a": "ሐሰት",
26
+ "context": "ውርዩና ቡችዬ\n\nአቶ ሰለሞን ቤት የሚኖሩ አንዲት ድመትና አንድ ውሻ ነበሩ የድመቷ ስም ‹‹ውርዬ›› ሲሆን የውሻው\nስም ደግሞ ‹‹ቡችዬ›› ይባላል፡፡ ውርዬና ቡችዬ በጣም ጓደኛሞች ነበሩ፡፡ አቶ ሰለሞን ለውርዬ ወተት\nእና ሳንባ ለቡችዬ ደግሞ አጥንት ይሰጧቸዋል፡፡ ውርዬ እና ቡችዬ በጣም ደስተኞች ነበሩ፡፡",
27
+ "grade": 1,
28
+ "category": "Reading Comprehension"
29
+ },
30
+ {
31
+ "q": "ለሚከተሉት ጥያቄዎች ትክክል ከሆኑ ‹‹እውነት›› ወይም ስህተት ከሆኑ ‹‹ሐሰት›› በማለት ፃፍ/ፊ፡\n\n‹‹የድመቷ ስም ቡችዬ ነበር፡፡››",
32
+ "a": "ሐሰት",
33
+ "context": "ውርዩና ቡችዬ\n\nአቶ ሰለሞን ቤት የሚኖሩ አንዲት ድመትና አንድ ውሻ ነበሩ የድመቷ ስም ‹‹ውርዬ›› ሲሆን የውሻው\nስም ደግሞ ‹‹ቡችዬ›› ይባላል፡፡ ውርዬና ቡችዬ በጣም ጓደኛሞች ነበሩ፡፡ አቶ ሰለሞን ለውርዬ ወተት\nእና ሳንባ ለቡችዬ ደግሞ አጥንት ይሰጧቸዋል፡፡ ውርዬ እና ቡችዬ በጣም ደስተኞች ነበሩ፡፡",
34
+ "grade": 1,
35
+ "category": "Reading Comprehension"
36
+ }
37
+ ]
am_gen_val.json ADDED
@@ -0,0 +1,9 @@
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1
+ [
2
+ {
3
+ "q": "ለሚከተሉት ጥያቄዎች ትክክል ከሆኑ ‹‹እውነት›› ወይም ስህተት ከሆኑ ‹‹ሐሰት›› በማለት ፃፍ/ፊ፡፡\n\n‹‹በፊደል ‹‹ደ ›› ደብተር የሚል ቃል ይመሰረታል፡፡››",
4
+ "a": "እውነት",
5
+ "context": "",
6
+ "grade": 1,
7
+ "category": "Reading Comprehension"
8
+ }
9
+ ]
am_mc1_test.json ADDED
@@ -0,0 +1,458 @@
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1
+ [
2
+ {
3
+ "question": "ስራ ለሰሪው እሾህ ላጣሪው ለሚለው አባባል የሚመሳሰለው የቱ ነው?",
4
+ "a": "ደባ ራሱን ስለት ድሱን",
5
+ "b": "ወጥ ለሰሪው እህል ለዘሪው",
6
+ "c": "እስስትነት",
7
+ "d": "እስስትነት",
8
+ "answerKey": "a",
9
+ "context": "",
10
+ "grade": 10,
11
+ "preamble": "",
12
+ "category": "Reading comprehension"
13
+ },
14
+ {
15
+ "question": "ህመሙን የደበቅ መድሐኒት የለውም፡፡ለሚለው አባባል ሊመሳሳል የሚችለው ከሚከተሉት የትኛው ነው?",
16
+ "a": "ባለቤት ካልጮኸ ጎረቤት አይረዳም፡፡",
17
+ "b": "ባለቤቱን ካልናቁ አጥሩን አይነቀንቁ፡፡",
18
+ "c": "ነጋሪ የሌለው ይታማ አይመስለው ",
19
+ "d": "ጆሮ ለባለቤቱ ባዳ ነው፡፡",
20
+ "answerKey": "a",
21
+ "context": "",
22
+ "grade": 10,
23
+ "preamble": "",
24
+ "category": "Reading comprehension"
25
+ },
26
+ {
27
+ "question": "ማህበረሰቡ በረጅም ዘመን ዕድሜ ከልማዱ፣ ከወጉና ከህጉ አዋህዶና አስማምቶ የሰራው ምኑን ነው?",
28
+ "a": "ነጻነቱና ጭቆናው ",
29
+ "b": "አመለካከቱና አስተሳሰቡ",
30
+ "c": "ትክክለኛ እምነት የመያዝ ፍላጎቱ ",
31
+ "d": "ትክክለኛ አስተሳሰብ የመያዝ ፍላጎቱ",
32
+ "answerKey": "a",
33
+ "context": "ምንባብ:\nሰው በተፈጥሮው የረሃብና የጥም ፣የበቀልና የመሳሰለው ፍልጎቱ ሁሉ እንዲፈጸምለት ይፈልጋል፤ነገርግን ማህበሩ እያንዳንዱ ሰው የተፈጥሮ ፍላጎቱን ለመፈጸም ሲል ሌሎቹን ሰዎች እንዳይጎዳ የሚወስንበት የጽህፈትና የልማድ ሕግ ሠራ፡፡ስለዚህ የተፈጥሮ ፍልጎቱን ለመፈጸም የማህበበሩን የጽህፈትና የልማድ ሕግ የተላለፈ ነውረኛ ተብሎ ይፈረድበታል፡፡\nአንድ ሰው ከሌላው የሚያስቆጣ ነገር ቢደርስበትና ለቁጣው ምክንያት የሆነውን ሰው ለማጥፋት ቢወድ፣ በማህበሩ ህግ ቅጣት እንደሚያስከትል ስለሚያውቅ ቁጣውን ለማብረድ ፣ሌላ የሚበቀልበት አማራጭ መንገድ መመፈለግ አለበት፡፡ስለዚህ የሰው ሰውነት የነጻነትና የጭቆና ውጤት ነው ማለት ይቻላል፡፡ይህ ነጻነትና ጭቆና ማህበሩ በረጅም ዘመን ዕድሜው ከልማዱ፣ከወጉ፣ከህጉ አዋህዶና አስማምቶ የሰራው ነው፡፡ስለዚህ እያንዳንዱ ሰው ተወልዶ ውስጡ ሲገባ በሱ ተመርቶ መኖር አለበት፤ከማህበሩ ስርዓት አንድ ነቁጥ እንኳን አይተላለፍም፡፡\nበጠቅላላው የማህበር ትምህርት እያንዳንዱ ሰው ሲወለድ ይዟቸው የሚወለደውን ጠቃሚ ውጥኖች ነጻነት በመስጠትና በልዩልዩ መንገድ በመርዳት ጎጂዎቹነንም እንዲሁ በልዩልዩ መንገድ በመጠቆምና በማረም ሰውዬውን ማህበራዊ እንዲሆን ያደርገዋል",
34
+ "grade": 10,
35
+ "preamble": "ከዚህ በታች የቀረበውን ምንባብ መሰረት አድርጋችሁ ለሚከተለው ጥያቄ ከተሰጡት አማራጮች መካከል ትክክለኛውን መልስ ምረጡ፡፡",
36
+ "category": "Reading comprehension"
37
+ },
38
+ {
39
+ "question": "ከሚከተሉት መካከል አሉታዊ ዓረፍተነገር የሆነው የትኛው ነው?",
40
+ "a": "ልጁ አርፈዶ ስለመጣ አስተማሪው አላስገቡትም፡፡ ",
41
+ "b": "የት/ቤታችን ህንጻ ግንባታ እየተፋጠነ ነው፡፡ ",
42
+ "c": "መቼ መጣህ",
43
+ "d": "እንኳን ደስ ያለህ",
44
+ "answerKey": "a",
45
+ "context": "",
46
+ "grade": 10,
47
+ "preamble": "",
48
+ "category": "Reading comprehension"
49
+ },
50
+ {
51
+ "question": "ሰማይን የሚያክል ብራና ተጽፎ ፣\nዐባይን የሚያክል ቀለም ተበጥብጦ፣\nውድህና ውዴ እዚያ ላይ ተጽፎ ፣\nያንን የሚያነበው የተማረ ጠፍቶ፣\nጎጃም ተሻገረ የብር ሳንቃ ገዝቶ፡፡ ይህ ግጥም የተጻፈበት የዘይቤ ዓይነት ከሚከተሉት የትኛው ነው?",
52
+ "a": "ግነት",
53
+ "b": "እንቶኔ",
54
+ "c": "አያዎ",
55
+ "d": "ተምሳሌት",
56
+ "answerKey": "a",
57
+ "context": "",
58
+ "grade": 10,
59
+ "preamble": "",
60
+ "category": "Reading comprehension"
61
+ },
62
+ {
63
+ "question": "ከሚከተሉት ቃላት መካከል በእማሬያዊ ፍችው የገባው ቃል የቱ?",
64
+ "a": "ባለፈው በጎርፍ ተራቁቶ የነበረው መሬት አሁን ተራራ ሀኗል፡፡",
65
+ "b": "ልጅቷ መሬት ስለሆነች ለሰው ሁሉ ትመቻለች፡፡",
66
+ "c": "ልጃቸው አድጎ ሲጣሉ ሽማግሌ ሆኖ ያስታርቃቸውዋል፡፡",
67
+ "d": "የእህቴ ያገባችው ባል መልዓክ ነው፡፡",
68
+ "answerKey": "a",
69
+ "context": "",
70
+ "grade": 10,
71
+ "preamble": "",
72
+ "category": "Reading comprehension"
73
+ },
74
+ {
75
+ "question": "ግጥሙ የተጻፈው በየትኛው የግጥም ዓይነት ነው?",
76
+ "a": "የወልቤት",
77
+ "b": "የጸጋዬ ቤት",
78
+ "c": "የቡሄ በሉ ቤት",
79
+ "d": "የሰንጎ መገን ቤት",
80
+ "answerKey": "a",
81
+ "context": "ግጥም:\n\nየሞተው ወዳጄ እኔ የማልናፍቀው፣\nያነሳኛል አሉ ሲጨንቀው ሲጠበው፣\nመቆያው ማደሪያው ከቤቴ ከደጄ\nምንድን ይሻ ይሆን ትልቁ ወዳጄ?\nታዲያ ምን ይሉታል እንዲህ ያለውን\nከመቃብር በታች ነፍስ የዘራውን፡፡\nምናልባት ሲቀበር ዐፈር አልባሾቹ፣\nኮረትና ድንጋይ አልጫኑት ከታቹ፡፡\nነፍስ እንዳለው ፍጡር እንዳልተቀበረ፣\nምነዋ ወዳጄ ብዙ ቀባጠረ?\nመኖርም መሞትም አንዴ ጥርስን ነክሶ፣\nወይ በምግባር ከብሮ ወይ በምግባር ረክሶ፣\nእንጅ እንደ ወዳጄ መች መቃብር ምሶ፣\nእንጅ እንደ ወዳጄ መች ለራስ አልቅሶ፣\nየቁም ሞትን ሙቶ በተንኮል ጨንብሶ፣\nካልሆነ በስተቀር የ‹‹ደንቆሮ››ለቅሶ፣\nመልሶ መልሶ መልሶ መላልሶ፡፡",
82
+ "grade": 10,
83
+ "preamble": "ቀጥሎ የቀረበውን ግጥም መሰረት አድርጋችሁ ለሚከተለው ጥያቄ ከተሰጡት አማራጮች መካከል ትክክለኛውን መልስ የያዘውን ፊደል ምረጡ፡፡",
84
+ "category": "Reading comprehension"
85
+ },
86
+ {
87
+ "question": "በአማርኛ ቋንቋ ውስጥ የሚገኙትን የውሰት ቃላት በተመለከተ ምን ማለት ይቻላል?",
88
+ "a": "ሁሉም",
89
+ "b": "ከሐይማኖት አገባብ ጋር የተዋረሱ መሆናቸውን",
90
+ "c": "በንግድ አማካኝነት የተገኙ መሆናውን",
91
+ "d": "በጦርነት የገቡ መሆናቸውን",
92
+ "answerKey": "a",
93
+ "context": "",
94
+ "grade": 10,
95
+ "preamble": "",
96
+ "category": "Reading comprehension"
97
+ },
98
+ {
99
+ "question": "ከሚከተሉት መካከል ልዩ የሆነውን ቃል አውጡ፡፡",
100
+ "a": "ምልሰት",
101
+ "b": "ሴራ",
102
+ "c": "ታሪክ",
103
+ "d": "መቼት",
104
+ "answerKey": "a",
105
+ "context": "",
106
+ "grade": 10,
107
+ "preamble": "",
108
+ "category": "Reading comprehension"
109
+ },
110
+ {
111
+ "question": "ከሚከተሉት መካከል በውይይት ወቅት የማይፈለግ ድርጊት የቱነው?",
112
+ "a": "ሃሳብ በሚሰጥበት ጊዜ ሁሉ በጭብጨባ ማድነቅ",
113
+ "b": "የተለየ ሃሳብን በውይይት አስደግፎ ማቅረብ",
114
+ "c": "ውይይቱን በበቂ ማስረጃ ማጠናከር ",
115
+ "d": "የተወያይን ሃሳብ ማክበር ",
116
+ "answerKey": "a",
117
+ "context": "",
118
+ "grade": 10,
119
+ "preamble": "",
120
+ "category": "Reading comprehension"
121
+ },
122
+ {
123
+ "question": "ሾፌሩ በወያላውና በተሳፋሪው መካከል ላለው ያለመግባባት ደንታ ሳይኖረው የማሽከርከር ስራውን ተያይዞታል፡፡\nለተሰመረበት ቃል ተመሳሳይ የሚሆነው የቱ ነው?",
124
+ "a": "ግድ",
125
+ "b": "ግምት",
126
+ "c": "ተሳትፎ",
127
+ "d": "ክብር",
128
+ "answerKey": "a",
129
+ "context": "",
130
+ "grade": 10,
131
+ "preamble": "",
132
+ "category": "Reading comprehension"
133
+ },
134
+ {
135
+ "question": "አስቴር ስራ ስትቀጠር የጠለፋ ዋስ እንድታቀርብ ተጠየቀች፡፡የተሰመረበት ፈሊጥ ፍች የትኛው ነው?",
136
+ "a": "ተያዥ",
137
+ "b": "ጓደኛ",
138
+ "c": "አለኝታ",
139
+ "d": "ጠበቃ",
140
+ "answerKey": "a",
141
+ "context": "",
142
+ "grade": 10,
143
+ "preamble": "",
144
+ "category": "Reading comprehension"
145
+ },
146
+ {
147
+ "question": "ከሚከተሉት መካከል አንዱ የልብወለድን ጽሁፍ ባህሪያት አይወክልም፡፡",
148
+ "a": "ሙሉ ለሙሉ ከገሃዱ ዓለም የወጣ ነው፡፡",
149
+ "b": "ማህረሰቡን ሊተች ይችላል፡፡",
150
+ "c": "የሚጻፈው በጊዜና በቦታ ተወስኖ ነው፡፡",
151
+ "d": "የደራሲው የምዕናብ ውጤት ነው፡፡",
152
+ "answerKey": "a",
153
+ "context": "",
154
+ "grade": 10,
155
+ "preamble": "",
156
+ "category": "Reading comprehension"
157
+ },
158
+ {
159
+ "question": "በበጋ እንዳይዘራ ጸሃይ እየፈራ ፣\nበሐምሌ እንዳይዘራ ዝናብ እየፈራ፣\nልጁ ዳቦ ቢለው በጅብ አስፈራራ ፡፡ የሚለው ቃላዊ ግጥም ምንን ይገልጻል ?",
160
+ "a": "ፍቅርን",
161
+ "b": "ስንፍናን",
162
+ "c": "ጥላቻን",
163
+ "d": "ሙገሳን",
164
+ "answerKey": "a",
165
+ "context": "",
166
+ "grade": 10,
167
+ "preamble": "",
168
+ "category": "Reading comprehension"
169
+ },
170
+ {
171
+ "question": "አንድ ጸኃፊ የአንድን ሃሳብ እውነትነት ወይም ሐሰትነት በማስረጃ በማስደገፍ ለማሳመን በመጣር የሚጽፍ ከሆነ የድርሰቱ ዓይነት ምን ይባላል?",
172
+ "a": "አመዛዛኝ ድርሰት",
173
+ "b": "ተራኪ ድርሰት",
174
+ "c": "ስዕላዊ ድርሰት ",
175
+ "d": "ገላጭ ድርሰት",
176
+ "answerKey": "a",
177
+ "context": "",
178
+ "grade": 10,
179
+ "preamble": "",
180
+ "category": "Reading comprehension"
181
+ },
182
+ {
183
+ "question": "በአንድ ተውኔት የተሳሉትን ገጸ ባህሪት በመወከል መድረክ ላይ የሚተውኑ --------------- ይባላሉ፡፡",
184
+ "a": "ተዋንያን",
185
+ "b": "ገጸባህሪያት",
186
+ "c": "መሪተውኔት",
187
+ "d": "መሪ ተዋናይ",
188
+ "answerKey": "a",
189
+ "context": "",
190
+ "grade": 10,
191
+ "preamble": "",
192
+ "category": "Reading comprehension"
193
+ },
194
+ {
195
+ "question": "የልጅቷን ጥሮ ግሮ መኖር የሚያውቅ ያውቀዋል፡፡ ለተሰመረበት ቃል በፍቺ የሚመሳሰለው የቱ ነው፡፡",
196
+ "a": "ለፍቶ",
197
+ "b": "አታሎ",
198
+ "c": "ተንደላቆ",
199
+ "d": "ዘንጦ",
200
+ "answerKey": "a",
201
+ "context": "",
202
+ "grade": 10,
203
+ "preamble": "",
204
+ "category": "Reading comprehension"
205
+ },
206
+ {
207
+ "question": "‹‹በተንኮል ጨንብሶ›› ማለት ምን ማለት ነው ?",
208
+ "a": "ውስጡን በተንኮል ሞልቶ",
209
+ "b": "አይኑን አጨንቁሮ",
210
+ "c": "ራሱን አሞግሶ",
211
+ "d": "ራሱን ጎድቶ",
212
+ "answerKey": "a",
213
+ "context": "ግጥም:\n\nየሞተው ወዳጄ እኔ የማልናፍቀው፣\nያነሳኛል አሉ ሲጨንቀው ሲጠበው፣\nመቆያው ማደሪያው ከቤቴ ከደጄ\nምንድን ይሻ ይሆን ትልቁ ወዳጄ?\nታዲያ ምን ይሉታል እንዲህ ያለውን\nከመቃብር በታች ነፍስ የዘራውን፡፡\nምናልባት ሲቀበር ዐፈር አልባሾቹ፣\nኮረትና ድንጋይ አልጫኑት ከታቹ፡፡\nነፍስ እንዳለው ፍጡር እንዳልተቀበረ፣\nምነዋ ወዳጄ ብዙ ቀባጠረ?\nመኖርም መሞትም አንዴ ጥርስን ነክሶ፣\nወይ በምግባር ከብሮ ወይ በምግባር ረክሶ፣\nእንጅ እንደ ወዳጄ መች መቃብር ምሶ፣\nእንጅ እንደ ወዳጄ መች ለራስ አልቅሶ፣\nየቁም ሞትን ሙቶ በተንኮል ጨንብሶ፣\nካልሆነ በስተቀር የ‹‹ደንቆሮ››ለቅሶ፣\nመልሶ መልሶ መልሶ መላልሶ፡፡",
214
+ "grade": 10,
215
+ "preamble": "ቀጥሎ የቀረበውን ግጥም መሰረት አድርጋችሁ ለሚከተለው ጥያቄ ከተሰጡት አማራጮች መካከል ትክክለኛውን መልስ የያዘውን ፊደል ምረጡ፡፡",
216
+ "category": "Reading comprehension"
217
+ },
218
+ {
219
+ "question": "ከሚከተሉት መካከል አንዱ የስነጽሁፍ ጥበባዊ ብቃት መመዘኛ አይደለም፡፡",
220
+ "a": "በጽሁፍ መስፈሩ",
221
+ "b": "ማራኪና ሳቢ በሆነ መንገድ መቅረቡ",
222
+ "c": "በአገላለጹ አምሮ መቅረቡ",
223
+ "d": "የሰውን ልጅ ሕይዎት ማሳየቱ",
224
+ "answerKey": "a",
225
+ "context": "",
226
+ "grade": 10,
227
+ "preamble": "",
228
+ "category": "Reading comprehension"
229
+ },
230
+ {
231
+ "question": "ማንኛውም ቋንቋ ምሉዕ ነው ሲባል ምን ማለት ነው?",
232
+ "a": "የተናጋሪውን ማህበረሰብ ባህል መግለጽ ይችላል ማለት ነው፡፡",
233
+ "b": "ሙሉ በሙሉ ራሱን የቻለ ነው ማለት ነው፡፡",
234
+ "c": "ከሌሎች ቋንቋ ቃላት በመዋስ ጉድለቱን ይሞላል ማለት ነው፡፡",
235
+ "d": "የሌላን ቋንቋ ቃል ይተረጉማል ማለት ነው፡፡",
236
+ "answerKey": "a",
237
+ "context": "",
238
+ "grade": 10,
239
+ "preamble": "",
240
+ "category": "Reading comprehension"
241
+ },
242
+ {
243
+ "question": "ከሚከተሉት መካከል ህቡዕ ለሚለው ቃል ሊመሳሳለወው የማይችል የትኛው ነው?",
244
+ "a": "ገሃድ",
245
+ "b": "ድብቅ",
246
+ "c": "ስውር",
247
+ "d": "ሚስጢራዊ",
248
+ "answerKey": "a",
249
+ "context": "",
250
+ "grade": 10,
251
+ "preamble": "",
252
+ "category": "Reading comprehension"
253
+ },
254
+ {
255
+ "question": "… ስለዚህ እያንዳንዱ ሰው ተወልዶ ውስጡ ሲገባ በእሱ መኖር አለበት ፡፡ በእሱ የተባለው ምንድን ነው?",
256
+ "a": "የልማድና የጽህፈት ህጉ",
257
+ "b": "እያንዳንዱ ሰው",
258
+ "c": "ሐይማኖቱ",
259
+ "d": "ነጻነቱ",
260
+ "answerKey": "a",
261
+ "context": "ምንባብ:\nሰው በተፈጥሮው የረሃብና የጥም ፣የበቀልና የመሳሰለው ፍልጎቱ ሁሉ እንዲፈጸምለት ይፈልጋል፤ነገርግን ማህበሩ እያንዳንዱ ሰው የተፈጥሮ ፍላጎቱን ለመፈጸም ሲል ሌሎቹን ሰዎች እንዳይጎዳ የሚወስንበት የጽህፈትና የልማድ ሕግ ሠራ፡፡ስለዚህ የተፈጥሮ ፍልጎቱን ለመፈጸም የማህበበሩን የጽህፈትና የልማድ ሕግ የተላለፈ ነውረኛ ተብሎ ይፈረድበታል፡፡\nአንድ ሰው ከሌላው የሚያስቆጣ ነገር ቢደርስበትና ለቁጣው ምክንያት የሆነውን ሰው ለማጥፋት ቢወድ፣ በማህበሩ ህግ ቅጣት እንደሚያስከትል ስለሚያውቅ ቁጣውን ለማብረድ ፣ሌላ የሚበቀልበት አማራጭ መንገድ መመፈለግ አለበት፡፡ስለዚህ የሰው ሰውነት የነጻነትና የጭቆና ውጤት ነው ማለት ይቻላል፡፡ይህ ነጻነትና ጭቆና ማህበሩ በረጅም ዘመን ዕድሜው ከልማዱ፣ከወጉ፣ከህጉ አዋህዶና አስማምቶ የሰራው ነው፡፡ስለዚህ እያንዳንዱ ሰው ተወልዶ ውስጡ ሲገባ በሱ ተመርቶ መኖር አለበት፤ከማህበሩ ስርዓት አንድ ነቁጥ እንኳን አይተላለፍም፡፡\nበጠቅላላው የማህበር ትምህርት እያንዳንዱ ሰው ሲወለድ ይዟቸው የሚወለደውን ጠቃሚ ውጥኖች ነጻነት በመስጠትና በልዩልዩ መንገድ በመርዳት ጎጂዎቹነንም እንዲሁ በልዩልዩ መንገድ በመጠቆምና በማረም ሰውዬውን ማህበራዊ እንዲሆን ያደርገዋል",
262
+ "grade": 10,
263
+ "preamble": "ከዚህ በታች የቀረበውን ምንባብ መሰረት አድርጋችሁ ለሚከተለው ጥያቄ ከተሰጡት አማራጮች መካከል ትክክለኛውን መልስ ምረጡ፡፡",
264
+ "category": "Reading comprehension"
265
+ },
266
+ {
267
+ "question": "ወንድማማቾቹ በመፈቃቀር የኖሩ ቢሆኑም ፣ልሎች ካፈሩ በኋላ ግን ደመኛ ሆነዋል፡፡ የተሰመረበት ቃል ፍች ምንድን ነው?",
268
+ "a": "ሀናለ",
269
+ "b": "ወዳጅ",
270
+ "c": "ባላንጣ",
271
+ "d": "ባላንጋራ",
272
+ "answerKey": "a",
273
+ "context": "",
274
+ "grade": 10,
275
+ "preamble": "",
276
+ "category": "Reading comprehension"
277
+ },
278
+ {
279
+ "question": "የቸኮለ አፍሶ ለቀመ፡፡ ለሚለው አባባል የማይመሳሳለው የቱ ነው?",
280
+ "a": "ባፍ ይጠፉ በለፈለፉ፡፡",
281
+ "b": "ሲሮጡ የታጠቁት ሲሮጡ ይፈታል፡፡",
282
+ "c": "የጅብ ችኩል ቀንድ ይነክሳል፡፡",
283
+ "d": "አለባብሰው ቢያርሱ ባረም ይመለሱ፡፡",
284
+ "answerKey": "a",
285
+ "context": "",
286
+ "grade": 10,
287
+ "preamble": "",
288
+ "category": "Reading comprehension"
289
+ },
290
+ {
291
+ "question": "የግጥሙ መልዕክት ምንድን ነው?",
292
+ "a": "ሰው በጥሩ ስራው ይታወሳል፤ በመጥፎ ስራው ይረሳል፡፡",
293
+ "b": "ክፉ ስራ ከሰሩ በኋላ ጸጸት አስፈላጊ አለመሆኑን፣",
294
+ "c": "ችግርን በጽናት መጋፈጥን፣",
295
+ "d": "ችግርን እንደችግርነቱ መጋፈጥን፡፡",
296
+ "answerKey": "a",
297
+ "context": "ግጥም:\n\nየሞተው ወዳጄ እኔ የማልናፍቀው፣\nያነሳኛል አሉ ሲጨንቀው ሲጠበው፣\nመቆያው ማደሪያው ከቤቴ ከደጄ\nምንድን ይሻ ይሆን ትልቁ ወዳጄ?\nታዲያ ምን ይሉታል እንዲህ ያለውን\nከመቃብር በታች ነፍስ የዘራውን፡፡\nምናልባት ሲቀበር ዐፈር አልባሾቹ፣\nኮረትና ድንጋይ አልጫኑት ከታቹ፡፡\nነፍስ እንዳለው ፍጡር እንዳልተቀበረ፣\nምነዋ ወዳጄ ብዙ ቀባጠረ?\nመኖርም መሞትም አንዴ ጥርስን ነክሶ፣\nወይ በምግባር ከብሮ ወይ በምግባር ረክሶ፣\nእንጅ እንደ ወዳጄ መች መቃብር ምሶ፣\nእንጅ እንደ ወዳጄ መች ለራስ አልቅሶ፣\nየቁም ሞትን ሙቶ በተንኮል ጨንብሶ፣\nካልሆነ በስተቀር የ‹‹ደንቆሮ››ለቅሶ፣\nመልሶ መልሶ መልሶ መላልሶ፡፡",
298
+ "grade": 10,
299
+ "preamble": "",
300
+ "category": "Reading comprehension"
301
+ },
302
+ {
303
+ "question": "በቅኔ ውስጥ ወርቅ የምንለው -----------------------ማለት ነው?",
304
+ "a": "ሚስጥሩን",
305
+ "b": "በሰም የተሸፈነውን",
306
+ "c": "ገበያ ሰደዷትዋና ሃሳቡን",
307
+ "d": "ፈርጡን",
308
+ "answerKey": "a",
309
+ "context": "",
310
+ "grade": 10,
311
+ "preamble": "",
312
+ "category": "Reading comprehension"
313
+ },
314
+ {
315
+ "question": "ፊደል ‹‹ሀ ›› ___ ሞክሼዎች አላት፡፡",
316
+ "a": "ሶስት",
317
+ "b": "አንድ",
318
+ "c": "አስር",
319
+ "d": "",
320
+ "answerKey": "a",
321
+ "context": "",
322
+ "grade": 1,
323
+ "preamble": "",
324
+ "category": "Grammar"
325
+ },
326
+ {
327
+ "question": "አንድ ሰው የበቀል እርምጃ እንዳይወስድ የሚያግደው ምንድን ነው?",
328
+ "a": "የማህበሩ ስርዓት",
329
+ "b": "ህሊናው",
330
+ "c": "እምነቱ",
331
+ "d": "ቤተሰቡ",
332
+ "answerKey": "a",
333
+ "context": "ምንባብ:\nሰው በተፈጥሮው የረሃብና የጥም ፣የበቀልና የመሳሰለው ፍልጎቱ ሁሉ እንዲፈጸምለት ይፈልጋል፤ነገርግን ማህበሩ እያንዳንዱ ሰው የተፈጥሮ ፍላጎቱን ለመፈጸም ሲል ሌሎቹን ሰዎች እንዳይጎዳ የሚወስንበት የጽህፈትና የልማድ ሕግ ሠራ፡፡ስለዚህ የተፈጥሮ ፍልጎቱን ለመፈጸም የማህበበሩን የጽህፈትና የልማድ ሕግ የተላለፈ ነውረኛ ተብሎ ይፈረድበታል፡፡\nአንድ ሰው ከሌላው የሚያስቆጣ ነገር ቢደርስበትና ለቁጣው ምክንያት የሆነውን ሰው ለማጥፋት ቢወድ፣ በማህበሩ ህግ ቅጣት እንደሚያስከትል ስለሚያውቅ ቁጣውን ለማብረድ ፣ሌላ የሚበቀልበት አማራጭ መንገድ መመፈለግ አለበት፡፡ስለዚህ የሰው ሰውነት የነጻነትና የጭቆና ውጤት ነው ማለት ይቻላል፡፡ይህ ነጻነትና ጭቆና ማህበሩ በረጅም ዘመን ዕድሜው ከልማዱ፣ከወጉ፣ከህጉ አዋህዶና አስማምቶ የሰራው ነው፡፡ስለዚህ እያንዳንዱ ሰው ተወልዶ ውስጡ ሲገባ በሱ ተመርቶ መኖር አለበት፤ከማህበሩ ስርዓት አንድ ነቁጥ እንኳን አይተላለፍም፡፡\nበጠቅላላው የማህበር ትምህርት እያንዳንዱ ሰው ሲወለድ ይዟቸው የሚወለደውን ጠቃሚ ውጥኖች ነጻነት በመስጠትና በልዩልዩ መንገድ በመርዳት ጎጂዎቹነንም እንዲሁ በልዩልዩ መንገድ በመጠቆምና በማረም ሰውዬውን ማህበራዊ እንዲሆን ያደርገዋል",
334
+ "grade": 10,
335
+ "preamble": "ከዚህ በታች የቀረበውን ምንባብ መሰረት አድርጋችሁ ለሚከተለው ጥያቄ ከተሰጡት አማራጮች መካከል ትክክለኛውን መልስ ምረጡ፡፡",
336
+ "category": "Reading comprehension"
337
+ },
338
+ {
339
+ "question": "አንድን ግለሰብ አሁን ባለበትም ሆነ ወደፊት ለሚኖርበት ማህበረሰብ ጠቃሚ እንዲሆን ማድረጉ የማን ኃላፊነት ነው?",
340
+ "a": "የማበረሰቡ",
341
+ "b": "የተፈጥሮ ፍላጎቱ",
342
+ "c": "የግለሰቦች",
343
+ "d": "ነጻነቱ",
344
+ "answerKey": "a",
345
+ "context": "ምንባብ:\nሰው በተፈጥሮው የረሃብና የጥም ፣የበቀልና የመሳሰለው ፍልጎቱ ሁሉ እንዲፈጸምለት ይፈልጋል፤ነገርግን ማህበሩ እያንዳንዱ ሰው የተፈጥሮ ፍላጎቱን ለመፈጸም ሲል ሌሎቹን ሰዎች እንዳይጎዳ የሚወስንበት የጽህፈትና የልማድ ሕግ ሠራ፡፡ስለዚህ የተፈጥሮ ፍልጎቱን ለመፈጸም የማህበበሩን የጽህፈትና የልማድ ሕግ የተላለፈ ነውረኛ ተብሎ ይፈረድበታል፡፡\nአንድ ሰው ከሌላው የሚያስቆጣ ነገር ቢደርስበትና ለቁጣው ምክንያት የሆነውን ሰው ለማጥፋት ቢወድ፣ በማህበሩ ህግ ቅጣት እንደሚያስከትል ስለሚያውቅ ቁጣውን ለማብረድ ፣ሌላ የሚበቀልበት አማራጭ መንገድ መመፈለግ አለበት፡፡ስለዚህ የሰው ሰውነት የነጻነትና የጭቆና ውጤት ነው ማለት ይቻላል፡፡ይህ ነጻነትና ጭቆና ማህበሩ በረጅም ዘመን ዕድሜው ከልማዱ፣ከወጉ፣ከህጉ አዋህዶና አስማምቶ የሰራው ነው፡፡ስለዚህ እያንዳንዱ ሰው ተወልዶ ውስጡ ሲገባ በሱ ተመርቶ መኖር አለበት፤ከማህበሩ ስርዓት አንድ ነቁጥ እንኳን አይተላለፍም፡፡\nበጠቅላላው የማህበር ትምህርት እያንዳንዱ ሰው ሲወለድ ይዟቸው የሚወለደውን ጠቃሚ ውጥኖች ነጻነት በመስጠትና በልዩልዩ መንገድ በመርዳት ጎጂዎቹነንም እንዲሁ በልዩልዩ መንገድ በመጠቆምና በማረም ሰውዬውን ማህበራዊ እንዲሆን ያደርገዋል",
346
+ "grade": 10,
347
+ "preamble": "ከዚህ በታች የቀረበውን ምንባብ መሰረት አድርጋችሁ ለሚከተለው ጥያቄ ከተሰጡት አማራጮች መካከል ትክክለኛውን መልስ ምረጡ፡፡",
348
+ "category": "Reading comprehension"
349
+ },
350
+ {
351
+ "question": "ነጻነትና ጭቆና የ-----------------ዘመን ውጤት ናቸው፡፡",
352
+ "a": "የረጅም",
353
+ "b": "የአጭር",
354
+ "c": "የአንድ",
355
+ "d": "የመቶ",
356
+ "answerKey": "a",
357
+ "context": "ምንባብ:\nሰው በተፈጥሮው የረሃብና የጥም ፣የበቀልና የመሳሰለው ፍልጎቱ ሁሉ እንዲፈጸምለት ይፈልጋል፤ነገርግን ማህበሩ እያንዳንዱ ሰው የተፈጥሮ ፍላጎቱን ለመፈጸም ሲል ሌሎቹን ሰዎች እንዳይጎዳ የሚወስንበት የጽህፈትና የልማድ ሕግ ሠራ፡፡ስለዚህ የተፈጥሮ ፍልጎቱን ለመፈጸም የማህበበሩን የጽህፈትና የልማድ ሕግ የተላለፈ ነውረኛ ተብሎ ይፈረድበታል፡፡\nአንድ ሰው ከሌላው የሚያስቆጣ ነገር ቢደርስበትና ለቁጣው ምክንያት የሆነውን ሰው ለማጥፋት ቢወድ፣ በማህበሩ ህግ ቅጣት እንደሚያስከትል ስለሚያውቅ ቁጣውን ለማብረድ ፣ሌላ የሚበቀልበት አማራጭ መንገድ መመፈለግ አለበት፡፡ስለዚህ የሰው ሰውነት የነጻነትና የጭቆና ውጤት ነው ማለት ይቻላል፡፡ይህ ነጻነትና ጭቆና ማህበሩ በረጅም ዘመን ዕድሜው ከልማዱ፣ከወጉ፣ከህጉ አዋህዶና አስማምቶ የሰራው ነው፡፡ስለዚህ እያንዳንዱ ሰው ተወልዶ ውስጡ ሲገባ በሱ ተመርቶ መኖር አለበት፤ከማህበሩ ስርዓት አንድ ነቁጥ እንኳን አይተላለፍም፡፡\nበጠቅላላው የማህበር ትምህርት እያንዳንዱ ሰው ሲወለድ ይዟቸው የሚወለደውን ጠቃሚ ውጥኖች ነጻነት በመስጠትና በልዩልዩ መንገድ በመርዳት ጎጂዎቹነንም እንዲሁ በልዩልዩ መንገድ በመጠቆምና በማረም ሰውዬውን ማህበራዊ እንዲሆን ያደርገዋል",
358
+ "grade": 10,
359
+ "preamble": "ከዚህ በታች የቀረበውን ምንባብ መሰረት አድርጋችሁ ለሚከተለው ጥያቄ ከተሰጡት አማራጮች መካከል ትክክለኛውን መልስ ምረጡ፡፡",
360
+ "category": "Reading comprehension"
361
+ },
362
+ {
363
+ "question": "ሰዎች እቅድ አውጥተው ፣ጊዜና ቦታን በመወሰን በተለያዩ ርዕሰ ጉዳዮች ላይ ሐሳብ የሚለዋወጡበትና ከጋራ መግባባት ላይ የሚደርሱበት ክንውን ምንድን ነው?",
364
+ "a": "ውይይት",
365
+ "b": "ክርክር",
366
+ "c": "ጭውውት",
367
+ "d": "ትያትር",
368
+ "answerKey": "a",
369
+ "context": "",
370
+ "grade": 10,
371
+ "preamble": "",
372
+ "category": "Reading comprehension"
373
+ },
374
+ {
375
+ "question": "የሰንጎ መገን ቤት የሚባለው የግጥም ቤት በሐረግ ስንት ስንኞች ያሉት ነው፡፡",
376
+ "a": "አምስት",
377
+ "b": "ሶስት",
378
+ "c": "ስድስት",
379
+ "d": "አራት",
380
+ "answerKey": "a",
381
+ "context": "",
382
+ "grade": 10,
383
+ "preamble": "",
384
+ "category": "Reading comprehension"
385
+ },
386
+ {
387
+ "question": "ከሚከተሉት መካከል በውይይት አቀራረብ ጊዜ የሚከናወን ተግባር የሆነው የቱ ነው?",
388
+ "a": "የርዕሱን ዓላማ ባጭሩ ማስቀመጥ",
389
+ "b": "ስለ ርዕሱ ዋናዋና ሃሳቦችን መያዝ ",
390
+ "c": "ርዕሱን በሚገባ መረዳት",
391
+ "d": "የርዕሱን ወቅታዊነት መገምገም",
392
+ "answerKey": "a",
393
+ "context": "",
394
+ "grade": 10,
395
+ "preamble": "",
396
+ "category": "Reading comprehension"
397
+ },
398
+ {
399
+ "question": "እናንተ የአባቶቻችሁ ልጆች የአያቶቻችሁ ቅድመአያቶች ናችሁ፡፡ ተብሎ ቢገለጽ በየትኛው ዘይቤ የቀረበ ነው?",
400
+ "a": "በአያዎ",
401
+ "b": "በእንቶኔ",
402
+ "c": "በሰውኛ",
403
+ "d": "በምጸት",
404
+ "answerKey": "a",
405
+ "context": "",
406
+ "grade": 10,
407
+ "preamble": "",
408
+ "category": "Reading comprehension"
409
+ },
410
+ {
411
+ "question": "አቶ ተኮላ ስለ ወንድማቸው ድንገት በሰሙት ወሬ አዝነዋል ፡፡ ብንል የተሰመረበትን ቃል ሊተካ የሚችለው ከሚከተሉት የትኛው ነው?",
412
+ "a": "ልባቸው ተነክቷል",
413
+ "b": "ድርቅ ብለዋል",
414
+ "c": "ቅቤ ጠጥተዋል",
415
+ "d": "እፎይታ አግኝተዋል፡፡",
416
+ "answerKey": "a",
417
+ "context": "",
418
+ "grade": 10,
419
+ "preamble": "",
420
+ "category": "Reading comprehension"
421
+ },
422
+ {
423
+ "question": "ከሚከተሉት መካከል የስነቃል ዘርፍ ያልሆነው የቱ ነው?",
424
+ "a": "የልብወለድ መጻህፍት",
425
+ "b": "አፈታሪክ",
426
+ "c": "ሐተታ ተፈጥሮ",
427
+ "d": "ቃላዊ ግጥሞች",
428
+ "answerKey": "a",
429
+ "context": "",
430
+ "grade": 10,
431
+ "preamble": "",
432
+ "category": "Reading comprehension"
433
+ },
434
+ {
435
+ "question": "ውስን መቼትና ጥቂት ገጸባህሪያት የሚታዩበት የስነጽሁፍ ዘርፍ ምን ይባላል ?",
436
+ "a": "ድራማ",
437
+ "b": "ተውኔት",
438
+ "c": "አጭር ልብወለድ",
439
+ "d": "ረጅም ልብወለድ",
440
+ "answerKey": "a",
441
+ "context": "",
442
+ "grade": 10,
443
+ "preamble": "",
444
+ "category": "Reading comprehension"
445
+ },
446
+ {
447
+ "question": "ከክሂሎች መካከል በተፈጥሮ የምናገኛቸው ክሂሎች የትኞቹ ናቸው?",
448
+ "a": "ማዳመጥና መናገር",
449
+ "b": "መናገርና መጻፍ",
450
+ "c": "መጻፍና ማንበብ",
451
+ "d": "ማንበብናማዳመጥ",
452
+ "answerKey": "a",
453
+ "context": "",
454
+ "grade": 10,
455
+ "preamble": "",
456
+ "category": "Reading comprehension"
457
+ }
458
+ ]
am_mc1_train.json ADDED
@@ -0,0 +1,470 @@
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1
+ [
2
+ {
3
+ "question": "ከሚከተሉት መካከል የስራ ደብዳቤ ውስጥ ብቻ የሚገኝ የቱ ነው?",
4
+ "a": "ቁጥር",
5
+ "b": "ቀን",
6
+ "c": "መግቢያ",
7
+ "d": "ሐተታ",
8
+ "answerKey": "a",
9
+ "context": "",
10
+ "grade": 10,
11
+ "preamble": "",
12
+ "category": "Reading comprehension"
13
+ },
14
+ {
15
+ "question": "ከአጋም የተጠጋች ቁልቋል ዘላለም--------------------፡፡",
16
+ "a": "ስታነባ ትኖራለች",
17
+ "b": "ስትቀጥፍ ትኖራለች፡፡",
18
+ "c": "ስታብብ ትኖራለች",
19
+ "d": "አጋም አጋም ትሸታለች፡፡",
20
+ "answerKey": "a",
21
+ "context": "",
22
+ "grade": 10,
23
+ "preamble": "",
24
+ "category": "Reading comprehension"
25
+ },
26
+ {
27
+ "question": "ከኳስ ጨዋታ ውስጥ ጨዋታው ሲደራ፣ \nአይቀርም መድረሱ ፈጽሞ ግፍተራ፡፡ የዚህ ቅኔ ወርቅ የቱ ነው?",
28
+ "a": "ግፍተራ የሚባል ቦታ መጠራቱ አይቀርም፡፡ ",
29
+ "b": "መገፋፋት አይቀርም፡፡",
30
+ "c": "መገፋፋት በፍጹም መኖር የለበትም፡፡",
31
+ "d": "ግፍ የሰራ ሰው ተራው መድረሱ አይቀርም፡",
32
+ "answerKey": "a",
33
+ "context": "",
34
+ "grade": 10,
35
+ "preamble": "",
36
+ "category": "Reading comprehension"
37
+ },
38
+ {
39
+ "question": "መልዕክትን ለመቀበያነት የምንጠቀምባቸው የክሂል ዓይነቶች የትኞች ናቸው?",
40
+ "a": "ማዳመጥናማንበብ",
41
+ "b": "ማዳመጥና መናገር",
42
+ "c": "መጻፍና ማንበብ",
43
+ "d": "ማንበብናመጻፍ",
44
+ "answerKey": "a",
45
+ "context": "",
46
+ "grade": 10,
47
+ "preamble": "",
48
+ "category": "Reading comprehension"
49
+ },
50
+ {
51
+ "question": "ከሚከተሉት መካከል ምዕላድ የሆነው የቱ ነው?",
52
+ "a": "ሰው",
53
+ "b": "ሰውነት",
54
+ "c": "ሰዎች",
55
+ "d": "ሰዋዊ",
56
+ "answerKey": "a",
57
+ "context": "",
58
+ "grade": 10,
59
+ "preamble": "",
60
+ "category": "Reading comprehension"
61
+ },
62
+ {
63
+ "question": "ልጁ እንደእስስት ባህሪው ይቀያየራል፡፡ በሚለው አገላለፅ ውስጥ ለልጁና ለእስስት የጋራ የሆነው ባህሪይ የቱ ነው?",
64
+ "a": "ተቀያያሪነት",
65
+ "b": "እስስትነት",
66
+ "c": "ልጅነት",
67
+ "d": "ተንኮለኝነት",
68
+ "answerKey": "a",
69
+ "context": "",
70
+ "grade": 10,
71
+ "preamble": "",
72
+ "category": "Reading comprehension"
73
+ },
74
+ {
75
+ "question": "ከሚከተሉት ዐረፍተነገሮች አንዱ ትክክለኛ ሃሳብ አልያዘም፡፡",
76
+ "a": "እንስሳት ቋንቋ ስለሌላቸው በደመነፍስ አይግባቡም ፡፡",
77
+ "b": "ቋንቋ ለሰው ልጆች ብቻ የተሰጠ ጸጋ ነው፡፡",
78
+ "c": "ንግግር በድምጸ አልባ እንቅስቃሴ ይደገፋል፡፡",
79
+ "d": "የቋንቋ ክሂሎች አራት ናቸው፡፡",
80
+ "answerKey": "a",
81
+ "context": "",
82
+ "grade": 10,
83
+ "preamble": "",
84
+ "category": "Reading comprehension"
85
+ },
86
+ {
87
+ "question": "ለተሾመ ይመሰከርለታል፤ለተሻረ ይመሰከርበታል ብንል የተሰመረባቸው ቃላት ምንን ይገልጻሉ፡፡",
88
+ "a": "ተሿሚው አካል ሲጠቀም ፣ከሹመት የወረደው ይጎዳል ማለት ነው፡፡",
89
+ "b": "ተሿሚው አካል ተጠቃሚ ፣ከሹመት የወረደው ጥቅም ፈላጊ መሆናቸውን ይገልጻል፡፡ ",
90
+ "c": "ተሿሚው አካል ተጠቃሚ ፣ከሹመት የወረደው ጠቃሚ ነው ማለት ነው፡፡",
91
+ "d": "ተሿሚው አካል ጠቃሚ ፣ ከሹመት የወረደው ተጠቃሚ ነው ማለት ነው፡፡",
92
+ "answerKey": "a",
93
+ "context": "",
94
+ "grade": 10,
95
+ "preamble": "",
96
+ "category": "Reading comprehension"
97
+ },
98
+ {
99
+ "question": "የጽሁፉ ርዕስ ምን ሊሆን ይችላል፡፡",
100
+ "a": "ተፈጥሯዊ ፍላጎትና ስነስርዓት",
101
+ "b": "የአስተሳሰብ ለውጥ",
102
+ "c": "የተፈጥሮ ስጦታ",
103
+ "d": "",
104
+ "answerKey": "a",
105
+ "context": "ምንባብ:\nሰው በተፈጥሮው የረሃብና የጥም ፣የበቀልና የመሳሰለው ፍልጎቱ ሁሉ እንዲፈጸምለት ይፈልጋል፤ነገርግን ማህበሩ እያንዳንዱ ሰው የተፈጥሮ ፍላጎቱን ለመፈጸም ሲል ሌሎቹን ሰዎች እንዳይጎዳ የሚወስንበት የጽህፈትና የልማድ ሕግ ሠራ፡፡ስለዚህ የተፈጥሮ ፍልጎቱን ለመፈጸም የማህበበሩን የጽህፈትና የልማድ ሕግ የተላለፈ ነውረኛ ተብሎ ይፈረድበታል፡፡\nአንድ ሰው ከሌላው የሚያስቆጣ ነገር ቢደርስበትና ለቁጣው ምክንያት የሆነውን ሰው ለማጥፋት ቢወድ፣ በማህበሩ ህግ ቅጣት እንደሚያስከትል ስለሚያውቅ ቁጣውን ለማብረድ ፣ሌላ የሚበቀልበት አማራጭ መንገድ መመፈለግ አለበት፡፡ስለዚህ የሰው ሰውነት የነጻነትና የጭቆና ውጤት ነው ማለት ይቻላል፡፡ይህ ነጻነትና ጭቆና ማህበሩ በረጅም ዘመን ዕድሜው ከልማዱ፣ከወጉ፣ከህጉ አዋህዶና አስማምቶ የሰራው ነው፡፡ስለዚህ እያንዳንዱ ሰው ተወልዶ ውስጡ ሲገባ በሱ ተመርቶ መኖር አለበት፤ከማህበሩ ስርዓት አንድ ነቁጥ እንኳን አይተላለፍም፡፡\nበጠቅላላው የማህበር ትምህርት እያንዳንዱ ሰው ሲወለድ ይዟቸው የሚወለደውን ጠቃሚ ውጥኖች ነጻነት በመስጠትና በልዩልዩ መንገድ በመርዳት ጎጂዎቹነንም እንዲሁ በልዩልዩ መንገድ በመጠቆምና በማረም ሰውዬውን ማህበራዊ እንዲሆን ያደርገዋል",
106
+ "grade": 10,
107
+ "preamble": "ከዚህ በታች የቀረበውን ምንባብ መሰረት አድርጋችሁ ለሚከተለው ጥያቄ ከተሰጡት አማራጮች መካከል ትክክለኛውን መልስ ምረጡ፡፡",
108
+ "category": "Reading comprehension"
109
+ },
110
+ {
111
+ "question": "ከሚከተሉት መካከል የምክንያትና ውጤት ትስስር የሌለው ሃሳብ የቱ ነው?",
112
+ "a": "ቋንቋ በተፈጥሮና በሰው ሰራሽ አደጋ ተናጋሪ ሲያጣ እሱም አብሮ ይጠፋል፡፡",
113
+ "b": "በርትቶ የሚያጠና ተማሪ ተገቢውን እውቀት ይቀስማል፡፡",
114
+ "c": "የሰው ልጅ ቋንቋ ና የእንስሳት አንድነትም ልዩነትም አላቸው፡፡",
115
+ "d": "ለስኬት ጥረት ወሳኝነት አለው፡፡",
116
+ "answerKey": "a",
117
+ "context": "",
118
+ "grade": 10,
119
+ "preamble": "",
120
+ "category": "Reading comprehension"
121
+ },
122
+ {
123
+ "question": "ጭራሽ ሰነፍ የሆነን ሰው መግለፅ ብንፈልግ የትኛውን ፈሊጣዊ አነጋገር መጠቀም እንችላለን?",
124
+ "a": "እጅ አደር",
125
+ "b": "እጀ ሰባራ",
126
+ "c": "እጅ አጠረው",
127
+ "d": "አጀ አመድ አፋሽ",
128
+ "answerKey": "a",
129
+ "context": "",
130
+ "grade": 10,
131
+ "preamble": "",
132
+ "category": "Reading comprehension"
133
+ },
134
+ {
135
+ "question": "ጥርሱን ነከሰ ለሚለው ፈሊጥ ተመሳሳይ የሚሆነው የትኛው ነው?",
136
+ "a": "ዛተ",
137
+ "b": "ጥርሱን አደማ",
138
+ "c": "ደፈረ",
139
+ "d": "ተተናኮለ",
140
+ "answerKey": "a",
141
+ "context": "",
142
+ "grade": 10,
143
+ "preamble": "",
144
+ "category": "Reading comprehension"
145
+ },
146
+ {
147
+ "question": "ሞክሼ ፊደላት ___ ድምፅ አላቸው፡፡",
148
+ "a": "ተመሳሳይ",
149
+ "b": "የተለያየ",
150
+ "c": "ሁለቱም መልስ ይሆናሉ",
151
+ "d": "",
152
+ "answerKey": "a",
153
+ "context": "",
154
+ "grade": 1,
155
+ "preamble": "",
156
+ "category": "Grammar"
157
+ },
158
+ {
159
+ "question": "‹‹ልጅ የጫረው እሳት ለጎረቤት ይተርፋል›› ቢባል ምሳሌያዊ አነጋገሩ የያዘው ትርጉም ከሚከተሉት የትኛው ነው?",
160
+ "a": "በልጅ የመጣ ጠብ ቶሎ አይበርድም፡፡",
161
+ "b": "ልጅ ያለ ልጅ ጨመረ፡፡",
162
+ "c": "የመልካም ልጅ ጎረቤት በብርድ አይጠቃም፡፡",
163
+ "d": "ታታሪ ልጅ ለጎረቤቱ በረከት ነው፡፡",
164
+ "answerKey": "a",
165
+ "context": "",
166
+ "grade": 10,
167
+ "preamble": "",
168
+ "category": "Reading comprehension"
169
+ },
170
+ {
171
+ "question": "ነገረ ውሽልሽል ማለት -------------- ማለት ነው፡፡",
172
+ "a": "ቁምነገር የሌለበት",
173
+ "b": "በደንብ የተሰራ ",
174
+ "c": "ቁምነገረኛ",
175
+ "d": "መናኛ ስራ",
176
+ "answerKey": "a",
177
+ "context": "",
178
+ "grade": 10,
179
+ "preamble": "",
180
+ "category": "Reading comprehension"
181
+ },
182
+ {
183
+ "question": "ትምህርትቤት ከገባን በኋላ የምንናገኛቸው የክሂል ዓይነቶች ከሚከተሉት የትኞቹ ናቸው?",
184
+ "a": "ማንበብና መጻፍ",
185
+ "b": "መናገርና መጻፍ",
186
+ "c": "መጻፍና ማዳመጥ",
187
+ "d": "ማዳመጥና መናገር",
188
+ "answerKey": "a",
189
+ "context": "",
190
+ "grade": 10,
191
+ "preamble": "",
192
+ "category": "Reading comprehension"
193
+ },
194
+ {
195
+ "question": "በማህበሩ ህግ መሰረት ነውረኛ የሚል ስያሜ የሚሰጠው የትኛው ክፍል ነው?",
196
+ "a": "የማህበሩን ስርዓት የጣሰ ",
197
+ "b": "የማህበሩን ስርዓት ያስተዳደረ ",
198
+ "c": "የማህበሩን ስርዓት በእኩል ዐይን ያልተመለከተ",
199
+ "d": "የማህበሩን ስርዓት ያከበረ",
200
+ "answerKey": "a",
201
+ "context": "ምንባብ:\nሰው በተፈጥሮው የረሃብና የጥም ፣የበቀልና የመሳሰለው ፍል���ቱ ሁሉ እንዲፈጸምለት ይፈልጋል፤ነገርግን ማህበሩ እያንዳንዱ ሰው የተፈጥሮ ፍላጎቱን ለመፈጸም ሲል ሌሎቹን ሰዎች እንዳይጎዳ የሚወስንበት የጽህፈትና የልማድ ሕግ ሠራ፡፡ስለዚህ የተፈጥሮ ፍልጎቱን ለመፈጸም የማህበበሩን የጽህፈትና የልማድ ሕግ የተላለፈ ነውረኛ ተብሎ ይፈረድበታል፡፡\nአንድ ሰው ከሌላው የሚያስቆጣ ነገር ቢደርስበትና ለቁጣው ምክንያት የሆነውን ሰው ለማጥፋት ቢወድ፣ በማህበሩ ህግ ቅጣት እንደሚያስከትል ስለሚያውቅ ቁጣውን ለማብረድ ፣ሌላ የሚበቀልበት አማራጭ መንገድ መመፈለግ አለበት፡፡ስለዚህ የሰው ሰውነት የነጻነትና የጭቆና ውጤት ነው ማለት ይቻላል፡፡ይህ ነጻነትና ጭቆና ማህበሩ በረጅም ዘመን ዕድሜው ከልማዱ፣ከወጉ፣ከህጉ አዋህዶና አስማምቶ የሰራው ነው፡፡ስለዚህ እያንዳንዱ ሰው ተወልዶ ውስጡ ሲገባ በሱ ተመርቶ መኖር አለበት፤ከማህበሩ ስርዓት አንድ ነቁጥ እንኳን አይተላለፍም፡፡\nበጠቅላላው የማህበር ትምህርት እያንዳንዱ ሰው ሲወለድ ይዟቸው የሚወለደውን ጠቃሚ ውጥኖች ነጻነት በመስጠትና በልዩልዩ መንገድ በመርዳት ጎጂዎቹነንም እንዲሁ በልዩልዩ መንገድ በመጠቆምና በማረም ሰውዬውን ማህበራዊ እንዲሆን ያደርገዋል",
202
+ "grade": 10,
203
+ "preamble": "ከዚህ በታች የቀረበውን ምንባብ መሰረት አድርጋችሁ ለሚከተለው ጥያቄ ከተሰጡት አማራጮች መካከል ትክክለኛውን መልስ ምረጡ፡፡",
204
+ "category": "Reading comprehension"
205
+ },
206
+ {
207
+ "question": "መጨነቅ መጠበብ ለጠጅ ብቻ ነው፣\nለጠላ መድሐኒት ተወት ማድረግ ነው፡፡ የዚህ ቅኔ ህብረቃል ምን የሚለው ነው?",
208
+ "a": "መድሐኒት",
209
+ "b": "ተወት ማድረግ ነው፡፡",
210
+ "c": "ለጠላ",
211
+ "d": "ለጠጅ ብቻ ነው፡፡",
212
+ "answerKey": "a",
213
+ "context": "",
214
+ "grade": 10,
215
+ "preamble": "",
216
+ "category": "Reading comprehension"
217
+ },
218
+ {
219
+ "question": "‹‹ካልታረደ አይታይስባቱ ካልተናገረ አይታወቅ ብልሃቱ›› የሚለው ምሳሌያዊ አባባል ምንን ይገልጻል፡፡",
220
+ "a": "የንግግርን ትልቅነት",
221
+ "b": "የማዳመጥና የመስማትን",
222
+ "c": "የማንበብን ትልቅነት",
223
+ "d": "የመጻፍን አግባብነት",
224
+ "answerKey": "a",
225
+ "context": "",
226
+ "grade": 10,
227
+ "preamble": "",
228
+ "category": "Reading comprehension"
229
+ },
230
+ {
231
+ "question": "ከተከለከለው ከጨፌ እየዋለች፣\nአልታለብ ብላ ያቺስ ላም እምቢ አለች፡፡የዚህ ቅኔ ወርቅ ከሚከተሉት የትኛው ነው?",
232
+ "a": "እስላሟ ሃይማኖቷን ጣለች፡፡",
233
+ "b": "ላሚቱ አልታለብ አለቸ፡፡",
234
+ "c": "ላሚቷ የሰው ክልል ጣሰች ፡፡",
235
+ "d": "የተጠየቀችውን እስላሟ ሴት ከለከለች ፡፡",
236
+ "answerKey": "a",
237
+ "context": "",
238
+ "grade": 10,
239
+ "preamble": "",
240
+ "category": "Reading comprehension"
241
+ },
242
+ {
243
+ "question": "የስነቃልን ባለቤት በተመለከተ የትኛው ትክክል ነው?",
244
+ "a": "የማህበረሰቡ የወል ሃብት ነው፡፡",
245
+ "b": "ደራሲዎች በጋራ የፈጠሩት ነው፡፡ ",
246
+ "c": "ታላላቅ አባቶች በስምምነት የፈጠሩት ነው፡፡",
247
+ "d": "የታሪክ ምሁራን የፈጠሩት ነው፡፡",
248
+ "answerKey": "a",
249
+ "context": "",
250
+ "grade": 10,
251
+ "preamble": "",
252
+ "category": "Reading comprehension"
253
+ },
254
+ {
255
+ "question": "አቶ ደግአረገ ልበሙሉነቴ ጠቀመኝ ቢሉ፣የተሰመረበት ቃልአገባባዊ ፍችው ምንድን ነው?",
256
+ "a": "ደፋርነቴ",
257
+ "b": "ሚስጢር ጠባቂነቴ",
258
+ "c": "ጀግንነቴ",
259
+ "d": "ትዕግስተኛነቴ",
260
+ "answerKey": "a",
261
+ "context": "",
262
+ "grade": 10,
263
+ "preamble": "",
264
+ "category": "Reading comprehension"
265
+ },
266
+ {
267
+ "question": "አሁን ምን ያደርጋል ነገር መለቃቀም፣\nባባቷ ያልሆነ ባያት ምን ልጠቀም፡፡የዚህ ቅኔ ህብረቃል የቱ ነው?",
268
+ "a": "ባያት",
269
+ "b": "ምን ልጠቀም",
270
+ "c": "ባባቷ",
271
+ "d": "መለቃቀም",
272
+ "answerKey": "a",
273
+ "context": "",
274
+ "grade": 10,
275
+ "preamble": "",
276
+ "category": "Reading comprehension"
277
+ },
278
+ {
279
+ "question": "በአንድ ዓረፍተነገር ውስጥ የዓረፍተነገሩ ባለቤት የሚገኝበት የሐረግ ዓይነት ምን ይባላል;",
280
+ "a": "ስማዊ ሐረግ",
281
+ "b": "ቅጽላዊ ሐረግ",
282
+ "c": "ግሳዊ ሐረግ",
283
+ "d": "ግሳዊ ሐረግ",
284
+ "answerKey": "a",
285
+ "context": "",
286
+ "grade": 10,
287
+ "preamble": "",
288
+ "category": "Reading comprehension"
289
+ },
290
+ {
291
+ "question": "ልብ ወለድ በሚጻፍበት ጊዜ ታሪኩ የሚያወራው ስለማን ነው ብለን ስንጠይቅ የምናገኘው መልስ የትኛውን የልብወለድ አላባ ይመለከታል፡፡",
292
+ "a": "ገጸባህሪያትን",
293
+ "b": "መቼትን",
294
+ "c": "አንጻርን",
295
+ "d": "ታሪክን",
296
+ "answerKey": "a",
297
+ "context": "",
298
+ "grade": 10,
299
+ "preamble": "",
300
+ "category": "Reading comprehension"
301
+ },
302
+ {
303
+ "question": "የቋንቋ ክሂሎች በቅደምተከተል ሲቀመጡ ከሚከተሉት የትኛው ትክክል ነው?",
304
+ "a": "ማዳመጥ፣መጻፍ፣መናገር፣ማንበብ ",
305
+ "b": "መናገር ፣ማዳመጥ፣መጻፍ፣ማንበብ",
306
+ "c": "ማዳመጥ፣መናገር፣ማንበብ፣መጻፍ",
307
+ "d": "ማዳመጥ፣መጻፍ፣መናገር፣ማንበብ",
308
+ "answerKey": "a",
309
+ "context": "",
310
+ "grade": 10,
311
+ "preamble": "",
312
+ "category": "Reading comprehension"
313
+ },
314
+ {
315
+ "question": "‹‹ደንቆሮ›› የሚለው ቃል በጥቅስ ምልክት የተቀመጠበት ምክንያት ምንድን ነው?",
316
+ "a": "ሟቹ የአዋቂ አጥፊ ስለሆነ",
317
+ "b": "የሟቹ ንግግር ስለሆነ",
318
+ "c": "የተራኪው ንግግር ስለሆነ",
319
+ "d": "አባባል ስለሆነ",
320
+ "answerKey": "a",
321
+ "context": "ግጥም:\n\nየሞተው ወዳጄ እኔ የማልናፍቀው፣\nያነሳኛል አሉ ሲጨንቀው ሲጠበው፣\nመቆያው ማደሪያው ከቤቴ ከደጄ\nምንድን ይሻ ይሆን ትልቁ ወዳጄ?\nታዲያ ምን ይሉታል እንዲህ ያለውን\nከመቃብር በታች ነፍስ የዘራውን፡፡\nምናልባት ሲቀበር ዐፈር አልባሾቹ፣\nኮረትና ድንጋይ አልጫኑት ከታቹ፡፡\nነፍስ እንዳለው ፍጡር እንዳልተቀበረ፣\nምነዋ ወዳጄ ብዙ ቀባጠረ?\nመኖርም መሞትም አንዴ ጥርስን ነክሶ፣\nወይ በምግባር ከብሮ ወይ በምግባር ረክሶ፣\nእንጅ እንደ ወዳጄ መች መቃብር ምሶ፣\nእንጅ እንደ ወዳጄ መች ለራስ አልቅሶ፣\nየቁም ሞትን ሙቶ በተንኮል ጨንብሶ፣\nካልሆነ በስተቀር የ‹‹ደንቆሮ››ለቅሶ፣\nመልሶ መልሶ መልሶ መላልሶ፡፡",
322
+ "grade": 10,
323
+ "preamble": "ቀጥሎ የቀረበውን ግጥም መሰረት አድርጋችሁ ለሚከተለው ጥያቄ ከተሰጡት አማራጮች መካከል ትክክለኛውን መልስ የያዘውን ፊደል ምረጡ፡፡",
324
+ "category": "Reading comprehension"
325
+ },
326
+ {
327
+ "question": "በፊደል ‹‹ፀ ›› ___ የሚል ቃል ይመሰረታል፡፡",
328
+ "a": "ፀሀይ",
329
+ "b": "ዐይን",
330
+ "c": "ወርቅ",
331
+ "d": "",
332
+ "answerKey": "a",
333
+ "context": "",
334
+ "grade": 1,
335
+ "preamble": "",
336
+ "category": "Grammar"
337
+ },
338
+ {
339
+ "question": "ስሚ አንቺ እማማ ኢትዮጵያ በጀግኖች ልጆች የታፈርሽ ነሽ እኮ ፡፡ \n\nብንል በየትኛው የዘይቤ ዓይነት ተጻፈ፡፡",
340
+ "a": "እንቶኔ",
341
+ "b": "ሰውኛ",
342
+ "c": "ተምሳሌት",
343
+ "d": "ተለዋጭ",
344
+ "answerKey": "a",
345
+ "context": "",
346
+ "grade": 10,
347
+ "preamble": "",
348
+ "category": "Reading comprehension"
349
+ },
350
+ {
351
+ "question": "በስነቃል ክዋኔ ጊዜ የተደራስያን ተግባር ያልሆነው የቱ ነው?",
352
+ "a": "ስነቃሉን መምራት",
353
+ "b": "ማዳመጥ",
354
+ "c": "የሚከውነውን አካል ማጀብ",
355
+ "d": "ምላሽ መስጠት",
356
+ "answerKey": "a",
357
+ "context": "",
358
+ "grade": 10,
359
+ "preamble": "",
360
+ "category": "Reading comprehension"
361
+ },
362
+ {
363
+ "question": "ተረበኛ ለሚለው ቃል ሊመሳሳለው የሚችለው የትኛው ነው?",
364
+ "a": "ቀልደኛ",
365
+ "b": "ወገኛ",
366
+ "c": "ጉረኛ",
367
+ "d": "መተተኛ",
368
+ "answerKey": "a",
369
+ "context": "",
370
+ "grade": 10,
371
+ "preamble": "",
372
+ "category": "Reading comprehension"
373
+ },
374
+ {
375
+ "question": "ከሚከተሉት አማራጮች መካከል ስማዊ ሐረግ የሆነው የትኛው ነው?",
376
+ "a": "ትናንት ያየኋት ቀይ መኪና",
377
+ "b": "ከወንድሙ ጋር",
378
+ "c": "እንደ እህቷ በጣም ቀልጣፋ",
379
+ "d": "ትህትናዋ የሚማርከው አስተናጋጅ",
380
+ "answerKey": "a",
381
+ "context": "",
382
+ "grade": 10,
383
+ "preamble": "",
384
+ "category": "Reading comprehension"
385
+ },
386
+ {
387
+ "question": "በተራ ቁጥር‹‹ 12›› የተጠቀሰው ስህተት ዓይነት ም���ድን ነው?",
388
+ "a": "የቁጥር ",
389
+ "b": "የተሳቢ",
390
+ "c": "የመደብ ",
391
+ "d": "የቃላት ምርጫ",
392
+ "answerKey": "a",
393
+ "context": "",
394
+ "grade": 10,
395
+ "preamble": "",
396
+ "category": "Reading comprehension"
397
+ },
398
+ {
399
+ "question": "ቀጥሎ ከተዘረዘሩት ቃላት መካከል ቅጽል የሆነው ቃል የትኛው ነው?",
400
+ "a": "ትኩስ",
401
+ "b": "እሸት",
402
+ "c": "ድንገት",
403
+ "d": "ዛሬ",
404
+ "answerKey": "a",
405
+ "context": "",
406
+ "grade": 10,
407
+ "preamble": "",
408
+ "category": "Reading comprehension"
409
+ },
410
+ {
411
+ "question": "ለጤንነት የበለጠ ጠቀሜታ ያለው አትክልት ወይስ ስጋ ? የሚለው ዓረፍተነገር ለየትኛው የድርሰት ዓይነት ምሳሌ ሊሆን ይችላል?",
412
+ "a": "ለአመዛዛኝ",
413
+ "b": "ለገላጭ",
414
+ "c": "ለተራኪ",
415
+ "d": "ለስዕላዊ",
416
+ "answerKey": "a",
417
+ "context": "",
418
+ "grade": 10,
419
+ "preamble": "",
420
+ "category": "Reading comprehension"
421
+ },
422
+ {
423
+ "question": "ሰው በተፈጥሮው እንዲፈጸምለት የሚፈልጋቸው ነገሮች ምንድን ናቸው?",
424
+ "a": "ሁሉም",
425
+ "b": "የረሃብ ፍላጎቱ",
426
+ "c": "የመበቀል ፍላጎቱ",
427
+ "d": "ነጻ የመሆን ፍላጎቱ",
428
+ "answerKey": "a",
429
+ "context": "ምንባብ:\nሰው በተፈጥሮው የረሃብና የጥም ፣የበቀልና የመሳሰለው ፍልጎቱ ሁሉ እንዲፈጸምለት ይፈልጋል፤ነገርግን ማህበሩ እያንዳንዱ ሰው የተፈጥሮ ፍላጎቱን ለመፈጸም ሲል ሌሎቹን ሰዎች እንዳይጎዳ የሚወስንበት የጽህፈትና የልማድ ሕግ ሠራ፡፡ስለዚህ የተፈጥሮ ፍልጎቱን ለመፈጸም የማህበበሩን የጽህፈትና የልማድ ሕግ የተላለፈ ነውረኛ ተብሎ ይፈረድበታል፡፡\nአንድ ሰው ከሌላው የሚያስቆጣ ነገር ቢደርስበትና ለቁጣው ምክንያት የሆነውን ሰው ለማጥፋት ቢወድ፣ በማህበሩ ህግ ቅጣት እንደሚያስከትል ስለሚያውቅ ቁጣውን ለማብረድ ፣ሌላ የሚበቀልበት አማራጭ መንገድ መመፈለግ አለበት፡፡ስለዚህ የሰው ሰውነት የነጻነትና የጭቆና ውጤት ነው ማለት ይቻላል፡፡ይህ ነጻነትና ጭቆና ማህበሩ በረጅም ዘመን ዕድሜው ከልማዱ፣ከወጉ፣ከህጉ አዋህዶና አስማምቶ የሰራው ነው፡፡ስለዚህ እያንዳንዱ ሰው ተወልዶ ውስጡ ሲገባ በሱ ተመርቶ መኖር አለበት፤ከማህበሩ ስርዓት አንድ ነቁጥ እንኳን አይተላለፍም፡፡\nበጠቅላላው የማህበር ትምህርት እያንዳንዱ ሰው ሲወለድ ይዟቸው የሚወለደውን ጠቃሚ ውጥኖች ነጻነት በመስጠትና በልዩልዩ መንገድ በመርዳት ጎጂዎቹነንም እንዲሁ በልዩልዩ መንገድ በመጠቆምና በማረም ሰውዬውን ማህበራዊ እንዲሆን ያደርገዋል",
430
+ "grade": 10,
431
+ "preamble": "ከዚህ በታች የቀረበውን ምንባብ መሰረት አድርጋችሁ ለሚከተለው ጥያቄ ከተሰጡት አማራጮች መካከል ትክክለኛውን መልስ ምረጡ፡፡",
432
+ "category": "Reading comprehension"
433
+ },
434
+ {
435
+ "question": "ፊደል ‹‹ሰ ›› እና ፊደል ‹‹ሠ ›› ___ ፊደላት ናቸው፡፡",
436
+ "a": "ሞክሼ",
437
+ "b": "መንታ",
438
+ "c": "ዘመድ",
439
+ "d": "",
440
+ "answerKey": "a",
441
+ "context": "",
442
+ "grade": 1,
443
+ "preamble": "",
444
+ "category": "Grammar"
445
+ },
446
+ {
447
+ "question": "የአንቀጽ ቅርጽ የሚወሰነው በምን መነሻነት ነው?",
448
+ "a": "ኃይለቃሉ በሚገኝበት ስፍራ",
449
+ "b": "አንቀጹ በሸፈነው ሃሳብ",
450
+ "c": "በአንቀጹ መዘርዝር ዓረፍተነገሮች አማካኝነት",
451
+ "d": "በዓረፍተነገሮች ብዛት",
452
+ "answerKey": "a",
453
+ "context": "",
454
+ "grade": 10,
455
+ "preamble": "",
456
+ "category": "Reading comprehension"
457
+ },
458
+ {
459
+ "question": "ተራኪው ስለ ሟቹ ስላለው አመለካከት ምን ማለት ይቻላል?",
460
+ "a": "እንደማይወደው መናገር ይቻላል፡፡",
461
+ "b": "እንደሚወደው መናገር ይቻላል፡፡",
462
+ "c": "እንደማያውቀው መናገር ይቻላል፡፡",
463
+ "d": "እንደረሳው መናገር ይቻላል፡፡",
464
+ "answerKey": "a",
465
+ "context": "ግጥም:\n\nየሞተው ወዳጄ እኔ የማልናፍቀው፣\nያነሳኛል አሉ ሲጨንቀው ሲጠበው፣\nመቆያው ማደሪያው ከቤቴ ከደጄ\nምንድን ይሻ ይሆን ትልቁ ወዳጄ?\nታዲያ ምን ይሉታል እንዲህ ያለውን\nከመቃብር በታች ነፍስ የዘራውን፡፡\nምናልባት ��ቀበር ዐፈር አልባሾቹ፣\nኮረትና ድንጋይ አልጫኑት ከታቹ፡፡\nነፍስ እንዳለው ፍጡር እንዳልተቀበረ፣\nምነዋ ወዳጄ ብዙ ቀባጠረ?\nመኖርም መሞትም አንዴ ጥርስን ነክሶ፣\nወይ በምግባር ከብሮ ወይ በምግባር ረክሶ፣\nእንጅ እንደ ወዳጄ መች መቃብር ምሶ፣\nእንጅ እንደ ወዳጄ መች ለራስ አልቅሶ፣\nየቁም ሞትን ሙቶ በተንኮል ጨንብሶ፣\nካልሆነ በስተቀር የ‹‹ደንቆሮ››ለቅሶ፣\nመልሶ መልሶ መልሶ መላልሶ፡፡",
466
+ "grade": 10,
467
+ "preamble": "ቀጥሎ የቀረበውን ግጥም መሰረት አድርጋችሁ ለሚከተለው ጥያቄ ከተሰጡት አማራጮች መካከል ትክክለኛውን መልስ የያዘውን ፊደል ምረጡ፡፡",
468
+ "category": "Reading comprehension"
469
+ }
470
+ ]
am_mc1_val.json ADDED
@@ -0,0 +1,98 @@
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1
+ [
2
+ {
3
+ "question": "ሞክሼ ፊደላት ___ ቅርፅ አላቸው፡፡",
4
+ "a": "ተመሳሳይ",
5
+ "b": "የተለያየ",
6
+ "c": "ሁለቱም መልስ ይሆናሉ",
7
+ "d": "",
8
+ "answerKey": "a",
9
+ "context": "",
10
+ "grade": 1,
11
+ "preamble": "",
12
+ "category": "Grammar"
13
+ },
14
+ {
15
+ "question": "በዓረፍተነገሮች ውስጥ የቃላቶች ሚና ከፍተኛ ነው፡፡ በሚለው ዓረፍተነገር ውስጥ ስህተት እንዲኖር ያደረገው ቃል የትኛው ነው;",
16
+ "a": "ቃላቶች ",
17
+ "b": "ከፍተኛ ",
18
+ "c": "ሚና ",
19
+ "d": "ዓረፍተነገረ",
20
+ "answerKey": "a",
21
+ "context": "",
22
+ "grade": 10,
23
+ "preamble": "",
24
+ "category": "Reading comprehension"
25
+ },
26
+ {
27
+ "question": "… ከማህበሩ ስርዓት አንድ ነቁጥ እንኳን አይተላለፍም፡፡ በሚለው ሃሳብ ላይ ለተሰመረበት ቃል አቻ የሚሆነው ቃል ከሚከተሉት መካከል የትኛው ነው?",
28
+ "a": "ነጥብ",
29
+ "b": "ስርዓት",
30
+ "c": "ትዕዛዝ",
31
+ "d": "ምልክት",
32
+ "answerKey": "a",
33
+ "context": "ምንባብ:\nሰው በተፈጥሮው የረሃብና የጥም ፣የበቀልና የመሳሰለው ፍልጎቱ ሁሉ እንዲፈጸምለት ይፈልጋል፤ነገርግን ማህበሩ እያንዳንዱ ሰው የተፈጥሮ ፍላጎቱን ለመፈጸም ሲል ሌሎቹን ሰዎች እንዳይጎዳ የሚወስንበት የጽህፈትና የልማድ ሕግ ሠራ፡፡ስለዚህ የተፈጥሮ ፍልጎቱን ለመፈጸም የማህበበሩን የጽህፈትና የልማድ ሕግ የተላለፈ ነውረኛ ተብሎ ይፈረድበታል፡፡\nአንድ ሰው ከሌላው የሚያስቆጣ ነገር ቢደርስበትና ለቁጣው ምክንያት የሆነውን ሰው ለማጥፋት ቢወድ፣ በማህበሩ ህግ ቅጣት እንደሚያስከትል ስለሚያውቅ ቁጣውን ለማብረድ ፣ሌላ የሚበቀልበት አማራጭ መንገድ መመፈለግ አለበት፡፡ስለዚህ የሰው ሰውነት የነጻነትና የጭቆና ውጤት ነው ማለት ይቻላል፡፡ይህ ነጻነትና ጭቆና ማህበሩ በረጅም ዘመን ዕድሜው ከልማዱ፣ከወጉ፣ከህጉ አዋህዶና አስማምቶ የሰራው ነው፡፡ስለዚህ እያንዳንዱ ሰው ተወልዶ ውስጡ ሲገባ በሱ ተመርቶ መኖር አለበት፤ከማህበሩ ስርዓት አንድ ነቁጥ እንኳን አይተላለፍም፡፡\nበጠቅላላው የማህበር ትምህርት እያንዳንዱ ሰው ሲወለድ ይዟቸው የሚወለደውን ጠቃሚ ውጥኖች ነጻነት በመስጠትና በልዩልዩ መንገድ በመርዳት ጎጂዎቹነንም እንዲሁ በልዩልዩ መንገድ በመጠቆምና በማረም ሰውዬውን ማህበራዊ እንዲሆን ያደርገዋል",
34
+ "grade": 10,
35
+ "preamble": "ከዚህ በታች የቀረበውን ምንባብ መሰረት አድርጋችሁ ለሚከተለው ጥያቄ ከተሰጡት አማራጮች መካከል ትክክለኛውን መልስ ምረጡ፡፡",
36
+ "category": "Reading comprehension"
37
+ },
38
+ {
39
+ "question": "ሰው በተፈጥሮው ---------------------",
40
+ "a": "ግላዊ ነው ፡፡",
41
+ "b": "ማህበራዊ ነው",
42
+ "c": "ማህበራዊነትን ይዞ ይወለዳል፡፡",
43
+ "d": "በቀለኛ ነው፡፡",
44
+ "answerKey": "a",
45
+ "context": "ምንባብ:\nሰው በተፈጥሮው የረሃብና የጥም ፣የበቀልና የመሳሰለው ፍልጎቱ ሁሉ እንዲፈጸምለት ይፈልጋል፤ነገርግን ማህበሩ እያንዳንዱ ሰው የተፈጥሮ ፍላጎቱን ለመፈጸም ሲል ሌሎቹን ሰዎች እንዳይጎዳ የሚወስንበት የጽህፈትና የልማድ ሕግ ሠራ፡፡ስለዚህ የተፈጥሮ ፍልጎቱን ለመፈጸም የማህበበሩን የጽህፈትና የልማድ ሕግ የተላለፈ ነውረኛ ተብሎ ይፈረድበታል፡፡\nአንድ ሰው ከሌላው የሚያስቆጣ ነገር ቢደርስበትና ለቁጣው ምክንያት የሆነውን ሰው ለማጥፋት ቢወድ፣ በማህበሩ ህግ ቅጣት እንደሚያስከትል ስለሚያውቅ ቁጣውን ለማብረድ ፣ሌላ የሚበቀልበት አማራጭ መንገድ መመፈለግ አለበት፡፡ስለዚህ የሰው ሰውነት የነጻነትና የጭቆና ውጤት ነው ማለት ይቻላል፡፡ይህ ነጻነትና ጭቆና ማህበሩ በረጅም ዘመን ዕድሜው ከልማዱ፣ከወጉ፣ከህጉ አዋህዶና አስማምቶ የሰራው ነው፡፡ስለዚህ እያንዳንዱ ሰው ተወልዶ ውስጡ ሲገባ በሱ ተመርቶ መኖር አለበት፤ከማህበሩ ስርዓት አንድ ነቁጥ እንኳን አይተላለፍም፡፡\nበጠቅላላው የማህበር ትምህርት እያንዳንዱ ሰው ሲወለድ ይዟቸው የሚወለደውን ጠቃሚ ውጥኖች ነጻነት በመስጠትና በልዩልዩ መንገድ በመርዳት ጎጂዎቹነንም እንዲሁ በልዩልዩ መንገድ በመጠቆምና በማረም ሰውዬውን ማህበራዊ እንዲሆን ያደርገዋል",
46
+ "grade": 10,
47
+ "preamble": "ከዚህ በታች የቀረበውን ምንባብ መሰረት አድርጋችሁ ለሚከተለው ጥያቄ ከተሰጡት አማራጮች መካከል ትክክለኛውን መልስ ምረጡ፡፡",
48
+ "category": "Reading comprehension"
49
+ },
50
+ {
51
+ "question": "ከሚከተሉት መካከል ‹‹ትዳር ›› የሚለው ቃል በእማሬያዊ ፍችው የገባው በየትኛው ዓረፍተነገር ነው፡፡",
52
+ "a": "ትዳር ይዛለች፡፡",
53
+ "b": "የሞቀ ትዳር አለኝ፡፡",
54
+ "c": "ትዳሩ ፈርሷል፡፡",
55
+ "d": "ትዳሩ ተናግቷል፡፡",
56
+ "answerKey": "a",
57
+ "context": "",
58
+ "grade": 10,
59
+ "preamble": "",
60
+ "category": "Reading comprehension"
61
+ },
62
+ {
63
+ "question": "ሁሉአማረሽን----------------- በባዶ ቦታው ሊገባ የሚችለው አባባል ከሚከተሉት የትኛው ነው?",
64
+ "a": "ገበያ አታውጧት",
65
+ "b": "ገበያ ላኳት",
66
+ "c": "",
67
+ "d": "",
68
+ "answerKey": "a",
69
+ "context": "",
70
+ "grade": 10,
71
+ "preamble": "",
72
+ "category": "Reading comprehension"
73
+ },
74
+ {
75
+ "question": "ከሚከተሉት መካከል የግጥም ባህርይ ያልሆነው የትኛው ነው?",
76
+ "a": "ስድጽሁፋዊነት",
77
+ "b": "ምዕናባዊነት",
78
+ "c": "ተጨባጭነት",
79
+ "d": "ሙዚቃዊነት",
80
+ "answerKey": "a",
81
+ "context": "",
82
+ "grade": 10,
83
+ "preamble": "",
84
+ "category": "Reading comprehension"
85
+ },
86
+ {
87
+ "question": "የሶስተኛን ሰው ንግግር ለመግለጽ የሚገለግል የስርዓተነጥብ ዓይነት ምንድን ነው?",
88
+ "a": "ትዕምርተ ጥቅስ",
89
+ "b": "ትዕምርት ጥያቄ",
90
+ "c": "ትዕምርተ አንክሮ",
91
+ "d": "ትዕምርተ ስላቅ ",
92
+ "answerKey": "a",
93
+ "context": "",
94
+ "grade": 10,
95
+ "preamble": "",
96
+ "category": "Reading comprehension"
97
+ }
98
+ ]
ha_mc1_test.json ADDED
@@ -0,0 +1,878 @@
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1
+ [
2
+ {
3
+ "question": "Mata na kuɓuta daga gorin mazansu saboda iya",
4
+ "a": "dafa abinci",
5
+ "b": "magana",
6
+ "c": "kyauta",
7
+ "d": "cin abinci",
8
+ "answerKey": "a",
9
+ "context": "A karkara da ma wasu manyan garuruwa ƙalilan, mutane kan haɗu su riƙa cin abinci tare. Akan zaɓi gidan mutum ɗaya daga cikinsu ya zama shi ne matattara. Mutumin da aka zaɓi gidansa, kusan shi ne shugaba, kuma ya fi kowa yawan shekaru. A wasu lokuta kuma, ana duba gidan da ya fi yalwa, ko ya fi zama kan hanya, babu wahala sosai zuwa gidan, musamman da damina.\n\nA wurin haɗuwa a ci abinci tare, kowane magidanci zai kawo abincin da aka dafa a gidansa, wanda ya fi shiga. Nan fa matan da suka ƙware suke shan yabo da godiya. Waɗanda ba su iya ba kuwa, aiki ya gan su da kuma takaici. Saboda wasu mazan kan yi wa matansu gori. Ba nan ma abin ya tsaya ba, rashin iya abincin nan na iya haddasa mutuwar aure, idan ba a kai hankali nesa ba. Al’amari ya yi muni ke nan.\n\nCikin abubuwan da ake kawowa, akwai tuwo da shinkafa da fate da ɗan wake da dambu da alkubus da doya da taliya da kuma makaroni. Ana kawo wasu daga cikin waɗannan nau’o’in abinci tare da miya, wasu kuma a siffar dafa-duka. Duka dai wannan, ya danganta da irin cefanen da maigida ya yi. Akwai alfanu babba game da wannan zama. Da farko, akwai kyautata dangantaka da zaman tare. Ana kuma taimakon juna ta hanyar tattauna matsalolin da suka addabe su. Wanda ma ba ya da ƙarfin yin abinci wani lokaci, ba zai tagayyara ba, zai sami abin da zai ci a wajen.",
10
+ "grade": "SS3",
11
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
12
+ "category": "Reading comprehension"
13
+ },
14
+ {
15
+ "question": "Za a iya bayyana Tbi da cewa . ce",
16
+ "a": "matattara",
17
+ "b": "ma'aikata",
18
+ "c": "mararraba",
19
+ "d": "makaranta",
20
+ "answerKey": "a",
21
+ "context": "“Tun lokacin da ƙasar nan hannun Turawan kamfani, suna da wani kantinsu da kome nasu a Ibi[Maryam Sa1] . Daga nan ne bayan gwamnati ta amshi mulki daga hannun kamfanin aka sami damar isa ƙasar Muri. Razdan na Binuwai Mista Hewby ya yi iyakacin ƙoƙarinsa da ya ƙaru da labarun da ƙasar take ciki.\nAman da ke sashen Arewa na ƙasar an ce Suna cin mutane, kuma ba su san kome ba na game da sha'anin a shirya kome bisa lalama. Su ne ma saboda yaƙe- yaƙensu suka kashe hanyar ciniki mai zuwa Bauci. Manyan hanyoyin ciniki uku, ɗaya daga inda ake kawo gishiri, wato Awe, ɗaya kuma daga wajen Kamaru, ɗaya kuma daga Gashaka, dukansu sun haɗu a Wase ne. Ba dai irin ƙoƙarin da Fulani ma ba su yi ba don su sa hanyar nana ta zauna yadda ya kamata, amma abin ya ci tura. Hasali ma dai a cikin 1903 ƙasar Wase sai da ta kai aka raba ta da jin ko taɗ’in mutanen Yalwa. Har ma aka yi wa waɗansu fatake shida fashi, aka kashe su baki ɗaya. Dalilin haka ne Gwamna Lugga a cikin 1904 ya tura soja suka tasar wa Bauci don a buɗe hanya, kowa ya saki jikinsa.\nAka dai ciwo kanarnan nan da suka addabi mutane. Har ma cikin lokaci ƙanƙane suka biya tarar da aka yi masu, suka fanshi kansu da jaka huɗu da rabi. Irin dogon bayanin da aka yi wa arnan nan, shi ya sa ba su sake ta da fitina ba. Aka nuna masu zamani ya juya, ba kamar irin cin da Fulani suka yi wa mutane su Turawa ke yi ba. Kuma fitar da wadansu shugabanninsu, da\nhoron masu tsananin laiti, duk yana cikin abubuwan da suka sa suka yi taushi. Aka tuɓe Sarkin Borot da na Lantang- Jama'ar da ake kira Gazum da Gyun kuma shuka ce suna so a fitar da sarkinsu, domin shi ne ya jawo masu wannan masila. Aka litar da Vondup sarkin nasu.\"",
22
+ "grade": "SS3",
23
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
24
+ "category": "Reading comprehension"
25
+ },
26
+ {
27
+ "question": "Me yaƙe-yaƙen arnan ya haifar?",
28
+ "a": "Shirya kome bisa lalama",
29
+ "b": "Cin mutane",
30
+ "c": "Naɗa Razdan na Binuwai",
31
+ "d": "Kashe hanyar ciniki.",
32
+ "answerKey": "a",
33
+ "context": "“Tun lokacin da ƙasar nan hannun Turawan kamfani, suna da wani kantinsu da kome nasu a Ibi[Maryam Sa1] . Daga nan ne bayan gwamnati ta amshi mulki daga hannun kamfanin aka sami damar isa ƙasar Muri. Razdan na Binuwai Mista Hewby ya yi iyakacin ƙoƙarinsa da ya ƙaru da labarun da ƙasar take ciki.\nAman da ke sashen Arewa na ƙasar an ce Suna cin mutane, kuma ba su san kome ba na game da sha'anin a shirya kome bisa lalama. Su ne ma saboda yaƙe- yaƙensu suka kashe hanyar ciniki mai zuwa Bauci. Manyan hanyoyin ciniki uku, ɗaya daga inda ake kawo gishiri, wato Awe, ɗaya kuma daga wajen Kamaru, ɗaya kuma daga Gashaka, dukansu sun haɗu a Wase ne. Ba dai irin ƙoƙarin da Fulani ma ba su yi ba don su sa hanyar nana ta zauna yadda ya kamata, amma abin ya ci tura. Hasali ma dai a cikin 1903 ƙasar Wase sai da ta kai aka raba ta da jin ko taɗ’in mutanen Yalwa. Har ma aka yi wa waɗansu fatake shida fashi, aka kashe su baki ɗaya. Dalilin haka ne Gwamna Lugga a cikin 1904 ya tura soja suka tasar wa Bauci don a buɗe hanya, kowa ya saki jikinsa.\nAka dai ciwo kanarnan nan da suka addabi mutane. Har ma cikin lokaci ƙanƙane suka biya tarar da aka yi masu, suka fanshi kansu da jaka huɗu da rabi. Irin dogon bayanin da aka yi wa arnan nan, shi ya sa ba su sake ta da fitina ba. Aka nuna masu zamani ya juya, ba kamar irin cin da Fulani suka yi wa mutane su Turawa ke yi ba. Kuma fitar da wadansu shugabanninsu, da\nhoron masu tsananin laiti, duk yana cikin abubuwan da suka sa suka yi taushi. Aka tuɓe Sarkin Borot da na Lantang- Jama'ar da ake kira Gazum da Gyun kuma shuka ce suna so a fitar da sarkinsu, domin shi ne ya jawo masu wannan masila. Aka litar da Vondup sarkin nasu.\"",
34
+ "grade": "SS3",
35
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
36
+ "category": "Reading comprehension"
37
+ },
38
+ {
39
+ "question": "A Ganɗoki na Walin Katsina A. Bello an nuna Ganɗoki ya yi faɗa har da",
40
+ "a": "aljannu",
41
+ "b": "mata",
42
+ "c": "dabbobi",
43
+ "d": "sarauniya",
44
+ "answerKey": "a",
45
+ "context": "",
46
+ "grade": "SS3",
47
+ "preamble": "",
48
+ "category": "Literature"
49
+ },
50
+ {
51
+ "question": "Saƙar zuci na nufin:",
52
+ "a": "\ntunan",
53
+ "b": "zantuka",
54
+ "c": "surkulle",
55
+ "d": "zane-zane",
56
+ "answerKey": "a",
57
+ "context": "\"Ina cikin sakar zuci sai Gumuzu yajuyo gare ni ya ce,\"Umar, ga Abdulkarim ya roke ni arziki yana son ka. Son nan da yake maka ba wai ka zama bawansa ne ba.Yana so in ka dauka a ranka, ka ga za ka iya zama da shi ka zama ɗansa, gama ba shi da ɗa, ko ɗan dangi ma\nbabu a gare shi. Ni na yarda ku tafi tare da shi, yanzu yardarka ce kawai muke jira!\nBayan wannan, sai na ɗaga kai kawai ina duban nisan ƙasar su Adulkarim, kuma ina tunawa gyaturmata lara da rai ba ta ma san inda Allah ya shilla da ni ba.\n A wurin sai duniyan nan ta taru ta yimini baƙi ƙirin ban san sa'ad da hawaye ya zubo mini ba. Da ganin haka sai Abdulkarim ya tambaye ni wai ko ba ni son sa ne? Ni kuwa na amsa masa ba haka ba ne, ba ni so ne in rabu da kasarmu. In na bi shi yaushe zan dawo gida? Shi kuma ya ce mini kowace shekara in zai zo lallai zai zo da ni domin in duba mutanen ƙasarnmu.\n Nace, To, na yarda'. Don kada su ce na cika rashin kunya bayan kuwa da sun yabe ni. Bayan da aka gama wannan magana sarai na yarda, sai Gumuzu ya ce mini in koma gida. Da na tashi zan tafi sai Abdulkarim ya kawo kantu babba ya ba ni, game da waɗansu dabinai ƙeƙasassu waɗanda babu irinsu ga zaƙi.\n",
58
+ "grade": "SS3",
59
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
60
+ "category": "Reading comprehension"
61
+ },
62
+ {
63
+ "question": "Tun farko me ya habaka bauta a Sakkwato?",
64
+ "a": "Kai gaisuwar bayi can",
65
+ "b": "Wurin ya fi dacewa da bayi",
66
+ "c": "An fi kanen bayi a can",
67
+ "d": "Wurin ya fi kyawun noma",
68
+ "answerKey": "a",
69
+ "context": "Bayan shekara biyu da lakwame Sakkwato sai al'amarin bauta ya yi sauki. Bayi suka sami damar kai kara dakin shari'a idan suna bukatar su fanshi kansu. Kuma idan har mutum yana da bawa, bawan nan ya nuna yana so a 'yanta shi, amma ubangijinsa ya kekasa Kasa, da cewa bawan nan ya garzaya ga sarkin Musulmi, sai sarki ya ce a kyale shi ya tafi abinsa. Wato mai shi ya yi raguwar dabara ke nan, domin da ya bari sun shirya tun a gida tilas ne kuma an yarda bawan nan ya fanshi kansa. Ma' ana, ya rika yin aiki yana samun kudi yana bai wa maigidansa har ya gama fansar kansa. Abin da ya sa maganar bautar nan ta fi karfi a Sakkwato a fili yake. Da farko dai an sha fadar yadda Sauran kasashe ke kai gaisuwar bayi can. Saboda haka babu inda bauta ta yi karfi kamar a Sakkwato. Turawa ka nuna wa jama'a a fili cewa duk wanda yake son 'yanci yana iya samun sa, wanda kuma ya zauna cikin kangin bauta shi ya so.\n Ba a dade da samun galaba kan Sakkwato ba sai aka fara maganar yadda za a jarraba koya wa almajirai karatun Turawa a can. Amma abin bai yi nasara ba. Jama'a suna gani kamar karatun Turawa wani sabon addini ne daban. Saboda haka sai aka yi watsi da lamarin.\n",
70
+ "grade": "SS3",
71
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
72
+ "category": "Reading comprehension"
73
+ },
74
+ {
75
+ "question": "“Ita ko bante ta ƙetara sai ta haihu, In ka san kuɗi su ƙare a suna” Wannan tsakure na ‘Waƙar Zambon Ƙazama’ ta Mal. Aliyu Namangi, ta Zaɓaɓɓun Waƙoƙin Da Da Na Yanzu, na D. Abdulkadir yana Magana ne a kan",
76
+ "a": "masu gwanne",
77
+ "b": "tsofaffi",
78
+ "c": "mata karuwai",
79
+ "d": "zawarawa",
80
+ "answerKey": "a",
81
+ "context": "",
82
+ "grade": "SS3",
83
+ "preamble": "",
84
+ "category": "Song"
85
+ },
86
+ {
87
+ "question": "Yara masu laƙabi cindo an haife su ne",
88
+ "a": "da yatsu shida",
89
+ "b": "lokacin cin doya",
90
+ "c": "da damina",
91
+ "d": "ana ruwa",
92
+ "answerKey": "a",
93
+ "context": "",
94
+ "grade": "SS3",
95
+ "preamble": "",
96
+ "category": "Culture"
97
+ },
98
+ {
99
+ "question": "abokan gabarmu",
100
+ "a": "Makiyanmu",
101
+ "b": "Abokan taliyarrmu",
102
+ "c": "Masoyanmu[Maryam Sa15]",
103
+ "d": "Abokan aikinmu",
104
+ "answerKey": "a",
105
+ "context": "Kudan gida na daya daga cikin abokan gabarmu. manya masu raba cuta ga 'ya Adam. Shi ke kawo su, atuni', da ciwon gudawa da sauran irinsu.\n Amma shi kuda ba ya cizon mu kamar sauro da Isando. Hanyar da ya ke bi ya yi nasa mugun aiki ba daya ba ce da tasu. Su, suna tsotso kwayoyin cuta daga Cikin jini ne, su je su soki mai lafiya su dura masa. Amma bakin kuda ba a yi shi don ya yi cizo ba. Kuda ba ya iya huda fatar mutum, ba ya ma iya huda fatar kome, ko yana so. Harshensa da bakinsa duka taushi\ngare su.\nTsaya ka ji kazantar kuda. Ka san lalle, ko ba don cuta ba, kuda abin kyama ne. Wajibi ne kuma mu yi iyakar kokarinmu mu rabu da shi.\nBa abin da kuda ke so kamar ya ci luroson (najasar) dan Adam. In ya samu najasa, ya duka da ci, sai ka ce ka samu taliya. Kun san kuwa, in mutum ba shi da lafiya sau da yawa akan sami kwayoyin cuta a cikin najarsa.\nKai duk dai wurin kazanta, Mahauta ne, juji ne, wurin mushe ne, wurin gyambo ne duka dai nan ne fadar kuda.\n In sun ci sun taso, sai su yi face-face da kazantar har da kwayoyin cutar da ke ciki.\nDa ma kafafuwansu da ikinsu gashi gare Su, duk kuwa madauka dauda ne.\n \nDaga nan sai su zo su sauka kan abincinmu. \nKan san galibi, abincinmu wanda suka fi so shi ne kilishi, tsire, nono, sukari da su alewa. Kaga wadannan, in an saya ba a sake dafa su. saboda haka muna cin kazanta da yawa daga gare su.\n Ban da wannan ma, in suna cin abincinmu, sukan rika amai bisansa suna tashi. Kazanta bisa kazanta! Ina ka ga lafiya?\n",
106
+ "grade": "SS3",
107
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
108
+ "category": "Reading comprehension"
109
+ },
110
+ {
111
+ "question": "Manufar na-gani-ina-so, ita ce bayyana",
112
+ "a": "niyya",
113
+ "b": "samun duniya",
114
+ "c": "asali",
115
+ "d": "wurin zama",
116
+ "answerKey": "a",
117
+ "context": "‘‘Ba neman aure ke da wuya ba, shigaka-fito’’. Ka ga shiga-ka-fito ɗin nan, lallai shiga-ka-fito ɗin ne! Domin aljihu kan jigata kafin a kai ga biki. Tuddan da al’ada ta tanada, waɗanda dole sai an haye su, suna da yawa.\n\nYanzu ɗauki misalin kayan na–gani-inaso, wato ’yan kayan nan da ake shiryawa a kai gidan su yarinya a karon farko. Ma’anar yin haka, wai iyaye su san cewa manemin auren ’yarsu da gaske yake. To, ina dole ga yin haka? Da can da yake zuwa yana zance da ’yarsu yana yi mata hasafi, ba a san da gaske yake ba?\n\nGangaro kan kayan toshi. Nan ma tsabagen kuɗi ake kashewa a sayi suturu da kayan shafe-shafe a kai wa yarinya. Kada fa ka ce zuwa zance da manemi yake yana yi wa yarinya kyauta mako-mako, shi ke nan, ya wadatar. Ina, ko kaɗan!\n\nKada ka mance da kuɗin gaisuwar iyaye da dukiyar aure kafin a yi baiko da sa ranar biki. Kuɗi ne maɗiɗɗiki ake tanada a kai wa iyayen yarinya da niyyar dai wannan abu da aka ambata.\n\nDuk bayan wannan, ana sa ranar aure, manemin yarinya ya dosa karakaina ke nan daga wannan gida zuwa wancan, ko ma wannan gari zuwa wancan da sunan gayar da iyaye da kakanninta, wai don su san shi. I, za su san shi mana, tun da ba yana zuwa ne ziƙau ba! Da zarar biki ya kawo jiki kuma, uwa-uba za a shirya kayan lefe na fitar hankali a kai wa yarinya. Nan ma dukiya ake narkawa.\n\nHaƙiƙa duk waɗannan abubuwa al’ada ce kawai ta ƙaƙaba wa al’umma. Ai ta fuskar dukiya, muhimmin abu ga aure, sadaki. Amma abin takaici, yanzu an yi masa mahalli a can ƙarshen sahu!",
118
+ "grade": "SS3",
119
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
120
+ "category": "Reading comprehension"
121
+ },
122
+ {
123
+ "question": "Wanne ne bare dangane da jinsi?",
124
+ "a": "Buraƙa",
125
+ "b": "Hankaka",
126
+ "c": "Cinnaka",
127
+ "d": "Gauraka",
128
+ "answerKey": "a",
129
+ "context": "",
130
+ "grade": "SS3",
131
+ "preamble": "",
132
+ "category": "Grammar"
133
+ },
134
+ {
135
+ "question": "‘Gaba da gabanta in ji Hausawa. Da su wa ko da\nme za ka danganta wannan?\n",
136
+ "a": "Sarkin Borot da na Lantang",
137
+ "b": "Ama da Turawa",
138
+ "c": "Ibi da Muri",
139
+ "d": "Jama'ar Gazum da Gyun",
140
+ "answerKey": "a",
141
+ "context": "“Tun lokacin da ƙasar nan hannun Turawan kamfani, suna da wani kantinsu da kome nasu a Ibi[Maryam Sa1] . Daga nan ne bayan gwamnati ta amshi mulki daga hannun kamfanin aka sami damar isa ƙasar Muri. Razdan na Binuwai Mista Hewby ya yi iyakacin ƙoƙarinsa da ya ƙaru da labarun da ƙasar take ciki.\nAman da ke sashen Arewa na ƙasar an ce Suna cin mutane, kuma ba su san kome ba na game da sha'anin a shirya kome bisa lalama. Su ne ma saboda yaƙe- yaƙensu suka kashe hanyar ciniki mai zuwa Bauci. Manyan hanyoyin ciniki uku, ɗaya daga inda ake kawo gishiri, wato Awe, ɗaya kuma daga wajen Kamaru, ɗaya kuma daga Gashaka, dukansu sun haɗu a Wase ne. Ba dai irin ƙoƙarin da Fulani ma ba su yi ba don su sa hanyar nana ta zauna yadda ya kamata, amma abin ya ci tura. Hasali ma dai a cikin 1903 ƙasar Wase sai da ta kai aka raba ta da jin ko taɗ’in mutanen Yalwa. Har ma aka yi wa waɗansu fatake shida fashi, aka kashe su baki ɗaya. Dalilin haka ne Gwamna Lugga a cikin 1904 ya tura soja suka tasar wa Bauci don a buɗe hanya, kowa ya saki jikinsa.\nAka dai ciwo kanarnan nan da suka addabi mutane. Har ma cikin lokaci ƙanƙane suka biya tarar da aka yi masu, suka fanshi kansu da jaka huɗu da rabi. Irin dogon bayanin da aka yi wa arnan nan, shi ya sa ba su sake ta da fitina ba. Aka nuna masu zamani ya juya, ba kamar irin cin da Fulani suka yi wa mutane su Turawa ke yi ba. Kuma fitar da wadansu shugabanninsu, da\nhoron masu tsananin laiti, duk yana cikin abubuwan da suka sa suka yi taushi. Aka tuɓe Sarkin Borot da na Lantang- Jama'ar da ake kira Gazum da Gyun kuma shuka ce suna so a fitar da sarkinsu, domin shi ne ya jawo masu wannan masila. Aka litar da Vondup sarkin nasu.\"",
142
+ "grade": "SS3",
143
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
144
+ "category": "Reading comprehension"
145
+ },
146
+ {
147
+ "question": "Gamu na nufin...",
148
+ "a": "yarda",
149
+ "b": "rike",
150
+ "c": "mance",
151
+ "d": "kore",
152
+ "answerKey": "a",
153
+ "context": "A kwanakin Sarkin Katsina Jan-Hazo, Kwararrafawa suka je Katsina. Sarkinsu ya sauka yammacin gari a babbar ruga, wazirinsa kuma a gabashin gari. Sarkin ya kama mashinsa ya girgiza shi ya jefa cikin gari, ya fada tsohuwar kasuwa kusa da kududdufin Taukin Daule, sai wuta ta kama gun. Daga nan sarakunan Katsina suka taru wajen Sarki Jan-Hazo, suka yi kus- kus haka suka gamu a kan su fita su bar garin, mai tsira ya tsira, mai mutuwa ya mutu. Sai suka aika wa Malam Danmasani. Shi kuwa ya ce kada su fita, za su ga abin da Allah zai yi da Kwararrafawa. Ya dukufa rokon Ubangiji bisa wannan lamari.\n \nSai Sarkin Kwararrafawa ya tashi don ya duba dokinsa, amma dokin ya shure shi a kan cibiya da dare ya fadi matacce. Da aka ba wazirinsa labarin abin da ya faru, sai nan da nan shi ma ya hau dokinsa, dokin ya ka da shi wuyansa ya karye, ya mutu. A cikin daren nan kuma manya-manyan sarakunansu bakwai suka ce ga garinku. Sai niyyar Kwararrafawa ta yaki ta wargaje, suka bar wajen. Daga nan Sarkin Katsina da kansa ya tafi wajen Danmasani ya durkusa ya yi masa godiya tare da goma na arziki.\n",
154
+ "grade": "SS3",
155
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
156
+ "category": "Reading comprehension"
157
+ },
158
+ {
159
+ "question": "A al’adance, wacce hanya ce aka fi amfani da ita wajen magance ciwo?",
160
+ "a": "Jiƙo",
161
+ "b": "Turare",
162
+ "c": "Tauna",
163
+ "d": "Surace",
164
+ "answerKey": "a",
165
+ "context": "",
166
+ "grade": "SS3",
167
+ "preamble": "",
168
+ "category": "Culture"
169
+ },
170
+ {
171
+ "question": "Masu ilmin tarihi sun nuna cewa Musulunci ya zo kasar Hausa wajen karni na ...\n",
172
+ "a": "sha ɗaya[Maryam Sa5]",
173
+ "b": "sha biyar",
174
+ "c": "sha tara",
175
+ "d": "sha biyu",
176
+ "answerKey": "a",
177
+ "context": "\nShigowar Musulunci Kasar Hausa\n Masu ilmin tarihi sun nuna cewa kafin Musulunci ya iso ƙasar Hausa sai da ya fara biyowa ta wasu sassa na ƙasashen Afirka ta Yamma tukuna. kamar Senegal da Mali, a wajen ƙarni na goma sha ɗaya. Amma kuma malaman addini kamar limamin Bauchi Alhaji Ahmadu Muhammad da Alhaji Nasiru Kabara na Kano sun nuna cewa Musulunci ya iso Afirka ta Yammna,musammart Agadas da Barno, sannan ya ƙaraso ƙasar Hausa tun a zamanin Sayyadina Mu'awiyya dan Safiyanu, wanda ya turo Uƙuba Ibn Nafi ya zo ya kawo Musulunci da litattafan addini Afrika ta Yamma. Shi dai Sayyadina Mu'awiyya ya yi zamani ne a ƙami\nIna 7.\n Waɗansu malaman kuma sun nuna cewa Musulunci ya shigo Barno a zamanin sarautar Mai Dunama (1098-1150) wanda ya aiki wakilinsa Gujalo zuwa Makka wajen Halifa Abubakar Sadik (632-634) don ya karɓo saɗon Musulunci. Amma Gujalo ya tarar Halifa Abubakar ba shi da lafiya, har ma ya yi wafati, Gujalo bai sami saduwa da shi ba. Sai Sayyadina Umar ya hau Halifa (634-644), ya sadu da Gujalo, ya haɗa shí da manzonsa Amr bn Asi, ya ba shi Kur'ani mai girma da rawunna, da takobi, da garkuwoyi, da masu, da alkyabba iri-iri, da 'yan rakiya Larabawa ɗaruruwa don a kai wa Sarkin Barno. Da suka isa Barno sai suka shiga yaɗa addinin Musulunci da koyar da ilmi. Daga cikin Larabawan da suka biyo Gujalo, kimanin 300 suka bazu cikin kasar Hausa suka yaɗa Musulunci da koyar da ilmi.",
178
+ "grade": "SS3",
179
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
180
+ "category": "Reading comprehension"
181
+ },
182
+ {
183
+ "question": "Gyatumata na nufin",
184
+ "a": "uwa",
185
+ "b": "mai ɗaki",
186
+ "c": "kwau",
187
+ "d": "gwaggo",
188
+ "answerKey": "a",
189
+ "context": "\"Ina cikin sakar zuci sai Gumuzu yajuyo gare ni ya ce,\"Umar, ga Abdulkarim ya roke ni arziki yana son ka. Son nan da yake maka ba wai ka zama bawansa ne ba.Yana so in ka dauka a ranka, ka ga za ka iya zama da shi ka zama ɗansa, gama ba shi da ɗa, ko ɗan dangi ma\nbabu a gare shi. Ni na yarda ku tafi tare da shi, yanzu yardarka ce kawai muke jira!\nBayan wannan, sai na ɗaga kai kawai ina duban nisan ƙasar su Adulkarim, kuma ina tunawa gyaturmata lara da rai ba ta ma san inda Allah ya shilla da ni ba.\n A wurin sai duniyan nan ta taru ta yimini baƙi ƙirin ban san sa'ad da hawaye ya zubo mini ba. Da ganin haka sai Abdulkarim ya tambaye ni wai ko ba ni son sa ne? Ni kuwa na amsa masa ba haka ba ne, ba ni so ne in rabu da kasarmu. In na bi shi yaushe zan dawo gida? Shi kuma ya ce mini kowace shekara in zai zo lallai zai zo da ni domin in duba mutanen ƙasarnmu.\n Nace, To, na yarda'. Don kada su ce na cika rashin kunya bayan kuwa da sun yabe ni. Bayan da aka gama wannan magana sarai na yarda, sai Gumuzu ya ce mini in koma gida. Da na tashi zan tafi sai Abdulkarim ya kawo kantu babba ya ba ni, game da waɗansu dabinai ƙeƙasassu waɗanda babu irinsu ga zaƙi.\n",
190
+ "grade": "SS3",
191
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
192
+ "category": "Reading comprehension"
193
+ },
194
+ {
195
+ "question": "Akan kira ɗan da aka haifa bayan tagwaye",
196
+ "a": "Gambo",
197
+ "b": "Audi",
198
+ "c": "Cindo",
199
+ "d": "Damina",
200
+ "answerKey": "a",
201
+ "context": "",
202
+ "grade": "SS3",
203
+ "preamble": "",
204
+ "category": "Culture"
205
+ },
206
+ {
207
+ "question": "Wace sarauta ce ta shafi kula da baitulmali?",
208
+ "a": "Ma’aji",
209
+ "b": "Sarkin fada",
210
+ "c": "Sarkin gida",
211
+ "d": "Waziri",
212
+ "answerKey": "a",
213
+ "context": "",
214
+ "grade": "SS3",
215
+ "preamble": "",
216
+ "category": "Culture"
217
+ },
218
+ {
219
+ "question": "‘‘Ja ya faɗo, ja ya ɗauka’’ Wane rukunin adabin baka wannan magana ta fito?",
220
+ "a": "Maganganun azanci",
221
+ "b": "Zuben baka",
222
+ "c": "Salon magana",
223
+ "d": "Waƙoƙin baka",
224
+ "answerKey": "a",
225
+ "context": "",
226
+ "grade": "SS3",
227
+ "preamble": "",
228
+ "category": "Oral literature"
229
+ },
230
+ {
231
+ "question": " Me ya fi dacewa da bayyana Wase?\n",
232
+ "a": "Mahaɗa[Maryam Sa3]",
233
+ "b": "Kauye",
234
+ "c": "Karkara",
235
+ "d": "Maraba",
236
+ "answerKey": "a",
237
+ "context": "“Tun lokacin da ƙasar nan hannun Turawan kamfani, suna da wani kantinsu da kome nasu a Ibi[Maryam Sa1] . Daga nan ne bayan gwamnati ta amshi mulki daga hannun kamfanin aka sami damar isa ƙasar Muri. Razdan na Binuwai Mista Hewby ya yi iyakacin ƙoƙarinsa da ya ƙaru da labarun da ƙasar take ciki.\nAman da ke sashen Arewa na ƙasar an ce Suna cin mutane, kuma ba su san kome ba na game da sha'anin a shirya kome bisa lalama. Su ne ma saboda yaƙe- yaƙensu suka kashe hanyar ciniki mai zuwa Bauci. Manyan hanyoyin ciniki uku, ɗaya daga inda ake kawo gishiri, wato Awe, ɗaya kuma daga wajen Kamaru, ɗaya kuma daga Gashaka, dukansu sun haɗu a Wase ne. Ba dai irin ƙoƙarin da Fulani ma ba su yi ba don su sa hanyar nana ta zauna yadda ya kamata, amma abin ya ci tura. Hasali ma dai a cikin 1903 ƙasar Wase sai da ta kai aka raba ta da jin ko taɗ’in mutanen Yalwa. Har ma aka yi wa waɗansu fatake shida fashi, aka kashe su baki ɗaya. Dalilin haka ne Gwamna Lugga a cikin 1904 ya tura soja suka tasar wa Bauci don a buɗe hanya, kowa ya saki jikinsa.\nAka dai ciwo kanarnan nan da suka addabi mutane. Har ma cikin lokaci ƙanƙane suka biya tarar da aka yi masu, suka fanshi kansu da jaka huɗu da rabi. Irin dogon bayanin da aka yi wa arnan nan, shi ya sa ba su sake ta da fitina ba. Aka nuna masu zamani ya juya, ba kamar irin cin da Fulani suka yi wa mutane su Turawa ke yi ba. Kuma fitar da wadansu shugabanninsu, da\nhoron masu tsananin laiti, duk yana cikin abubuwan da suka sa suka yi taushi. Aka tuɓe Sarkin Borot da na Lantang- Jama'ar da ake kira Gazum da Gyun kuma shuka ce suna so a fitar da sarkinsu, domin shi ne ya jawo masu wannan masila. Aka litar da Vondup sarkin nasu.\"",
238
+ "grade": "SS3",
239
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
240
+ "category": "Reading comprehension"
241
+ },
242
+ {
243
+ "question": "Tsirar da Shaihu Umar ya yi shi kaɗai bayan hadari, ta ba da damar",
244
+ "a": "ci gaban labarin",
245
+ "b": "taƙaita labarin",
246
+ "c": "gintse labarin",
247
+ "d": "ƙayata labarin",
248
+ "answerKey": "a",
249
+ "context": "",
250
+ "grade": "SS3",
251
+ "preamble": "",
252
+ "category": "Literature"
253
+ },
254
+ {
255
+ "question": "Wane ne ya shigar da Salihi cikin ƙungiyar asiri?",
256
+ "a": "Kasa.",
257
+ "b": "Monitansu.",
258
+ "c": "Dahiru.",
259
+ "d": "Malaminsu.",
260
+ "answerKey": "a",
261
+ "context": "A wani gari can yamma da Magumi, wai shi Tsauni, an yi wani yaro mai suna Salihi. Iyayensa ba masu wadata ba ne, amma sun yi ƙoƙarin ganin ya yi ilmin boko da na Arabiya. Bayan Salihi ya kammala karatun firamare, sai mahaifinsa Tanimu, ya nema masa makarantar gaba da firamare. Domin an ce ‘‘Ilimi gishirin zaman duniya.’’ Amma kuma samo wa Salihi babbar makarantar Magumi bai yi wa mahaifiyarsa Ɗahira daɗi ba, don ba ta son ɗanta ya yi nesa da ita. Dalili shi ne ɗansu tilo namiji, sauran huɗun kuwa duk mata ne. Bugu da ƙari, tana jin munanan labarai iri-iri da kan faru a irin waɗannan makarantu.\n\nBayan Salihi ya isa makaranta, sai ya duƙufa kan karatu gadan-gadan. Zuwansa ke da wuya, sai suka ƙulla abota da wani ɗan ajinsu, wai shi Kasa. Kafin ya ankara, sai da abokinsa ya jefa shi cikin wata ƙungiyar asiri.\n\nDa ya farga da halin da ya shiga, sai ya yi ƙoƙarin fita daga cikinta, amma aka nuna masa ai ba a haka. ‘‘ In har ka ce za ka fice, lallai za a kassara ka, ko ma a halaka ka’’ in ji abokinsa.\n\nGanin halin tsaka-mai-wuya da ya shiga, sai ya tsayar da shawarar ya fallasa ƙungiyar, in ya so komai ta tafasa ta ƙone. Ya je ya shaida wa shugaban makaranta. Nan take ya sanya jami’an tsaro suka kamo dukkan ‘yan ƙungiyar. Kotu ta yanke musu hukunci, sannan aka kai su gidan jarun. Da ma an ce, ‘‘ Komai nisan jifa ƙasa za ya faɗo.’’",
262
+ "grade": "SS3",
263
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
264
+ "category": "Reading comprehension"
265
+ },
266
+ {
267
+ "question": "Yaya Turawa za su dauki wanda ya gan su ya so\ngudu?",
268
+ "a": "Makiyi",
269
+ "b": "Matsoraci.",
270
+ "c": "Mai zumudi.",
271
+ "d": "Maras Ladabi.",
272
+ "answerKey": "a",
273
+ "context": "A shekara ta 1897 zamanin Sarkin Bida Abubakar, Turawa suka yi karon batta da Nufawa. Kafin nan, Turawa sun shekara uku cur suna godo da sarki su hadu da shi cikin aminci a wani wuri da ake kira Egbaji, yana kin zuwa. Har ma a wani lokaci sai da Turawan suka nada wani Muhammadu Makun a madadinsa. Duk da haka a cikin 1900 kusan a ce sarki biyu ke akwai a Bida, tsohon sarki da wanda Turawa suka nada.\n Ana cikin haka, ran nan dai sai Gwamna Lugga ya aika wa Sarkin Bida da takarda, ya ce masa ya dai yi kokari ya zo ya sadu da shi a fadar Kogin Kaduna, kuma kada ya ii tsoron kome. Gwamna ya kara da cewa ba abin da za a yi masa, zai zo lafiya ya koma\nlafiya.\n A wannan karon ma sai Sarkin Bida ya ki zuwa. Makun ne da 'yan rakiyarsa suka amsa kira, suka je wurin Gwamna Lugga. Saboda haka Turawa suka dauri aniyar zuwa Bida. Suka shaida wa jama'a muddin dai ba an taba su ba, babu fada. Kuma duk mutumin da suka ga don ganin su ya yi haramar gudu, za su dauke shi a mazaunin makiyinsu. Har ma Gwamna Lugga ya aika wa Sarki Abubakar da cewa kodayake dai Makun ne suka dauka kamar sarki, duk da haka idan shi\nAbubakar ya yarda suka sadu ko a Bida ne, ba zai wulakanta shi ba. Zai sa shi cikin jin dadi har abada.\nAmma duk a banza. Maimnakon ya tauso sai ya gudu ya tasar wa Lafai. Amma fa fitar kutsu ya yi, domin daga shi sai fadawa kamar shida ya bar Bida Aka yi irin abin nan wuji-wuji-ina-gabas, aka i xashe[Maryam Sa8] manyan sarakunansa, aka yi wa wadansu iaur[Maryam Sa9] , aka kama na kamawa. Wadanda aka kama bayan sun wartsake sarai aka sake su. ",
274
+ "grade": "SS3",
275
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
276
+ "category": "Reading comprehension"
277
+ },
278
+ {
279
+ "question": "’Yan wasa mata nawa ne a Kukan Kurciya na M. B. Bambale?",
280
+ "a": "Uku",
281
+ "b": "Biyu",
282
+ "c": "Huɗu",
283
+ "d": "Biyar",
284
+ "answerKey": "a",
285
+ "context": "",
286
+ "grade": "SS3",
287
+ "preamble": "",
288
+ "category": "Theatre"
289
+ },
290
+ {
291
+ "question": "Wanda shaƙuwar abota ta haɗa ku, shine",
292
+ "a": "amini",
293
+ "b": "shaƙiƙi",
294
+ "c": "aboki",
295
+ "d": "masoyi",
296
+ "answerKey": "a",
297
+ "context": "",
298
+ "grade": "SS3",
299
+ "preamble": "",
300
+ "category": "Culture"
301
+ },
302
+ {
303
+ "question": "Me furen tumfafiya kan ƙara wa mutum?",
304
+ "a": "Ƙwarinƙashi",
305
+ "b": "Farin jini",
306
+ "c": "Kwarjini",
307
+ "d": "Jarumtaka",
308
+ "answerKey": "a",
309
+ "context": "",
310
+ "grade": "SS3",
311
+ "preamble": "",
312
+ "category": "Culture"
313
+ },
314
+ {
315
+ "question": "Wane suna ya fi dacewa da wannan labarin?",
316
+ "a": "‘Noma tushen arziƙi.’",
317
+ "b": "‘Daidai ruwa daidai kurji.’",
318
+ "c": "‘Da ruwan ciki ake jan na rijiya.’",
319
+ "d": "‘kowa ya daka rawar wani …’",
320
+ "answerKey": "a",
321
+ "context": "Hausawa wasu mutane ne da suka ba abinci muhimmanci a rayuwarsu, domin duk wata fafitika da gwama numfashi da ba hammata iska, ana yi wa ciki ne. Wato cikin biyu: ɗaya ya yiwu an ci an ƙoshi, ko kuma ana cikin halin nema ne.\n\nKullum, da zaran gari ya waye, wasu tun da jijjifi, za a ga sun fita neman abin da za su ci, su da iyalansu, domin a samu rufin asiri. Saboda haka, ba a barin kowa a gida sai tsofaffi da mata da yara da kuma ragwage, kowa ya tafi neman halaliya.\n\nA al’adance, Hausawa suna da lokuta uku na cin abinci a kowace rana, wato safe da rana da dare. A mafi yawan lokuta da safe akan sha abu mai ruwa-ruwa, kamar koko da ƙosai ko kunu. Wasu kuma, sukan ɗumama abin da aka ci a daren da ya gabata. Da rana, kuma akan dafa duk irin abin da ya samu kamar shinkafa da wake ko dambu ko kuma ɗanwake. Da daddare kuma, kusan kowane gida za a sa mu cewa ana dafa tuwo da miya ne, ko miyar kuka ko kuɓewa ko taushe ko kalkashi da dai sauransu, da nama ko babu nama. Duk ko ma mene ne ya samu, wato dai “Daidai ruwa daidai ƙurji.”\n\nHar ila yau, ko da yake ba kowa yake da ƙarfin ɗora girki sau uku ba a rana saboda halin yau, amma a kan sami maƙwabta na gari masu tausayi da lura, su kan kira maƙwabtansu domin su ci abincin, ko suna da shi ko ba su da shi. Da ma tunfil-azal, an san Bahaushe da halin taimako ga ɗan’uwansa.\n\nA zamanin da, za a ga Bahaushe yana ƙoƙarin ya yi noma domin kada gidansa a zauna da yunwa. Amma yanzu, zamananci ya mayar da tunaninsa ya koma kan kasuwanci ko aikin ofis a maimakon aikin gona saboda lalaci da son jiki.",
322
+ "grade": "SS3",
323
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
324
+ "category": "Reading comprehension"
325
+ },
326
+ {
327
+ "question": "Kimanin Larabawa nawa suka biyo Gujalo zuwa Barno?",
328
+ "a": "ɗari uku",
329
+ "b": "ɗari biyar",
330
+ "c": "ɗari biyu da shirin",
331
+ "d": "ɗari uku da hamsin.",
332
+ "answerKey": "a",
333
+ "context": "\nShigowar Musulunci Kasar Hausa\n Masu ilmin tarihi sun nuna cewa kafin Musulunci ya iso ƙasar Hausa sai da ya fara biyowa ta wasu sassa na ƙasashen Afirka ta Yamma tukuna. kamar Senegal da Mali, a wajen ƙarni na goma sha ɗaya. Amma kuma malaman addini kamar limamin Bauchi Alhaji Ahmadu Muhammad da Alhaji Nasiru Kabara na Kano sun nuna cewa Musulunci ya iso Afirka ta Yammna,musammart Agadas da Barno, sannan ya ƙaraso ƙasar Hausa tun a zamanin Sayyadina Mu'awiyya dan Safiyanu, wanda ya turo Uƙuba Ibn Nafi ya zo ya kawo Musulunci da litattafan addini Afrika ta Yamma. Shi dai Sayyadina Mu'awiyya ya yi zamani ne a ƙami\nIna 7.\n Waɗansu malaman kuma sun nuna cewa Musulunci ya shigo Barno a zamanin sarautar Mai Dunama (1098-1150) wanda ya aiki wakilinsa Gujalo zuwa Makka wajen Halifa Abubakar Sadik (632-634) don ya karɓo saɗon Musulunci. Amma Gujalo ya tarar Halifa Abubakar ba shi da lafiya, har ma ya yi wafati, Gujalo bai sami saduwa da shi ba. Sai Sayyadina Umar ya hau Halifa (634-644), ya sadu da Gujalo, ya haɗa shí da manzonsa Amr bn Asi, ya ba shi Kur'ani mai girma da rawunna, da takobi, da garkuwoyi, da masu, da alkyabba iri-iri, da 'yan rakiya Larabawa ɗaruruwa don a kai wa Sarkin Barno. Da suka isa Barno sai suka shiga yaɗa addinin Musulunci da koyar da ilmi. Daga cikin Larabawan da suka biyo Gujalo, kimanin 300 suka bazu cikin kasar Hausa suka yaɗa Musulunci da koyar da ilmi.",
334
+ "grade": "SS3",
335
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
336
+ "category": "Reading comprehension"
337
+ },
338
+ {
339
+ "question": "Shiga-ka-fito wajen neman aure ta fi alaƙa da",
340
+ "a": "kashe kuɗi",
341
+ "b": "gaishe-gaishe",
342
+ "c": "karakaina",
343
+ "d": "kamun ƙafa",
344
+ "answerKey": "a",
345
+ "context": "‘‘Ba neman aure ke da wuya ba, shigaka-fito’’. Ka ga shiga-ka-fito ɗin nan, lallai shiga-ka-fito ɗin ne! Domin aljihu kan jigata kafin a kai ga biki. Tuddan da al’ada ta tanada, waɗanda dole sai an haye su, suna da yawa.\n\nYanzu ɗauki misalin kayan na–gani-inaso, wato ’yan kayan nan da ake shiryawa a kai gidan su yarinya a karon farko. Ma’anar yin haka, wai iyaye su san cewa manemin auren ’yarsu da gaske yake. To, ina dole ga yin haka? Da can da yake zuwa yana zance da ’yarsu yana yi mata hasafi, ba a san da gaske yake ba?\n\nGangaro kan kayan toshi. Nan ma tsabagen kuɗi ake kashewa a sayi suturu da kayan shafe-shafe a kai wa yarinya. Kada fa ka ce zuwa zance da manemi yake yana yi wa yarinya kyauta mako-mako, shi ke nan, ya wadatar. Ina, ko kaɗan!\n\nKada ka mance da kuɗin gaisuwar iyaye da dukiyar aure kafin a yi baiko da sa ranar biki. Kuɗi ne maɗiɗɗiki ake tanada a kai wa iyayen yarinya da niyyar dai wannan abu da aka ambata.\n\nDuk bayan wannan, ana sa ranar aure, manemin yarinya ya dosa karakaina ke nan daga wannan gida zuwa wancan, ko ma wannan gari zuwa wancan da sunan gayar da iyaye da kakanninta, wai don su san shi. I, za su san shi mana, tun da ba yana zuwa ne ziƙau ba! Da zarar biki ya kawo jiki kuma, uwa-uba za a shirya kayan lefe na fitar hankali a kai wa yarinya. Nan ma dukiya ake narkawa.\n\nHaƙiƙa duk waɗannan abubuwa al’ada ce kawai ta ƙaƙaba wa al’umma. Ai ta fuskar dukiya, muhimmin abu ga aure, sadaki. Amma abin takaici, yanzu an yi masa mahalli a can ƙarshen sahu!",
346
+ "grade": "SS3",
347
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
348
+ "category": "Reading comprehension"
349
+ },
350
+ {
351
+ "question": "Tsuntsaye masu farautar nama da cinsa, suna da",
352
+ "a": "baki mai karfi da kaifi, kafafuwa karfafa\nda kumba zako-zako",
353
+ "b": "baki mai kaifi da karfi.",
354
+ "c": "saurin tashin da baki mai tsawo da gwabi.",
355
+ "d": "dogon wuya da baki mai karfi da kumba.",
356
+ "answerKey": "a",
357
+ "context": "Tsuntsaye wadanda ke farautar nama suna da halitta daidai wadda za ta dace da wannan aiki. Ga baki mai[Maryam Sa25] karfi da kaifi ya lankwasa kamar kugiya. Da shi suke kekketa nama. Ga su da kafa mai karfi da kumba zako-zako. In sun kawo sura, da su su ke fyauce[Maryam Sa26] abin da suka farauta, su rike, su yi sama da shi. In za su ci, sai su kakkafa kumbobinsu ciki, su rike shi kam.\n Shaho yana da saurin tafiya. Akwai wasu iri, in sun ga wani tsuntsu yana tashi sai su bi, kome saurin tashinsa, sai sun ishe sun buge. Su irin wadannan, mutane sun dade suna kiwon su domin farauta. In za a farauta, sai ka dauki shahonka a kafada, an daure shi da sarka, an yi masa lullubi. In ka ga ko hasbiya tana tashi, sai ka bude kan shahonka ka sake shi, ya buge\nmaka.\nWannan irin farauta ta shahara a kasashen su Farisa da Hindu. Da, hara Turai an yi, amma yanzu an daina.\n",
358
+ "grade": "SS3",
359
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
360
+ "category": "Reading comprehension"
361
+ },
362
+ {
363
+ "question": "Da zarar abokin[Maryam Sa22] gabar bauna ya kai kasa, ba wata[Maryam Sa23] -wata sai ta sa",
364
+ "a": "tsinin kahonta ta tsire.",
365
+ "b": "daginta ta soke.",
366
+ "c": "tsininta ta tsire.",
367
+ "d": "tsawonta ta tsire.",
368
+ "answerKey": "a",
369
+ "context": "BAUNA\nBauna saniya ce, sai dai ita ta ki yarda da dan Adam. Duk abin da ke ga saniya, to, 6auna tana da shi, ta fuskar halitta ba hali ba.\n Bauna tana da fada kwarai, ta fi duk namun daji da ka sani sababi. Amma in ka fada garkensu a dawa ba za su taba ka ba. Dabbobi duk, in dai ba wuri ya kure ba, in sun ga mutum sun fi so su gudu.\n Yana da ban sha'awa ka ga bauna na gudu cikin dawa. Ba za ka ga tana rangaji ba irin na saniya, wadda ta koyi ragwacin \"yan birni.\n Ka san ba abin dariya kamar ka ga saniya na gudu. Amma bauna, ko da yake katuwa ce, in ka ga tana tsalle sai ka ce barewa. Ko da muka ce 6auna ba ta da jan fada, in ta yi tsanmani fad'a ya kawo ka sai ta tsaya a buga.\n In kuwa har ka rigaya ka yi mata rauni, abu ya baci, sai ka san in da ka shiga.\n Kowane babban maharbi zai iya ba ka labarin karon sa da bauna. \n In kana bin sawun bauna, ta kuwa gane haka, sai ta yi maza la bace[Maryam Sa18] maka, ta zago ta fito maka ta baya tanan sanda, sa annan ta bude baki. Kafin ka waiwaya, ka isa lahira!\nBa wata dabba mai yin haka sai bauna. Mafitarkan kawai in ka sani dama ka hau itace. Ko sa'annan ma, in itacen ba girma gare shi ba, sai takai masa karo, ya\nkarye.\n Kahon bauna ba kamar na saniya ba ne. Nata kaurara ne, tushensu har ya rufe goshinta. Ba su da Lwaso[Maryam Sa19] kwarai, tsininsu ya lankwasa kamar zai sake tabo kwakwal war kanta.\n In bauna ta kai sura sai ta duka da kai. Saboda haka sai kahonin su zama kamar garkuwa ga kanta. Ko maharbi ya harbi kan, ko da bindiga ne balle kibiya, in ya sami garkuwar ba zai cuce ta ba. Tushen nan mai kauri na kahonta da shi take banke abokin fada. In ya fadi, ta sa wajen tsinin ta tsire shi, ta jefa sama da taimakon kakkarfan wuyan nan nata. Bauna, kin ki duban raini!\n",
370
+ "grade": "SS3",
371
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
372
+ "category": "Reading comprehension"
373
+ },
374
+ {
375
+ "question": "Malam nomau mutumin wane gari ne?",
376
+ "a": "Kauyen Wudil.",
377
+ "b": "Birnin Damagaram.",
378
+ "c": "Birnin Katsina.",
379
+ "d": "Bodinga.",
380
+ "answerKey": "a",
381
+ "context": "Yau Jumma'a Malam Nomau za shi cin kasuwa Wudil. Kafin ya tafi ya dauki wandonsa mai kamun kafa, ya bude ya sa shi ya zuba babbar rigarsa bullan da hular dara da falmaran, da takalmi sani tsalle, da 'yar ciki, da rawani mubarashi ya rataye shi. Kuma yana saye da wando buje da 'yar shara, da hula habar kada da takalmin fade.\nDa isowarsa kofar gari sai ya raba gindin wata tsamiya ya fito da kayan nan nasa na cikin wando ya caba ado bayan ya wanke jikinsa. Ya kuma zuba turare dan-goma, ya bara goro marsa ya cika bakinsa ya yi kumurya. Ya kunshe tsofaffin kayansa buje, ya make a hammatarsa ya shiga gari ya kai gidan abokinsa ya ajiye. Matar abokinsa ta ba shi farau-farau ya sha. Daga nan sai ya tafi cin kasuwa.\n",
382
+ "grade": "SS3",
383
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
384
+ "category": "Reading comprehension"
385
+ },
386
+ {
387
+ "question": "Meya sa Turawa suke neman Sarki ya sadu da\nsu?",
388
+ "a": "Don su yi aminci.",
389
+ "b": "Don su kara masa girma.",
390
+ "c": "Don su rage masa girma.",
391
+ "d": "Don ya ba su wajen noma.",
392
+ "answerKey": "a",
393
+ "context": "A shekara ta 1897 zamanin Sarkin Bida Abubakar, Turawa suka yi karon batta da Nufawa. Kafin nan, Turawa sun shekara uku cur suna godo da sarki su hadu da shi cikin aminci a wani wuri da ake kira Egbaji, yana kin zuwa. Har ma a wani lokaci sai da Turawan suka nada wani Muhammadu Makun a madadinsa. Duk da haka a cikin 1900 kusan a ce sarki biyu ke akwai a Bida, tsohon sarki da wanda Turawa suka nada.\n Ana cikin haka, ran nan dai sai Gwamna Lugga ya aika wa Sarkin Bida da takarda, ya ce masa ya dai yi kokari ya zo ya sadu da shi a fadar Kogin Kaduna, kuma kada ya ii tsoron kome. Gwamna ya kara da cewa ba abin da za a yi masa, zai zo lafiya ya koma\nlafiya.\n A wannan karon ma sai Sarkin Bida ya ki zuwa. Makun ne da 'yan rakiyarsa suka amsa kira, suka je wurin Gwamna Lugga. Saboda haka Turawa suka dauri aniyar zuwa Bida. Suka shaida wa jama'a muddin dai ba an taba su ba, babu fada. Kuma duk mutumin da suka ga don ganin su ya yi haramar gudu, za su dauke shi a mazaunin makiyinsu. Har ma Gwamna Lugga ya aika wa Sarki Abubakar da cewa kodayake dai Makun ne suka dauka kamar sarki, duk da haka idan shi\nAbubakar ya yarda suka sadu ko a Bida ne, ba zai wulakanta shi ba. Zai sa shi cikin jin dadi har abada.\nAmma duk a banza. Maimnakon ya tauso sai ya gudu ya tasar wa Lafai. Amma fa fitar kutsu ya yi, domin daga shi sai fadawa kamar shida ya bar Bida Aka yi irin abin nan wuji-wuji-ina-gabas, aka i xashe[Maryam Sa8] manyan sarakunansa, aka yi wa wadansu iaur[Maryam Sa9] , aka kama na kamawa. Wadanda aka kama bayan sun wartsake sarai aka sake su. ",
394
+ "grade": "SS3",
395
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
396
+ "category": "Reading comprehension"
397
+ },
398
+ {
399
+ "question": "Wace sana’a ce aka fi sanin mata zalla da yi?",
400
+ "a": "Kaɗi",
401
+ "b": "Saƙar tabarma",
402
+ "c": "Ginin tukwane",
403
+ "d": "Ɗinki",
404
+ "answerKey": "a",
405
+ "context": "",
406
+ "grade": "SS3",
407
+ "preamble": "",
408
+ "category": "Culture"
409
+ },
410
+ {
411
+ "question": "Shaho yana da saurin tafiya.' Wannan jumlan nufin shaho na da",
412
+ "a": "saurin tashi.",
413
+ "b": "saurin tafiya bisa doron kasa.",
414
+ "c": "saurin tafiya a kasa idan ya ga nama",
415
+ "d": "saurin tafiya, sama da kasa.",
416
+ "answerKey": "a",
417
+ "context": "Tsuntsaye wadanda ke farautar nama suna da halitta daidai wadda za ta dace da wannan aiki. Ga baki mai[Maryam Sa25] karfi da kaifi ya lankwasa kamar kugiya. Da shi suke kekketa nama. Ga su da kafa mai karfi da kumba zako-zako. In sun kawo sura, da su su ke fyauce[Maryam Sa26] abin da suka farauta, su rike, su yi sama da shi. In za su ci, sai su kakkafa kumbobinsu ciki, su rike shi kam.\n Shaho yana da saurin tafiya. Akwai wasu iri, in sun ga wani tsuntsu yana tashi sai su bi, kome saurin tashinsa, sai sun ishe sun buge. Su irin wadannan, mutane sun dade suna kiwon su domin farauta. In za a farauta, sai ka dauki shahonka a kafada, an daure shi da sarka, an yi masa lullubi. In ka ga ko hasbiya tana tashi, sai ka bude kan shahonka ka sake shi, ya buge\nmaka.\nWannan irin farauta ta shahara a kasashen su Farisa da Hindu. Da, hara Turai an yi, amma yanzu an daina.\n",
418
+ "grade": "SS3",
419
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
420
+ "category": "Reading comprehension"
421
+ },
422
+ {
423
+ "question": "‘‘ƙulun-ƙulu-fita.’’",
424
+ "a": "Gauta",
425
+ "b": "Baba",
426
+ "c": "Kanwa",
427
+ "d": "Gishiri",
428
+ "answerKey": "a",
429
+ "context": "",
430
+ "grade": "SS3",
431
+ "preamble": "",
432
+ "category": "Oral literature"
433
+ },
434
+ {
435
+ "question": "Lokaci Na Yanzu II shi ne mai manunin lokaci",
436
+ "a": "-ke",
437
+ "b": "za",
438
+ "c": "-na",
439
+ "d": "-kan",
440
+ "answerKey": "a",
441
+ "context": "",
442
+ "grade": "SS3",
443
+ "preamble": "",
444
+ "category": "Grammar"
445
+ },
446
+ {
447
+ "question": "Me ake nufi da gwama nunfashi a labarin?",
448
+ "a": "Ka-ce-na-ce.",
449
+ "b": "Rayuwa.",
450
+ "c": "Ƙwazo.",
451
+ "d": "Saki-na-dafe.",
452
+ "answerKey": "a",
453
+ "context": "Hausawa wasu mutane ne da suka ba abinci muhimmanci a rayuwarsu, domin duk wata fafitika da gwama numfashi da ba hammata iska, ana yi wa ciki ne. Wato cikin biyu: ɗaya ya yiwu an ci an ƙoshi, ko kuma ana cikin halin nema ne.\n\nKullum, da zaran gari ya waye, wasu tun da jijjifi, za a ga sun fita neman abin da za su ci, su da iyalansu, domin a samu rufin asiri. Saboda haka, ba a barin kowa a gida sai tsofaffi da mata da yara da kuma ragwage, kowa ya tafi neman halaliya.\n\nA al’adance, Hausawa suna da lokuta uku na cin abinci a kowace rana, wato safe da rana da dare. A mafi yawan lokuta da safe akan sha abu mai ruwa-ruwa, kamar koko da ƙosai ko kunu. Wasu kuma, sukan ɗumama abin da aka ci a daren da ya gabata. Da rana, kuma akan dafa duk irin abin da ya samu kamar shinkafa da wake ko dambu ko kuma ɗanwake. Da daddare kuma, kusan kowane gida za a sa mu cewa ana dafa tuwo da miya ne, ko miyar kuka ko kuɓewa ko taushe ko kalkashi da dai sauransu, da nama ko babu nama. Duk ko ma mene ne ya samu, wato dai “Daidai ruwa daidai ƙurji.”\n\nHar ila yau, ko da yake ba kowa yake da ƙarfin ɗora girki sau uku ba a rana saboda halin yau, amma a kan sami maƙwabta na gari masu tausayi da lura, su kan kira maƙwabtansu domin su ci abincin, ko suna da shi ko ba su da shi. Da ma tunfil-azal, an san Bahaushe da halin taimako ga ɗan’uwansa.\n\nA zamanin da, za a ga Bahaushe yana ƙoƙarin ya yi noma domin kada gidansa a zauna da yunwa. Amma yanzu, zamananci ya mayar da tunaninsa ya koma kan kasuwanci ko aikin ofis a maimakon aikin gona saboda lalaci da son jiki.",
454
+ "grade": "SS3",
455
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
456
+ "category": "Reading comprehension"
457
+ },
458
+ {
459
+ "question": "Makoɗi kayan aiki ne na",
460
+ "a": "ƙira",
461
+ "b": "jima",
462
+ "c": "sassaƙa",
463
+ "d": "wanzanci",
464
+ "answerKey": "a",
465
+ "context": "",
466
+ "grade": "SS3",
467
+ "preamble": "",
468
+ "category": "Culture"
469
+ },
470
+ {
471
+ "question": "Sayyadina Mu'awiyya ya yi zamani a ƙami na ...\n",
472
+ "a": "7",
473
+ "b": "18",
474
+ "c": "17",
475
+ "d": "27",
476
+ "answerKey": "a",
477
+ "context": "\nShigowar Musulunci Kasar Hausa\n Masu ilmin tarihi sun nuna cewa kafin Musulunci ya iso ƙasar Hausa sai da ya fara biyowa ta wasu sassa na ƙasashen Afirka ta Yamma tukuna. kamar Senegal da Mali, a wajen ƙarni na goma sha ɗaya. Amma kuma malaman addini kamar limamin Bauchi Alhaji Ahmadu Muhammad da Alhaji Nasiru Kabara na Kano sun nuna cewa Musulunci ya iso Afirka ta Yammna,musammart Agadas da Barno, sannan ya ƙaraso ƙasar Hausa tun a zamanin Sayyadina Mu'awiyya dan Safiyanu, wanda ya turo Uƙuba Ibn Nafi ya zo ya kawo Musulunci da litattafan addini Afrika ta Yamma. Shi dai Sayyadina Mu'awiyya ya yi zamani ne a ƙami\nIna 7.\n Waɗansu malaman kuma sun nuna cewa Musulunci ya shigo Barno a zamanin sarautar Mai Dunama (1098-1150) wanda ya aiki wakilinsa Gujalo zuwa Makka wajen Halifa Abubakar Sadik (632-634) don ya karɓo saɗon Musulunci. Amma Gujalo ya tarar Halifa Abubakar ba shi da lafiya, har ma ya yi wafati, Gujalo bai sami saduwa da shi ba. Sai Sayyadina Umar ya hau Halifa (634-644), ya sadu da Gujalo, ya haɗa shí da manzonsa Amr bn Asi, ya ba shi Kur'ani mai girma da rawunna, da takobi, da garkuwoyi, da masu, da alkyabba iri-iri, da 'yan rakiya Larabawa ɗaruruwa don a kai wa Sarkin Barno. Da suka isa Barno sai suka shiga yaɗa addinin Musulunci da koyar da ilmi. Daga cikin Larabawan da suka biyo Gujalo, kimanin 300 suka bazu cikin kasar Hausa suka yaɗa Musulunci da koyar da ilmi.",
478
+ "grade": "SS3",
479
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
480
+ "category": "Reading comprehension"
481
+ },
482
+ {
483
+ "question": "Labarin kura da akuya da harawa yana cikin nau’in labari na",
484
+ "a": "almara",
485
+ "b": "kacici-kacici",
486
+ "c": "ƙissa",
487
+ "d": "tatsuniya",
488
+ "answerKey": "a",
489
+ "context": "",
490
+ "grade": "SS3",
491
+ "preamble": "",
492
+ "category": "Oral literature"
493
+ },
494
+ {
495
+ "question": "‘Ya zama musu alaƙaƙai, ko wane juyin suka yi na su halaka shi, shi ke sama, sai ka ce hancin gauta.’ Wane irin salo aka yi amfani da shi a wannan tsakure na Ganɗoki na Walin Katsina A. Bello?",
496
+ "a": "Kamantawa",
497
+ "b": "Mutuntarwa",
498
+ "c": "Dabbantawa",
499
+ "d": "Ƙarangiya",
500
+ "answerKey": "a",
501
+ "context": "",
502
+ "grade": "SS3",
503
+ "preamble": "",
504
+ "category": "Literature"
505
+ },
506
+ {
507
+ "question": "A labarin, nau’o’in abinci nawa aka lissafa?",
508
+ "a": "Tara",
509
+ "b": "Bakwai",
510
+ "c": "Takwas",
511
+ "d": "Shida",
512
+ "answerKey": "a",
513
+ "context": "A karkara da ma wasu manyan garuruwa ƙalilan, mutane kan haɗu su riƙa cin abinci tare. Akan zaɓi gidan mutum ɗaya daga cikinsu ya zama shi ne matattara. Mutumin da aka zaɓi gidansa, kusan shi ne shugaba, kuma ya fi kowa yawan shekaru. A wasu lokuta kuma, ana duba gidan da ya fi yalwa, ko ya fi zama kan hanya, babu wahala sosai zuwa gidan, musamman da damina.\n\nA wurin haɗuwa a ci abinci tare, kowane magidanci zai kawo abincin da aka dafa a gidansa, wanda ya fi shiga. Nan fa matan da suka ƙware suke shan yabo da godiya. Waɗanda ba su iya ba kuwa, aiki ya gan su da kuma takaici. Saboda wasu mazan kan yi wa matansu gori. Ba nan ma abin ya tsaya ba, rashin iya abincin nan na iya haddasa mutuwar aure, idan ba a kai hankali nesa ba. Al’amari ya yi muni ke nan.\n\nCikin abubuwan da ake kawowa, akwai tuwo da shinkafa da fate da ɗan wake da dambu da alkubus da doya da taliya da kuma makaroni. Ana kawo wasu daga cikin waɗannan nau’o’in abinci tare da miya, wasu kuma a siffar dafa-duka. Duka dai wannan, ya danganta da irin cefanen da maigida ya yi. Akwai alfanu babba game da wannan zama. Da farko, akwai kyautata dangantaka da zaman tare. Ana kuma taimakon juna ta hanyar tattauna matsalolin da suka addabe su. Wanda ma ba ya da ƙarfin yin abinci wani lokaci, ba zai tagayyara ba, zai sami abin da zai ci a wajen.",
514
+ "grade": "SS3",
515
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
516
+ "category": "Reading comprehension"
517
+ },
518
+ {
519
+ "question": "Su wa Makau ya kira jakkai a wasan Shaihu Umar na U. Ladan Da D. Lyndersay?",
520
+ "a": "Ƙwatau da Sarkin Zagi",
521
+ "b": "Ƙwatau da Wawan Sarki",
522
+ "c": "Shantali da Ƙwatau",
523
+ "d": "Sarkin Zagi da Wawan Sarki",
524
+ "answerKey": "a",
525
+ "context": "",
526
+ "grade": "SS3",
527
+ "preamble": "",
528
+ "category": "Theatre"
529
+ },
530
+ {
531
+ "question": "Su wa suka fi yin waƙoƙin talla?",
532
+ "a": "’Yan mata",
533
+ "b": "’Yan maza",
534
+ "c": "’Yan galura",
535
+ "d": "’Yan yara",
536
+ "answerKey": "a",
537
+ "context": "",
538
+ "grade": "SS3",
539
+ "preamble": "",
540
+ "category": "Oral literature"
541
+ },
542
+ {
543
+ "question": "Yaushe manemin yarinya ke zuwa gayar da iyaye da kakanninta?",
544
+ "a": "Bayan sa rana",
545
+ "b": "Kafin baiko",
546
+ "c": "Da soma ganin ta",
547
+ "d": "Da an yi biki",
548
+ "answerKey": "a",
549
+ "context": "‘Ba neman aure ke da wuya ba, shigaka-fito’’. Ka ga shiga-ka-fito ɗin nan, lallai shiga-ka-fito ɗin ne! Domin aljihu kan jigata kafin a kai ga biki. Tuddan da al’ada ta tanada, waɗanda dole sai an haye su, suna da yawa.\n\nYanzu ɗauki misalin kayan na–gani-inaso, wato ’yan kayan nan da ake shiryawa a kai gidan su yarinya a karon farko. Ma’anar yin haka, wai iyaye su san cewa manemin auren ’yarsu da gaske yake. To, ina dole ga yin haka? Da can da yake zuwa yana zance da ’yarsu yana yi mata hasafi, ba a san da gaske yake ba?\n\nGangaro kan kayan toshi. Nan ma tsabagen kuɗi ake kashewa a sayi suturu da kayan shafe-shafe a kai wa yarinya. Kada fa ka ce zuwa zance da manemi yake yana yi wa yarinya kyauta mako-mako, shi ke nan, ya wadatar. Ina, ko kaɗan!\n\nKada ka mance da kuɗin gaisuwar iyaye da dukiyar aure kafin a yi baiko da sa ranar biki. Kuɗi ne maɗiɗɗiki ake tanada a kai wa iyayen yarinya da niyyar dai wannan abu da aka ambata.\n\nDuk bayan wannan, ana sa ranar aure, manemin yarinya ya dosa karakaina ke nan daga wannan gida zuwa wancan, ko ma wannan gari zuwa wancan da sunan gayar da iyaye da kakanninta, wai don su san shi. I, za su san shi mana, tun da ba yana zuwa ne ziƙau ba! Da zarar biki ya kawo jiki kuma, uwa-uba za a shirya kayan lefe na fitar hankali a kai wa yarinya. Nan ma dukiya ake narkawa.\n\nHaƙiƙa duk waɗannan abubuwa al’ada ce kawai ta ƙaƙaba wa al’umma. Ai ta fuskar dukiya, muhimmin abu ga aure, sadaki. Amma abin takaici, yanzu an yi masa mahalli a can ƙarshen sahu!",
550
+ "grade": "SS3",
551
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
552
+ "category": "Reading comprehension"
553
+ },
554
+ {
555
+ "question": "Fadojin kuda su ne",
556
+ "a": "juji, mahauta, mushe da gyambo",
557
+ "b": "kwata, bola, mushe da gyambo.",
558
+ "c": "kwata, bola, mushe da tuwo,",
559
+ "d": "madafi, mahauta da juji.",
560
+ "answerKey": "a",
561
+ "context": "Kudan gida na daya daga cikin abokan gabarmu. manya masu raba cuta ga 'ya Adam. Shi ke kawo su, atuni', da ciwon gudawa da sauran irinsu.\n Amma shi kuda ba ya cizon mu kamar sauro da Isando. Hanyar da ya ke bi ya yi nasa mugun aiki ba daya ba ce da tasu. Su, suna tsotso kwayoyin cuta daga Cikin jini ne, su je su soki mai lafiya su dura masa. Amma bakin kuda ba a yi shi don ya yi cizo ba. Kuda ba ya iya huda fatar mutum, ba ya ma iya huda fatar kome, ko yana so. Harshensa da bakinsa duka taushi\ngare su.\nTsaya ka ji kazantar kuda. Ka san lalle, ko ba don cuta ba, kuda abin kyama ne. Wajibi ne kuma mu yi iyakar kokarinmu mu rabu da shi.\nBa abin da kuda ke so kamar ya ci luroson (najasar) dan Adam. In ya samu najasa, ya duka da ci, sai ka ce ka samu taliya. Kun san kuwa, in mutum ba shi da lafiya sau da yawa akan sami kwayoyin cuta a cikin najarsa.\nKai duk dai wurin kazanta, Mahauta ne, juji ne, wurin mushe ne, wurin gyambo ne duka dai nan ne fadar kuda.\n In sun ci sun taso, sai su yi face-face da kazantar har da kwayoyin cutar da ke ciki.\nDa ma kafafuwansu da ikinsu gashi gare Su, duk kuwa madauka dauda ne.\n \nDaga nan sai su zo su sauka kan abincinmu. \nKan san galibi, abincinmu wanda suka fi so shi ne kilishi, tsire, nono, sukari da su alewa. Kaga wadannan, in an saya ba a sake dafa su. saboda haka muna cin kazanta da yawa daga gare su.\n Ban da wannan ma, in suna cin abincinmu, sukan rika amai bisansa suna tashi. Kazanta bisa kazanta! Ina ka ga lafiya?\n",
562
+ "grade": "SS3",
563
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
564
+ "category": "Reading comprehension"
565
+ },
566
+ {
567
+ "question": "Wa ya taimaki Katsinawa a kan Kwararafawa?",
568
+ "a": "Danmasani.",
569
+ "b": "Waziri.",
570
+ "c": "Sarki.",
571
+ "d": "Daule",
572
+ "answerKey": "a",
573
+ "context": "A kwanakin Sarkin Katsina Jan-Hazo, Kwararrafawa suka je Katsina. Sarkinsu ya sauka yammacin gari a babbar ruga, wazirinsa kuma a gabashin gari. Sarkin ya kama mashinsa ya girgiza shi ya jefa cikin gari, ya fada tsohuwar kasuwa kusa da kududdufin Taukin Daule, sai wuta ta kama gun. Daga nan sarakunan Katsina suka taru wajen Sarki Jan-Hazo, suka yi kus- kus haka suka gamu a kan su fita su bar garin, mai tsira ya tsira, mai mutuwa ya mutu. Sai suka aika wa Malam Danmasani. Shi kuwa ya ce kada su fita, za su ga abin da Allah zai yi da Kwararrafawa. Ya dukufa rokon Ubangiji bisa wannan lamari.\n \nSai Sarkin Kwararrafawa ya tashi don ya duba dokinsa, amma dokin ya shure shi a kan cibiya da dare ya fadi matacce. Da aka ba wazirinsa labarin abin da ya faru, sai nan da nan shi ma ya hau dokinsa, dokin ya ka da shi wuyansa ya karye, ya mutu. A cikin daren nan kuma manya-manyan sarakunansu bakwai suka ce ga garinku. Sai niyyar Kwararrafawa ta yaki ta wargaje, suka bar wajen. Daga nan Sarkin Katsina da kansa ya tafi wajen Danmasani ya durkusa ya yi masa godiya tare da goma na arziki.\n",
574
+ "grade": "SS3",
575
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
576
+ "category": "Reading comprehension"
577
+ },
578
+ {
579
+ "question": "Babbar fa’idar cin abinci tare, ita ce",
580
+ "a": "sada zumunci tsakanin mutane",
581
+ "b": "yalwar abinci daban-daban",
582
+ "c": "sa mata su ƙara himma",
583
+ "d": "wani zai yi santi da abincin wani",
584
+ "answerKey": "a",
585
+ "context": "A karkara da ma wasu manyan garuruwa ƙalilan, mutane kan haɗu su riƙa cin abinci tare. Akan zaɓi gidan mutum ɗaya daga cikinsu ya zama shi ne matattara. Mutumin da aka zaɓi gidansa, kusan shi ne shugaba, kuma ya fi kowa yawan shekaru. A wasu lokuta kuma, ana duba gidan da ya fi yalwa, ko ya fi zama kan hanya, babu wahala sosai zuwa gidan, musamman da damina.\n\nA wurin haɗuwa a ci abinci tare, kowane magidanci zai kawo abincin da aka dafa a gidansa, wanda ya fi shiga. Nan fa matan da suka ƙware suke shan yabo da godiya. Waɗanda ba su iya ba kuwa, aiki ya gan su da kuma takaici. Saboda wasu mazan kan yi wa matansu gori. Ba nan ma abin ya tsaya ba, rashin iya abincin nan na iya haddasa mutuwar aure, idan ba a kai hankali nesa ba. Al’amari ya yi muni ke nan.\n\nCikin abubuwan da ake kawowa, akwai tuwo da shinkafa da fate da ɗan wake da dambu da alkubus da doya da taliya da kuma makaroni. Ana kawo wasu daga cikin waɗannan nau’o’in abinci tare da miya, wasu kuma a siffar dafa-duka. Duka dai wannan, ya danganta da irin cefanen da maigida ya yi. Akwai alfanu babba game da wannan zama. Da farko, akwai kyautata dangantaka da zaman tare. Ana kuma taimakon juna ta hanyar tattauna matsalolin da suka addabe su. Wanda ma ba ya da ƙarfin yin abinci wani lokaci, ba zai tagayyara ba, zai sami abin da zai ci a wajen.",
586
+ "grade": "SS3",
587
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
588
+ "category": "Reading comprehension"
589
+ },
590
+ {
591
+ "question": "Wace hanya ce ake bi domin shiga harkar bori?",
592
+ "a": "Girka",
593
+ "b": "Garaya",
594
+ "c": "Addu’a",
595
+ "d": "Shaushawa",
596
+ "answerKey": "a",
597
+ "context": "",
598
+ "grade": "SS3",
599
+ "preamble": "",
600
+ "category": "Culture"
601
+ },
602
+ {
603
+ "question": "Jigon waƙar ‘‘Mu Sha Falala’’ ta Sarkin Zazzau Aliyu Ɗansidi a Waƙoƙin Hausa, shi ne",
604
+ "a": "faɗakarwa",
605
+ "b": "kasuwanci",
606
+ "c": "yabo\n",
607
+ "d": "siyasa",
608
+ "answerKey": "a",
609
+ "context": "",
610
+ "grade": "SS3",
611
+ "preamble": "",
612
+ "category": "Song"
613
+ },
614
+ {
615
+ "question": "Tuddai nawa na neman aure aka ambata?",
616
+ "a": "Bakwai",
617
+ "b": "Biyar",
618
+ "c": "Shida",
619
+ "d": "Huɗu",
620
+ "answerKey": "a",
621
+ "context": "‘‘Ba neman aure ke da wuya ba, shigaka-fito’’. Ka ga shiga-ka-fito ɗin nan, lallai shiga-ka-fito ɗin ne! Domin aljihu kan jigata kafin a kai ga biki. Tuddan da al’ada ta tanada, waɗanda dole sai an haye su, suna da yawa.\n\nYanzu ɗauki misalin kayan na–gani-inaso, wato ’yan kayan nan da ake shiryawa a kai gidan su yarinya a karon farko. Ma’anar yin haka, wai iyaye su san cewa manemin auren ’yarsu da gaske yake. To, ina dole ga yin haka? Da can da yake zuwa yana zance da ’yarsu yana yi mata hasafi, ba a san da gaske yake ba?\n\nGangaro kan kayan toshi. Nan ma tsabagen kuɗi ake kashewa a sayi suturu da kayan shafe-shafe a kai wa yarinya. Kada fa ka ce zuwa zance da manemi yake yana yi wa yarinya kyauta mako-mako, shi ke nan, ya wadatar. Ina, ko kaɗan!\n\nKada ka mance da kuɗin gaisuwar iyaye da dukiyar aure kafin a yi baiko da sa ranar biki. Kuɗi ne maɗiɗɗiki ake tanada a kai wa iyayen yarinya da niyyar dai wannan abu da aka ambata.\n\nDuk bayan wannan, ana sa ranar aure, manemin yarinya ya dosa karakaina ke nan daga wannan gida zuwa wancan, ko ma wannan gari zuwa wancan da sunan gayar da iyaye da kakanninta, wai don su san shi. I, za su san shi mana, tun da ba yana zuwa ne ziƙau ba! Da zarar biki ya kawo jiki kuma, uwa-uba za a shirya kayan lefe na fitar hankali a kai wa yarinya. Nan ma dukiya ake narkawa.\n\nHaƙiƙa duk waɗannan abubuwa al’ada ce kawai ta ƙaƙaba wa al’umma. Ai ta fuskar dukiya, muhimmin abu ga aure, sadaki. Amma abin takaici, yanzu an yi masa mahalli a can ƙarshen sahu!",
622
+ "grade": "SS3",
623
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
624
+ "category": "Reading comprehension"
625
+ },
626
+ {
627
+ "question": "Kekasa kasa[Maryam Sa7] na nufin ...",
628
+ "a": "ki",
629
+ "b": "ji",
630
+ "c": "kyankyasa kasa",
631
+ "d": "tattaka kasa",
632
+ "answerKey": "a",
633
+ "context": "Bayan shekara biyu da lakwame Sakkwato sai al'amarin bauta ya yi sauki. Bayi suka sami damar kai kara dakin shari'a idan suna bukatar su fanshi kansu. Kuma idan har mutum yana da bawa, bawan nan ya nuna yana so a 'yanta shi, amma ubangijinsa ya kekasa Kasa, da cewa bawan nan ya garzaya ga sarkin Musulmi, sai sarki ya ce a kyale shi ya tafi abinsa. Wato mai shi ya yi raguwar dabara ke nan, domin da ya bari sun shirya tun a gida tilas ne kuma an yarda bawan nan ya fanshi kansa. Ma' ana, ya rika yin aiki yana samun kudi yana bai wa maigidansa har ya gama fansar kansa. Abin da ya sa maganar bautar nan ta fi karfi a Sakkwato a fili yake. Da farko dai an sha fadar yadda Sauran kasashe ke kai gaisuwar bayi can. Saboda haka babu inda bauta ta yi karfi kamar a Sakkwato. Turawa ka nuna wa jama'a a fili cewa duk wanda yake son 'yanci yana iya samun sa, wanda kuma ya zauna cikin kangin bauta shi ya so.\n Ba a dade da samun galaba kan Sakkwato ba sai aka fara maganar yadda za a jarraba koya wa almajirai karatun Turawa a can. Amma abin bai yi nasara ba. Jama'a suna gani kamar karatun Turawa wani sabon addini ne daban. Saboda haka sai aka yi watsi da lamarin.\n",
634
+ "grade": "SS3",
635
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
636
+ "category": "Reading comprehension"
637
+ },
638
+ {
639
+ "question": "Mene ne mabuɗin jumla?",
640
+ "a": "Yankin suna",
641
+ "b": "Yankin bayanau",
642
+ "c": "Yankin aikatau",
643
+ "d": "Yankin karɓau",
644
+ "answerKey": "a",
645
+ "context": "",
646
+ "grade": "SS3",
647
+ "preamble": "",
648
+ "category": "Grammar"
649
+ },
650
+ {
651
+ "question": "A labarin, akan yi ɗan wake da",
652
+ "a": "rana",
653
+ "b": "safe",
654
+ "c": "almuru",
655
+ "d": "asuba",
656
+ "answerKey": "a",
657
+ "context": "Hausawa wasu mutane ne da suka ba abinci muhimmanci a rayuwarsu, domin duk wata fafitika da gwama numfashi da ba hammata iska, ana yi wa ciki ne. Wato cikin biyu: ɗaya ya yiwu an ci an ƙoshi, ko kuma ana cikin halin nema ne.\n\nKullum, da zaran gari ya waye, wasu tun da jijjifi, za a ga sun fita neman abin da za su ci, su da iyalansu, domin a samu rufin asiri. Saboda haka, ba a barin kowa a gida sai tsofaffi da mata da yara da kuma ragwage, kowa ya tafi neman halaliya.\n\nA al’adance, Hausawa suna da lokuta uku na cin abinci a kowace rana, wato safe da rana da dare. A mafi yawan lokuta da safe akan sha abu mai ruwa-ruwa, kamar koko da ƙosai ko kunu. Wasu kuma, sukan ɗumama abin da aka ci a daren da ya gabata. Da rana, kuma akan dafa duk irin abin da ya samu kamar shinkafa da wake ko dambu ko kuma ɗanwake. Da daddare kuma, kusan kowane gida za a sa mu cewa ana dafa tuwo da miya ne, ko miyar kuka ko kuɓewa ko taushe ko kalkashi da dai sauransu, da nama ko babu nama. Duk ko ma mene ne ya samu, wato dai “Daidai ruwa daidai ƙurji.”\n\nHar ila yau, ko da yake ba kowa yake da ƙarfin ɗora girki sau uku ba a rana saboda halin yau, amma a kan sami maƙwabta na gari masu tausayi da lura, su kan kira maƙwabtansu domin su ci abincin, ko suna da shi ko ba su da shi. Da ma tunfil-azal, an san Bahaushe da halin taimako ga ɗan’uwansa.\n\nA zamanin da, za a ga Bahaushe yana ƙoƙarin ya yi noma domin kada gidansa a zauna da yunwa. Amma yanzu, zamananci ya mayar da tunaninsa ya koma kan kasuwanci ko aikin ofis a maimakon aikin gona saboda lalaci da son jiki.",
658
+ "grade": "SS3",
659
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
660
+ "category": "Reading comprehension"
661
+ },
662
+ {
663
+ "question": "Me ke sanya bayi karar iyayen gijinsu?",
664
+ "a": "Neman 'yanci",
665
+ "b": "Butulci.",
666
+ "c": "Neman rigima",
667
+ "d": "Takala",
668
+ "answerKey": "a",
669
+ "context": "Bayan shekara biyu da lakwame Sakkwato sai al'amarin bauta ya yi sauki. Bayi suka sami damar kai kara dakin shari'a idan suna bukatar su fanshi kansu. Kuma idan har mutum yana da bawa, bawan nan ya nuna yana so a 'yanta shi, amma ubangijinsa ya kekasa Kasa, da cewa bawan nan ya garzaya ga sarkin Musulmi, sai sarki ya ce a kyale shi ya tafi abinsa. Wato mai shi ya yi raguwar dabara ke nan, domin da ya bari sun shirya tun a gida tilas ne kuma an yarda bawan nan ya fanshi kansa. Ma' ana, ya rika yin aiki yana samun kudi yana bai wa maigidansa har ya gama fansar kansa. Abin da ya sa maganar bautar nan ta fi karfi a Sakkwato a fili yake. Da farko dai an sha fadar yadda Sauran kasashe ke kai gaisuwar bayi can. Saboda haka babu inda bauta ta yi karfi kamar a Sakkwato. Turawa ka nuna wa jama'a a fili cewa duk wanda yake son 'yanci yana iya samun sa, wanda kuma ya zauna cikin kangin bauta shi ya so.\n Ba a dade da samun galaba kan Sakkwato ba sai aka fara maganar yadda za a jarraba koya wa almajirai karatun Turawa a can. Amma abin bai yi nasara ba. Jama'a suna gani kamar karatun Turawa wani sabon addini ne daban. Saboda haka sai aka yi watsi da lamarin.\n",
670
+ "grade": "SS3",
671
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
672
+ "category": "Reading comprehension"
673
+ },
674
+ {
675
+ "question": "Barunje shi ne",
676
+ "a": "mahauci",
677
+ "b": "malami",
678
+ "c": "maharbi",
679
+ "d": "masaƙi",
680
+ "answerKey": "a",
681
+ "context": "",
682
+ "grade": "SS3",
683
+ "preamble": "",
684
+ "category": "Culture"
685
+ },
686
+ {
687
+ "question": "Mene ne jigon Jatau Na Kyallu na S. Maƙarfi?",
688
+ "a": "Auren karuwa",
689
+ "b": "Butulcin mata",
690
+ "c": "Neman haihuwa",
691
+ "d": "Neman karuwa",
692
+ "answerKey": "a",
693
+ "context": "",
694
+ "grade": "SS3",
695
+ "preamble": "",
696
+ "category": "Theatre"
697
+ },
698
+ {
699
+ "question": "Kuda ne ke kawo cutar",
700
+ "a": "atuni, gudawa da ciwon ciki.",
701
+ "b": "ciwon baya da ciki.",
702
+ "c": "ciwon kai da gudawa.",
703
+ "d": "ciwon kazuwa, gudawada atuni.",
704
+ "answerKey": "a",
705
+ "context": "Kudan gida na daya daga cikin abokan gabarmu. manya masu raba cuta ga 'ya Adam. Shi ke kawo su, atuni', da ciwon gudawa da sauran irinsu.\n Amma shi kuda ba ya cizon mu kamar sauro da Isando. Hanyar da ya ke bi ya yi nasa mugun aiki ba daya ba ce da tasu. Su, suna tsotso kwayoyin cuta daga Cikin jini ne, su je su soki mai lafiya su dura masa. Amma bakin kuda ba a yi shi don ya yi cizo ba. Kuda ba ya iya huda fatar mutum, ba ya ma iya huda fatar kome, ko yana so. Harshensa da bakinsa duka taushi\ngare su.\nTsaya ka ji kazantar kuda. Ka san lalle, ko ba don cuta ba, kuda abin kyama ne. Wajibi ne kuma mu yi iyakar kokarinmu mu rabu da shi.\nBa abin da kuda ke so kamar ya ci luroson (najasar) dan Adam. In ya samu najasa, ya duka da ci, sai ka ce ka samu taliya. Kun san kuwa, in mutum ba shi da lafiya sau da yawa akan sami kwayoyin cuta a cikin najarsa.\nKai duk dai wurin kazanta, Mahauta ne, juji ne, wurin mushe ne, wurin gyambo ne duka dai nan ne fadar kuda.\n In sun ci sun taso, sai su yi face-face da kazantar har da kwayoyin cutar da ke ciki.\nDa ma kafafuwansu da ikinsu gashi gare Su, duk kuwa madauka dauda ne.\n \nDaga nan sai su zo su sauka kan abincinmu. \nKan san galibi, abincinmu wanda suka fi so shi ne kilishi, tsire, nono, sukari da su alewa. Kaga wadannan, in an saya ba a sake dafa su. saboda haka muna cin kazanta da yawa daga gare su.\n Ban da wannan ma, in suna cin abincinmu, sukan rika amai bisansa suna tashi. Kazanta bisa kazanta! Ina ka ga lafiya?\n",
706
+ "grade": "SS3",
707
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
708
+ "category": "Reading comprehension"
709
+ },
710
+ {
711
+ "question": "Wanda ya fi sanin halin bauna shi ne",
712
+ "a": "babban maharbi.",
713
+ "b": "babban direba[Maryam Sa20] .",
714
+ "c": "Mal amin dawa.",
715
+ "d": "sarkin baka.",
716
+ "answerKey": "a",
717
+ "context": "BAUNA\nBauna saniya ce, sai dai ita ta ki yarda da dan Adam. Duk abin da ke ga saniya, to, 6auna tana da shi, ta fuskar halitta ba hali ba.\n Bauna tana da fada kwarai, ta fi duk namun daji da ka sani sababi. Amma in ka fada garkensu a dawa ba za su taba ka ba. Dabbobi duk, in dai ba wuri ya kure ba, in sun ga mutum sun fi so su gudu.\n Yana da ban sha'awa ka ga bauna na gudu cikin dawa. Ba za ka ga tana rangaji ba irin na saniya, wadda ta koyi ragwacin \"yan birni.\n Ka san ba abin dariya kamar ka ga saniya na gudu. Amma bauna, ko da yake katuwa ce, in ka ga tana tsalle sai ka ce barewa. Ko da muka ce 6auna ba ta da jan fada, in ta yi tsanmani fad'a ya kawo ka sai ta tsaya a buga.\n In kuwa har ka rigaya ka yi mata rauni, abu ya baci, sai ka san in da ka shiga.\n Kowane babban maharbi zai iya ba ka labarin karon sa da bauna. \n In kana bin sawun bauna, ta kuwa gane haka, sai ta yi maza la bace[Maryam Sa18] maka, ta zago ta fito maka ta baya tanan sanda, sa annan ta bude baki. Kafin ka waiwaya, ka isa lahira!\nBa wata dabba mai yin haka sai bauna. Mafitarkan kawai in ka sani dama ka hau itace. Ko sa'annan ma, in itacen ba girma gare shi ba, sai takai masa karo, ya\nkarye.\n Kahon bauna ba kamar na saniya ba ne. Nata kaurara ne, tushensu har ya rufe goshinta. Ba su da Lwaso[Maryam Sa19] kwarai, tsininsu ya lankwasa kamar zai sake tabo kwakwal war kanta.\n In bauna ta kai sura sai ta duka da kai. Saboda haka sai kahonin su zama kamar garkuwa ga kanta. Ko maharbi ya harbi kan, ko da bindiga ne balle kibiya, in ya sami garkuwar ba zai cuce ta ba. Tushen nan mai kauri na kahonta da shi take banke abokin fada. In ya fadi, ta sa wajen tsinin ta tsire shi, ta jefa sama da taimakon kakkarfan wuyan nan nata. Bauna, kin ki duban raini!\n",
718
+ "grade": "SS3",
719
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
720
+ "category": "Reading comprehension"
721
+ },
722
+ {
723
+ "question": "Marubucin Shaihu Umar ya yi amfani da salon harshe mai",
724
+ "a": "ban tausayi",
725
+ "b": "kaushi",
726
+ "c": "ƙarangiya",
727
+ "d": "ban haushi",
728
+ "answerKey": "a",
729
+ "context": "",
730
+ "grade": "SS3",
731
+ "preamble": "",
732
+ "category": "Literature"
733
+ },
734
+ {
735
+ "question": "Mutumin da ake haɗuwa, a ci abinci gidansa, yana matsayin",
736
+ "a": "shugaba",
737
+ "b": "wakili",
738
+ "c": "malami",
739
+ "d": "hakimi",
740
+ "answerKey": "a",
741
+ "context": "A karkara da ma wasu manyan garuruwa ƙalilan, mutane kan haɗu su riƙa cin abinci tare. Akan zaɓi gidan mutum ɗaya daga cikinsu ya zama shi ne matattara. Mutumin da aka zaɓi gidansa, kusan shi ne shugaba, kuma ya fi kowa yawan shekaru. A wasu lokuta kuma, ana duba gidan da ya fi yalwa, ko ya fi zama kan hanya, babu wahala sosai zuwa gidan, musamman da damina.\n\nA wurin haɗuwa a ci abinci tare, kowane magidanci zai kawo abincin da aka dafa a gidansa, wanda ya fi shiga. Nan fa matan da suka ƙware suke shan yabo da godiya. Waɗanda ba su iya ba kuwa, aiki ya gan su da kuma takaici. Saboda wasu mazan kan yi wa matansu gori. Ba nan ma abin ya tsaya ba, rashin iya abincin nan na iya haddasa mutuwar aure, idan ba a kai hankali nesa ba. Al’amari ya yi muni ke nan.\n\nCikin abubuwan da ake kawowa, akwai tuwo da shinkafa da fate da ɗan wake da dambu da alkubus da doya da taliya da kuma makaroni. Ana kawo wasu daga cikin waɗannan nau’o’in abinci tare da miya, wasu kuma a siffar dafa-duka. Duka dai wannan, ya danganta da irin cefanen da maigida ya yi. Akwai alfanu babba game da wannan zama. Da farko, akwai kyautata dangantaka da zaman tare. Ana kuma taimakon juna ta hanyar tattauna matsalolin da suka addabe su. Wanda ma ba ya da ƙarfin yin abinci wani lokaci, ba zai tagayyara ba, zai sami abin da zai ci a wajen.",
742
+ "grade": "SS3",
743
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
744
+ "category": "Reading comprehension"
745
+ },
746
+ {
747
+ "question": "‘‘Wane ne ya ce da kai babu bashi tsakaninmu da kai! Ina gidana na bakin kasuwa wanda na gada daga wurin ubanmu ?’’\nA ina ake wannan magana a Jatau Na Kyallu na S. Maƙarfi?",
748
+ "a": "A kotu",
749
+ "b": "A ɗakin Kyallu",
750
+ "c": "A ɗakin Uwargida",
751
+ "d": "A tasha",
752
+ "answerKey": "a",
753
+ "context": "",
754
+ "grade": "SS3",
755
+ "preamble": "",
756
+ "category": "Theatre"
757
+ },
758
+ {
759
+ "question": "Wannan alamar (–), ita aka fi sani da",
760
+ "a": "karan ɗori",
761
+ "b": "ruwa biyu",
762
+ "c": "waƙafi",
763
+ "d": "ɗebewa",
764
+ "answerKey": "a",
765
+ "context": "",
766
+ "grade": "SS3",
767
+ "preamble": "",
768
+ "category": "Grammar"
769
+ },
770
+ {
771
+ "question": "Bauna na banke abokan gaba da",
772
+ "a": "tushen kahoninta.",
773
+ "b": "gangar jikinta.",
774
+ "c": "wuyanla.",
775
+ "d": "tsinin harshenta.",
776
+ "answerKey": "a",
777
+ "context": "BAUNA\nBauna saniya ce, sai dai ita ta ki yarda da dan Adam. Duk abin da ke ga saniya, to, 6auna tana da shi, ta fuskar halitta ba hali ba.\n Bauna tana da fada kwarai, ta fi duk namun daji da ka sani sababi. Amma in ka fada garkensu a dawa ba za su taba ka ba. Dabbobi duk, in dai ba wuri ya kure ba, in sun ga mutum sun fi so su gudu.\n Yana da ban sha'awa ka ga bauna na gudu cikin dawa. Ba za ka ga tana rangaji ba irin na saniya, wadda ta koyi ragwacin \"yan birni.\n Ka san ba abin dariya kamar ka ga saniya na gudu. Amma bauna, ko da yake katuwa ce, in ka ga tana tsalle sai ka ce barewa. Ko da muka ce 6auna ba ta da jan fada, in ta yi tsanmani fad'a ya kawo ka sai ta tsaya a buga.\n In kuwa har ka rigaya ka yi mata rauni, abu ya baci, sai ka san in da ka shiga.\n Kowane babban maharbi zai iya ba ka labarin karon sa da bauna. \n In kana bin sawun bauna, ta kuwa gane haka, sai ta yi maza la bace[Maryam Sa18] maka, ta zago ta fito maka ta baya tanan sanda, sa annan ta bude baki. Kafin ka waiwaya, ka isa lahira!\nBa wata dabba mai yin haka sai bauna. Mafitarkan kawai in ka sani dama ka hau itace. Ko sa'annan ma, in itacen ba girma gare shi ba, sai takai masa karo, ya\nkarye.\n Kahon bauna ba kamar na saniya ba ne. Nata kaurara ne, tushensu har ya rufe goshinta. Ba su da Lwaso[Maryam Sa19] kwarai, tsininsu ya lankwasa kamar zai sake tabo kwakwal war kanta.\n In bauna ta kai sura sai ta duka da kai. Saboda haka sai kahonin su zama kamar garkuwa ga kanta. Ko maharbi ya harbi kan, ko da bindiga ne balle kibiya, in ya sami garkuwar ba zai cuce ta ba. Tushen nan mai kauri na kahonta da shi take banke abokin fada. In ya fadi, ta sa wajen tsinin ta tsire shi, ta jefa sama da taimakon kakkarfan wuyan nan nata. Bauna, kin ki duban raini!\n",
778
+ "grade": "SS3",
779
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
780
+ "category": "Reading comprehension"
781
+ },
782
+ {
783
+ "question": "Wane ne tauraron labarin?",
784
+ "a": "Salihi.",
785
+ "b": "Mahaifin Salihi.",
786
+ "c": "Kasa.",
787
+ "d": "Mahaifiyar Salihi.",
788
+ "answerKey": "a",
789
+ "context": "A wani gari can yamma da Magumi, wai shi Tsauni, an yi wani yaro mai suna Salihi. Iyayensa ba masu wadata ba ne, amma sun yi ƙoƙarin ganin ya yi ilmin boko da na Arabiya. Bayan Salihi ya kammala karatun firamare, sai mahaifinsa Tanimu, ya nema masa makarantar gaba da firamare. Domin an ce ‘‘Ilimi gishirin zaman duniya.’’ Amma kuma samo wa Salihi babbar makarantar Magumi bai yi wa mahaifiyarsa Ɗahira daɗi ba, don ba ta son ɗanta ya yi nesa da ita. Dalili shi ne ɗansu tilo namiji, sauran huɗun kuwa duk mata ne. Bugu da ƙari, tana jin munanan labarai iri-iri da kan faru a irin waɗannan makarantu.\n\nBayan Salihi ya isa makaranta, sai ya duƙufa kan karatu gadan-gadan. Zuwansa ke da wuya, sai suka ƙulla abota da wani ɗan ajinsu, wai shi Kasa. Kafin ya ankara, sai da abokinsa ya jefa shi cikin wata ƙungiyar asiri.\n\nDa ya farga da halin da ya shiga, sai ya yi ƙoƙarin fita daga cikinta, amma aka nuna masa ai ba a haka. ‘‘ In har ka ce za ka fice, lallai za a kassara ka, ko ma a halaka ka’’ in ji abokinsa.\n\nGanin halin tsaka-mai-wuya da ya shiga, sai ya tsayar da shawarar ya fallasa ƙungiyar, in ya so komai ta tafasa ta ƙone. Ya je ya shaida wa shugaban makaranta. Nan take ya sanya jami’an tsaro suka kamo dukkan ‘yan ƙungiyar. Kotu ta yanke musu hukunci, sannan aka kai su gidan jarun. Da ma an ce, ‘‘ Komai nisan jifa ƙasa za ya faɗo.’’",
790
+ "grade": "SS3",
791
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
792
+ "category": "Reading comprehension"
793
+ },
794
+ {
795
+ "question": "A ina yara mata suke waƙe-waƙensu na gaɗa?",
796
+ "a": "Dandali",
797
+ "b": "Gidan tsohuwa",
798
+ "c": "Gidan amarya",
799
+ "d": "Zaure",
800
+ "answerKey": "a",
801
+ "context": "",
802
+ "grade": "SS3",
803
+ "preamble": "",
804
+ "category": "Oral literature"
805
+ },
806
+ {
807
+ "question": "Abubuwa nawa ne kuda ke yi dan yana ci mana\nabinci?",
808
+ "a": "Biyu",
809
+ "b": "Tara",
810
+ "c": "Biyar",
811
+ "d": "Daya",
812
+ "answerKey": "a",
813
+ "context": "Kudan gida na daya daga cikin abokan gabarmu. manya masu raba cuta ga 'ya Adam. Shi ke kawo su, atuni', da ciwon gudawa da sauran irinsu.\n Amma shi kuda ba ya cizon mu kamar sauro da Isando. Hanyar da ya ke bi ya yi nasa mugun aiki ba daya ba ce da tasu. Su, suna tsotso kwayoyin cuta daga Cikin jini ne, su je su soki mai lafiya su dura masa. Amma bakin kuda ba a yi shi don ya yi cizo ba. Kuda ba ya iya huda fatar mutum, ba ya ma iya huda fatar kome, ko yana so. Harshensa da bakinsa duka taushi\ngare su.\nTsaya ka ji kazantar kuda. Ka san lalle, ko ba don cuta ba, kuda abin kyama ne. Wajibi ne kuma mu yi iyakar kokarinmu mu rabu da shi.\nBa abin da kuda ke so kamar ya ci luroson (najasar) dan Adam. In ya samu najasa, ya duka da ci, sai ka ce ka samu taliya. Kun san kuwa, in mutum ba shi da lafiya sau da yawa akan sami kwayoyin cuta a cikin najarsa.\nKai duk dai wurin kazanta, Mahauta ne, juji ne, wurin mushe ne, wurin gyambo ne duka dai nan ne fadar kuda.\n In sun ci sun taso, sai su yi face-face da kazantar har da kwayoyin cutar da ke ciki.\nDa ma kafafuwansu da ikinsu gashi gare Su, duk kuwa madauka dauda ne.\n \nDaga nan sai su zo su sauka kan abincinmu. \nKan san galibi, abincinmu wanda suka fi so shi ne kilishi, tsire, nono, sukari da su alewa. Kaga wadannan, in an saya ba a sake dafa su. saboda haka muna cin kazanta da yawa daga gare su.\n Ban da wannan ma, in suna cin abincinmu, sukan rika amai bisansa suna tashi. Kazanta bisa kazanta! Ina ka ga lafiya?\n",
814
+ "grade": "SS3",
815
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
816
+ "category": "Reading comprehension"
817
+ },
818
+ {
819
+ "question": "Ɗanmaraya Jos ya na amfani ne da",
820
+ "a": "kuntigi",
821
+ "b": "gurmi",
822
+ "c": "garaya",
823
+ "d": "molo",
824
+ "answerKey": "a",
825
+ "context": "",
826
+ "grade": "SS3",
827
+ "preamble": "",
828
+ "category": "Culture"
829
+ },
830
+ {
831
+ "question": "‘Wa ya ce ba ni ba! Wa ya yi ni, wa Yai kamata! Wa kuma zai kama bawa fiye da wanda zan kama!’ Wa ya yi wannan kirari a cikin Shaihu Umar na U. Ladan da D. Lyndersay?",
832
+ "a": "Ƙwatau",
833
+ "b": "Makau",
834
+ "c": "Buhari",
835
+ "d": "Shaihu",
836
+ "answerKey": "a",
837
+ "context": "",
838
+ "grade": "SS3",
839
+ "preamble": "",
840
+ "category": "Theatre"
841
+ },
842
+ {
843
+ "question": "Wane mataki Turawa suka dauka bayan bijirewar\nSarki?",
844
+ "a": "Nada wani[Maryam Sa10] daban.",
845
+ "b": "Gargadin sa.",
846
+ "c": "Tsare shi.",
847
+ "d": "Rarrashin sa.",
848
+ "answerKey": "a",
849
+ "context": "A shekara ta 1897 zamanin Sarkin Bida Abubakar, Turawa suka yi karon batta da Nufawa. Kafin nan, Turawa sun shekara uku cur suna godo da sarki su hadu da shi cikin aminci a wani wuri da ake kira Egbaji, yana kin zuwa. Har ma a wani lokaci sai da Turawan suka nada wani Muhammadu Makun a madadinsa. Duk da haka a cikin 1900 kusan a ce sarki biyu ke akwai a Bida, tsohon sarki da wanda Turawa suka nada.\n Ana cikin haka, ran nan dai sai Gwamna Lugga ya aika wa Sarkin Bida da takarda, ya ce masa ya dai yi kokari ya zo ya sadu da shi a fadar Kogin Kaduna, kuma kada ya ii tsoron kome. Gwamna ya kara da cewa ba abin da za a yi masa, zai zo lafiya ya koma\nlafiya.\n A wannan karon ma sai Sarkin Bida ya ki zuwa. Makun ne da 'yan rakiyarsa suka amsa kira, suka je wurin Gwamna Lugga. Saboda haka Turawa suka dauri aniyar zuwa Bida. Suka shaida wa jama'a muddin dai ba an taba su ba, babu fada. Kuma duk mutumin da suka ga don ganin su ya yi haramar gudu, za su dauke shi a mazaunin makiyinsu. Har ma Gwamna Lugga ya aika wa Sarki Abubakar da cewa kodayake dai Makun ne suka dauka kamar sarki, duk da haka idan shi\nAbubakar ya yarda suka sadu ko a Bida ne, ba zai wulakanta shi ba. Zai sa shi cikin jin dadi har abada.\nAmma duk a banza. Maimnakon ya tauso sai ya gudu ya tasar wa Lafai. Amma fa fitar kutsu ya yi, domin daga shi sai fadawa kamar shida ya bar Bida Aka yi irin abin nan wuji-wuji-ina-gabas, aka i xashe[Maryam Sa8] manyan sarakunansa, aka yi wa wadansu iaur[Maryam Sa9] , aka kama na kamawa. Wadanda aka kama bayan sun wartsake sarai aka sake su. ",
850
+ "grade": "SS3",
851
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
852
+ "category": "Reading comprehension"
853
+ },
854
+ {
855
+ "question": "labarin ‘Kowa Ya Dogara Ga Allah, Kada Ya Ji Tsoron Mahassada, Balle Ƙeta’ na cikin Magana Jari Ce na III na A. Imam, ya amsa sunansa ganin yadda",
856
+ "a": "aka halaka Waziri",
857
+ "b": "Sarkin Ƙaraya ya cika umarnin Sarkin Sudan",
858
+ "c": "aka yi shagalin sarautar Abdun Ugu",
859
+ "d": "Abdun Ugu ya ƙetare makircin Waziri",
860
+ "answerKey": "a",
861
+ "context": "",
862
+ "grade": "SS3",
863
+ "preamble": "",
864
+ "category": "Literature"
865
+ },
866
+ {
867
+ "question": "Buje' cikin wannan labarin na Iá tin",
868
+ "a": "wando masunta.",
869
+ "b": "wando dan-itori.",
870
+ "c": "wando 'yan sanda.",
871
+ "d": "fankacecen wando mai mazagi",
872
+ "answerKey": "a",
873
+ "context": "Yau Jumma'a Malam Nomau za shi cin kasuwa Wudil. Kafin ya tafi ya dauki wandonsa mai kamun kafa, ya bude ya sa shi ya zuba babbar rigarsa bullan da hular dara da falmaran, da takalmi sani tsalle, da 'yar ciki, da rawani mubarashi ya rataye shi. Kuma yana saye da wando buje da 'yar shara, da hula habar kada da takalmin fade.\nDa isowarsa kofar gari sai ya raba gindin wata tsamiya ya fito da kayan nan nasa na cikin wando ya caba ado bayan ya wanke jikinsa. Ya kuma zuba turare dan-goma, ya bara goro marsa ya cika bakinsa ya yi kumurya. Ya kunshe tsofaffin kayansa buje, ya make a hammatarsa ya shiga gari ya kai gidan abokinsa ya ajiye. Matar abokinsa ta ba shi farau-farau ya sha. Daga nan sai ya tafi cin kasuwa.\n",
874
+ "grade": "SS3",
875
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
876
+ "category": "Reading comprehension"
877
+ }
878
+ ]
ha_mc1_train.json ADDED
@@ -0,0 +1,890 @@
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1
+ [
2
+ {
3
+ "question": "Alamomin (:) da (-) ana kiran su",
4
+ "a": "ruwa biyu da karan ɗori",
5
+ "b": "saɓi-zarce da aya",
6
+ "c": "baka biyu da alamar tambaya",
7
+ "d": "alamar motsin rai da waƙafi",
8
+ "answerKey": "a",
9
+ "context": "",
10
+ "grade": "SS3",
11
+ "preamble": "",
12
+ "category": "Grammar"
13
+ },
14
+ {
15
+ "question": "Idan bauna ta hudo ta baya da sanda, me zai faru?",
16
+ "a": "Bude baki[Maryam Sa21]",
17
+ "b": "Kawo sura.",
18
+ "c": "Fada",
19
+ "d": "Tafiya lafiya",
20
+ "answerKey": "a",
21
+ "context": "BAUNA\nBauna saniya ce, sai dai ita ta ki yarda da dan Adam. Duk abin da ke ga saniya, to, 6auna tana da shi, ta fuskar halitta ba hali ba.\n Bauna tana da fada kwarai, ta fi duk namun daji da ka sani sababi. Amma in ka fada garkensu a dawa ba za su taba ka ba. Dabbobi duk, in dai ba wuri ya kure ba, in sun ga mutum sun fi so su gudu.\n Yana da ban sha'awa ka ga bauna na gudu cikin dawa. Ba za ka ga tana rangaji ba irin na saniya, wadda ta koyi ragwacin \"yan birni.\n Ka san ba abin dariya kamar ka ga saniya na gudu. Amma bauna, ko da yake katuwa ce, in ka ga tana tsalle sai ka ce barewa. Ko da muka ce 6auna ba ta da jan fada, in ta yi tsanmani fad'a ya kawo ka sai ta tsaya a buga.\n In kuwa har ka rigaya ka yi mata rauni, abu ya baci, sai ka san in da ka shiga.\n Kowane babban maharbi zai iya ba ka labarin karon sa da bauna. \n In kana bin sawun bauna, ta kuwa gane haka, sai ta yi maza la bace[Maryam Sa18] maka, ta zago ta fito maka ta baya tanan sanda, sa annan ta bude baki. Kafin ka waiwaya, ka isa lahira!\nBa wata dabba mai yin haka sai bauna. Mafitarkan kawai in ka sani dama ka hau itace. Ko sa'annan ma, in itacen ba girma gare shi ba, sai takai masa karo, ya\nkarye.\n Kahon bauna ba kamar na saniya ba ne. Nata kaurara ne, tushensu har ya rufe goshinta. Ba su da Lwaso[Maryam Sa19] kwarai, tsininsu ya lankwasa kamar zai sake tabo kwakwal war kanta.\n In bauna ta kai sura sai ta duka da kai. Saboda haka sai kahonin su zama kamar garkuwa ga kanta. Ko maharbi ya harbi kan, ko da bindiga ne balle kibiya, in ya sami garkuwar ba zai cuce ta ba. Tushen nan mai kauri na kahonta da shi take banke abokin fada. In ya fadi, ta sa wajen tsinin ta tsire shi, ta jefa sama da taimakon kakkarfan wuyan nan nata. Bauna, kin ki duban raini!\n",
22
+ "grade": "SS3",
23
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
24
+ "category": "Reading comprehension"
25
+ },
26
+ {
27
+ "question": "‘‘Shi ke sa ƙasa ta koma baya, Cikin duniya da lalaci’’\nWane abu mawaƙin nan yake nufi a wannan baiti daga Waƙoƙin Mu’azu Haɗeja?",
28
+ "a": "Jahilci",
29
+ "b": "Shashanci",
30
+ "c": "Hassada",
31
+ "d": "Giba",
32
+ "answerKey": "a",
33
+ "context": "",
34
+ "grade": "SS3",
35
+ "preamble": "",
36
+ "category": "Song"
37
+ },
38
+ {
39
+ "question": "Ga garinku na nufin ...",
40
+ "a": "mutu",
41
+ "b": "firgita",
42
+ "c": "ba da gari",
43
+ "d": "mai da gari",
44
+ "answerKey": "a",
45
+ "context": "A kwanakin Sarkin Katsina Jan-Hazo, Kwararrafawa suka je Katsina. Sarkinsu ya sauka yammacin gari a babbar ruga, wazirinsa kuma a gabashin gari. Sarkin ya kama mashinsa ya girgiza shi ya jefa cikin gari, ya fada tsohuwar kasuwa kusa da kududdufin Taukin Daule, sai wuta ta kama gun. Daga nan sarakunan Katsina suka taru wajen Sarki Jan-Hazo, suka yi kus- kus haka suka gamu a kan su fita su bar garin, mai tsira ya tsira, mai mutuwa ya mutu. Sai suka aika wa Malam Danmasani. Shi kuwa ya ce kada su fita, za su ga abin da Allah zai yi da Kwararrafawa. Ya dukufa rokon Ubangiji bisa wannan lamari.\n \nSai Sarkin Kwararrafawa ya tashi don ya duba dokinsa, amma dokin ya shure shi a kan cibiya da dare ya fadi matacce. Da aka ba wazirinsa labarin abin da ya faru, sai nan da nan shi ma ya hau dokinsa, dokin ya ka da shi wuyansa ya karye, ya mutu. A cikin daren nan kuma manya-manyan sarakunansu bakwai suka ce ga garinku. Sai niyyar Kwararrafawa ta yaki ta wargaje, suka bar wajen. Daga nan Sarkin Katsina da kansa ya tafi wajen Danmasani ya durkusa ya yi masa godiya tare da goma na arziki.\n",
46
+ "grade": "SS3",
47
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
48
+ "category": "Reading comprehension"
49
+ },
50
+ {
51
+ "question": "Wane abu ne bauna take yi wa wanda yake biye\nda ita?",
52
+ "a": "Saurin bacewa da yankan baya.",
53
+ "b": "Tsayawa wuri guda.",
54
+ "c": "Layar kare da tserewa.",
55
+ "d": "Zagayawa da sauri.",
56
+ "answerKey": "a",
57
+ "context": "BAUNA\nBauna saniya ce, sai dai ita ta ki yarda da dan Adam. Duk abin da ke ga saniya, to, 6auna tana da shi, ta fuskar halitta ba hali ba.\n Bauna tana da fada kwarai, ta fi duk namun daji da ka sani sababi. Amma in ka fada garkensu a dawa ba za su taba ka ba. Dabbobi duk, in dai ba wuri ya kure ba, in sun ga mutum sun fi so su gudu.\n Yana da ban sha'awa ka ga bauna na gudu cikin dawa. Ba za ka ga tana rangaji ba irin na saniya, wadda ta koyi ragwacin \"yan birni.\n Ka san ba abin dariya kamar ka ga saniya na gudu. Amma bauna, ko da yake katuwa ce, in ka ga tana tsalle sai ka ce barewa. Ko da muka ce 6auna ba ta da jan fada, in ta yi tsanmani fad'a ya kawo ka sai ta tsaya a buga.\n In kuwa har ka rigaya ka yi mata rauni, abu ya baci, sai ka san in da ka shiga.\n Kowane babban maharbi zai iya ba ka labarin karon sa da bauna. \n In kana bin sawun bauna, ta kuwa gane haka, sai ta yi maza la bace[Maryam Sa18] maka, ta zago ta fito maka ta baya tanan sanda, sa annan ta bude baki. Kafin ka waiwaya, ka isa lahira!\nBa wata dabba mai yin haka sai bauna. Mafitarkan kawai in ka sani dama ka hau itace. Ko sa'annan ma, in itacen ba girma gare shi ba, sai takai masa karo, ya\nkarye.\n Kahon bauna ba kamar na saniya ba ne. Nata kaurara ne, tushensu har ya rufe goshinta. Ba su da Lwaso[Maryam Sa19] kwarai, tsininsu ya lankwasa kamar zai sake tabo kwakwal war kanta.\n In bauna ta kai sura sai ta duka da kai. Saboda haka sai kahonin su zama kamar garkuwa ga kanta. Ko maharbi ya harbi kan, ko da bindiga ne balle kibiya, in ya sami garkuwar ba zai cuce ta ba. Tushen nan mai kauri na kahonta da shi take banke abokin fada. In ya fadi, ta sa wajen tsinin ta tsire shi, ta jefa sama da taimakon kakkarfan wuyan nan nata. Bauna, kin ki duban raini!\n",
58
+ "grade": "SS3",
59
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
60
+ "category": "Reading comprehension"
61
+ },
62
+ {
63
+ "question": "Shahon[Maryam Sa27] farauta akan dauke shi a",
64
+ "a": "kafada.",
65
+ "b": "wuya.",
66
+ "c": "ka.",
67
+ "d": "hannu.",
68
+ "answerKey": "a",
69
+ "context": "Tsuntsaye wadanda ke farautar nama suna da halitta daidai wadda za ta dace da wannan aiki. Ga baki mai[Maryam Sa25] karfi da kaifi ya lankwasa kamar kugiya. Da shi suke kekketa nama. Ga su da kafa mai karfi da kumba zako-zako. In sun kawo sura, da su su ke fyauce[Maryam Sa26] abin da suka farauta, su rike, su yi sama da shi. In za su ci, sai su kakkafa kumbobinsu ciki, su rike shi kam.\n Shaho yana da saurin tafiya. Akwai wasu iri, in sun ga wani tsuntsu yana tashi sai su bi, kome saurin tashinsa, sai sun ishe sun buge. Su irin wadannan, mutane sun dade suna kiwon su domin farauta. In za a farauta, sai ka dauki shahonka a kafada, an daure shi da sarka, an yi masa lullubi. In ka ga ko hasbiya tana tashi, sai ka bude kan shahonka ka sake shi, ya buge\nmaka.\nWannan irin farauta ta shahara a kasashen su Farisa da Hindu. Da, hara Turai an yi, amma yanzu an daina.\n",
70
+ "grade": "SS3",
71
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
72
+ "category": "Reading comprehension"
73
+ },
74
+ {
75
+ "question": "Su wane ne suka ƙago rubutun abacada?\n",
76
+ "a": "Fonisiyawa",
77
+ "b": "Larabawa",
78
+ "c": "Romawa",
79
+ "d": "Turawa",
80
+ "answerKey": "a",
81
+ "context": "Karanta wannan labari a natse, sannan ka amsa tambayoyin da ke biye da shi.\n \nMutanen Fonisiya, ƙasar nan ta bakin teku kusa da Siiya su ne suka fara ƙago rubutun abacada kimanin shekaru 3,400 da suka wuce. Wato su suna amfani da baƙaƙe da wasula 22 ne wajen rubutunsu. Sai Romawa suka ɗauki samfurin rubutun Fonisiyawa bayan kimanin shekaru 1,000, suka tsara rubuta harshensu na Latin ta yin amfani da bakaken abacada 23. Turawa kuma su suka koyi salon yin amfani da abacada irin na Latin. Irin wannan rubutu na Latin wanda ake yin\namfani da shi wajen rubuta harshen Turanci shi ne a Hausa alke kira rubutun boko.\n A fasalin rubutu mai amfani da baƙaƙe da wasula kuma, sai rubutun Larabci wanda shi ma yake amfani da wadansu alamnomi masu wakiltar muryoyi ko saututtuka irin na abacada, amma waɗanda suke da fasali daban da irin na rubutun Latin (wato boko), domin shi rubutun Larabci ana fara yin sa ne daga dama ana tafiya hagu, kuna ana kyasta wasulla a kan baƙaƙen ne, maimakon jeranta baƙi da wasali da ake yi a rubun boko. Shi dai rubutun Larabci ana jin an fara amfani da shi ne kimanin shekaru 2000 da suka wuce.\n",
82
+ "grade": "SS3",
83
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
84
+ "category": "Reading comprehension"
85
+ },
86
+ {
87
+ "question": "ldan har wanda bauna ta biyo ya haye itace Iange-lange, to me za ta yi masa?",
88
+ "a": "Sai ta kai karo ya karye.",
89
+ "b": "Sai ta yi la susa.",
90
+ "c": "Sai ta yi lasa.",
91
+ "d": "Sai ta yi ta kallo.",
92
+ "answerKey": "a",
93
+ "context": "BAUNA\nBauna saniya ce, sai dai ita ta ki yarda da dan Adam. Duk abin da ke ga saniya, to, 6auna tana da shi, ta fuskar halitta ba hali ba.\n Bauna tana da fada kwarai, ta fi duk namun daji da ka sani sababi. Amma in ka fada garkensu a dawa ba za su taba ka ba. Dabbobi duk, in dai ba wuri ya kure ba, in sun ga mutum sun fi so su gudu.\n Yana da ban sha'awa ka ga bauna na gudu cikin dawa. Ba za ka ga tana rangaji ba irin na saniya, wadda ta koyi ragwacin \"yan birni.\n Ka san ba abin dariya kamar ka ga saniya na gudu. Amma bauna, ko da yake katuwa ce, in ka ga tana tsalle sai ka ce barewa. Ko da muka ce 6auna ba ta da jan fada, in ta yi tsanmani fad'a ya kawo ka sai ta tsaya a buga.\n In kuwa har ka rigaya ka yi mata rauni, abu ya baci, sai ka san in da ka shiga.\n Kowane babban maharbi zai iya ba ka labarin karon sa da bauna. \n In kana bin sawun bauna, ta kuwa gane haka, sai ta yi maza la bace[Maryam Sa18] maka, ta zago ta fito maka ta baya tanan sanda, sa annan ta bude baki. Kafin ka waiwaya, ka isa lahira!\nBa wata dabba mai yin haka sai bauna. Mafitarkan kawai in ka sani dama ka hau itace. Ko sa'annan ma, in itacen ba girma gare shi ba, sai takai masa karo, ya\nkarye.\n Kahon bauna ba kamar na saniya ba ne. Nata kaurara ne, tushensu har ya rufe goshinta. Ba su da Lwaso[Maryam Sa19] kwarai, tsininsu ya lankwasa kamar zai sake tabo kwakwal war kanta.\n In bauna ta kai sura sai ta duka da kai. Saboda haka sai kahonin su zama kamar garkuwa ga kanta. Ko maharbi ya harbi kan, ko da bindiga ne balle kibiya, in ya sami garkuwar ba zai cuce ta ba. Tushen nan mai kauri na kahonta da shi take banke abokin fada. In ya fadi, ta sa wajen tsinin ta tsire shi, ta jefa sama da taimakon kakkarfan wuyan nan nata. Bauna, kin ki duban raini!\n",
94
+ "grade": "SS3",
95
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
96
+ "category": "Reading comprehension"
97
+ },
98
+ {
99
+ "question": "Fitar Kutsu na nufin .",
100
+ "a": "wadda babu shiri",
101
+ "b": "maras amfani",
102
+ "c": "wadda aika yi da daddare",
103
+ "d": "wadda aka yi da sassafe",
104
+ "answerKey": "a",
105
+ "context": "A shekara ta 1897 zamanin Sarkin Bida Abubakar, Turawa suka yi karon batta da Nufawa. Kafin nan, Turawa sun shekara uku cur suna godo da sarki su hadu da shi cikin aminci a wani wuri da ake kira Egbaji, yana kin zuwa. Har ma a wani lokaci sai da Turawan suka nada wani Muhammadu Makun a madadinsa. Duk da haka a cikin 1900 kusan a ce sarki biyu ke akwai a Bida, tsohon sarki da wanda Turawa suka nada.\n Ana cikin haka, ran nan dai sai Gwamna Lugga ya aika wa Sarkin Bida da takarda, ya ce masa ya dai yi kokari ya zo ya sadu da shi a fadar Kogin Kaduna, kuma kada ya ii tsoron kome. Gwamna ya kara da cewa ba abin da za a yi masa, zai zo lafiya ya koma\nlafiya.\n A wannan karon ma sai Sarkin Bida ya ki zuwa. Makun ne da 'yan rakiyarsa suka amsa kira, suka je wurin Gwamna Lugga. Saboda haka Turawa suka dauri aniyar zuwa Bida. Suka shaida wa jama'a muddin dai ba an taba su ba, babu fada. Kuma duk mutumin da suka ga don ganin su ya yi haramar gudu, za su dauke shi a mazaunin makiyinsu. Har ma Gwamna Lugga ya aika wa Sarki Abubakar da cewa kodayake dai Makun ne suka dauka kamar sarki, duk da haka idan shi\nAbubakar ya yarda suka sadu ko a Bida ne, ba zai wulakanta shi ba. Zai sa shi cikin jin dadi har abada.\nAmma duk a banza. Maimnakon ya tauso sai ya gudu ya tasar wa Lafai. Amma fa fitar kutsu ya yi, domin daga shi sai fadawa kamar shida ya bar Bida Aka yi irin abin nan wuji-wuji-ina-gabas, aka i xashe[Maryam Sa8] manyan sarakunansa, aka yi wa wadansu iaur[Maryam Sa9] , aka kama na kamawa. Wadanda aka kama bayan sun wartsake sarai aka sake su. ",
106
+ "grade": "SS3",
107
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
108
+ "category": "Reading comprehension"
109
+ },
110
+ {
111
+ "question": "Me bayi suka samu wajen Turawa?",
112
+ "a": "Daurin gindi",
113
+ "b": "Yabo",
114
+ "c": "Aikin yi",
115
+ "d": "matsi",
116
+ "answerKey": "a",
117
+ "context": "Bayan shekara biyu da lakwame Sakkwato sai al'amarin bauta ya yi sauki. Bayi suka sami damar kai kara dakin shari'a idan suna bukatar su fanshi kansu. Kuma idan har mutum yana da bawa, bawan nan ya nuna yana so a 'yanta shi, amma ubangijinsa ya kekasa Kasa, da cewa bawan nan ya garzaya ga sarkin Musulmi, sai sarki ya ce a kyale shi ya tafi abinsa. Wato mai shi ya yi raguwar dabara ke nan, domin da ya bari sun shirya tun a gida tilas ne kuma an yarda bawan nan ya fanshi kansa. Ma' ana, ya rika yin aiki yana samun kudi yana bai wa maigidansa har ya gama fansar kansa. Abin da ya sa maganar bautar nan ta fi karfi a Sakkwato a fili yake. Da farko dai an sha fadar yadda Sauran kasashe ke kai gaisuwar bayi can. Saboda haka babu inda bauta ta yi karfi kamar a Sakkwato. Turawa ka nuna wa jama'a a fili cewa duk wanda yake son 'yanci yana iya samun sa, wanda kuma ya zauna cikin kangin bauta shi ya so.\n Ba a dade da samun galaba kan Sakkwato ba sai aka fara maganar yadda za a jarraba koya wa almajirai karatun Turawa a can. Amma abin bai yi nasara ba. Jama'a suna gani kamar karatun Turawa wani sabon addini ne daban. Saboda haka sai aka yi watsi da lamarin.\n",
118
+ "grade": "SS3",
119
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
120
+ "category": "Reading comprehension"
121
+ },
122
+ {
123
+ "question": "An tsara Kukan Kurciya na M. B. Bambale",
124
+ "a": "kashi-kashi da fitowa-fitowa",
125
+ "b": "fitowa-fitowa da shiga-shiga",
126
+ "c": "rabo-rabo da kashi-kashi",
127
+ "d": "shiga-shiga da rabo-rabo",
128
+ "answerKey": "a",
129
+ "context": "",
130
+ "grade": "SS3",
131
+ "preamble": "",
132
+ "category": "Theatre"
133
+ },
134
+ {
135
+ "question": "Wanne ne ɗan jirge?",
136
+ "a": "/l/",
137
+ "b": "/t/",
138
+ "c": "/m/",
139
+ "d": "/sh/",
140
+ "answerKey": "a",
141
+ "context": "",
142
+ "grade": "SS3",
143
+ "preamble": "",
144
+ "category": "Grammar"
145
+ },
146
+ {
147
+ "question": "Mene ne jigon ‘Waƙar Hana Zalunci’ ta Salihu Kwantagora a Waƙoƙin Hausa?",
148
+ "a": "Saɓa wa tafarkin adalci",
149
+ "b": "Saɓa wa tafarkin lalaci",
150
+ "c": "Jahilci",
151
+ "d": "Fariya",
152
+ "answerKey": "a",
153
+ "context": "",
154
+ "grade": "SS3",
155
+ "preamble": "",
156
+ "category": "Song"
157
+ },
158
+ {
159
+ "question": "Kwata",
160
+ "a": "Mayankar dabbobi[Maryam Sa17]",
161
+ "b": "Kara",
162
+ "c": "Masayar dabbobi",
163
+ "d": "Maciya",
164
+ "answerKey": "a",
165
+ "context": "Kudan gida na daya daga cikin abokan gabarmu. manya masu raba cuta ga 'ya Adam. Shi ke kawo su, atuni', da ciwon gudawa da sauran irinsu.\n Amma shi kuda ba ya cizon mu kamar sauro da Isando. Hanyar da ya ke bi ya yi nasa mugun aiki ba daya ba ce da tasu. Su, suna tsotso kwayoyin cuta daga Cikin jini ne, su je su soki mai lafiya su dura masa. Amma bakin kuda ba a yi shi don ya yi cizo ba. Kuda ba ya iya huda fatar mutum, ba ya ma iya huda fatar kome, ko yana so. Harshensa da bakinsa duka taushi\ngare su.\nTsaya ka ji kazantar kuda. Ka san lalle, ko ba don cuta ba, kuda abin kyama ne. Wajibi ne kuma mu yi iyakar kokarinmu mu rabu da shi.\nBa abin da kuda ke so kamar ya ci luroson (najasar) dan Adam. In ya samu najasa, ya duka da ci, sai ka ce ka samu taliya. Kun san kuwa, in mutum ba shi da lafiya sau da yawa akan sami kwayoyin cuta a cikin najarsa.\nKai duk dai wurin kazanta, Mahauta ne, juji ne, wurin mushe ne, wurin gyambo ne duka dai nan ne fadar kuda.\n In sun ci sun taso, sai su yi face-face da kazantar har da kwayoyin cutar da ke ciki.\nDa ma kafafuwansu da ikinsu gashi gare Su, duk kuwa madauka dauda ne.\n \nDaga nan sai su zo su sauka kan abincinmu. \nKan san galibi, abincinmu wanda suka fi so shi ne kilishi, tsire, nono, sukari da su alewa. Kaga wadannan, in an saya ba a sake dafa su. saboda haka muna cin kazanta da yawa daga gare su.\n Ban da wannan ma, in suna cin abincinmu, sukan rika amai bisansa suna tashi. Kazanta bisa kazanta! Ina ka ga lafiya?\n",
166
+ "grade": "SS3",
167
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
168
+ "category": "Reading comprehension"
169
+ },
170
+ {
171
+ "question": "Sarkin Kwararralawa mutun ne mai…..",
172
+ "a": "sihiri",
173
+ "b": "son abin duniya",
174
+ "c": "Hakuri",
175
+ "d": "kwarjini",
176
+ "answerKey": "a",
177
+ "context": "A kwanakin Sarkin Katsina Jan-Hazo, Kwararrafawa suka je Katsina. Sarkinsu ya sauka yammacin gari a babbar ruga, wazirinsa kuma a gabashin gari. Sarkin ya kama mashinsa ya girgiza shi ya jefa cikin gari, ya fada tsohuwar kasuwa kusa da kududdufin Taukin Daule, sai wuta ta kama gun. Daga nan sarakunan Katsina suka taru wajen Sarki Jan-Hazo, suka yi kus- kus haka suka gamu a kan su fita su bar garin, mai tsira ya tsira, mai mutuwa ya mutu. Sai suka aika wa Malam Danmasani. Shi kuwa ya ce kada su fita, za su ga abin da Allah zai yi da Kwararrafawa. Ya dukufa rokon Ubangiji bisa wannan lamari.\n \nSai Sarkin Kwararrafawa ya tashi don ya duba dokinsa, amma dokin ya shure shi a kan cibiya da dare ya fadi matacce. Da aka ba wazirinsa labarin abin da ya faru, sai nan da nan shi ma ya hau dokinsa, dokin ya ka da shi wuyansa ya karye, ya mutu. A cikin daren nan kuma manya-manyan sarakunansu bakwai suka ce ga garinku. Sai niyyar Kwararrafawa ta yaki ta wargaje, suka bar wajen. Daga nan Sarkin Katsina da kansa ya tafi wajen Danmasani ya durkusa ya yi masa godiya tare da goma na arziki.\n",
178
+ "grade": "SS3",
179
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
180
+ "category": "Reading comprehension"
181
+ },
182
+ {
183
+ "question": "‘‘Malam Jatau, ka san yarinyar nan da ke zaune a ƙusurwar ɗaki, ga ta can ta leƙo da kanta ta taga?’’\nWanda ya yi wannan magana a Jatau Na Kyallu na S. Maƙarfi, shi ne",
184
+ "a": "Alƙali",
185
+ "b": "Ɗanwanka",
186
+ "c": "Muhuti",
187
+ "d": "Jamanu",
188
+ "answerKey": "a",
189
+ "context": "",
190
+ "grade": "SS3",
191
+ "preamble": "",
192
+ "category": "Theatre"
193
+ },
194
+ {
195
+ "question": "Unguwanni, kalma ce mai gaɓoɓi",
196
+ "a": "huɗu",
197
+ "b": "shida",
198
+ "c": "biyar",
199
+ "d": "bakwai",
200
+ "answerKey": "a",
201
+ "context": "",
202
+ "grade": "SS3",
203
+ "preamble": "",
204
+ "category": "Grammar"
205
+ },
206
+ {
207
+ "question": "Ina aka kai su Kasa bayan an yanke musu hukunci?",
208
+ "a": "Kurkuku.",
209
+ "b": "Yamma da Magumi.",
210
+ "c": "Ga shugaban makaranta.",
211
+ "d": "Tsauni.",
212
+ "answerKey": "a",
213
+ "context": "A wani gari can yamma da Magumi, wai shi Tsauni, an yi wani yaro mai suna Salihi. Iyayensa ba masu wadata ba ne, amma sun yi ƙoƙarin ganin ya yi ilmin boko da na Arabiya. Bayan Salihi ya kammala karatun firamare, sai mahaifinsa Tanimu, ya nema masa makarantar gaba da firamare. Domin an ce ‘‘Ilimi gishirin zaman duniya.’’ Amma kuma samo wa Salihi babbar makarantar Magumi bai yi wa mahaifiyarsa Ɗahira daɗi ba, don ba ta son ɗanta ya yi nesa da ita. Dalili shi ne ɗansu tilo namiji, sauran huɗun kuwa duk mata ne. Bugu da ƙari, tana jin munanan labarai iri-iri da kan faru a irin waɗannan makarantu.\n\nBayan Salihi ya isa makaranta, sai ya duƙufa kan karatu gadan-gadan. Zuwansa ke da wuya, sai suka ƙulla abota da wani ɗan ajinsu, wai shi Kasa. Kafin ya ankara, sai da abokinsa ya jefa shi cikin wata ƙungiyar asiri.\n\nDa ya farga da halin da ya shiga, sai ya yi ƙoƙarin fita daga cikinta, amma aka nuna masa ai ba a haka. ‘‘ In har ka ce za ka fice, lallai za a kassara ka, ko ma a halaka ka’’ in ji abokinsa.\n\nGanin halin tsaka-mai-wuya da ya shiga, sai ya tsayar da shawarar ya fallasa ƙungiyar, in ya so komai ta tafasa ta ƙone. Ya je ya shaida wa shugaban makaranta. Nan take ya sanya jami’an tsaro suka kamo dukkan ‘yan ƙungiyar. Kotu ta yanke musu hukunci, sannan aka kai su gidan jarun. Da ma an ce, ‘‘ Komai nisan jifa ƙasa za ya faɗo.’’",
214
+ "grade": "SS3",
215
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
216
+ "category": "Reading comprehension"
217
+ },
218
+ {
219
+ "question": "Wanne ne gaskiya dangane da ƙissa?",
220
+ "a": "Tana da alaƙa da addini",
221
+ "b": "Yara ake yi wa don koyon tarbiyya",
222
+ "c": "Dole a samu Gizo da Ƙoƙi a cikinta",
223
+ "d": "Dole a samu aljanu a cikinta",
224
+ "answerKey": "a",
225
+ "context": "",
226
+ "grade": "SS3",
227
+ "preamble": "",
228
+ "category": "Oral literature"
229
+ },
230
+ {
231
+ "question": "Labarin ya na nuna cewa Bahaushe yakan yi noma domin",
232
+ "a": "guje wa yunwa",
233
+ "b": "wadatar zuci",
234
+ "c": "ƙarin aure",
235
+ "d": "neman kuɗi",
236
+ "answerKey": "a",
237
+ "context": "Hausawa wasu mutane ne da suka ba abinci muhimmanci a rayuwarsu, domin duk wata fafitika da gwama numfashi da ba hammata iska, ana yi wa ciki ne. Wato cikin biyu: ɗaya ya yiwu an ci an ƙoshi, ko kuma ana cikin halin nema ne.\n\nKullum, da zaran gari ya waye, wasu tun da jijjifi, za a ga sun fita neman abin da za su ci, su da iyalansu, domin a samu rufin asiri. Saboda haka, ba a barin kowa a gida sai tsofaffi da mata da yara da kuma ragwage, kowa ya tafi neman halaliya.\n\nA al’adance, Hausawa suna da lokuta uku na cin abinci a kowace rana, wato safe da rana da dare. A mafi yawan lokuta da safe akan sha abu mai ruwa-ruwa, kamar koko da ƙosai ko kunu. Wasu kuma, sukan ɗumama abin da aka ci a daren da ya gabata. Da rana, kuma akan dafa duk irin abin da ya samu kamar shinkafa da wake ko dambu ko kuma ɗanwake. Da daddare kuma, kusan kowane gida za a sa mu cewa ana dafa tuwo da miya ne, ko miyar kuka ko kuɓewa ko taushe ko kalkashi da dai sauransu, da nama ko babu nama. Duk ko ma mene ne ya samu, wato dai “Daidai ruwa daidai ƙurji.”\n\nHar ila yau, ko da yake ba kowa yake da ƙarfin ɗora girki sau uku ba a rana saboda halin yau, amma a kan sami maƙwabta na gari masu tausayi da lura, su kan kira maƙwabtansu domin su ci abincin, ko suna da shi ko ba su da shi. Da ma tunfil-azal, an san Bahaushe da halin taimako ga ɗan’uwansa.\n\nA zamanin da, za a ga Bahaushe yana ƙoƙarin ya yi noma domin kada gidansa a zauna da yunwa. Amma yanzu, zamananci ya mayar da tunaninsa ya koma kan kasuwanci ko aikin ofis a maimakon aikin gona saboda lalaci da son jiki.",
238
+ "grade": "SS3",
239
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
240
+ "category": "Reading comprehension"
241
+ },
242
+ {
243
+ "question": "‘‘Mu tsere wa ci uku nana, ba Mu abincimmu babu ha’inci.’’\nA wannan baiti na waƙar ‘Mu Yaƙi Jahilci’ ta Waƙoƙin Mu’azu Haɗeja, an yi amfani da",
244
+ "a": "saɓi - zarce",
245
+ "b": "alamci",
246
+ "c": "jerin sarƙe",
247
+ "d": "mutumtarwa",
248
+ "answerKey": "a",
249
+ "context": "",
250
+ "grade": "SS3",
251
+ "preamble": "",
252
+ "category": "Song"
253
+ },
254
+ {
255
+ "question": "Wase ba ta jin taɗin mutanen Yalwa domin…",
256
+ "a": "ba sa ga-maciji",
257
+ "b": "sun yi nisa da juna",
258
+ "c": "raba su da aka yi",
259
+ "d": "fashi da ake yawan yi",
260
+ "answerKey": "a",
261
+ "context": "“Tun lokacin da ƙasar nan hannun Turawan kamfani, suna da wani kantinsu da kome nasu a Ibi[Maryam Sa1] . Daga nan ne bayan gwamnati ta amshi mulki daga hannun kamfanin aka sami damar isa ƙasar Muri. Razdan na Binuwai Mista Hewby ya yi iyakacin ƙoƙarinsa da ya ƙaru da labarun da ƙasar take ciki.\nAman da ke sashen Arewa na ƙasar an ce Suna cin mutane, kuma ba su san kome ba na game da sha'anin a shirya kome bisa lalama. Su ne ma saboda yaƙe- yaƙensu suka kashe hanyar ciniki mai zuwa Bauci. Manyan hanyoyin ciniki uku, ɗaya daga inda ake kawo gishiri, wato Awe, ɗaya kuma daga wajen Kamaru, ɗaya kuma daga Gashaka, dukansu sun haɗu a Wase ne. Ba dai irin ƙoƙarin da Fulani ma ba su yi ba don su sa hanyar nana ta zauna yadda ya kamata, amma abin ya ci tura. Hasali ma dai a cikin 1903 ƙasar Wase sai da ta kai aka raba ta da jin ko taɗ’in mutanen Yalwa. Har ma aka yi wa waɗansu fatake shida fashi, aka kashe su baki ɗaya. Dalilin haka ne Gwamna Lugga a cikin 1904 ya tura soja suka tasar wa Bauci don a bu��e hanya, kowa ya saki jikinsa.\nAka dai ciwo kanarnan nan da suka addabi mutane. Har ma cikin lokaci ƙanƙane suka biya tarar da aka yi masu, suka fanshi kansu da jaka huɗu da rabi. Irin dogon bayanin da aka yi wa arnan nan, shi ya sa ba su sake ta da fitina ba. Aka nuna masu zamani ya juya, ba kamar irin cin da Fulani suka yi wa mutane su Turawa ke yi ba. Kuma fitar da wadansu shugabanninsu, da\nhoron masu tsananin laiti, duk yana cikin abubuwan da suka sa suka yi taushi. Aka tuɓe Sarkin Borot da na Lantang- Jama'ar da ake kira Gazum da Gyun kuma shuka ce suna so a fitar da sarkinsu, domin shi ne ya jawo masu wannan masila. Aka litar da Vondup sarkin nasu.\"",
262
+ "grade": "SS3",
263
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
264
+ "category": "Reading comprehension"
265
+ },
266
+ {
267
+ "question": "Abin da ya mamaye labarin Shaihu Umar shi ne",
268
+ "a": "bauta da cinikin bayi",
269
+ "b": "noma da kiwo",
270
+ "c": "karatu da almajiranci",
271
+ "d": "farauta da noman rake",
272
+ "answerKey": "a",
273
+ "context": "",
274
+ "grade": "SS3",
275
+ "preamble": "",
276
+ "category": "Literature"
277
+ },
278
+ {
279
+ "question": "Wane irin amfanin gona Malam Nomau ya kai\nkasuwar Wudil?",
280
+ "a": "Hannu banza ya shiga kasuwar.",
281
+ "b": "Busasshiyar kubewa.",
282
+ "c": "Tumatur da tattasai.",
283
+ "d": "Sabuwar masara.",
284
+ "answerKey": "a",
285
+ "context": "Yau Jumma'a Malam Nomau za shi cin kasuwa Wudil. Kafin ya tafi ya dauki wandonsa mai kamun kafa, ya bude ya sa shi ya zuba babbar rigarsa bullan da hular dara da falmaran, da takalmi sani tsalle, da 'yar ciki, da rawani mubarashi ya rataye shi. Kuma yana saye da wando buje da 'yar shara, da hula habar kada da takalmin fade.\nDa isowarsa kofar gari sai ya raba gindin wata tsamiya ya fito da kayan nan nasa na cikin wando ya caba ado bayan ya wanke jikinsa. Ya kuma zuba turare dan-goma, ya bara goro marsa ya cika bakinsa ya yi kumurya. Ya kunshe tsofaffin kayansa buje, ya make a hammatarsa ya shiga gari ya kai gidan abokinsa ya ajiye. Matar abokinsa ta ba shi farau-farau ya sha. Daga nan sai ya tafi cin kasuwa.\n",
286
+ "grade": "SS3",
287
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
288
+ "category": "Reading comprehension"
289
+ },
290
+ {
291
+ "question": "anya bante ga yara maza a al’adar Bahaushe, na faruwa ne daga",
292
+ "a": "lokacin da aka sha yaro ya warke",
293
+ "b": "lokacin da yaro ya fara tafiya",
294
+ "c": "shekara uku da haihuwa",
295
+ "d": "shekara biyu da haihuwa",
296
+ "answerKey": "a",
297
+ "context": "",
298
+ "grade": "SS3",
299
+ "preamble": "",
300
+ "category": "Culture"
301
+ },
302
+ {
303
+ "question": "Wanne ne habaici daga cikin waɗannan?",
304
+ "a": "Ƙaton kai kamar tulu",
305
+ "b": "Kano tumbin giwa",
306
+ "c": "Tsame tsakin tsamiya daga tsakin tsada",
307
+ "d": "Da karo-karo giwa ta fi kowa",
308
+ "answerKey": "a",
309
+ "context": "",
310
+ "grade": "SS3",
311
+ "preamble": "",
312
+ "category": "Oral literature"
313
+ },
314
+ {
315
+ "question": "Wanne ne biki na sana’a?",
316
+ "a": "Bikin kamun kifi.",
317
+ "b": "Bikin kamun gwauro.",
318
+ "c": "Bikin saukar karatu.",
319
+ "d": "Bikin kalankuwa.",
320
+ "answerKey": "a",
321
+ "context": "",
322
+ "grade": "SS3",
323
+ "preamble": "",
324
+ "category": "Culture"
325
+ },
326
+ {
327
+ "question": "Ziƙau a labarin na nufin",
328
+ "a": "babu kuɗi",
329
+ "b": "da mummunar kama",
330
+ "c": "babu mutunci",
331
+ "d": "a galabaice",
332
+ "answerKey": "a",
333
+ "context": "‘‘Ba neman aure ke da wuya ba, shigaka-fito’’. Ka ga shiga-ka-fito ɗin nan, lallai shiga-ka-fito ɗin ne! Domin aljihu kan jigata kafin a kai ga biki. Tuddan da al’ada ta tanada, waɗanda dole sai an haye su, suna da yawa.\n\nYanzu ɗauki misalin kayan na–gani-inaso, wato ’yan kayan nan da ake shiryawa a kai gidan su yarinya a karon farko. Ma’anar yin haka, wai iyaye su san cewa manemin auren ’yarsu da gaske yake. To, ina dole ga yin haka? Da can da yake zuwa yana zance da ’yarsu yana yi mata hasafi, ba a san da gaske yake ba?\n\nGangaro kan kayan toshi. Nan ma tsabagen kuɗi ake kashewa a sayi suturu da kayan shafe-shafe a kai wa yarinya. Kada fa ka ce zuwa zance da manemi yake yana yi wa yarinya kyauta mako-mako, shi ke nan, ya wadatar. Ina, ko kaɗan!\n\nKada ka mance da kuɗin gaisuwar iyaye da dukiyar aure kafin a yi baiko da sa ranar biki. Kuɗi ne maɗiɗɗiki ake tanada a kai wa iyayen yarinya da niyyar dai wannan abu da aka ambata.\n\nDuk bayan wannan, ana sa ranar aure, manemin yarinya ya dosa karakaina ke nan daga wannan gida zuwa wancan, ko ma wannan gari zuwa wancan da sunan gayar da iyaye da kakanninta, wai don su san shi. I, za su san shi mana, tun da ba yana zuwa ne ziƙau ba! Da zarar biki ya kawo jiki kuma, uwa-uba za a shirya kayan lefe na fitar hankali a kai wa yarinya. Nan ma dukiya ake narkawa.\n\nHaƙiƙa duk waɗannan abubuwa al’ada ce kawai ta ƙaƙaba wa al’umma. Ai ta fuskar dukiya, muhimmin abu ga aure, sadaki. Amma abin takaici, yanzu an yi masa mahalli a can ƙarshen sahu!",
334
+ "grade": "SS3",
335
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
336
+ "category": "Reading comprehension"
337
+ },
338
+ {
339
+ "question": "Cikin waɗannan, wanne ne ake kaɗawa?",
340
+ "a": "Jauje",
341
+ "b": "Molo",
342
+ "c": "Kwabsa",
343
+ "d": "Garaya",
344
+ "answerKey": "a",
345
+ "context": "",
346
+ "grade": "SS3",
347
+ "preamble": "",
348
+ "category": "Oral literature"
349
+ },
350
+ {
351
+ "question": "An tsara rubutun wasannin Zaman Duniya Iyawa Ne na Y. Ladan",
352
+ "a": "kashi-kashi da shiga-shiga",
353
+ "b": "rabo-rabo da fitowa-fitowa",
354
+ "c": "kashi-kashi da fitowa-fitowa",
355
+ "d": "rabo-rabo da shiga-shiga",
356
+ "answerKey": "a",
357
+ "context": "",
358
+ "grade": "SS3",
359
+ "preamble": "",
360
+ "category": "Theatre"
361
+ },
362
+ {
363
+ "question": "Daga cikin waɗannan bukukuwa a wanne ne ake ɗauri?",
364
+ "a": "kalankuwa",
365
+ "b": "buɗar dawa",
366
+ "c": "Sallar gani",
367
+ "d": "Sallar idi",
368
+ "answerKey": "a",
369
+ "context": "",
370
+ "grade": "SS3",
371
+ "preamble": "",
372
+ "category": "Culture"
373
+ },
374
+ {
375
+ "question": "Ware kayan da bai dace da rukunin kayayyakin\nnan ba.",
376
+ "a": "Gyauto",
377
+ "b": "Jamfa.",
378
+ "c": "Wando.",
379
+ "d": "Falmaran.",
380
+ "answerKey": "a",
381
+ "context": "Yau Jumma'a Malam Nomau za shi cin kasuwa Wudil. Kafin ya tafi ya dauki wandonsa mai kamun kafa, ya bude ya sa shi ya zuba babbar rigarsa bullan da hular dara da falmaran, da takalmi sani tsalle, da 'yar ciki, da rawani mubarashi ya rataye shi. Kuma yana saye da wando buje da 'yar shara, da hula habar kada da takalmin fade.\nDa isowarsa kofar gari sai ya raba gindin wata tsamiya ya fito da kayan nan nasa na cikin wando ya caba ado bayan ya wanke jikinsa. Ya kuma zuba turare dan-goma, ya bara goro marsa ya cika bakinsa ya yi kumurya. Ya kunshe tsofaffin kayansa buje, ya make a hammatarsa ya shiga gari ya kai gidan abokinsa ya ajiye. Matar abokinsa ta ba shi farau-farau ya sha. Daga nan sai ya tafi cin kasuwa.\n",
382
+ "grade": "SS3",
383
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
384
+ "category": "Reading comprehension"
385
+ },
386
+ {
387
+ "question": "Da ya hango su, ya ce ‘‘Da wa Allah ya haɗa mu?’’ Wannan na nufin da ya hango su, Sai ya",
388
+ "a": "bi su a guje",
389
+ "b": "gudu",
390
+ "c": "ɓoye",
391
+ "d": "ja ya tsaya",
392
+ "answerKey": "a",
393
+ "context": "",
394
+ "grade": "SS3",
395
+ "preamble": "",
396
+ "category": "Grammar"
397
+ },
398
+ {
399
+ "question": "A labarin an nuna baya ga shan abu mai ruwa-ruwa da safe, wasu Hausawa kan",
400
+ "a": "yi ɗumame",
401
+ "b": "dafa shinkafa",
402
+ "c": "yi tuwo",
403
+ "d": "turara dambu",
404
+ "answerKey": "a",
405
+ "context": "Hausawa wasu mutane ne da suka ba abinci muhimmanci a rayuwarsu, domin duk wata fafitika da gwama numfashi da ba hammata iska, ana yi wa ciki ne. Wato cikin biyu: ɗaya ya yiwu an ci an ƙoshi, ko kuma ana cikin halin nema ne.\n\nKullum, da zaran gari ya waye, wasu tun da jijjifi, za a ga sun fita neman abin da za su ci, su da iyalansu, domin a samu rufin asiri. Saboda haka, ba a barin kowa a gida sai tsofaffi da mata da yara da kuma ragwage, kowa ya tafi neman halaliya.\n\nA al’adance, Hausawa suna da lokuta uku na cin abinci a kowace rana, wato safe da rana da dare. A mafi yawan lokuta da safe akan sha abu mai ruwa-ruwa, kamar koko da ƙosai ko kunu. Wasu kuma, sukan ɗumama abin da aka ci a daren da ya gabata. Da rana, kuma akan dafa duk irin abin da ya samu kamar shinkafa da wake ko dambu ko kuma ɗanwake. Da daddare kuma, kusan kowane gida za a sa mu cewa ana dafa tuwo da miya ne, ko miyar kuka ko kuɓewa ko taushe ko kalkashi da dai sauransu, da nama ko babu nama. Duk ko ma mene ne ya samu, wato dai “Daidai ruwa daidai ƙurji.”\n\nHar ila yau, ko da yake ba kowa yake da ƙarfin ɗora girki sau uku ba a rana saboda halin yau, amma a kan sami maƙwabta na gari masu tausayi da lura, su kan kira maƙwabtansu domin su ci abincin, ko suna da shi ko ba su da shi. Da ma tunfil-azal, an san Bahaushe da halin taimako ga ɗan’uwansa.\n\nA zamanin da, za a ga Bahaushe yana ƙoƙarin ya yi noma domin kada gidansa a zauna da yunwa. Amma yanzu, zamananci ya mayar da tunaninsa ya koma kan kasuwanci ko aikin ofis a maimakon aikin gona saboda lalaci da son jiki.",
406
+ "grade": "SS3",
407
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
408
+ "category": "Reading comprehension"
409
+ },
410
+ {
411
+ "question": "Yadda ake samun tatsuniya a bakunan tsofaffi, haka ake samun ƙissa a bakunan malaman",
412
+ "a": "tarihi",
413
+ "b": "tsibbu",
414
+ "c": "fiƙihu",
415
+ "d": "hisabi",
416
+ "answerKey": "a",
417
+ "context": "",
418
+ "grade": "SS3",
419
+ "preamble": "",
420
+ "category": "Oral literature"
421
+ },
422
+ {
423
+ "question": " Idan kuda ya sami turoson dan adam da ci. kai\nka ce mutum ya sami",
424
+ "a": "naman kaji:",
425
+ "b": "tuwon shinkafa.",
426
+ "c": "wake da shinkafa.",
427
+ "d": "shinkafa.",
428
+ "answerKey": "a",
429
+ "context": "Kudan gida na daya daga cikin abokan gabarmu. manya masu raba cuta ga 'ya Adam. Shi ke kawo su, atuni', da ciwon gudawa da sauran irinsu.\n Amma shi kuda ba ya cizon mu kamar sauro da Isando. Hanyar da ya ke bi ya yi nasa mugun aiki ba daya ba ce da tasu. Su, suna tsotso kwayoyin cuta daga Cikin jini ne, su je su soki mai lafiya su dura masa. Amma bakin kuda ba a yi shi don ya yi cizo ba. Kuda ba ya iya huda fatar mutum, ba ya ma iya huda fatar kome, ko yana so. Harshensa da bakinsa duka taushi\ngare su.\nTsaya ka ji kazantar kuda. Ka san lalle, ko ba don cuta ba, kuda abin kyama ne. Wajibi ne kuma mu yi iyakar kokarinmu mu rabu da shi.\nBa abin da kuda ke so kamar ya ci luroson (najasar) dan Adam. In ya samu najasa, ya duka da ci, sai ka ce ka samu taliya. Kun san kuwa, in mutum ba shi da lafiya sau da yawa akan sami kwayoyin cuta a cikin najarsa.\nKai duk dai wurin kazanta, Mahauta ne, juji ne, wurin mushe ne, wurin gyambo ne duka dai nan ne fadar kuda.\n In sun ci sun taso, sai su yi face-face da kazantar har da kwayoyin cutar da ke ciki.\nDa ma kafafuwansu da ikinsu gashi gare Su, duk kuwa madauka dauda ne.\n \nDaga nan sai su zo su sauka kan abincinmu. \nKan san galibi, abincinmu wanda suka fi so shi ne kilishi, tsire, nono, sukari da su alewa. Kaga wadannan, in an saya ba a sake dafa su. saboda haka muna cin kazanta da yawa daga gare su.\n Ban da wannan ma, in suna cin abincinmu, sukan rika amai bisansa suna tashi. Kazanta bisa kazanta! Ina ka ga lafiya?\n",
430
+ "grade": "SS3",
431
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
432
+ "category": "Reading comprehension"
433
+ },
434
+ {
435
+ "question": "‘‘Na haƙa ta ƙi haƙo, na rufe ta ƙi rufo.’’",
436
+ "a": "Inuwa",
437
+ "b": "Rana",
438
+ "c": "Marmaea",
439
+ "d": "Wata",
440
+ "answerKey": "a",
441
+ "context": "",
442
+ "grade": "SS3",
443
+ "preamble": "",
444
+ "category": "Oral literature"
445
+ },
446
+ {
447
+ "question": "Ɗan matar da ke aure a gidan da ba a nan ta haife shi ba, shi ne",
448
+ "a": "agola",
449
+ "b": "mowa",
450
+ "c": "bora",
451
+ "d": "kado",
452
+ "answerKey": "a",
453
+ "context": "",
454
+ "grade": "SS3",
455
+ "preamble": "",
456
+ "category": "Culture"
457
+ },
458
+ {
459
+ "question": "Rabo nawa wasan Shaihu Umar na U. Ladan da D. Lyndersay ya ƙunsa?",
460
+ "a": "Biyu",
461
+ "b": "Uku",
462
+ "c": "Huɗu",
463
+ "d": "Biyar",
464
+ "answerKey": "a",
465
+ "context": "",
466
+ "grade": "SS3",
467
+ "preamble": "",
468
+ "category": "Theatre"
469
+ },
470
+ {
471
+ "question": "Lakwame[Maryam Sa6] na nufin ...",
472
+ "a": "kama",
473
+ "b": "bari",
474
+ "c": "gano",
475
+ "d": "farmaki",
476
+ "answerKey": "a",
477
+ "context": "Bayan shekara biyu da lakwame Sakkwato sai al'amarin bauta ya yi sauki. Bayi suka sami damar kai kara dakin shari'a idan suna bukatar su fanshi kansu. Kuma idan har mutum yana da bawa, bawan nan ya nuna yana so a 'yanta shi, amma ubangijinsa ya kekasa Kasa, da cewa bawan nan ya garzaya ga sarkin Musulmi, sai sarki ya ce a kyale shi ya tafi abinsa. Wato mai shi ya yi raguwar dabara ke nan, domin da ya bari sun shirya tun a gida tilas ne kuma an yarda bawan nan ya fanshi kansa. Ma' ana, ya rika yin aiki yana samun kudi yana bai wa maigidansa har ya gama fansar kansa. Abin da ya sa maganar bautar nan ta fi karfi a Sakkwato a fili yake. Da farko dai an sha fadar yadda Sauran kasashe ke kai gaisuwar bayi can. Saboda haka babu inda bauta ta yi karfi kamar a Sakkwato. Turawa ka nuna wa jama'a a fili cewa duk wanda yake son 'yanci yana iya samun sa, wanda kuma ya zauna cikin kangin bauta shi ya so.\n Ba a dade da samun galaba kan Sakkwato ba sai aka fara maganar yadda za a jarraba koya wa almajirai karatun Turawa a can. Amma abin bai yi nasara ba. Jama'a suna gani kamar karatun Turawa wani sabon addini ne daban. Saboda haka sai aka yi watsi da lamarin.\n",
478
+ "grade": "SS3",
479
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
480
+ "category": "Reading comprehension"
481
+ },
482
+ {
483
+ "question": "Da farko, wane abu ne dabbobi suka fi so su yi in har sun yi kicibis da mutum?",
484
+ "a": "gudu.",
485
+ "b": "magana.",
486
+ "c": "kauracewa.",
487
+ "d": "tsiya.",
488
+ "answerKey": "a",
489
+ "context": "BAUNA\nBauna saniya ce, sai dai ita ta ki yarda da dan Adam. Duk abin da ke ga saniya, to, 6auna tana da shi, ta fuskar halitta ba hali ba.\n Bauna tana da fada kwarai, ta fi duk namun daji da ka sani sababi. Amma in ka fada garkensu a dawa ba za su taba ka ba. Dabbobi duk, in dai ba wuri ya kure ba, in sun ga mutum sun fi so su gudu.\n Yana da ban sha'awa ka ga bauna na gudu cikin dawa. Ba za ka ga tana rangaji ba irin na saniya, wadda ta koyi ragwacin \"yan birni.\n Ka san ba abin dariya kamar ka ga saniya na gudu. Amma bauna, ko da yake katuwa ce, in ka ga tana tsalle sai ka ce barewa. Ko da muka ce 6auna ba ta da jan fada, in ta yi tsanmani fad'a ya kawo ka sai ta tsaya a buga.\n In kuwa har ka rigaya ka yi mata rauni, abu ya baci, sai ka san in da ka shiga.\n Kowane babban maharbi zai iya ba ka labarin karon sa da bauna. \n In kana bin sawun bauna, ta kuwa gane haka, sai ta yi maza la bace[Maryam Sa18] maka, ta zago ta fito maka ta baya tanan sanda, sa annan ta bude baki. Kafin ka waiwaya, ka isa lahira!\nBa wata dabba mai yin haka sai bauna. Mafitarkan kawai in ka sani dama ka hau itace. Ko sa'annan ma, in itacen ba girma gare shi ba, sai takai masa karo, ya\nkarye.\n Kahon bauna ba kamar na saniya ba ne. Nata kaurara ne, tushensu har ya rufe goshinta. Ba su da Lwaso[Maryam Sa19] kwarai, tsininsu ya lankwasa kamar zai sake tabo kwakwal war kanta.\n In bauna ta kai sura sai ta duka da kai. Saboda haka sai kahonin su zama kamar garkuwa ga kanta. Ko maharbi ya harbi kan, ko da bindiga ne balle kibiya, in ya sami garkuwar ba zai cuce ta ba. Tushen nan mai kauri na kahonta da shi take banke abokin fada. In ya fadi, ta sa wajen tsinin ta tsire shi, ta jefa sama da taimakon kakkarfan wuyan nan nata. Bauna, kin ki duban raini!\n",
490
+ "grade": "SS3",
491
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
492
+ "category": "Reading comprehension"
493
+ },
494
+ {
495
+ "question": "Maƙasudin ‘Waƙar ’Yan Baka’ ta Sa’adu Zungur shi ne",
496
+ "a": "daƙile jita-jita",
497
+ "b": "hana zunɗe",
498
+ "c": "daƙile almubazzaranci",
499
+ "d": "hana hassada",
500
+ "answerKey": "a",
501
+ "context": "",
502
+ "grade": "SS3",
503
+ "preamble": "",
504
+ "category": "Song"
505
+ },
506
+ {
507
+ "question": "Me ya kawo lafawar bauta?\n",
508
+ "a": "Cin sakkwato",
509
+ "b": "Yawan bayi.",
510
+ "c": "Sakacin Sakkwato.",
511
+ "d": "tawayen.",
512
+ "answerKey": "a",
513
+ "context": "Bayan shekara biyu da lakwame Sakkwato sai al'amarin bauta ya yi sauki. Bayi suka sami damar kai kara dakin shari'a idan suna bukatar su fanshi kansu. Kuma idan har mutum yana da bawa, bawan nan ya nuna yana so a 'yanta shi, amma ubangijinsa ya kekasa Kasa, da cewa bawan nan ya garzaya ga sarkin Musulmi, sai sarki ya ce a kyale shi ya tafi abinsa. Wato mai shi ya yi raguwar dabara ke nan, domin da ya bari sun shirya tun a gida tilas ne kuma an yarda bawan nan ya fanshi kansa. Ma' ana, ya rika yin aiki yana samun kudi yana bai wa maigidansa har ya gama fansar kansa. Abin da ya sa maganar bautar nan ta fi karfi a Sakkwato a fili yake. Da farko dai an sha fadar yadda Sauran kasashe ke kai gaisuwar bayi can. Saboda haka babu inda bauta ta yi karfi kamar a Sakkwato. Turawa ka nuna wa jama'a a fili cewa duk wanda yake son 'yanci yana iya samun sa, wanda kuma ya zauna cikin kangin bauta shi ya so.\n Ba a dade da samun galaba kan Sakkwato ba sai aka fara maganar yadda za a jarraba koya wa almajirai karatun Turawa a can. Amma abin bai yi nasara ba. Jama'a suna gani kamar karatun Turawa wani sabon addini ne daban. Saboda haka sai aka yi watsi da lamarin.\n",
514
+ "grade": "SS3",
515
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
516
+ "category": "Reading comprehension"
517
+ },
518
+ {
519
+ "question": "Jigon labarin ‘‘Kowa Ya Daka Rawar Wani’’ na Magana Jari Ce na III na A. na Imam, ya yi daidai da ‘‘kowa ya",
520
+ "a": "Tsaya Matsayinsa",
521
+ "b": "Ji a Jikinsa",
522
+ "c": "Ji da Kansa",
523
+ "d": "Shiga Taitayinsa",
524
+ "answerKey": "a",
525
+ "context": "",
526
+ "grade": "SS3",
527
+ "preamble": "",
528
+ "category": "Literature"
529
+ },
530
+ {
531
+ "question": "Wajibi",
532
+ "a": "Dole",
533
+ "b": "Abin so",
534
+ "c": "Haka ne",
535
+ "d": "Sunna",
536
+ "answerKey": "a",
537
+ "context": "Kudan gida na daya daga cikin abokan gabarmu. manya masu raba cuta ga 'ya Adam. Shi ke kawo su, atuni', da ciwon gudawa da sauran irinsu.\n Amma shi kuda ba ya cizon mu kamar sauro da Isando. Hanyar da ya ke bi ya yi nasa mugun aiki ba daya ba ce da tasu. Su, suna tsotso kwayoyin cuta daga Cikin jini ne, su je su soki mai lafiya su dura masa. Amma bakin kuda ba a yi shi don ya yi cizo ba. Kuda ba ya iya huda fatar mutum, ba ya ma iya huda fatar kome, ko yana so. Harshensa da bakinsa duka taushi\ngare su.\nTsaya ka ji kazantar kuda. Ka san lalle, ko ba don cuta ba, kuda abin kyama ne. Wajibi ne kuma mu yi iyakar kokarinmu mu rabu da shi.\nBa abin da kuda ke so kamar ya ci luroson (najasar) dan Adam. In ya samu najasa, ya duka da ci, sai ka ce ka samu taliya. Kun san kuwa, in mutum ba shi da lafiya sau da yawa akan sami kwayoyin cuta a cikin najarsa.\nKai duk dai wurin kazanta, Mahauta ne, juji ne, wurin mushe ne, wurin gyambo ne duka dai nan ne fadar kuda.\n In sun ci sun taso, sai su yi face-face da kazantar har da kwayoyin cutar da ke ciki.\nDa ma kafafuwansu da ikinsu gashi gare Su, duk kuwa madauka dauda ne.\n \nDaga nan sai su zo su sauka kan abincinmu. \nKan san galibi, abincinmu wanda suka fi so shi ne kilishi, tsire, nono, sukari da su alewa. Kaga wadannan, in an saya ba a sake dafa su. saboda haka muna cin kazanta da yawa daga gare su.\n Ban da wannan ma, in suna cin abincinmu, sukan rika amai bisansa suna tashi. Kazanta bisa kazanta! Ina ka ga lafiya?\n",
538
+ "grade": "SS3",
539
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
540
+ "category": "Reading comprehension"
541
+ },
542
+ {
543
+ "question": "Marubucin ‘Waƙar Zambon ƙazama’ ta zaɓaɓɓun Waƙoƙin Da Da Na Yanzu na D. Abdulkadir ya nuna cewa mata ƙazamai suna nuna ƙazantarsu ta",
544
+ "a": "jiki gida da abinci",
545
+ "b": "gida da abinci",
546
+ "c": "jiki da abinci",
547
+ "d": "jiki gida da waje",
548
+ "answerKey": "a",
549
+ "context": "",
550
+ "grade": "SS3",
551
+ "preamble": "",
552
+ "category": "Song"
553
+ },
554
+ {
555
+ "question": "Yaya aka yi da fursunonin yaki?",
556
+ "a": "An sake su.",
557
+ "b": "An azabtar da su.",
558
+ "c": "An bautar da su.",
559
+ "d": "An kore su.",
560
+ "answerKey": "a",
561
+ "context": "A shekara ta 1897 zamanin Sarkin Bida Abubakar, Turawa suka yi karon batta da Nufawa. Kafin nan, Turawa sun shekara uku cur suna godo da sarki su hadu da shi cikin aminci a wani wuri da ake kira Egbaji, yana kin zuwa. Har ma a wani lokaci sai da Turawan suka nada wani Muhammadu Makun a madadinsa. Duk da haka a cikin 1900 kusan a ce sarki biyu ke akwai a Bida, tsohon sarki da wanda Turawa suka nada.\n Ana cikin haka, ran nan dai sai Gwamna Lugga ya aika wa Sarkin Bida da takarda, ya ce masa ya dai yi kokari ya zo ya sadu da shi a fadar Kogin Kaduna, kuma kada ya ii tsoron kome. Gwamna ya kara da cewa ba abin da za a yi masa, zai zo lafiya ya koma\nlafiya.\n A wannan karon ma sai Sarkin Bida ya ki zuwa. Makun ne da 'yan rakiyarsa suka amsa kira, suka je wurin Gwamna Lugga. Saboda haka Turawa suka dauri aniyar zuwa Bida. Suka shaida wa jama'a muddin dai ba an taba su ba, babu fada. Kuma duk mutumin da suka ga don ganin su ya yi haramar gudu, za su dauke shi a mazaunin makiyinsu. Har ma Gwamna Lugga ya aika wa Sarki Abubakar da cewa kodayake dai Makun ne suka dauka kamar sarki, duk da haka idan shi\nAbubakar ya yarda suka sadu ko a Bida ne, ba zai wulakanta shi ba. Zai sa shi cikin jin dadi har abada.\nAmma duk a banza. Maimnakon ya tauso sai ya gudu ya tasar wa Lafai. Amma fa fitar kutsu ya yi, domin daga shi sai fadawa kamar shida ya bar Bida Aka yi irin abin nan wuji-wuji-ina-gabas, aka i xashe[Maryam Sa8] manyan sarakunansa, aka yi wa wadansu iaur[Maryam Sa9] , aka kama na kamawa. Wadanda aka kama bayan sun wartsake sarai aka sake su. ",
562
+ "grade": "SS3",
563
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
564
+ "category": "Reading comprehension"
565
+ },
566
+ {
567
+ "question": "Labarun cikin Magana Jari ce na III na A. Imam, an shirya su ne bisa salon",
568
+ "a": "ji ka ƙaru",
569
+ "b": "karɓa – karɓa",
570
+ "c": "koyi da kanka",
571
+ "d": "zaɓi da kanka",
572
+ "answerKey": "a",
573
+ "context": "",
574
+ "grade": "SS3",
575
+ "preamble": "",
576
+ "category": "Literature"
577
+ },
578
+ {
579
+ "question": "Kwana nawa mace ke yi a lokacin takaba?",
580
+ "a": "Ɗari da talatin",
581
+ "b": "Ɗari da arba’in",
582
+ "c": "Ɗari da hamsin",
583
+ "d": "Ɗari da sittin",
584
+ "answerKey": "a",
585
+ "context": "",
586
+ "grade": "SS3",
587
+ "preamble": "",
588
+ "category": "Culture"
589
+ },
590
+ {
591
+ "question": "Wane take ya fi dacewa da wannan labari?",
592
+ "a": "‘Ramin ƙarya ƙurarre ne.’",
593
+ "b": "‘Ilimi gishirin zaman duniya.’",
594
+ "c": "‘Alheri danƙo ne …’",
595
+ "d": "‘Ba a fafar gora …’",
596
+ "answerKey": "a",
597
+ "context": "A wani gari can yamma da Magumi, wai shi Tsauni, an yi wani yaro mai suna Salihi. Iyayensa ba masu wadata ba ne, amma sun yi ƙoƙarin ganin ya yi ilmin boko da na Arabiya. Bayan Salihi ya kammala karatun firamare, sai mahaifinsa Tanimu, ya nema masa makarantar gaba da firamare. Domin an ce ‘‘Ilimi gishirin zaman duniya.’’ Amma kuma samo wa Salihi babbar makarantar Magumi bai yi wa mahaifiyarsa Ɗahira daɗi ba, don ba ta son ɗanta ya yi nesa da ita. Dalili shi ne ɗansu tilo namiji, sauran huɗun kuwa duk mata ne. Bugu da ƙari, tana jin munanan labarai iri-iri da kan faru a irin waɗannan makarantu.\n\nBayan Salihi ya isa makaranta, sai ya duƙufa kan karatu gadan-gadan. Zuwansa ke da wuya, sai suka ƙulla abota da wani ɗan ajinsu, wai shi Kasa. Kafin ya ankara, sai da abokinsa ya jefa shi cikin wata ƙungiyar asiri.\n\nDa ya farga da halin da ya shiga, sai ya yi ƙoƙarin fita daga cikinta, amma aka nuna masa ai ba a haka. ‘‘ In har ka ce za ka fice, lallai za a kassara ka, ko ma a halaka ka’’ in ji abokinsa.\n\nGanin halin tsaka-mai-wuya da ya shiga, sai ya tsayar da shawarar ya fallasa ƙungiyar, in ya so komai ta tafasa ta ƙone. Ya je ya shaida wa shugaban makaranta. Nan take ya sanya jami’an tsaro suka kamo dukkan ‘yan ƙungiyar. Kotu ta yanke musu hukunci, sannan aka kai su gidan jarun. Da ma an ce, ‘‘ Komai nisan jifa ƙasa za ya faɗo.’’",
598
+ "grade": "SS3",
599
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
600
+ "category": "Reading comprehension"
601
+ },
602
+ {
603
+ "question": "Me ya faru ga wurin da mashin nan ya fadi?",
604
+ "a": "Wuta ta tashi.",
605
+ "b": "Hazo ya tashi.",
606
+ "c": "Wuta ta lafa.",
607
+ "d": "Wuta ta gagara.",
608
+ "answerKey": "a",
609
+ "context": "A kwanakin Sarkin Katsina Jan-Hazo, Kwararrafawa suka je Katsina. Sarkinsu ya sauka yammacin gari a babbar ruga, wazirinsa kuma a gabashin gari. Sarkin ya kama mashinsa ya girgiza shi ya jefa cikin gari, ya fada tsohuwar kasuwa kusa da kududdufin Taukin Daule, sai wuta ta kama gun. Daga nan sarakunan Katsina suka taru wajen Sarki Jan-Hazo, suka yi kus- kus haka suka gamu a kan su fita su bar garin, mai tsira ya tsira, mai mutuwa ya mutu. Sai suka aika wa Malam Danmasani. Shi kuwa ya ce kada su fita, za su ga abin da Allah zai yi da Kwararrafawa. Ya dukufa rokon Ubangiji bisa wannan lamari.\n \nSai Sarkin Kwararrafawa ya tashi don ya duba dokinsa, amma dokin ya shure shi a kan cibiya da dare ya fadi matacce. Da aka ba wazirinsa labarin abin da ya faru, sai nan da nan shi ma ya hau dokinsa, dokin ya ka da shi wuyansa ya karye, ya mutu. A cikin daren nan kuma manya-manyan sarakunansu bakwai suka ce ga garinku. Sai niyyar Kwararrafawa ta yaki ta wargaje, suka bar wajen. Daga nan Sarkin Katsina da kansa ya tafi wajen Danmasani ya durkusa ya yi masa godiya tare da goma na arziki.\n",
610
+ "grade": "SS3",
611
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
612
+ "category": "Reading comprehension"
613
+ },
614
+ {
615
+ "question": "‘‘Da duniya da gasƙiya, da",
616
+ "a": "ba a bar mazari tsirara ba",
617
+ "b": "ba a ɗaure ɗan sane ba",
618
+ "c": "ba a bar huntu a kasuwa ba",
619
+ "d": "an bar zama da ƙazama.",
620
+ "answerKey": "a",
621
+ "context": "",
622
+ "grade": "SS3",
623
+ "preamble": "",
624
+ "category": "Oral literature"
625
+ },
626
+ {
627
+ "question": "Wane mataki aka ɗauka a kan arnan nan?",
628
+ "a": "Tura masu soja",
629
+ "b": "Rarrashin su",
630
+ "c": "Zarzagin su",
631
+ "d": "Janye masu soja",
632
+ "answerKey": "a",
633
+ "context": "“Tun lokacin da ƙasar nan hannun Turawan kamfani, suna da wani kantinsu da kome nasu a Ibi[Maryam Sa1] . Daga nan ne bayan gwamnati ta amshi mulki daga hannun kamfanin aka sami damar isa ƙasar Muri. Razdan na Binuwai Mista Hewby ya yi iyakacin ƙoƙarinsa da ya ƙaru da labarun da ƙasar take ciki.\nAman da ke sashen Arewa na ƙasar an ce Suna cin mutane, kuma ba su san kome ba na game da sha'anin a shirya kome bisa lalama. Su ne ma saboda yaƙe- yaƙensu suka kashe hanyar ciniki mai zuwa Bauci. Manyan hanyoyin ciniki uku, ɗaya daga inda ake kawo gishiri, wato Awe, ɗaya kuma daga wajen Kamaru, ɗaya kuma daga Gashaka, dukansu sun haɗu a Wase ne. Ba dai irin ƙoƙarin da Fulani ma ba su yi ba don su sa hanyar nana ta zauna yadda ya kamata, amma abin ya ci tura. Hasali ma dai a cikin 1903 ƙasar Wase sai da ta kai aka raba ta da jin ko taɗ’in mutanen Yalwa. Har ma aka yi wa waɗansu fatake shida fashi, aka kashe su baki ɗaya. Dalilin haka ne Gwamna Lugga a cikin 1904 ya tura soja suka tasar wa Bauci don a buɗe hanya, kowa ya saki jikinsa.\nAka dai ciwo kanarnan nan da suka addabi mutane. Har ma cikin lokaci ƙanƙane suka biya tarar da aka yi masu, suka fanshi kansu da jaka huɗu da rabi. Irin dogon bayanin da aka yi wa arnan nan, shi ya sa ba su sake ta da fitina ba. Aka nuna masu zamani ya juya, ba kamar irin cin da Fulani suka yi wa mutane su Turawa ke yi ba. Kuma fitar da wadansu shugabanninsu, da\nhoron masu tsananin laiti, duk yana cikin abubuwan da suka sa suka yi taushi. Aka tuɓe Sarkin Borot da na Lantang- Jama'ar da ake kira Gazum da Gyun kuma shuka ce suna so a fitar da sarkinsu, domin shi ne ya jawo masu wannan masila. Aka litar da Vondup sarkin nasu.\"",
634
+ "grade": "SS3",
635
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
636
+ "category": "Reading comprehension"
637
+ },
638
+ {
639
+ "question": "Juji[Maryam Sa16]",
640
+ "a": "Shara",
641
+ "b": "Gwata",
642
+ "c": "Kwata",
643
+ "d": "Kazanta",
644
+ "answerKey": "a",
645
+ "context": "Kudan gida na daya daga cikin abokan gabarmu. manya masu raba cuta ga 'ya Adam. Shi ke kawo su, atuni', da ciwon gudawa da sauran irinsu.\n Amma shi kuda ba ya cizon mu kamar sauro da Isando. Hanyar da ya ke bi ya yi nasa mugun aiki ba daya ba ce da tasu. Su, suna tsotso kwayoyin cuta daga Cikin jini ne, su je su soki mai lafiya su dura masa. Amma bakin kuda ba a yi shi don ya yi cizo ba. Kuda ba ya iya huda fatar mutum, ba ya ma iya huda fatar kome, ko yana so. Harshensa da bakinsa duka taushi\ngare su.\nTsaya ka ji kazantar kuda. Ka san lalle, ko ba don cuta ba, kuda abin kyama ne. Wajibi ne kuma mu yi iyakar kokarinmu mu rabu da shi.\nBa abin da kuda ke so kamar ya ci luroson (najasar) dan Adam. In ya samu najasa, ya duka da ci, sai ka ce ka samu taliya. Kun san kuwa, in mutum ba shi da lafiya sau da yawa akan sami kwayoyin cuta a cikin najarsa.\nKai duk dai wurin kazanta, Mahauta ne, juji ne, wurin mushe ne, wurin gyambo ne duka dai nan ne fadar kuda.\n In sun ci sun taso, sai su yi face-face da kazantar har da kwayoyin cutar da ke ciki.\nDa ma kafafuwansu da ikinsu gashi gare Su, duk kuwa madauka dauda ne.\n \nDaga nan sai su zo su sauka kan abincinmu. \nKan san galibi, abincinmu wanda suka fi so shi ne kilishi, tsire, nono, sukari da su alewa. Kaga wadannan, in an saya ba a sake dafa su. saboda haka muna cin kazanta da yawa daga gare su.\n Ban da wannan ma, in suna cin abincinmu, sukan rika amai bisansa suna tashi. Kazanta bisa kazanta! Ina ka ga lafiya?\n",
646
+ "grade": "SS3",
647
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
648
+ "category": "Reading comprehension"
649
+ },
650
+ {
651
+ "question": "Wane rukunin waƙoƙin mata aka fi sani da batsa da zage-zage?",
652
+ "a": "Na daɓe",
653
+ "b": "Na raino",
654
+ "c": "Na talla",
655
+ "d": "Na daka",
656
+ "answerKey": "a",
657
+ "context": "",
658
+ "grade": "SS3",
659
+ "preamble": "",
660
+ "category": "Oral literature"
661
+ },
662
+ {
663
+ "question": "Farauta da tsuntsaye ta shahara a kasashen",
664
+ "a": "Farisa, Hindu da Turai.",
665
+ "b": "Hindu, Faranshi, Turai da Nijer.",
666
+ "c": "Nijeriya, Faranshi, Hindu.",
667
+ "d": "Ingila, Hindu da Turai.",
668
+ "answerKey": "a",
669
+ "context": "Tsuntsaye wadanda ke farautar nama suna da halitta daidai wadda za ta dace da wannan aiki. Ga baki mai[Maryam Sa25] karfi da kaifi ya lankwasa kamar kugiya. Da shi suke kekketa nama. Ga su da kafa mai karfi da kumba zako-zako. In sun kawo sura, da su su ke fyauce[Maryam Sa26] abin da suka farauta, su rike, su yi sama da shi. In za su ci, sai su kakkafa kumbobinsu ciki, su rike shi kam.\n Shaho yana da saurin tafiya. Akwai wasu iri, in sun ga wani tsuntsu yana tashi sai su bi, kome saurin tashinsa, sai sun ishe sun buge. Su irin wadannan, mutane sun dade suna kiwon su domin farauta. In za a farauta, sai ka dauki shahonka a kafada, an daure shi da sarka, an yi masa lullubi. In ka ga ko hasbiya tana tashi, sai ka bude kan shahonka ka sake shi, ya buge\nmaka.\nWannan irin farauta ta shahara a kasashen su Farisa da Hindu. Da, hara Turai an yi, amma yanzu an daina.\n",
670
+ "grade": "SS3",
671
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
672
+ "category": "Reading comprehension"
673
+ },
674
+ {
675
+ "question": "Hula habar kada, na nufin",
676
+ "a": "hula mai kunne.",
677
+ "b": "hula zanna.",
678
+ "c": "doguwar dara.",
679
+ "d": "hula zita.",
680
+ "answerKey": "a",
681
+ "context": "Yau Jumma'a Malam Nomau za shi cin kasuwa Wudil. Kafin ya tafi ya dauki wandonsa mai kamun kafa, ya bude ya sa shi ya zuba babbar rigarsa bullan da hular dara da falmaran, da takalmi sani tsalle, da 'yar ciki, da rawani mubarashi ya rataye shi. Kuma yana saye da wando buje da 'yar shara, da hula habar kada da takalmin fade.\nDa isowarsa kofar gari sai ya raba gindin wata tsamiya ya fito da kayan nan nasa na cikin wando ya caba ado bayan ya wanke jikinsa. Ya kuma zuba turare dan-goma, ya bara goro marsa ya cika bakinsa ya yi kumurya. Ya kunshe tsofaffin kayansa buje, ya make a hammatarsa ya shiga gari ya kai gidan abokinsa ya ajiye. Matar abokinsa ta ba shi farau-farau ya sha. Daga nan sai ya tafi cin kasuwa.\n",
682
+ "grade": "SS3",
683
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
684
+ "category": "Reading comprehension"
685
+ },
686
+ {
687
+ "question": "Wane ne ya aiki Gujalo zuwa Makka?\n",
688
+ "a": "Mai Dunama",
689
+ "b": "Ukba ibn Nafi",
690
+ "c": "Mu'awiyya",
691
+ "d": "Halifa Abubakar",
692
+ "answerKey": "a",
693
+ "context": "\nShigowar Musulunci Kasar Hausa\n Masu ilmin tarihi sun nuna cewa kafin Musulunci ya iso ƙasar Hausa sai da ya fara biyowa ta wasu sassa na ƙasashen Afirka ta Yamma tukuna. kamar Senegal da Mali, a wajen ƙarni na goma sha ɗaya. Amma kuma malaman addini kamar limamin Bauchi Alhaji Ahmadu Muhammad da Alhaji Nasiru Kabara na Kano sun nuna cewa Musulunci ya iso Afirka ta Yammna,musammart Agadas da Barno, sannan ya ƙaraso ƙasar Hausa tun a zamanin Sayyadina Mu'awiyya dan Safiyanu, wanda ya turo Uƙuba Ibn Nafi ya zo ya kawo Musulunci da litattafan addini Afrika ta Yamma. Shi dai Sayyadina Mu'awiyya ya yi zamani ne a ƙami\nIna 7.\n Waɗansu malaman kuma sun nuna cewa Musulunci ya shigo Barno a zamanin sarautar Mai Dunama (1098-1150) wanda ya aiki wakilinsa Gujalo zuwa Makka wajen Halifa Abubakar Sadik (632-634) don ya karɓo saɗon Musulunci. Amma Gujalo ya tarar Halifa Abubakar ba shi da lafiya, har ma ya yi wafati, Gujalo bai sami saduwa da shi ba. Sai Sayyadina Umar ya hau Halifa (634-644), ya sadu da Gujalo, ya haɗa shí da manzonsa Amr bn Asi, ya ba shi Kur'ani mai girma da rawunna, da takobi, da garkuwoyi, da masu, da alkyabba iri-iri, da 'yan rakiya Larabawa ɗaruruwa don a kai wa Sarkin Barno. Da suka isa Barno sai suka shiga yaɗa addinin Musulunci da koyar da ilmi. Daga cikin Larabawan da suka biyo Gujalo, kimanin 300 suka bazu cikin kasar Hausa suka yaɗa Musulunci da koyar da ilmi.",
694
+ "grade": "SS3",
695
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
696
+ "category": "Reading comprehension"
697
+ },
698
+ {
699
+ "question": "‘‘Balarabe na Balaraba Sannu Balaraba Sai wata rana.’’ Me Haruna Uji, ke nuna wa a wannan tsakure?",
700
+ "a": "Dangantakarsa da Balaraba",
701
+ "b": "Ambaton Balaraba",
702
+ "c": "Ban kwana da duniya",
703
+ "d": "Yabon Balaraba",
704
+ "answerKey": "a",
705
+ "context": "",
706
+ "grade": "SS3",
707
+ "preamble": "",
708
+ "category": "Oral literature"
709
+ },
710
+ {
711
+ "question": "Mece ce dangantakar Gizo da Ƙoƙi a tatsuniyoyin Hausa?",
712
+ "a": "Miji da mata.",
713
+ "b": "Ubangida da baranya.",
714
+ "c": "Uba da ‘ya.",
715
+ "d": "Wa da ƙanwa.",
716
+ "answerKey": "a",
717
+ "context": "",
718
+ "grade": "SS3",
719
+ "preamble": "",
720
+ "category": "Oral literature"
721
+ },
722
+ {
723
+ "question": "Wacce ke da hanyar jam’i daban?",
724
+ "a": "Kwabri",
725
+ "b": "Hula",
726
+ "c": "Rumbu",
727
+ "d": "Kwando",
728
+ "answerKey": "a",
729
+ "context": "",
730
+ "grade": "SS3",
731
+ "preamble": "",
732
+ "category": "Grammar"
733
+ },
734
+ {
735
+ "question": "Daga cikin muhimman ayyukan waziri, akwai",
736
+ "a": "ba wa sarki shawara",
737
+ "b": "ɗaukar nauyin baƙi",
738
+ "c": "saukar da baƙi",
739
+ "d": "kula da gidan sarki",
740
+ "answerKey": "a",
741
+ "context": "",
742
+ "grade": "SS3",
743
+ "preamble": "",
744
+ "category": "Culture"
745
+ },
746
+ {
747
+ "question": "Ana fitar da mataccen jini daga jiki ta hanyar",
748
+ "a": "ƙaho",
749
+ "b": "rauni",
750
+ "c": "sakiya",
751
+ "d": "tsaga",
752
+ "answerKey": "a",
753
+ "context": "",
754
+ "grade": "SS3",
755
+ "preamble": "",
756
+ "category": "Culture"
757
+ },
758
+ {
759
+ "question": "Ci tura na nufin...\n",
760
+ "a": "faskara",
761
+ "b": "gudana",
762
+ "c": "juya",
763
+ "d": "yiwu",
764
+ "answerKey": "a",
765
+ "context": "“Tun lokacin da ƙasar nan hannun Turawan kamfani, suna da wani kantinsu da kome nasu a Ibi[Maryam Sa1] . Daga nan ne bayan gwamnati ta amshi mulki daga hannun kamfanin aka sami damar isa ƙasar Muri. Razdan na Binuwai Mista Hewby ya yi iyakacin ƙoƙarinsa da ya ƙaru da labarun da ƙasar take ciki.\nAman da ke sashen Arewa na ƙasar an ce Suna cin mutane, kuma ba su san kome ba na game da sha'anin a shirya kome bisa lalama. Su ne ma saboda yaƙe- yaƙensu suka kashe hanyar ciniki mai zuwa Bauci. Manyan hanyoyin ciniki uku, ɗaya daga inda ake kawo gishiri, wato Awe, ɗaya kuma daga wajen Kamaru, ɗaya kuma daga Gashaka, dukansu sun haɗu a Wase ne. Ba dai irin ƙoƙarin da Fulani ma ba su yi ba don su sa hanyar nana ta zauna yadda ya kamata, amma abin ya ci tura. Hasali ma dai a cikin 1903 ƙasar Wase sai da ta kai aka raba ta da jin ko taɗ’in mutanen Yalwa. Har ma aka yi wa waɗansu fatake shida fashi, aka kashe su baki ɗaya. Dalilin haka ne Gwamna Lugga a cikin 1904 ya tura soja suka tasar wa Bauci don a buɗe hanya, kowa ya saki jikinsa.\nAka dai ciwo kanarnan nan da suka addabi mutane. Har ma cikin lokaci ƙanƙane suka biya tarar da aka yi masu, suka fanshi kansu da jaka huɗu da rabi. Irin dogon bayanin da aka yi wa arnan nan, shi ya sa ba su sake ta da fitina ba. Aka nuna masu zamani ya juya, ba kamar irin cin da Fulani suka yi wa mutane su Turawa ke yi ba. Kuma fitar da wadansu shugabanninsu, da\nhoron masu tsananin laiti, duk yana cikin abubuwan da suka sa suka yi taushi. Aka tuɓe Sarkin Borot da na Lantang- Jama'ar da ake kira Gazum da Gyun kuma shuka ce suna so a fitar da sarkinsu, domin shi ne ya jawo masu wannan masila. Aka litar da Vondup sarkin nasu.\"",
766
+ "grade": "SS3",
767
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
768
+ "category": "Reading comprehension"
769
+ },
770
+ {
771
+ "question": "Da Sarki ya gudu, ina ya nufa?",
772
+ "a": "Lafai[Maryam Sa11]",
773
+ "b": "Agaie.",
774
+ "c": "Kogin Kaduna.",
775
+ "d": "Egbaji.",
776
+ "answerKey": "a",
777
+ "context": "A shekara ta 1897 zamanin Sarkin Bida Abubakar, Turawa suka yi karon batta da Nufawa. Kafin nan, Turawa sun shekara uku cur suna godo da sarki su hadu da shi cikin aminci a wani wuri da ake kira Egbaji, yana kin zuwa. Har ma a wani lokaci sai da Turawan suka nada wani Muhammadu Makun a madadinsa. Duk da haka a cikin 1900 kusan a ce sarki biyu ke akwai a Bida, tsohon sarki da wanda Turawa suka nada.\n Ana cikin haka, ran nan dai sai Gwamna Lugga ya aika wa Sarkin Bida da takarda, ya ce masa ya dai yi kokari ya zo ya sadu da shi a fadar Kogin Kaduna, kuma kada ya ii tsoron kome. Gwamna ya kara da cewa ba abin da za a yi masa, zai zo lafiya ya koma\nlafiya.\n A wannan karon ma sai Sarkin Bida ya ki zuwa. Makun ne da 'yan rakiyarsa suka amsa kira, suka je wurin Gwamna Lugga. Saboda haka Turawa suka dauri aniyar zuwa Bida. Suka shaida wa jama'a muddin dai ba an taba su ba, babu fada. Kuma duk mutumin da suka ga don ganin su ya yi haramar gudu, za su dauke shi a mazaunin makiyinsu. Har ma Gwamna Lugga ya aika wa Sarki Abubakar da cewa kodayake dai Makun ne suka dauka kamar sarki, duk da haka idan shi\nAbubakar ya yarda suka sadu ko a Bida ne, ba zai wulakanta shi ba. Zai sa shi cikin jin dadi har abada.\nAmma duk a banza. Maimnakon ya tauso sai ya gudu ya tasar wa Lafai. Amma fa fitar kutsu ya yi, domin daga shi sai fadawa kamar shida ya bar Bida Aka yi irin abin nan wuji-wuji-ina-gabas, aka i xashe[Maryam Sa8] manyan sarakunansa, aka yi wa wadansu iaur[Maryam Sa9] , aka kama na kamawa. Wadanda aka kama bayan sun wartsake sarai aka sake su. ",
778
+ "grade": "SS3",
779
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
780
+ "category": "Reading comprehension"
781
+ },
782
+ {
783
+ "question": "A lafazin kalma, wane wasali ke ganɗanta |g|?",
784
+ "a": "/a/",
785
+ "b": "/u/",
786
+ "c": "/o/",
787
+ "d": "/e/",
788
+ "answerKey": "a",
789
+ "context": "",
790
+ "grade": "SS3",
791
+ "preamble": "",
792
+ "category": "Grammar"
793
+ },
794
+ {
795
+ "question": "Marubucin ya kwatanta bauna da barewa domin kawai tana",
796
+ "a": "iya tsalle da gudu.",
797
+ "b": "kwana a daji.",
798
+ "c": "iya cin ciyawa.",
799
+ "d": "da zane mai kyau",
800
+ "answerKey": "a",
801
+ "context": "BAUNA\nBauna saniya ce, sai dai ita ta ki yarda da dan Adam. Duk abin da ke ga saniya, to, 6auna tana da shi, ta fuskar halitta ba hali ba.\n Bauna tana da fada kwarai, ta fi duk namun daji da ka sani sababi. Amma in ka fada garkensu a dawa ba za su taba ka ba. Dabbobi duk, in dai ba wuri ya kure ba, in sun ga mutum sun fi so su gudu.\n Yana da ban sha'awa ka ga bauna na gudu cikin dawa. Ba za ka ga tana rangaji ba irin na saniya, wadda ta koyi ragwacin \"yan birni.\n Ka san ba abin dariya kamar ka ga saniya na gudu. Amma bauna, ko da yake katuwa ce, in ka ga tana tsalle sai ka ce barewa. Ko da muka ce 6auna ba ta da jan fada, in ta yi tsanmani fad'a ya kawo ka sai ta tsaya a buga.\n In kuwa har ka rigaya ka yi mata rauni, abu ya baci, sai ka san in da ka shiga.\n Kowane babban maharbi zai iya ba ka labarin karon sa da bauna. \n In kana bin sawun bauna, ta kuwa gane haka, sai ta yi maza la bace[Maryam Sa18] maka, ta zago ta fito maka ta baya tanan sanda, sa annan ta bude baki. Kafin ka waiwaya, ka isa lahira!\nBa wata dabba mai yin haka sai bauna. Mafitarkan kawai in ka sani dama ka hau itace. Ko sa'annan ma, in itacen ba girma gare shi ba, sai takai masa karo, ya\nkarye.\n Kahon bauna ba kamar na saniya ba ne. Nata kaurara ne, tushensu har ya rufe goshinta. Ba su da Lwaso[Maryam Sa19] kwarai, tsininsu ya lankwasa kamar zai sake tabo kwakwal war kanta.\n In bauna ta kai sura sai ta duka da kai. Saboda haka sai kahonin su zama kamar garkuwa ga kanta. Ko maharbi ya harbi kan, ko da bindiga ne balle kibiya, in ya sami garkuwar ba zai cuce ta ba. Tushen nan mai kauri na kahonta da shi take banke abokin fada. In ya fadi, ta sa wajen tsinin ta tsire shi, ta jefa sama da taimakon kakkarfan wuyan nan nata. Bauna, kin ki duban raini!\n",
802
+ "grade": "SS3",
803
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
804
+ "category": "Reading comprehension"
805
+ },
806
+ {
807
+ "question": "Idan aka kira mutum inuwar giginya ana nufin ba ya kyautata wa",
808
+ "a": "makusantansa",
809
+ "b": "kansa",
810
+ "c": "magabatansa",
811
+ "d": "kowa",
812
+ "answerKey": "a",
813
+ "context": "",
814
+ "grade": "SS3",
815
+ "preamble": "",
816
+ "category": "Grammar"
817
+ },
818
+ {
819
+ "question": "Wane ne tauraron labarin ‘Kwaɗayi Mabuɗin Wahala…’ na Magana Jari Ce Na III na A. Imam ?",
820
+ "a": "Ɗandamau",
821
+ "b": "Sarkin Fawa",
822
+ "c": "Sarkin Fada",
823
+ "d": "Nababan – Jaji",
824
+ "answerKey": "a",
825
+ "context": "",
826
+ "grade": "SS3",
827
+ "preamble": "",
828
+ "category": "Literature"
829
+ },
830
+ {
831
+ "question": "Wanne ne gaskiya dangane da makaɗan fada?",
832
+ "a": "Sarkinsu na sa su yi wa wani waƙa.",
833
+ "b": "Ba su karɓar kyauta sai daga sarki.",
834
+ "c": "Ba su yi wa kowa waƙa sai sarki.",
835
+ "d": "Dukkansu makaɗan taushi ne.",
836
+ "answerKey": "a",
837
+ "context": "",
838
+ "grade": "SS3",
839
+ "preamble": "",
840
+ "category": "Oral literature"
841
+ },
842
+ {
843
+ "question": "A labarin, kalmar ƙware na daidai da",
844
+ "a": "gwanance",
845
+ "b": "saba",
846
+ "c": "dace",
847
+ "d": "haɗu",
848
+ "answerKey": "a",
849
+ "context": "A karkara da ma wasu manyan garuruwa ƙalilan, mutane kan haɗu su riƙa cin abinci tare. Akan zaɓi gidan mutum ɗaya daga cikinsu ya zama shi ne matattara. Mutumin da aka zaɓi gidansa, kusan shi ne shugaba, kuma ya fi kowa yawan shekaru. A wasu lokuta kuma, ana duba gidan da ya fi yalwa, ko ya fi zama kan hanya, babu wahala sosai zuwa gidan, musamman da damina.\n\nA wurin haɗuwa a ci abinci tare, kowane magidanci zai kawo abincin da aka dafa a gidansa, wanda ya fi shiga. Nan fa matan da suka ƙware suke shan yabo da godiya. Waɗanda ba su iya ba kuwa, aiki ya gan su da kuma takaici. Saboda wasu mazan kan yi wa matansu gori. Ba nan ma abin ya tsaya ba, rashin iya abincin nan na iya haddasa mutuwar aure, idan ba a kai hankali nesa ba. Al’amari ya yi muni ke nan.\n\nCikin abubuwan da ake kawowa, akwai tuwo da shinkafa da fate da ɗan wake da dambu da alkubus da doya da taliya da kuma makaroni. Ana kawo wasu daga cikin waɗannan nau’o’in abinci tare da miya, wasu kuma a siffar dafa-duka. Duka dai wannan, ya danganta da irin cefanen da maigida ya yi. Akwai alfanu babba game da wannan zama. Da farko, akwai kyautata dangantaka da zaman tare. Ana kuma taimakon juna ta hanyar tattauna matsalolin da suka addabe su. Wanda ma ba ya da ƙarfin yin abinci wani lokaci, ba zai tagayyara ba, zai sami abin da zai ci a wajen.",
850
+ "grade": "SS3",
851
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
852
+ "category": "Reading comprehension"
853
+ },
854
+ {
855
+ "question": "Mece ce dangantakar Salihi da Ɗahira?",
856
+ "a": "Ɗa da Uwa.",
857
+ "b": "Uba da ‘ya.",
858
+ "c": "Miji da mata.",
859
+ "d": "Wa da ƙanwa.",
860
+ "answerKey": "a",
861
+ "context": "A wani gari can yamma da Magumi, wai shi Tsauni, an yi wani yaro mai suna Salihi. Iyayensa ba masu wadata ba ne, amma sun yi ƙoƙarin ganin ya yi ilmin boko da na Arabiya. Bayan Salihi ya kammala karatun firamare, sai mahaifinsa Tanimu, ya nema masa makarantar gaba da firamare. Domin an ce ‘‘Ilimi gishirin zaman duniya.’’ Amma kuma samo wa Salihi babbar makarantar Magumi bai yi wa mahaifiyarsa Ɗahira daɗi ba, don ba ta son ɗanta ya yi nesa da ita. Dalili shi ne ɗansu tilo namiji, sauran huɗun kuwa duk mata ne. Bugu da ƙari, tana jin munanan labarai iri-iri da kan faru a irin waɗannan makarantu.\n\nBayan Salihi ya isa makaranta, sai ya duƙufa kan karatu gadan-gadan. Zuwansa ke da wuya, sai suka ƙulla abota da wani ɗan ajinsu, wai shi Kasa. Kafin ya ankara, sai da abokinsa ya jefa shi cikin wata ƙungiyar asiri.\n\nDa ya farga da halin da ya shiga, sai ya yi ƙoƙarin fita daga cikinta, amma aka nuna masa ai ba a haka. ‘‘ In har ka ce za ka fice, lallai za a kassara ka, ko ma a halaka ka’’ in ji abokinsa.\n\nGanin halin tsaka-mai-wuya da ya shiga, sai ya tsayar da shawarar ya fallasa ƙungiyar, in ya so komai ta tafasa ta ƙone. Ya je ya shaida wa shugaban makaranta. Nan take ya sanya jami’an tsaro suka kamo dukkan ‘yan ƙungiyar. Kotu ta yanke musu hukunci, sannan aka kai su gidan jarun. Da ma an ce, ‘‘ Komai nisan jifa ƙasa za ya faɗo.’’",
862
+ "grade": "SS3",
863
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
864
+ "category": "Reading comprehension"
865
+ },
866
+ {
867
+ "question": "Ana danganta itaciyar tsamiya da",
868
+ "a": "ƙwanƙwamai",
869
+ "b": "gajimare",
870
+ "c": "’yan ruwa",
871
+ "d": "dodanni",
872
+ "answerKey": "a",
873
+ "context": "",
874
+ "grade": "SS3",
875
+ "preamble": "",
876
+ "category": "Culture"
877
+ },
878
+ {
879
+ "question": "Wanne ne keɓaɓɓen bayanin wasalin /a/?",
880
+ "a": "Ɗan tsakatsaki ne na ƙasa.",
881
+ "b": "Ɗan gaba ne na tsakiya.",
882
+ "c": "Ɗan ƙurya ne na sama.",
883
+ "d": "Ɗan gaba ne na sama",
884
+ "answerKey": "a",
885
+ "context": "",
886
+ "grade": "SS3",
887
+ "preamble": "",
888
+ "category": "Grammar"
889
+ }
890
+ ]
ha_mc1_val.json ADDED
@@ -0,0 +1,194 @@
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1
+ [
2
+ {
3
+ "question": "Bakin sarakunan Katsina ya daidaita kan su ..",
4
+ "a": "gudu",
5
+ "b": "6oye",
6
+ "c": "tsaya",
7
+ "d": "huta",
8
+ "answerKey": "a",
9
+ "context": "A kwanakin Sarkin Katsina Jan-Hazo, Kwararrafawa suka je Katsina. Sarkinsu ya sauka yammacin gari a babbar ruga, wazirinsa kuma a gabashin gari. Sarkin ya kama mashinsa ya girgiza shi ya jefa cikin gari, ya fada tsohuwar kasuwa kusa da kududdufin Taukin Daule, sai wuta ta kama gun. Daga nan sarakunan Katsina suka taru wajen Sarki Jan-Hazo, suka yi kus- kus haka suka gamu a kan su fita su bar garin, mai tsira ya tsira, mai mutuwa ya mutu. Sai suka aika wa Malam Danmasani. Shi kuwa ya ce kada su fita, za su ga abin da Allah zai yi da Kwararrafawa. Ya dukufa rokon Ubangiji bisa wannan lamari.\n \nSai Sarkin Kwararrafawa ya tashi don ya duba dokinsa, amma dokin ya shure shi a kan cibiya da dare ya fadi matacce. Da aka ba wazirinsa labarin abin da ya faru, sai nan da nan shi ma ya hau dokinsa, dokin ya ka da shi wuyansa ya karye, ya mutu. A cikin daren nan kuma manya-manyan sarakunansu bakwai suka ce ga garinku. Sai niyyar Kwararrafawa ta yaki ta wargaje, suka bar wajen. Daga nan Sarkin Katsina da kansa ya tafi wajen Danmasani ya durkusa ya yi masa godiya tare da goma na arziki.\n",
10
+ "grade": "SS3",
11
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
12
+ "category": "Reading comprehension"
13
+ },
14
+ {
15
+ "question": "Garkuwar bauna ita ce",
16
+ "a": "kahonta",
17
+ "b": "Wuyanta",
18
+ "c": "goshinta",
19
+ "d": "Surarta",
20
+ "answerKey": "a",
21
+ "context": "BAUNA\nBauna saniya ce, sai dai ita ta ki yarda da dan Adam. Duk abin da ke ga saniya, to, 6auna tana da shi, ta fuskar halitta ba hali ba.\n Bauna tana da fada kwarai, ta fi duk namun daji da ka sani sababi. Amma in ka fada garkensu a dawa ba za su taba ka ba. Dabbobi duk, in dai ba wuri ya kure ba, in sun ga mutum sun fi so su gudu.\n Yana da ban sha'awa ka ga bauna na gudu cikin dawa. Ba za ka ga tana rangaji ba irin na saniya, wadda ta koyi ragwacin \"yan birni.\n Ka san ba abin dariya kamar ka ga saniya na gudu. Amma bauna, ko da yake katuwa ce, in ka ga tana tsalle sai ka ce barewa. Ko da muka ce 6auna ba ta da jan fada, in ta yi tsanmani fad'a ya kawo ka sai ta tsaya a buga.\n In kuwa har ka rigaya ka yi mata rauni, abu ya baci, sai ka san in da ka shiga.\n Kowane babban maharbi zai iya ba ka labarin karon sa da bauna. \n In kana bin sawun bauna, ta kuwa gane haka, sai ta yi maza la bace[Maryam Sa18] maka, ta zago ta fito maka ta baya tanan sanda, sa annan ta bude baki. Kafin ka waiwaya, ka isa lahira!\nBa wata dabba mai yin haka sai bauna. Mafitarkan kawai in ka sani dama ka hau itace. Ko sa'annan ma, in itacen ba girma gare shi ba, sai takai masa karo, ya\nkarye.\n Kahon bauna ba kamar na saniya ba ne. Nata kaurara ne, tushensu har ya rufe goshinta. Ba su da Lwaso[Maryam Sa19] kwarai, tsininsu ya lankwasa kamar zai sake tabo kwakwal war kanta.\n In bauna ta kai sura sai ta duka da kai. Saboda haka sai kahonin su zama kamar garkuwa ga kanta. Ko maharbi ya harbi kan, ko da bindiga ne balle kibiya, in ya sami garkuwar ba zai cuce ta ba. Tushen nan mai kauri na kahonta da shi take banke abokin fada. In ya fadi, ta sa wajen tsinin ta tsire shi, ta jefa sama da taimakon kakkarfan wuyan nan nata. Bauna, kin ki duban raini!\n",
22
+ "grade": "SS3",
23
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
24
+ "category": "Reading comprehension"
25
+ },
26
+ {
27
+ "question": "‘‘Yanzu tun abin nan Geda, me kike jira ba ki mayar da yarinyar nan ɗakinta ba?’’\nWa ya faɗi wannan magana a wasan ‘Bari Ba Shegiya Ba Ce’ na Zaman Duniya Iyawa Ne na Y. Ladan?",
28
+ "a": "Baban Tagudu",
29
+ "b": "Bawa",
30
+ "c": "Kofur",
31
+ "d": "Alhaji Mai Rokoki",
32
+ "answerKey": "a",
33
+ "context": "",
34
+ "grade": "SS3",
35
+ "preamble": "",
36
+ "category": "Theatre"
37
+ },
38
+ {
39
+ "question": "Wane ne Gumuzu a labarin?",
40
+ "a": "wanda ya ba da Umar",
41
+ "b": "uban Umar",
42
+ "c": "uban gyatumarsa",
43
+ "d": "uban Abdulkarim",
44
+ "answerKey": "a",
45
+ "context": "\"Ina cikin sakar zuci sai Gumuzu yajuyo gare ni ya ce,\"Umar, ga Abdulkarim ya roke ni arziki yana son ka. Son nan da yake maka ba wai ka zama bawansa ne ba.Yana so in ka dauka a ranka, ka ga za ka iya zama da shi ka zama ɗansa, gama ba shi da ɗa, ko ɗan dangi ma\nbabu a gare shi. Ni na yarda ku tafi tare da shi, yanzu yardarka ce kawai muke jira!\nBayan wannan, sai na ɗaga kai kawai ina duban nisan ƙasar su Adulkarim, kuma ina tunawa gyaturmata lara da rai ba ta ma san inda Allah ya shilla da ni ba.\n A wurin sai duniyan nan ta taru ta yimini baƙi ƙirin ban san sa'ad da hawaye ya zubo mini ba. Da ganin haka sai Abdulkarim ya tambaye ni wai ko ba ni son sa ne? Ni kuwa na amsa masa ba haka ba ne, ba ni so ne in rabu da kasarmu. In na bi shi yaushe zan dawo gida? Shi kuma ya ce mini kowace shekara in zai zo lallai zai zo da ni domin in duba mutanen ƙasarnmu.\n Nace, To, na yarda'. Don kada su ce na cika rashin kunya bayan kuwa da sun yabe ni. Bayan da aka gama wannan magana sarai na yarda, sai Gumuzu ya ce mini in koma gida. Da na tashi zan tafi sai Abdulkarim ya kawo kantu babba ya ba ni, game da waɗansu dabinai ƙeƙasassu waɗanda babu irinsu ga zaƙi.\n",
46
+ "grade": "SS3",
47
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
48
+ "category": "Reading comprehension"
49
+ },
50
+ {
51
+ "question": "Waƙar ‘Gadar Zare’ ta Zaɓaɓɓun Waƙoƙin Da Da Na Yanzu na D. Abdulkadir ’yar ƙwar nawa ce?",
52
+ "a": "Biyar",
53
+ "b": "Uku",
54
+ "c": "Huɗu",
55
+ "d": "Biyu",
56
+ "answerKey": "a",
57
+ "context": "",
58
+ "grade": "SS3",
59
+ "preamble": "",
60
+ "category": "Song"
61
+ },
62
+ {
63
+ "question": "A kalmar marubuciya, akwai ɗafi",
64
+ "a": "biyu",
65
+ "b": "ɗaya",
66
+ "c": "uku",
67
+ "d": "huɗu",
68
+ "answerKey": "a",
69
+ "context": "",
70
+ "grade": "SS3",
71
+ "preamble": "",
72
+ "category": "Grammar"
73
+ },
74
+ {
75
+ "question": "Me ya yi ajalin sarki da wazirin Kwararrafawa?",
76
+ "a": "Doki.",
77
+ "b": "Dokin wuya.",
78
+ "c": "Ciwon cibiya.",
79
+ "d": "Dokin kofa.",
80
+ "answerKey": "a",
81
+ "context": "A kwanakin Sarkin Katsina Jan-Hazo, Kwararrafawa suka je Katsina. Sarkinsu ya sauka yammacin gari a babbar ruga, wazirinsa kuma a gabashin gari. Sarkin ya kama mashinsa ya girgiza shi ya jefa cikin gari, ya fada tsohuwar kasuwa kusa da kududdufin Taukin Daule, sai wuta ta kama gun. Daga nan sarakunan Katsina suka taru wajen Sarki Jan-Hazo, suka yi kus- kus haka suka gamu a kan su fita su bar garin, mai tsira ya tsira, mai mutuwa ya mutu. Sai suka aika wa Malam Danmasani. Shi kuwa ya ce kada su fita, za su ga abin da Allah zai yi da Kwararrafawa. Ya dukufa rokon Ubangiji bisa wannan lamari.\n \nSai Sarkin Kwararrafawa ya tashi don ya duba dokinsa, amma dokin ya shure shi a kan cibiya da dare ya fadi matacce. Da aka ba wazirinsa labarin abin da ya faru, sai nan da nan shi ma ya hau dokinsa, dokin ya ka da shi wuyansa ya karye, ya mutu. A cikin daren nan kuma manya-manyan sarakunansu bakwai suka ce ga garinku. Sai niyyar Kwararrafawa ta yaki ta wargaje, suka bar wajen. Daga nan Sarkin Katsina da kansa ya tafi wajen Danmasani ya durkusa ya yi masa godiya tare da goma na arziki.\n",
82
+ "grade": "SS3",
83
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
84
+ "category": "Reading comprehension"
85
+ },
86
+ {
87
+ "question": "Wace kalma ke da wasula dogaye?",
88
+ "a": "Kakaki",
89
+ "b": "Ayaba",
90
+ "c": "Tumatir",
91
+ "d": "Akwati",
92
+ "answerKey": "a",
93
+ "context": "",
94
+ "grade": "SS3",
95
+ "preamble": "",
96
+ "category": "Grammar"
97
+ },
98
+ {
99
+ "question": "Yaushe aka sami isa Muri?",
100
+ "a": "Bayan amsar mulki daga[Maryam Sa2] hannun kantan",
101
+ "b": "Kafin kafa kamfani",
102
+ "c": "Kafin zuwan Turawa",
103
+ "d": "Bayan buɗe kanti",
104
+ "answerKey": "a",
105
+ "context": "“Tun lokacin da ƙasar nan hannun Turawan kamfani, suna da wani kantinsu da kome nasu a Ibi[Maryam Sa1] . Daga nan ne bayan gwamnati ta amshi mulki daga hannun kamfanin aka sami damar isa ƙasar Muri. Razdan na Binuwai Mista Hewby ya yi iyakacin ƙoƙarinsa da ya ƙaru da labarun da ƙasar take ciki.\nAman da ke sashen Arewa na ƙasar an ce Suna cin mutane, kuma ba su san kome ba na game da sha'anin a shirya kome bisa lalama. Su ne ma saboda yaƙe- yaƙensu suka kashe hanyar ciniki mai zuwa Bauci. Manyan hanyoyin ciniki uku, ɗaya daga inda ake kawo gishiri, wato Awe, ɗaya kuma daga wajen Kamaru, ɗaya kuma daga Gashaka, dukansu sun haɗu a Wase ne. Ba dai irin ƙoƙarin da Fulani ma ba su yi ba don su sa hanyar nana ta zauna yadda ya kamata, amma abin ya ci tura. Hasali ma dai a cikin 1903 ƙasar Wase sai da ta kai aka raba ta da jin ko taɗ’in mutanen Yalwa. Har ma aka yi wa waɗansu fatake shida fashi, aka kashe su baki ɗaya. Dalilin haka ne Gwamna Lugga a cikin 1904 ya tura soja suka tasar wa Bauci don a buɗe hanya, kowa ya saki jikinsa.\nAka dai ciwo kanarnan nan da suka addabi mutane. Har ma cikin lokaci ƙanƙane suka biya tarar da aka yi masu, suka fanshi kansu da jaka huɗu da rabi. Irin dogon bayanin da aka yi wa arnan nan, shi ya sa ba su sake ta da fitina ba. Aka nuna masu zamani ya juya, ba kamar irin cin da Fulani suka yi wa mutane su Turawa ke yi ba. Kuma fitar da wadansu shugabanninsu, da\nhoron masu tsananin laiti, duk yana cikin abubuwan da suka sa suka yi taushi. Aka tuɓe Sarkin Borot da na Lantang- Jama'ar da ake kira Gazum da Gyun kuma shuka ce suna so a fitar da sarkinsu, domin shi ne ya jawo masu wannan masila. Aka litar da Vondup sarkin nasu.\"",
106
+ "grade": "SS3",
107
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
108
+ "category": "Reading comprehension"
109
+ },
110
+ {
111
+ "question": "Wanne ne bare daga cikin magungunan da magori ke bayarwa?",
112
+ "a": "Laya",
113
+ "b": "Turare",
114
+ "c": "Sassaƙe",
115
+ "d": "Shafi",
116
+ "answerKey": "a",
117
+ "context": "",
118
+ "grade": "SS3",
119
+ "preamble": "",
120
+ "category": "Culture"
121
+ },
122
+ {
123
+ "question": "Babban amsa-amon waƙar ‘Mu Sha Falala’ ta Sarkin Zazzau Aliyu Ɗansidi a Waƙoƙin Hausa, shi ne",
124
+ "a": "-la",
125
+ "b": "-ca",
126
+ "c": "-ma",
127
+ "d": "-ba",
128
+ "answerKey": "a",
129
+ "context": "",
130
+ "grade": "SS3",
131
+ "preamble": "",
132
+ "category": "Song"
133
+ },
134
+ {
135
+ "question": "Abu na farko cikin ashirin da Waziri Aku ya faɗa wa ɗansa Fasih, a Magana Jari Ce Na III, na A. Imam, shi ne",
136
+ "a": "dangana ga Allah",
137
+ "b": "girmama jama’a",
138
+ "c": "lura da mutane",
139
+ "d": "taimakon mutane",
140
+ "answerKey": "a",
141
+ "context": "",
142
+ "grade": "SS3",
143
+ "preamble": "",
144
+ "category": "Literature"
145
+ },
146
+ {
147
+ "question": "‘Ya ɗan’uwa da ke fatawa a kan zancen, Tawakkali da du’ai wadda ba bidi’a. Da fassarar ƙaddara bisa yadda anka faɗi. Cikin kitabu da sunna wanda ba bidi’a. Ai ka yi fatawarka gun wannan da bai da sani, Kuma bai da hikima ta rarrabe mas’alar bidi’a.’ A waɗannan baitoci na ‘Waƙar Bidi’a’ ta Waƙoƙin Sa’adu Zungur ana yin gargaɗi ne kan",
148
+ "a": "neman bayani wurin masana",
149
+ "b": "ƙarancin malamai a yanzu",
150
+ "c": "fayyace ƙarya cikin gaskiya",
151
+ "d": "dacewar mai karatu ya yi fatawa",
152
+ "answerKey": "a",
153
+ "context": "",
154
+ "grade": "SS3",
155
+ "preamble": "",
156
+ "category": "Song"
157
+ },
158
+ {
159
+ "question": "Rokon arziki a labarin na nufin",
160
+ "a": "\nneman taimako ",
161
+ "b": "roƙo cikin lalama",
162
+ "c": "\nneman sadaka",
163
+ "d": "roo cikin lumana",
164
+ "answerKey": "a",
165
+ "context": "\"Ina cikin sakar zuci sai Gumuzu yajuyo gare ni ya ce,\"Umar, ga Abdulkarim ya roke ni arziki yana son ka. Son nan da yake maka ba wai ka zama bawansa ne ba.Yana so in ka dauka a ranka, ka ga za ka iya zama da shi ka zama ɗansa, gama ba shi da ɗa, ko ɗan dangi ma\nbabu a gare shi. Ni na yarda ku tafi tare da shi, yanzu yardarka ce kawai muke jira!\nBayan wannan, sai na ɗaga kai kawai ina duban nisan ƙasar su Adulkarim, kuma ina tunawa gyaturmata lara da rai ba ta ma san inda Allah ya shilla da ni ba.\n A wurin sai duniyan nan ta taru ta yimini baƙi ƙirin ban san sa'ad da hawaye ya zubo mini ba. Da ganin haka sai Abdulkarim ya tambaye ni wai ko ba ni son sa ne? Ni kuwa na amsa masa ba haka ba ne, ba ni so ne in rabu da kasarmu. In na bi shi yaushe zan dawo gida? Shi kuma ya ce mini kowace shekara in zai zo lallai zai zo da ni domin in duba mutanen ƙasarnmu.\n Nace, To, na yarda'. Don kada su ce na cika rashin kunya bayan kuwa da sun yabe ni. Bayan da aka gama wannan magana sarai na yarda, sai Gumuzu ya ce mini in koma gida. Da na tashi zan tafi sai Abdulkarim ya kawo kantu babba ya ba ni, game da waɗansu dabinai ƙeƙasassu waɗanda babu irinsu ga zaƙi.\n",
166
+ "grade": "SS3",
167
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
168
+ "category": "Reading comprehension"
169
+ },
170
+ {
171
+ "question": "Fonisiya kasa ce da taƙe…..\n",
172
+ "a": "kusa da teku",
173
+ "b": "nesa da teku",
174
+ "c": "kusa da Romawa",
175
+ "d": "cikin ƙasar Latin",
176
+ "answerKey": "a",
177
+ "context": "Karanta wannan labari a natse, sannan ka amsa tambayoyin da ke biye da shi.\n \nMutanen Fonisiya, ƙasar nan ta bakin teku kusa da Siiya su ne suka fara ƙago rubutun abacada kimanin shekaru 3,400 da suka wuce. Wato su suna amfani da baƙaƙe da wasula 22 ne wajen rubutunsu. Sai Romawa suka ɗauki samfurin rubutun Fonisiyawa bayan kimanin shekaru 1,000, suka tsara rubuta harshensu na Latin ta yin amfani da bakaken abacada 23. Turawa kuma su suka koyi salon yin amfani da abacada irin na Latin. Irin wannan rubutu na Latin wanda ake yin\namfani da shi wajen rubuta harshen Turanci shi ne a Hausa alke kira rubutun boko.\n A fasalin rubutu mai amfani da baƙaƙe da wasula kuma, sai rubutun Larabci wanda shi ma yake amfani da wadansu alamnomi masu wakiltar muryoyi ko saututtuka irin na abacada, amma waɗanda suke da fasali daban da irin na rubutun Latin (wato boko), domin shi rubutun Larabci ana fara yin sa ne daga dama ana tafiya hagu, kuna ana kyasta wasulla a kan baƙaƙen ne, maimakon jeranta baƙi da wasali da ake yi a rubun boko. Shi dai rubutun Larabci ana jin an fara amfani da shi ne kimanin shekaru 2000 da suka wuce.\n",
178
+ "grade": "SS3",
179
+ "preamble": "A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.",
180
+ "category": "Reading comprehension"
181
+ },
182
+ {
183
+ "question": "‘‘Neman magana, an ce da ’",
184
+ "a": "gwauro, yaya iyali?",
185
+ "b": "malami, gardi",
186
+ "c": "wawa, uwarsa ta mutu",
187
+ "d": "ɓarawo ya gudu.",
188
+ "answerKey": "a",
189
+ "context": "",
190
+ "grade": "SS3",
191
+ "preamble": "",
192
+ "category": "Oral literature"
193
+ }
194
+ ]
nso_gen_test.json ADDED
@@ -0,0 +1,548 @@
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1
+ [
2
+ {
3
+ "q": "Beakanya 674; 467; 647; 476 go tloga go ye nnyane go ya go ye kgolo.",
4
+ "a": "467, 476, 647, 674",
5
+ "context": "",
6
+ "grade": 3,
7
+ "category": "Mathematics"
8
+ },
9
+ {
10
+ "q": "Tsopola lediri lefokong la 2 o be o bope lediriši ka lona.",
11
+ "a": "Kitima – kitimiša.",
12
+ "context": "LEPOGO, PHOOFOLO YE ŠORO\\n\\nLepogo ke phoofolo ya lebelo go feta diphoofolo tše dingwe mo Afrika. E kitima lebelo la dikilometara tše 80 ka iri. Diphoofolo tše tona tša legoro le, di feta tša ditshatšana, ka go ba le dihlogo tše kgolo.\\n\\nDi na le dinko tše kgolo tša go hema oksitšene ye ntši. Mahlong a tšona go na le mmala wo moso wo o thušago tšhireletšong ya mahlasedi a letšatši. Phoofolo ye e kgona go dupelela sejo sa yona se le kgole.\\n\\nLepogo le na le mosela wa bosehla go swana le lefoka gomme mosela wo kua mafelelong o na le methalo ye meso. Mmala wa mosela wo o dira gore phoofolo ye e se bonale ka gare ga lefoka. Mosela wo o šoma bjalo ka sedupe gore le se timelele bana ba lona go le latelela ge go na le mabjang a matelele. Lepogo le re pele le ka hlasela le thoma ka go khukhunetša phoofolo. Ge le le kgauswi le ntšha lebelo la lona ka moka go ka leka go swara phoofolo gomme la tsema dinala molaleng wa yona go leka go e pshikološetša fase. Lepogo le tsebega ka go ba le bohlale ka ge e le ntwadumela.",
13
+ "grade": 12,
14
+ "category": "Reading comprehension"
15
+ },
16
+ {
17
+ "q": "Tshwantšhanyo ke sekapolelo seo ka sona selo se swantšhwago/ bapetšwago le se sengwe. Tsopola lefoko leo le tšweletšago tshwantšhanyo temaneng ya 2.",
18
+ "a": "Ge a mmitša a ilale o be o tloga a fufula pefelo bokameetse ao a belago sebešong. Sefahlego sa gagwe e be eke ke ka mafuri a roto.",
19
+ "context": "Ge mokgekolo le morwa ba be ba le gare ba šoga mogaga woo, kganthe Boreledi ya ba o tšere ka tsebe. O be a lemogile gore mokgekolo o gana nnang ya bosešane ge a eya sekolong. Seo se ile sa dira gore a nape a thome go mo lebelela ka ntaka ya leihlokhubedu. Lehloyo le ile la napa la tsoga, a se sa lebelela mokgekolo gabotse. Le dipolelo tša gona e be e dio ba tša go rapeletša. Kagišo o be a sa lemoga seo le gannyane. O be a sa lemoge ge go bolela ka tsela yela a napile a fehlile pitša ya ntwa.\\n\\nLe ge go be go le ka tsela yeo, Boreledi o ile a kwešiša gore taba ya Kagišo ga e mo leše di theogelago. Ke moo a ilego a re nanogi le semeetseng a bitša monnagwe. Ge a mmitša a ilale o be a tloga a fufula pefelo bokameetse ao a belago sebešong. Ka tsela yeo a bego a bela pefelo, sefahlego sa gagwe e be eke ke ka mafuri a roto. Ge e le botsana bjola bja maloba le maabane bo nyameletše.\\n\\n'Nke o mpotše mo wena Mantšha!' Gwa realo Boreledi mahlong a gagwe go lauma kgabo ya pefelo.\\n\\n'Ke go botše eng Boreledi?' A botšiša ka go realo mogala'Mantšha ebile a laetša boikokobetšo.\\n\\n'Le gona o mpotše therešo …'",
20
+ "grade": 12,
21
+ "category": "Reading comprehension"
22
+ },
23
+ {
24
+ "q": "O nagana gore ke eng seo se ka dirwago go fediša ditiragalo tša go swana le tšeo Setongwane a di dirilego?",
25
+ "a": "Banna ba ka fiwa dithuto kgafetšakgafetša kgahlanong le tlaišo ya bana le basadi. Kotlo ya ditiro tša mohuta wo e be ye šoro kudukudu/ye boima.",
26
+ "context": "NKARENG: Ke swerwe ke mokomane Mahlodi.\\n MAHLODI: O go thomile neng?\\n NKARENG: O nthomile maabane eupša ka no gapeletša go ya mošomong ka lehutšo la go re mohlomongwe o tlo ba kaone. Eupša ke itše go fihla mošomong wa gakala ka be ka gapeletšega go boela gae ka ge dingaka ka moka di be di tšhaišitše.\\n MAHLODI: Aowa ge o etšwa ngakeng mohlomongwe o tlo kaonafala. (O bona leihlo la gagwe le rurugile gannyane.) Ao! Nkareng mogwera, bjalo leihlo la gago lona le reng o ka re le rurugile?\\n NKARENG: (O a le swara.) Kgane le a bonala mogwera?\\n MAHLODI: Ee, Nkareng, kgane le itšeng?\\n NKARENG: (Ka dihlonyana.) Ke tša malapa, Mahlodi.\\n MAHLODI: Aowa Nkareng, o nyaka go mpotša gore Setongwane o go išitše letsogo?\\n NKARENG: Go no ba ka wona mokgwa wo mogwera.\\nMAHLODI: (O šišinya hlogo ka go Makala.) E le gore sebakwa e bileng ge le šala le išana le matsogo ka tsela ye?\\nNKARENG: Sebakwa ga se gona Mahlodi. Setongwane o ganne gore ka mo hwetša a bina le mosatšana yo mongwe wa direthiana tše ntsho gomme ge ke re ke a bolela a napa a nkgorogela.\\n MAHLODI: A ba be ba binela kae?\\nNKARENG: Gona kua ga ka mogwera. A o ra nna tšhuwana …!\\nMAHLODI: Eya, o swere ka mo go fišago mogwera.\\nNKARENG: Tše e sa le dinyane, Mahlodi. Gape monna yola o mpintšha ka leoto le tee.",
27
+ "grade": 12,
28
+ "category": "Reading comprehension"
29
+ },
30
+ {
31
+ "q": "Go ya ka kwešišo ya gago ya bophelo ke eng seo se hlohleletšago tšhomišo ya diokobatši? Tšweletša dintlha TŠE PEDI.",
32
+ "a": "Tlhorišo ya ka lapeng. / Khuetšo ya segwera. / Go ba le mathata. / Go fiwa tšhelete ye ntši ye o sa tsebego gore o dire eng ka yona.",
33
+ "context": "",
34
+ "grade": 12,
35
+ "category": "Reading comprehension"
36
+ },
37
+ {
38
+ "q": "Ngwala sekapolelo sa mothofatšo go tšwa temathetong ya 1.",
39
+ "a": "Dinao tša ba kuka'.",
40
+ "context": "MOTSEMOLLAKOMA – NS PULENG\\n\\nBa tlile ka diphatšamaru le maselawatle,\\nBangwe dinao tša ba kuka tša ba goroša.\\nBa tlile ka dikoloyana le difatanaga,\\nBangwe ka metsekedi le ditimela,\\nBa tshetše matsha le mawatle ba rutha,\\nBa nanoga ka matši le dithokgwa,\\nBa namela meboto le meedi ka tshepo;\\nGo bona lehutšo le kaaka legonono.\\n\\nBa tšwa khutlonne tša lefase,\\nMebotong ya khutšo ya boTranskei,\\nBa tšwa Taung gaMoletsane Lesotho,\\nBangwe masoding a bofanego a Batswana;\\nBa tšwa boZambezi ba tshetše Limpopo,\\nBa tlile ka diketekete tša diketekete,\\nBa tšwa boPotokise Bodikela bja Afrika,\\nBangwe gae gaSekhukhune le gaMphahlele,\\nLe kua Swatseng bangwe ba phutše.\\n\\nBa tlile ka ditlhologelo tša mehuta,\\nBangwe ba šikere, bangwe ba ikgonere;\\nBa kgabile mafulomatala Motsemollakoma,\\nBa phaletše nak'a phala e llile,\\nBa tlogetše dirathana gae le diputswa.\\nTshepo ke go hwetša dilatšatlalakgang.",
41
+ "grade": 12,
42
+ "category": "Reading comprehension"
43
+ },
44
+ {
45
+ "q": "Bontšha tlhalošo ya tirišo ya mantšu a go tšwa setsopolweng se: \"Sebatakgomo sa mabala\"",
46
+ "a": "Kgoši.",
47
+ "context": "Bana ba sebatakgomo sa mabala, le tla gopola gore maloba re tlogile mo re le batho ba ba yago go thuša bana ba lena kua ga mohu kgoši Ntweleng bjale go bušago ngwana wa lena, e lego Mmatshepho. Leeto e bile le lebotse, mohola wa itokišetšwa gwa hloka molato, eupša ya re ge go swanetše go ya go tšeega khudu ya marega yela mogologolo a rego e tsebja ke mmei wa yona, ya hlokega! Gore go eba ka mokgwa woo re ile ra tlaela ra tlalelwa ka tshwanelo, gomme seo lehono re le bileditšego sona ke gore bana ba lena ba re hlatlegelang e be moruswana ge o tshela lefao. Ke tšona tšeo lekgotla, ge eba go na le tše re di šiilego morago magagešo a tla nkgakolla.'\\n\\nO ile go dula fase a lebelela kua le kua eupša gwa se emelele motho. Gore go eba ka mokgwa woo go ile gwa emelela sebatakgomo ka noši, a re:\\n\\n'Banna ba gešo, ditaba di ka wona mokgwa woo monna wa seboledi a šetšego a hlamutše ka gona, gomme nnaena ga go se se ntshwenyago mo kadimong yeo. Go se tshwenyege ga ka ke gore ba e adimelwa go ya go feka maano ao ba a telekanyago, gomme ba tla re go kgotsofala gore e a gampa ba e buša.'",
48
+ "grade": 12,
49
+ "category": "Reading comprehension"
50
+ },
51
+ {
52
+ "q": "Ngwala tswalano ya Mashudu le baanegwa ba: mokhabudi",
53
+ "a": "Ke tate le morwa.",
54
+ "context": "Go tloga tšatši leo batswadi ka moka ba moo Tshakuma ba ile ba duma ge bana ba bona ba ka ba dingaka. Motho wa gona o be a šoma mengwaga ye meraro fela ya ba mohumi, a aga ntlo ya dithaelese, ya meetse ka ntlong le dintlwana tša go ithomela. Ge e le koloi yona o no ntšha yeo a e ratago ka lepokising. Nnete yona ke gore ngaka ge e nyaka koloi efe kapa efe o be a e fiwa ntle le dingangišano goba go lefa Peeletšo. Dikoloi tša go bitša kudu e be e le tša Majeremane, boBMW le boMercedes Benz. Lehono ke tšona fela moo gaMashudu. Ba go otlela tša Japane ba be ba di tlogetše kua kgole le ka gae. O be o ka re dikoloi tša go swana le TOYOTA, ISUZU, SENTRA, NISSAN, MAZDA ga di sa le gona.\\n\\nGe e le dijo e be e le ga mantšhaotlogele. Dikgomo go be go hlabilwe tše lesome, dinku le dipudi di be di ka fihla masome a mahlano. Dikgogo tšona go be go sa tsebe motho gore go hlabilwe tše kae. Dijo tša matsaka di be di apeilwe ke bašomedi ba hotela ya go tuma kudu go la Gauteng. Batho ba motse bona ba be ba apeile ka dipitša tša maotwana a mararo ka kua mafuri, ba ipshina ka magata …",
55
+ "grade": 12,
56
+ "category": "Reading comprehension"
57
+ },
58
+ {
59
+ "q": "Hlaloša ka dintlha TŠE PEDI semelo sa seboledi se, ge se re: 'Homola mošaa! O re re lekgotla le le bjang? O tlwaetše ebile o lemetše.'",
60
+ "a": "O fela pelo. / O na le lenyatšo. / O bogale. / O rata dintwa.",
61
+ "context": "",
62
+ "grade": 12,
63
+ "category": "Reading comprehension"
64
+ },
65
+ {
66
+ "q": "Ngwala bontši bja lentšu le 'lepogo' o be o le šomiše lefokong la go kwagala.",
67
+ "a": "Mapogo.",
68
+ "context": "LEPOGO, PHOOFOLO YE ŠORO\\n\\nLepogo ke phoofolo ya lebelo go feta diphoofolo tše dingwe mo Afrika. E kitima lebelo la dikilometara tše 80 ka iri. Diphoofolo tše tona tša legoro le, di feta tša ditshatšana, ka go ba le dihlogo tše kgolo.\\n\\nDi na le dinko tše kgolo tša go hema oksitšene ye ntši. Mahlong a tšona go na le mmala wo moso wo o thušago tšhireletšong ya mahlasedi a letšatši. Phoofolo ye e kgona go dupelela sejo sa yona se le kgole.\\n\\nLepogo le na le mosela wa bosehla go swana le lefoka gomme mosela wo kua mafelelong o na le methalo ye meso. Mmala wa mosela wo o dira gore phoofolo ye e se bonale ka gare ga lefoka. Mosela wo o šoma bjalo ka sedupe gore le se timelele bana ba lona go le latelela ge go na le mabjang a matelele. Lepogo le re pele le ka hlasela le thoma ka go khukhunetša phoofolo. Ge le le kgauswi le ntšha lebelo la lona ka moka go ka leka go swara phoofolo gomme la tsema dinala molaleng wa yona go leka go e pshikološetša fase. Lepogo le tsebega ka go ba le bohlale ka ge e le ntwadumela.",
69
+ "grade": 12,
70
+ "category": "Reading comprehension"
71
+ },
72
+ {
73
+ "q": "Go tšwa temathetong ya 1 tsopola polelo ya moreti go tšweletša tše: O šale o se wa apara selo.",
74
+ "a": "Pshenene.'",
75
+ "context": "Apola diaparo\\nRola dieta\\nO šale o le pshenene\\nO itokišetše leeto la sammaruri!\\n\\nGa go tsene lenyatšo lefaseng le,\\nGa go kokote lehufa lefelong le,\\nGa go gwante tshele lefelong le,\\nGa go tshetshethe maroga lefelong le.\\n\\nKe lefelo le lekgethwagadi!\\nRe tsena re hwidinya matsogo,\\nDithoto tša lefase morago re tlogetše,\\nKe lefelo la bodutu bja matšobatšoba.",
76
+ "grade": 12,
77
+ "category": "Reading comprehension"
78
+ },
79
+ {
80
+ "q": "Na setsopolwa se se ka bapalega sefaleng? Araba potšišo ye o lebeletše tše di latelago: Baanegwa",
81
+ "a": "Baanegwa ga se ba bantši, ke ba bararo.",
82
+ "context": "BOTANKANE: (Bjala bo mo tsene hlogong.) Oo! ke a mo gopola. A ke re o ra yola o rego batho ba be ba re: 'Lehlanye o tšo gapa kgomo le namane, mola a tseba tlhaba e hlabantšha batho, e ba hlalanya, e hlakantšha hlogo?'\\nTHAKGOLE: Bjale o boletše ye kgolo ya go rona kgoro ye ya Thulare. Tše o di bolelago tše ke tša bona bagaditšong, bafefa le baferehli ba motse wo ka moka.\\nBOTANKANE: A di ye uwe hle, ke kwele mong wa ka, nka se sa boeletša hle.\\nTHAKGOLE: A wena mohlomphegi Lehlanye a yo morwago go bolelwago ka yena o mphatong ofe? A maitshwaro a yo morwago a sa go kgahla?\\nLEHLANYE: (O befetšwe, o nyamile, o gakanegile o bile o itoma leleme ge a bolela.) O ra … Tlhakolane … Tlhakolane o no ba mohlakola … fela o a katana ka ge a le mphatong wa bohlano lenyaga. Mo … mo … mo… la a na le lesomehlano la mengwaga.\\nBOTANKANE: Ga di tshwenye tšeo, tabakgolo ke go se be ga gagwe sekolong mola a godile e le monna. Gape ngwana wa lesomepedi la mengwaga mehleng yeno o mo mphatong wa boselela.\\nLEHLANYE: Banna ba gešo a re di tlogeleng, kgomo e wetšwa ke namane. Le nna ke seo se ntebanego. Bana ba lehono ba bona seo rena ba batala re sa se bonago goba re šiago go se bolela …",
83
+ "grade": 12,
84
+ "category": "Reading comprehension"
85
+ },
86
+ {
87
+ "q": "Ka dintlha TŠE PEDI ahlaahla molaetša wo o tšweletšwago ke lefoko le le latelago: 'Le ge bophelo bo be bo sepela ka thelelo lapeng la Mathintha, o be a sa sware bana bao go swana.'",
88
+ "a": "Ge ngwana e se wa gago ga se gantši o mo swara bjalo ka wa gago. Dilo ga di nke di eba bjalo ka ge o di bona.",
89
+ "context": "Monna yoo wa Boiketlo o be a nyetše mosadi yoo ka ngwana wa lesogana. Lona le be le tsebja ka la Mahlomola. E rile ge a se na go nyala Matshedišo ka lona, ya re ka morago ba ba le bana ba babedi. E be e le basetsana, ba tsebja ka la Mahlodi le Nthabiseng. Yoo Mahlodi e be e le yo mogolo go Nthabiseng. Leo e be e le lona lapa la Mathintha monna yo mošoro. Ke monna wa go hloka kwelobohloko. Ge e le mo e fo ba leleke la go goma marung. Ge e le dinama tšona o be a se natšo nke ge ba eja ba a mo uta, ya re ge ba feditše go ngwatha meratha ba mmitša.\\n\\nBjalo ka ge Matshedišo a be a se na polelo, o be a tloga a fapana le monna wa gagwe kudu. Mosadi yo mobotse wa botelele bja go lekanela o be a tloga a dumiša. Wa mmejana wa go lekanela. Ge e le meriri e be e le sethokgwa nke go ka tšwa phudufudu. Seo se bego se kgahliša kudu moo go yena, ke gore o be a se na polelo e telele go swana le monna wa gagwe.\\n\\nLe ge bophelo bo be bo sepela ka thelelo lapeng la Mathintha, o be a sa sware bana bao go swana.",
90
+ "grade": 12,
91
+ "category": "Reading comprehension"
92
+ },
93
+ {
94
+ "q": "Tikologo ya setsopolwa se ke ya sebjalebjale. Tšweletša dintlha TŠE PEDI go netefatša se.",
95
+ "a": "Go bolelwa ka sekolo. Go bolelwa ka mengwaga ya bana/bogolo bja bana le mo ba swanetšego go ba ba fihlile gona ka thuto. Go bolelwa ka mphato.",
96
+ "context": "BOTANKANE: (Bjala bo mo tsene hlogong.) Oo! ke a mo gopola. A ke re o ra yola o rego batho ba be ba re: 'Lehlanye o tšo gapa kgomo le namane, mola a tseba tlhaba e hlabantšha batho, e ba hlalanya, e hlakantšha hlogo?'\\nTHAKGOLE: Bjale o boletše ye kgolo ya go rona kgoro ye ya Thulare. Tše o di bolelago tše ke tša bona bagaditšong, bafefa le baferehli ba motse wo ka moka.\\nBOTANKANE: A di ye uwe hle, ke kwele mong wa ka, nka se sa boeletša hle.\\nTHAKGOLE: A wena mohlomphegi Lehlanye a yo morwago go bolelwago ka yena o mphatong ofe? A maitshwaro a yo morwago a sa go kgahla?\\nLEHLANYE: (O befetšwe, o nyamile, o gakanegile o bile o itoma leleme ge a bolela.) O ra … Tlhakolane … Tlhakolane o no ba mohlakola … fela o a katana ka ge a le mphatong wa bohlano lenyaga. Mo … mo … mo… la a na le lesomehlano la mengwaga.\\nBOTANKANE: Ga di tshwenye tšeo, tabakgolo ke go se be ga gagwe sekolong mola a godile e le monna. Gape ngwana wa lesomepedi la mengwaga mehleng yeno o mo mphatong wa boselela.\\nLEHLANYE: Banna ba gešo a re di tlogeleng, kgomo e wetšwa ke namane. Le nna ke seo se ntebanego. Bana ba lehono ba bona seo rena ba batala re sa se bonago goba re šiago go se bolela …",
97
+ "grade": 12,
98
+ "category": "Reading comprehension"
99
+ },
100
+ {
101
+ "q": "Karabo o na le dikherayone tše 12 gomme a di paka ka gare ga mapokisana a 4 ka go lekana. Naa lepokisi le lengwe le le lengwe le tla swara dikherayone tše kae? Lepokisi le lengwe le le lengwe le tla swara dikherayone tše _________.",
102
+ "a": "3",
103
+ "context": "",
104
+ "grade": 1,
105
+ "category": "Mathematics"
106
+ },
107
+ {
108
+ "q": "Tšweletša TŠE PEDI tša sebopego sa sereto sa ka godimo o lebeletše tše di latelago: Ditematheto",
109
+ "a": "Ditematheto - Ke tše 3. Ditematheto di fetana ka palo ya methalotheto. Ya pele ke methalotheto ye 8, ya bobedi ye 9 mola ya boraro e le ye 6.",
110
+ "context": "MOTSEMOLLAKOMA – NS PULENG\\n\\nBa tlile ka diphatšamaru le maselawatle,\\nBangwe dinao tša ba kuka tša ba goroša.\\nBa tlile ka dikoloyana le difatanaga,\\nBangwe ka metsekedi le ditimela,\\nBa tshetše matsha le mawatle ba rutha,\\nBa nanoga ka matši le dithokgwa,\\nBa namela meboto le meedi ka tshepo;\\nGo bona lehutšo le kaaka legonono.\\n\\nBa tšwa khutlonne tša lefase,\\nMebotong ya khutšo ya boTranskei,\\nBa tšwa Taung gaMoletsane Lesotho,\\nBangwe masoding a bofanego a Batswana;\\nBa tšwa boZambezi ba tshetše Limpopo,\\nBa tlile ka diketekete tša diketekete,\\nBa tšwa boPotokise Bodikela bja Afrika,\\nBangwe gae gaSekhukhune le gaMphahlele,\\nLe kua Swatseng bangwe ba phutše.\\n\\nBa tlile ka ditlhologelo tša mehuta,\\nBangwe ba šikere, bangwe ba ikgonere;\\nBa kgabile mafulomatala Motsemollakoma,\\nBa phaletše nak'a phala e llile,\\nBa tlogetše dirathana gae le diputswa.\\nTshepo ke go hwetša dilatšatlalakgang.",
111
+ "grade": 12,
112
+ "category": "Reading comprehension"
113
+ },
114
+ {
115
+ "q": "Ngwala leinapalo la 275.",
116
+ "a": "Makgolopedi masomešupa hlano",
117
+ "context": "",
118
+ "grade": 3,
119
+ "category": "Mathematics"
120
+ },
121
+ {
122
+ "q": "Hlaloša mebolelwana yeo e latelago go ya le ka moo e dirišitšwego ka gona. A thoma go ba le mebalabala bjalo ka leobu.",
123
+ "a": "A fetoga. ",
124
+ "context": "Monna yoo wa Boiketlo o be a nyetše mosadi yoo ka ngwana wa lesogana. Lona le be le tsebja ka la Mahlomola. E rile ge a se na go nyala Matshedišo ka lona, ya re ka morago ba ba le bana ba babedi. E be e le basetsana, ba tsebja ka la Mahlodi le Nthabiseng. Yoo Mahlodi e be e le yo mogolo go Nthabiseng. Leo e be e le lona lapa la Mathintha monna yo mošoro. Ke monna wa go hloka kwelobohloko. Ge e le mo e fo ba leleke la go goma marung. Ge e le dinama tšona o be a se natšo nke ge ba eja ba a mo uta, ya re ge ba feditše go ngwatha meratha ba mmitša.\\n\\nBjalo ka ge Matshedišo a be a se na polelo, o be a tloga a fapana le monna wa gagwe kudu. Mosadi yo mobotse wa botelele bja go lekanela o be a tloga a dumiša. Wa mmejana wa go lekanela. Ge e le meriri e be e le sethokgwa nke go ka tšwa phudufudu. Seo se bego se kgahliša kudu moo go yena, ke gore o be a se na polelo e telele go swana le monna wa gagwe.\\n\\nLe ge bophelo bo be bo sepela ka thelelo lapeng la Mathintha, o be a sa sware bana bao go swana.",
125
+ "grade": 12,
126
+ "category": "Reading comprehension"
127
+ },
128
+ {
129
+ "q": "Akaretša temana ya 2 o lebeletše mekgwa ya Nthati ka dintlha TŠE PEDI.",
130
+ "a": "a) Ke mošemane wa go rata basetsana. b) Ke mošemane wa go ba le letsogo/betha/itia.",
131
+ "context": "",
132
+ "grade": 12,
133
+ "category": "Reading comprehension"
134
+ },
135
+ {
136
+ "q": "Ntwadumela ke leinagokwa. Laetša dikarolopolelo tšeo le bopilwego ka tšona.",
137
+ "a": "Ntwadumela. Ntwa+dumela. Leina+ lediri.",
138
+ "context": "LEPOGO, PHOOFOLO YE ŠORO\\n\\nLepogo ke phoofolo ya lebelo go feta diphoofolo tše dingwe mo Afrika. E kitima lebelo la dikilometara tše 80 ka iri. Diphoofolo tše tona tša legoro le, di feta tša ditshatšana, ka go ba le dihlogo tše kgolo.\\n\\nDi na le dinko tše kgolo tša go hema oksitšene ye ntši. Mahlong a tšona go na le mmala wo moso wo o thušago tšhireletšong ya mahlasedi a letšatši. Phoofolo ye e kgona go dupelela sejo sa yona se le kgole.\\n\\nLepogo le na le mosela wa bosehla go swana le lefoka gomme mosela wo kua mafelelong o na le methalo ye meso. Mmala wa mosela wo o dira gore phoofolo ye e se bonale ka gare ga lefoka. Mosela wo o šoma bjalo ka sedupe gore le se timelele bana ba lona go le latelela ge go na le mabjang a matelele. Lepogo le re pele le ka hlasela le thoma ka go khukhunetša phoofolo. Ge le le kgauswi le ntšha lebelo la lona ka moka go ka leka go swara phoofolo gomme la tsema dinala molaleng wa yona go leka go e pshikološetša fase. Lepogo le tsebega ka go ba le bohlale ka ge e le ntwadumela.",
139
+ "grade": 12,
140
+ "category": "Reading comprehension"
141
+ },
142
+ {
143
+ "q": "Laetša slogan/tlhabataba papatšong o be o tšweletše le mošomo wa yona.",
144
+ "a": "\"Gae kgole le gae!\" Se gatelela gore ke lefelo la boiketlo la go swana le ge o le ka gae.",
145
+ "context": "",
146
+ "grade": 12,
147
+ "category": "Reading comprehension"
148
+ },
149
+ {
150
+ "q": "Ngwala tswalano ya Mmatshepho le baanegwa ba: thibathibetša",
151
+ "a": "Ke mmatswale le ngwetši.",
152
+ "context": "Bana ba sebatakgomo sa mabala, le tla gopola gore maloba re tlogile mo re le batho ba ba yago go thuša bana ba lena kua ga mohu kgoši Ntweleng bjale go bušago ngwana wa lena, e lego Mmatshepho. Leeto e bile le lebotse, mohola wa itokišetšwa gwa hloka molato, eupša ya re ge go swanetše go ya go tšeega khudu ya marega yela mogologolo a rego e tsebja ke mmei wa yona, ya hlokega! Gore go eba ka mokgwa woo re ile ra tlaela ra tlalelwa ka tshwanelo, gomme seo lehono re le bileditšego sona ke gore bana ba lena ba re hlatlegelang e be moruswana ge o tshela lefao. Ke tšona tšeo lekgotla, ge eba go na le tše re di šiilego morago magagešo a tla nkgakolla.'\\n\\nO ile go dula fase a lebelela kua le kua eupša gwa se emelele motho. Gore go eba ka mokgwa woo go ile gwa emelela sebatakgomo ka noši, a re:\\n\\n'Banna ba gešo, ditaba di ka wona mokgwa woo monna wa seboledi a šetšego a hlamutše ka gona, gomme nnaena ga go se se ntshwenyago mo kadimong yeo. Go se tshwenyege ga ka ke gore ba e adimelwa go ya go feka maano ao ba a telekanyago, gomme ba tla re go kgotsofala gore e a gampa ba e buša.'",
153
+ "grade": 12,
154
+ "category": "Reading comprehension"
155
+ },
156
+ {
157
+ "q": "Akaretša polelo ya Nkareng ka dintlha TŠE PEDI go tšwa mothalong wa 18–20.",
158
+ "a": "Setongwane o bethile Nkareng. Nkareng o mo hweditše a bina le mosaditsoko.",
159
+ "context": "NKARENG: Ke swerwe ke mokomane Mahlodi.\\n MAHLODI: O go thomile neng?\\n NKARENG: O nthomile maabane eupša ka no gapeletša go ya mošomong ka lehutšo la go re mohlomongwe o tlo ba kaone. Eupša ke itše go fihla mošomong wa gakala ka be ka gapeletšega go boela gae ka ge dingaka ka moka di be di tšhaišitše.\\n MAHLODI: Aowa ge o etšwa ngakeng mohlomongwe o tlo kaonafala. (O bona leihlo la gagwe le rurugile gannyane.) Ao! Nkareng mogwera, bjalo leihlo la gago lona le reng o ka re le rurugile?\\n NKARENG: (O a le swara.) Kgane le a bonala mogwera?\\n MAHLODI: Ee, Nkareng, kgane le itšeng?\\n NKARENG: (Ka dihlonyana.) Ke tša malapa, Mahlodi.\\n MAHLODI: Aowa Nkareng, o nyaka go mpotša gore Setongwane o go išitše letsogo?\\n NKARENG: Go no ba ka wona mokgwa wo mogwera.\\nMAHLODI: (O šišinya hlogo ka go Makala.) E le gore sebakwa e bileng ge le šala le išana le matsogo ka tsela ye?\\nNKARENG: Sebakwa ga se gona Mahlodi. Setongwane o ganne gore ka mo hwetša a bina le mosatšana yo mongwe wa direthiana tše ntsho gomme ge ke re ke a bolela a napa a nkgorogela.\\n MAHLODI: A ba be ba binela kae?\\nNKARENG: Gona kua ga ka mogwera. A o ra nna tšhuwana …!\\nMAHLODI: Eya, o swere ka mo go fišago mogwera.\\nNKARENG: Tše e sa le dinyane, Mahlodi. Gape monna yola o mpintšha ka leoto le tee.",
160
+ "grade": 12,
161
+ "category": "Reading comprehension"
162
+ },
163
+ {
164
+ "q": "Polelonoši ya Pulane e tšweletša maikutlo a mohuta mang? Fahlela.",
165
+ "a": "A go kwa bohloko/A manyami. O kwešwa bohloko ke gore o palelwa ke go bala le go dira mošomo wa sekolo eupša a ka se kgone go lesa go rekiša bjala ka ge bo ba fepa. O nyamišwa ke gore ga a kgone go ithuta ka tshwanelo.",
166
+ "context": "PULANE: (O kgaotša go ngwala o bolela a nnoši.) Hai, batho ba ba bjala ba dira lešata o a tseba. Ga ba tsebe gore nna ke nyaka go ngwala mošomo wo wa sekolo gore ke kgone go robala e sa le nako? Thekišo ye ya bjala mo gae e ntiriša mošomo wa sekolo ga boima ruri. (Setunyana) Eupša ke tlo dira bjang ka gore ntle le bjona ka mo gae re ka se kgone (O kgaoletšwa ke go bulega ga lebati gomme go tsena Setongwane.)\\nSETONGWANE: (A eme mojako.) Ao Pulane, ge o dutše ka mo moraleng a o ra gore batho bale ba rekišetšwe ke mang bjala ka kua karatšheng?\\nPULANE: (Ka boleta.) Ke sa ngwala mošomo wa sekolo, tate.\\nSETONGWANE: (Ka go kgathola.) Aowa Pulane, kgane sekolo se sa lena se tsenwa le bošego matšatšinyana a?\\nPULANE: Aowa, tate.\\nSETONGWANE: E le gore o hlwele o dirang mosegare ka gore sekolo se tšwa ka seripagare go tšwa go iri ya bobedi?\\nPULANE: A ke re sekolo se itše go tšwa ka thoma go swiela ka mo ntlong. Ke itše go fetša ka ya nokeng gomme ge ke boa ka thomana le dipitša.\\nSETONGWANE: O no dira sehlare sa ntšhirela, Pulane. Dilo tše o bolelago ka tšona di ka se go palediše go dira mošongwana wo wa gago. A ke re o feditše le go apea e sa le nako?\\nPULANE: Gona go bjalo …",
167
+ "grade": 12,
168
+ "category": "Reading comprehension"
169
+ },
170
+ {
171
+ "q": "Tšweletša seo se hlolago thulano setsopolweng se.",
172
+ "a": "Ke lenyatšo la seboledi sa pele ge se re lekgotla le gakanegile le leša bodutu le dihlong.",
173
+ "context": "",
174
+ "grade": 12,
175
+ "category": "Reading comprehension"
176
+ },
177
+ {
178
+ "q": "Ngwala tswalano ya Mmatshepho le baanegwa ba: ntweleng",
179
+ "a": "Ke banyalani/Ke monna le mosadi.",
180
+ "context": "Bana ba sebatakgomo sa mabala, le tla gopola gore maloba re tlogile mo re le batho ba ba yago go thuša bana ba lena kua ga mohu kgoši Ntweleng bjale go bušago ngwana wa lena, e lego Mmatshepho. Leeto e bile le lebotse, mohola wa itokišetšwa gwa hloka molato, eupša ya re ge go swanetše go ya go tšeega khudu ya marega yela mogologolo a rego e tsebja ke mmei wa yona, ya hlokega! Gore go eba ka mokgwa woo re ile ra tlaela ra tlalelwa ka tshwanelo, gomme seo lehono re le bileditšego sona ke gore bana ba lena ba re hlatlegelang e be moruswana ge o tshela lefao. Ke tšona tšeo lekgotla, ge eba go na le tše re di šiilego morago magagešo a tla nkgakolla.'\\n\\nO ile go dula fase a lebelela kua le kua eupša gwa se emelele motho. Gore go eba ka mokgwa woo go ile gwa emelela sebatakgomo ka noši, a re:\\n\\n'Banna ba gešo, ditaba di ka wona mokgwa woo monna wa seboledi a šetšego a hlamutše ka gona, gomme nnaena ga go se se ntshwenyago mo kadimong yeo. Go se tshwenyege ga ka ke gore ba e adimelwa go ya go feka maano ao ba a telekanyago, gomme ba tla re go kgotsofala gore e a gampa ba e buša.'",
181
+ "grade": 12,
182
+ "category": "Reading comprehension"
183
+ },
184
+ {
185
+ "q": "Ngwala mantšu ao a laetšago go se kgopišane go tšwa lefokong le: 'Se kwelelaneng ka mantšu magagešo, gobane le goka ntwa feela.'",
186
+ "a": "Se kwelelaneng ka mantšu.'",
187
+ "context": "",
188
+ "grade": 12,
189
+ "category": "Reading comprehension"
190
+ },
191
+ {
192
+ "q": "Setongwane o ra go reng ge a re: 'O no dira sehlare sa ntšhirela, Pulane.'",
193
+ "a": "O ra gore Pulane o a ikemelela/itšhireletša.",
194
+ "context": "PULANE: (O kgaotša go ngwala o bolela a nnoši.) Hai, batho ba ba bjala ba dira lešata o a tseba. Ga ba tsebe gore nna ke nyaka go ngwala mošomo wo wa sekolo gore ke kgone go robala e sa le nako? Thekišo ye ya bjala mo gae e ntiriša mošomo wa sekolo ga boima ruri. (Setunyana) Eupša ke tlo dira bjang ka gore ntle le bjona ka mo gae re ka se kgone (O kgaoletšwa ke go bulega ga lebati gomme go tsena Setongwane.)\\nSETONGWANE: (A eme mojako.) Ao Pulane, ge o dutše ka mo moraleng a o ra gore batho bale ba rekišetšwe ke mang bjala ka kua karatšheng?\\nPULANE: (Ka boleta.) Ke sa ngwala mošomo wa sekolo, tate.\\nSETONGWANE: (Ka go kgathola.) Aowa Pulane, kgane sekolo se sa lena se tsenwa le bošego matšatšinyana a?\\nPULANE: Aowa, tate.\\nSETONGWANE: E le gore o hlwele o dirang mosegare ka gore sekolo se tšwa ka seripagare go tšwa go iri ya bobedi?\\nPULANE: A ke re sekolo se itše go tšwa ka thoma go swiela ka mo ntlong. Ke itše go fetša ka ya nokeng gomme ge ke boa ka thomana le dipitša.\\nSETONGWANE: O no dira sehlare sa ntšhirela, Pulane. Dilo tše o bolelago ka tšona di ka se go palediše go dira mošongwana wo wa gago. A ke re o feditše le go apea e sa le nako?\\nPULANE: Gona go bjalo …",
195
+ "grade": 12,
196
+ "category": "Reading comprehension"
197
+ },
198
+ {
199
+ "q": "Ngwalolla mafoko a a latelago ka lebaka le lefetilego",
200
+ "a": "Bokgaetšedi ba gagwe ba be ba dula Qunu. / Bokgaetšedi ba gagwe ba ile ba dula Qunu. / Bokgaetšedi ba gagwe ba dutše Qunu.",
201
+ "context": "Bokgaetšedi ba gagwe ba dula Qunu.",
202
+ "grade": 3,
203
+ "category": "Reading comprehension"
204
+ },
205
+ {
206
+ "q": "Na setsopolwa se se ka bapalega sefaleng? Araba potšišo ye o lebeletše tše di latelago: Ditšhupasefala",
207
+ "a": "Ditšhupasefala di šomišitšwe go thibela ditšhitišo/ go hlahla babadi.",
208
+ "context": "BOTANKANE: (Bjala bo mo tsene hlogong.) Oo! ke a mo gopola. A ke re o ra yola o rego batho ba be ba re: 'Lehlanye o tšo gapa kgomo le namane, mola a tseba tlhaba e hlabantšha batho, e ba hlalanya, e hlakantšha hlogo?'\\nTHAKGOLE: Bjale o boletše ye kgolo ya go rona kgoro ye ya Thulare. Tše o di bolelago tše ke tša bona bagaditšong, bafefa le baferehli ba motse wo ka moka.\\nBOTANKANE: A di ye uwe hle, ke kwele mong wa ka, nka se sa boeletša hle.\\nTHAKGOLE: A wena mohlomphegi Lehlanye a yo morwago go bolelwago ka yena o mphatong ofe? A maitshwaro a yo morwago a sa go kgahla?\\nLEHLANYE: (O befetšwe, o nyamile, o gakanegile o bile o itoma leleme ge a bolela.) O ra … Tlhakolane … Tlhakolane o no ba mohlakola … fela o a katana ka ge a le mphatong wa bohlano lenyaga. Mo … mo … mo… la a na le lesomehlano la mengwaga.\\nBOTANKANE: Ga di tshwenye tšeo, tabakgolo ke go se be ga gagwe sekolong mola a godile e le monna. Gape ngwana wa lesomepedi la mengwaga mehleng yeno o mo mphatong wa boselela.\\nLEHLANYE: Banna ba gešo a re di tlogeleng, kgomo e wetšwa ke namane. Le nna ke seo se ntebanego. Bana ba lehono ba bona seo rena ba batala re sa se bonago goba re šiago go se bolela …",
209
+ "grade": 12,
210
+ "category": "Reading comprehension"
211
+ },
212
+ {
213
+ "q": "Na o bona Setšo se kgatha tema godimo ga ditiragalo tša mohuta wo? Fahlela karabo ya gago.",
214
+ "a": "Ka setšo lebitla la mosadi ke bogadi. Ka setšo mosadi o ka fase ga taolo ya monna/monna ke hlogo ya lapa.",
215
+ "context": "NKARENG: Ke swerwe ke mokomane Mahlodi.\\n MAHLODI: O go thomile neng?\\n NKARENG: O nthomile maabane eupša ka no gapeletša go ya mošomong ka lehutšo la go re mohlomongwe o tlo ba kaone. Eupša ke itše go fihla mošomong wa gakala ka be ka gapeletšega go boela gae ka ge dingaka ka moka di be di tšhaišitše.\\n MAHLODI: Aowa ge o etšwa ngakeng mohlomongwe o tlo kaonafala. (O bona leihlo la gagwe le rurugile gannyane.) Ao! Nkareng mogwera, bjalo leihlo la gago lona le reng o ka re le rurugile?\\n NKARENG: (O a le swara.) Kgane le a bonala mogwera?\\n MAHLODI: Ee, Nkareng, kgane le itšeng?\\n NKARENG: (Ka dihlonyana.) Ke tša malapa, Mahlodi.\\n MAHLODI: Aowa Nkareng, o nyaka go mpotša gore Setongwane o go išitše letsogo?\\n NKARENG: Go no ba ka wona mokgwa wo mogwera.\\nMAHLODI: (O šišinya hlogo ka go Makala.) E le gore sebakwa e bileng ge le šala le išana le matsogo ka tsela ye?\\nNKARENG: Sebakwa ga se gona Mahlodi. Setongwane o ganne gore ka mo hwetša a bina le mosatšana yo mongwe wa direthiana tše ntsho gomme ge ke re ke a bolela a napa a nkgorogela.\\n MAHLODI: A ba be ba binela kae?\\nNKARENG: Gona kua ga ka mogwera. A o ra nna tšhuwana …!\\nMAHLODI: Eya, o swere ka mo go fišago mogwera.\\nNKARENG: Tše e sa le dinyane, Mahlodi. Gape monna yola o mpintšha ka leoto le tee.",
216
+ "grade": 12,
217
+ "category": "Reading comprehension"
218
+ },
219
+ {
220
+ "q": "Na Pulane le Setongwane ba tswalana bjang? ",
221
+ "a": "Pulane ke morwedi wa Setongwane (e sego wa madi). ",
222
+ "context": "PULANE: (O kgaotša go ngwala o bolela a nnoši.) Hai, batho ba ba bjala ba dira lešata o a tseba. Ga ba tsebe gore nna ke nyaka go ngwala mošomo wo wa sekolo gore ke kgone go robala e sa le nako? Thekišo ye ya bjala mo gae e ntiriša mošomo wa sekolo ga boima ruri. (Setunyana) Eupša ke tlo dira bjang ka gore ntle le bjona ka mo gae re ka se kgone (O kgaoletšwa ke go bulega ga lebati gomme go tsena Setongwane.)\\nSETONGWANE: (A eme mojako.) Ao Pulane, ge o dutše ka mo moraleng a o ra gore batho bale ba rekišetšwe ke mang bjala ka kua karatšheng?\\nPULANE: (Ka boleta.) Ke sa ngwala mošomo wa sekolo, tate.\\nSETONGWANE: (Ka go kgathola.) Aowa Pulane, kgane sekolo se sa lena se tsenwa le bošego matšatšinyana a?\\nPULANE: Aowa, tate.\\nSETONGWANE: E le gore o hlwele o dirang mosegare ka gore sekolo se tšwa ka seripagare go tšwa go iri ya bobedi?\\nPULANE: A ke re sekolo se itše go tšwa ka thoma go swiela ka mo ntlong. Ke itše go fetša ka ya nokeng gomme ge ke boa ka thomana le dipitša.\\nSETONGWANE: O no dira sehlare sa ntšhirela, Pulane. Dilo tše o bolelago ka tšona di ka se go palediše go dira mošongwana wo wa gago. A ke re o feditše le go apea e sa le nako?\\nPULANE: Gona go bjalo …",
223
+ "grade": 12,
224
+ "category": "Reading comprehension"
225
+ },
226
+ {
227
+ "q": "Bogoši ke bjona bo hlohleletšago ditiragalo tša padi ye. Efa ditiragalo tšeo ka dintlha TŠE PEDI.",
228
+ "a": "Kgoši o hlokofetše go swanetše go hwetšwa yo a tlo bušago. / Setšhaba se gana ge Mmatshepho a buša ka ge e le mosadi/leragathetho.",
229
+ "context": "Bana ba sebatakgomo sa mabala, le tla gopola gore maloba re tlogile mo re le batho ba ba yago go thuša bana ba lena kua ga mohu kgoši Ntweleng bjale go bušago ngwana wa lena, e lego Mmatshepho. Leeto e bile le lebotse, mohola wa itokišetšwa gwa hloka molato, eupša ya re ge go swanetše go ya go tšeega khudu ya marega yela mogologolo a rego e tsebja ke mmei wa yona, ya hlokega! Gore go eba ka mokgwa woo re ile ra tlaela ra tlalelwa ka tshwanelo, gomme seo lehono re le bileditšego sona ke gore bana ba lena ba re hlatlegelang e be moruswana ge o tshela lefao. Ke tšona tšeo lekgotla, ge eba go na le tše re di šiilego morago magagešo a tla nkgakolla.'\\n\\nO ile go dula fase a lebelela kua le kua eupša gwa se emelele motho. Gore go eba ka mokgwa woo go ile gwa emelela sebatakgomo ka noši, a re:\\n\\n'Banna ba gešo, ditaba di ka wona mokgwa woo monna wa seboledi a šetšego a hlamutše ka gona, gomme nnaena ga go se se ntshwenyago mo kadimong yeo. Go se tshwenyege ga ka ke gore ba e adimelwa go ya go feka maano ao ba a telekanyago, gomme ba tla re go kgotsofala gore e a gampa ba e buša.'",
230
+ "grade": 12,
231
+ "category": "Reading comprehension"
232
+ },
233
+ {
234
+ "q": "Polelo ya Lehlanye ya mafelelo e mo tšweletša e le motho wa mohuta mang? Fahlela karabo ya gago.",
235
+ "a": "O rata khutšo. Ga a nyake dintwa, o re ba di tlogele ka ge a sa nyake ba bolela ka ditaba tša lapa la gagwe. ",
236
+ "context": "BOTANKANE: (Bjala bo mo tsene hlogong.) Oo! ke a mo gopola. A ke re o ra yola o rego batho ba be ba re: 'Lehlanye o tšo gapa kgomo le namane, mola a tseba tlhaba e hlabantšha batho, e ba hlalanya, e hlakantšha hlogo?'\\nTHAKGOLE: Bjale o boletše ye kgolo ya go rona kgoro ye ya Thulare. Tše o di bolelago tše ke tša bona bagaditšong, bafefa le baferehli ba motse wo ka moka.\\nBOTANKANE: A di ye uwe hle, ke kwele mong wa ka, nka se sa boeletša hle.\\nTHAKGOLE: A wena mohlomphegi Lehlanye a yo morwago go bolelwago ka yena o mphatong ofe? A maitshwaro a yo morwago a sa go kgahla?\\nLEHLANYE: (O befetšwe, o nyamile, o gakanegile o bile o itoma leleme ge a bolela.) O ra … Tlhakolane … Tlhakolane o no ba mohlakola … fela o a katana ka ge a le mphatong wa bohlano lenyaga. Mo … mo … mo… la a na le lesomehlano la mengwaga.\\nBOTANKANE: Ga di tshwenye tšeo, tabakgolo ke go se be ga gagwe sekolong mola a godile e le monna. Gape ngwana wa lesomepedi la mengwaga mehleng yeno o mo mphatong wa boselela.\\nLEHLANYE: Banna ba gešo a re di tlogeleng, kgomo e wetšwa ke namane. Le nna ke seo se ntebanego. Bana ba lehono ba bona seo rena ba batala re sa se bonago goba re šiago go se bolela …",
237
+ "grade": 12,
238
+ "category": "Reading comprehension"
239
+ },
240
+ {
241
+ "q": "Araba dipotšišo. Thabo o na le mengwaga ye mekae? Thabo o na le mengwaga ye ...",
242
+ "a": "tshela/6",
243
+ "context": "Lehono ke letšatši la Thabo la matswalo. O na le mengwaga ye tshela. Sesi wa gagwe Dineo o ile a mofa bete ya khrikete ka letšatši la gagwe la matswalo. O thabetše go šomiša bete ya gagwe. Thabo le ba lapa la gabo ba ile phakeng ka koloi. Thabo a a apara kepisi gore a kgone go raloka khrikete. Tatagwe a foša bolo. Thabo a e betha ka bete ka maatla gomme a kitima. Mmagwe le Dineo ba ile ba mo reteletša. Ba lapa ba bile le lethabo kua phakeng.",
244
+ "grade": 1,
245
+ "category": "Reading comprehension"
246
+ },
247
+ {
248
+ "q": "Hlaloša mebolelwana yeo e latelago go ya le ka moo e dirišitšwego ka gona. Meriri e be e le sethokgwa. ",
249
+ "a": "Meriri ke ye mentši/meriri ye megolo.",
250
+ "context": "Monna yoo wa Boiketlo o be a nyetše mosadi yoo ka ngwana wa lesogana. Lona le be le tsebja ka la Mahlomola. E rile ge a se na go nyala Matshedišo ka lona, ya re ka morago ba ba le bana ba babedi. E be e le basetsana, ba tsebja ka la Mahlodi le Nthabiseng. Yoo Mahlodi e be e le yo mogolo go Nthabiseng. Leo e be e le lona lapa la Mathintha monna yo mošoro. Ke monna wa go hloka kwelobohloko. Ge e le mo e fo ba leleke la go goma marung. Ge e le dinama tšona o be a se natšo nke ge ba eja ba a mo uta, ya re ge ba feditše go ngwatha meratha ba mmitša.\\n\\nBjalo ka ge Matshedišo a be a se na polelo, o be a tloga a fapana le monna wa gagwe kudu. Mosadi yo mobotse wa botelele bja go lekanela o be a tloga a dumiša. Wa mmejana wa go lekanela. Ge e le meriri e be e le sethokgwa nke go ka tšwa phudufudu. Seo se bego se kgahliša kudu moo go yena, ke gore o be a se na polelo e telele go swana le monna wa gagwe.\\n\\nLe ge bophelo bo be bo sepela ka thelelo lapeng la Mathintha, o be a sa sware bana bao go swana.",
251
+ "grade": 12,
252
+ "category": "Reading comprehension"
253
+ },
254
+ {
255
+ "q": "Hlaloša moya wo o fokago setsopolweng se. Fahlela.",
256
+ "a": "Ke moya wa khutšo - Kgoši ga a tshwenywe ke tiragalo yeo e diragetšego kua ga Mmatshepho/mohu Kgoši Ntweleng.",
257
+ "context": "Bana ba sebatakgomo sa mabala, le tla gopola gore maloba re tlogile mo re le batho ba ba yago go thuša bana ba lena kua ga mohu kgoši Ntweleng bjale go bušago ngwana wa lena, e lego Mmatshepho. Leeto e bile le lebotse, mohola wa itokišetšwa gwa hloka molato, eupša ya re ge go swanetše go ya go tšeega khudu ya marega yela mogologolo a rego e tsebja ke mmei wa yona, ya hlokega! Gore go eba ka mokgwa woo re ile ra tlaela ra tlalelwa ka tshwanelo, gomme seo lehono re le bileditšego sona ke gore bana ba lena ba re hlatlegelang e be moruswana ge o tshela lefao. Ke tšona tšeo lekgotla, ge eba go na le tše re di šiilego morago magagešo a tla nkgakolla.'\\n\\nO ile go dula fase a lebelela kua le kua eupša gwa se emelele motho. Gore go eba ka mokgwa woo go ile gwa emelela sebatakgomo ka noši, a re:\\n\\n'Banna ba gešo, ditaba di ka wona mokgwa woo monna wa seboledi a šetšego a hlamutše ka gona, gomme nnaena ga go se se ntshwenyago mo kadimong yeo. Go se tshwenyege ga ka ke gore ba e adimelwa go ya go feka maano ao ba a telekanyago, gomme ba tla re go kgotsofala gore e a gampa ba e buša.'",
258
+ "grade": 12,
259
+ "category": "Reading comprehension"
260
+ },
261
+ {
262
+ "q": "Laetša gore mongwadi o ra go reng ge a re Mashudu le Meisie ba nyalane semmušo.",
263
+ "a": "Ba saenetše tša lenyalo la bona semolao seteišeng sa maphodisa.",
264
+ "context": "Mmagobona o be a sa na le dikgwedi tše tharo fela a le ka lebitleng la gagwe ge tatagobona, Mashudu Makhado, le Meisie Williams ba nyalana semmušo. Ba saenne gona moo setešeng sa maphodisa, moo bobedi ba kopanego gona, ba šomago gona. Meisie o ile a gana go fetola sefane le kereke. O ile a no hlomesetša sefane sa Makhado go maina a gagwe, a bitšwa Mdi Meisie Williams-Makhado. Kereke a gana go tsena ya Luthere, moo go bego go se Lekgowa le ka le tee goba motho wa Mmala le ka o tee. O ile a tšwela pele a tsena kereke ya gabo ya Dutch.\\n\\nYona e be e na le kgethologanyo ye kgolo. Kereke ya Bathobaso e be e bitšwa N.G. Kerk in Afrika. Le ge go le bjalo Bammala ba be ba e rata, ba rera ka Seburu. Morwa Makhado o ile a feleletša le yena a e tsena, e le setho se se tletšego. Taba yeo e ile ya mo thuša kudu le kua mošomong, ka ge bagolo ba bona ba Makgowa ka moka e be e le ditho tša kereke yeo.\\n\\nKa go nyala mosadi wa Lekhalate, Mashudu o be a ipona a le legodimong le lennyane. Bagwera ba gagwe ba be ba mo kwatša kudu ge ba re o nyetše Lekgowa.",
265
+ "grade": 12,
266
+ "category": "Reading comprehension"
267
+ },
268
+ {
269
+ "q": "Ge o lebeletše o nagana gore Mathintha o be a dirwa ke eng go se sware bana ba go swana?",
270
+ "a": "O be a dirwa ke gore Mahlomola ga se ngwana wa gagwe wa madi.",
271
+ "context": "Monna yoo wa Boiketlo o be a nyetše mosadi yoo ka ngwana wa lesogana. Lona le be le tsebja ka la Mahlomola. E rile ge a se na go nyala Matshedišo ka lona, ya re ka morago ba ba le bana ba babedi. E be e le basetsana, ba tsebja ka la Mahlodi le Nthabiseng. Yoo Mahlodi e be e le yo mogolo go Nthabiseng. Leo e be e le lona lapa la Mathintha monna yo mošoro. Ke monna wa go hloka kwelobohloko. Ge e le mo e fo ba leleke la go goma marung. Ge e le dinama tšona o be a se natšo nke ge ba eja ba a mo uta, ya re ge ba feditše go ngwatha meratha ba mmitša.\\n\\nBjalo ka ge Matshedišo a be a se na polelo, o be a tloga a fapana le monna wa gagwe kudu. Mosadi yo mobotse wa botelele bja go lekanela o be a tloga a dumiša. Wa mmejana wa go lekanela. Ge e le meriri e be e le sethokgwa nke go ka tšwa phudufudu. Seo se bego se kgahliša kudu moo go yena, ke gore o be a se na polelo e telele go swana le monna wa gagwe.\\n\\nLe ge bophelo bo be bo sepela ka thelelo lapeng la Mathintha, o be a sa sware bana bao go swana.",
272
+ "grade": 12,
273
+ "category": "Reading comprehension"
274
+ },
275
+ {
276
+ "q": "Setsopolwa se se ka bapalega sefaleng. Laetša se o lebeletše tše di latelago: Baanegwa",
277
+ "a": "Baanegwa ga se ba bantši ke ba babedi fela.",
278
+ "context": "PULANE: (O kgaotša go ngwala o bolela a nnoši.) Hai, batho ba ba bjala ba dira lešata o a tseba. Ga ba tsebe gore nna ke nyaka go ngwala mošomo wo wa sekolo gore ke kgone go robala e sa le nako? Thekišo ye ya bjala mo gae e ntiriša mošomo wa sekolo ga boima ruri. (Setunyana) Eupša ke tlo dira bjang ka gore ntle le bjona ka mo gae re ka se kgone (O kgaoletšwa ke go bulega ga lebati gomme go tsena Setongwane.)\\nSETONGWANE: (A eme mojako.) Ao Pulane, ge o dutše ka mo moraleng a o ra gore batho bale ba rekišetšwe ke mang bjala ka kua karatšheng?\\nPULANE: (Ka boleta.) Ke sa ngwala mošomo wa sekolo, tate.\\nSETONGWANE: (Ka go kgathola.) Aowa Pulane, kgane sekolo se sa lena se tsenwa le bošego matšatšinyana a?\\nPULANE: Aowa, tate.\\nSETONGWANE: E le gore o hlwele o dirang mosegare ka gore sekolo se tšwa ka seripagare go tšwa go iri ya bobedi?\\nPULANE: A ke re sekolo se itše go tšwa ka thoma go swiela ka mo ntlong. Ke itše go fetša ka ya nokeng gomme ge ke boa ka thomana le dipitša.\\nSETONGWANE: O no dira sehlare sa ntšhirela, Pulane. Dilo tše o bolelago ka tšona di ka se go palediše go dira mošongwana wo wa gago. A ke re o feditše le go apea e sa le nako?\\nPULANE: Gona go bjalo …",
279
+ "grade": 12,
280
+ "category": "Reading comprehension"
281
+ },
282
+ {
283
+ "q": "Ka dintlha TŠE PEDI utolla molaetša wo o tšweletšwago ke polelo ye e rego: '… batswadi ka moka ba moo Tšhakhuma ba ile ba duma ge bana ba bona ba ka ba dingaka.'",
284
+ "a": "Bana ba go rutega ba hwetša mešomo gabonolo. Bana ba go rutega ba kgona go ithekela difatanaga tša go bitša. Bana ba ba go rutega ba kgona go aga dintlo tša dikgoparara ba ba ba agela le batswadi ba bona.",
285
+ "context": "Go tloga tšatši leo batswadi ka moka ba moo Tshakuma ba ile ba duma ge bana ba bona ba ka ba dingaka. Motho wa gona o be a šoma mengwaga ye meraro fela ya ba mohumi, a aga ntlo ya dithaelese, ya meetse ka ntlong le dintlwana tša go ithomela. Ge e le koloi yona o no ntšha yeo a e ratago ka lepokising. Nnete yona ke gore ngaka ge e nyaka koloi efe kapa efe o be a e fiwa ntle le dingangišano goba go lefa Peeletšo. Dikoloi tša go bitša kudu e be e le tša Majeremane, boBMW le boMercedes Benz. Lehono ke tšona fela moo gaMashudu. Ba go otlela tša Japane ba be ba di tlogetše kua kgole le ka gae. O be o ka re dikoloi tša go swana le TOYOTA, ISUZU, SENTRA, NISSAN, MAZDA ga di sa le gona.\\n\\nGe e le dijo e be e le ga mantšhaotlogele. Dikgomo go be go hlabilwe tše lesome, dinku le dipudi di be di ka fihla masome a mahlano. Dikgogo tšona go be go sa tsebe motho gore go hlabilwe tše kae. Dijo tša matsaka di be di apeilwe ke bašomedi ba hotela ya go tuma kudu go la Gauteng. Batho ba motse bona ba be ba apeile ka dipitša tša maotwana a mararo ka kua mafuri, ba ipshina ka magata …",
286
+ "grade": 12,
287
+ "category": "Reading comprehension"
288
+ },
289
+ {
290
+ "q": "Tšweletša maikutlo a gago mabapi le banna bao ba tlaišago basadi. Lebaka?",
291
+ "a": "Maikutlo a pefelo/a manyami.",
292
+ "context": "",
293
+ "grade": 12,
294
+ "category": "Reading comprehension"
295
+ },
296
+ {
297
+ "q": "Ke eng seo mokgekolo a se tšhogago ge morwa a ka iša mosadi sekolong? Efa dintlha TŠE PEDI.",
298
+ "a": "Boreledi a ka boa a hlala Mantšha ge a se no rutega. Boreledi a ka no fetša a sa hlomphe monna wa gagwe, Mantšha.",
299
+ "context": "Ge mokgekolo le morwa ba be ba le gare ba šoga mogaga woo, kganthe Boreledi ya ba o tšere ka tsebe. O be a lemogile gore mokgekolo o gana nnang ya bosešane ge a eya sekolong. Seo se ile sa dira gore a nape a thome go mo lebelela ka ntaka ya leihlokhubedu. Lehloyo le ile la napa la tsoga, a se sa lebelela mokgekolo gabotse. Le dipolelo tša gona e be e dio ba tša go rapeletša. Kagišo o be a sa lemoga seo le gannyane. O be a sa lemoge ge go bolela ka tsela yela a napile a fehlile pitša ya ntwa.\\n\\nLe ge go be go le ka tsela yeo, Boreledi o ile a kwešiša gore taba ya Kagišo ga e mo leše di theogelago. Ke moo a ilego a re nanogi le semeetseng a bitša monnagwe. Ge a mmitša a ilale o be a tloga a fufula pefelo bokameetse ao a belago sebešong. Ka tsela yeo a bego a bela pefelo, sefahlego sa gagwe e be eke ke ka mafuri a roto. Ge e le botsana bjola bja maloba le maabane bo nyameletše.\\n\\n'Nke o mpotše mo wena Mantšha!' Gwa realo Boreledi mahlong a gagwe go lauma kgabo ya pefelo.\\n\\n'Ke go botše eng Boreledi?' A botšiša ka go realo mogala'Mantšha ebile a laetša boikokobetšo.\\n\\n'Le gona o mpotše therešo …'",
300
+ "grade": 12,
301
+ "category": "Reading comprehension"
302
+ },
303
+ {
304
+ "q": "Hlaloša mebolelwana ye e latelago: go nkgišetšana mahwafa.",
305
+ "a": "Go lwa/ Go bethana/ Go itiana.",
306
+ "context": "BOTANKANE: (Bjala bo mo tsene hlogong.) Oo! ke a mo gopola. A ke re o ra yola o rego batho ba be ba re: 'Lehlanye o tšo gapa kgomo le namane, mola a tseba tlhaba e hlabantšha batho, e ba hlalanya, e hlakantšha hlogo?'\\nTHAKGOLE: Bjale o boletše ye kgolo ya go rona kgoro ye ya Thulare. Tše o di bolelago tše ke tša bona bagaditšong, bafefa le baferehli ba motse wo ka moka.\\nBOTANKANE: A di ye uwe hle, ke kwele mong wa ka, nka se sa boeletša hle.\\nTHAKGOLE: A wena mohlomphegi Lehlanye a yo morwago go bolelwago ka yena o mphatong ofe? A maitshwaro a yo morwago a sa go kgahla?\\nLEHLANYE: (O befetšwe, o nyamile, o gakanegile o bile o itoma leleme ge a bolela.) O ra … Tlhakolane … Tlhakolane o no ba mohlakola … fela o a katana ka ge a le mphatong wa bohlano lenyaga. Mo … mo … mo… la a na le lesomehlano la mengwaga.\\nBOTANKANE: Ga di tshwenye tšeo, tabakgolo ke go se be ga gagwe sekolong mola a godile e le monna. Gape ngwana wa lesomepedi la mengwaga mehleng yeno o mo mphatong wa boselela.\\nLEHLANYE: Banna ba gešo a re di tlogeleng, kgomo e wetšwa ke namane. Le nna ke seo se ntebanego. Bana ba lehono ba bona seo rena ba batala re sa se bonago goba re šiago go se bolela …",
307
+ "grade": 12,
308
+ "category": "Reading comprehension"
309
+ },
310
+ {
311
+ "q": "Efa lebaka leo le dirilego gore Botankane a ye go bona Lehlanye.",
312
+ "a": "Botankane o be a ile go boledišana le Lehlanye ka go se be gona ga Tlhakolane sekolong.",
313
+ "context": "BOTANKANE: (Bjala bo mo tsene hlogong.) Oo! ke a mo gopola. A ke re o ra yola o rego batho ba be ba re: 'Lehlanye o tšo gapa kgomo le namane, mola a tseba tlhaba e hlabantšha batho, e ba hlalanya, e hlakantšha hlogo?'\\nTHAKGOLE: Bjale o boletše ye kgolo ya go rona kgoro ye ya Thulare. Tše o di bolelago tše ke tša bona bagaditšong, bafefa le baferehli ba motse wo ka moka.\\nBOTANKANE: A di ye uwe hle, ke kwele mong wa ka, nka se sa boeletša hle.\\nTHAKGOLE: A wena mohlomphegi Lehlanye a yo morwago go bolelwago ka yena o mphatong ofe? A maitshwaro a yo morwago a sa go kgahla?\\nLEHLANYE: (O befetšwe, o nyamile, o gakanegile o bile o itoma leleme ge a bolela.) O ra … Tlhakolane … Tlhakolane o no ba mohlakola … fela o a katana ka ge a le mphatong wa bohlano lenyaga. Mo … mo … mo… la a na le lesomehlano la mengwaga.\\nBOTANKANE: Ga di tshwenye tšeo, tabakgolo ke go se be ga gagwe sekolong mola a godile e le monna. Gape ngwana wa lesomepedi la mengwaga mehleng yeno o mo mphatong wa boselela.\\nLEHLANYE: Banna ba gešo a re di tlogeleng, kgomo e wetšwa ke namane. Le nna ke seo se ntebanego. Bana ba lehono ba bona seo rena ba batala re sa se bonago goba re šiago go se bolela …",
314
+ "grade": 12,
315
+ "category": "Reading comprehension"
316
+ },
317
+ {
318
+ "q": "Ngwana yo baanegwa ba setsopolweng se ba bolelago ka yena ke mang? ",
319
+ "a": "Tlhakolane.",
320
+ "context": "BOTANKANE: (Bjala bo mo tsene hlogong.) Oo! ke a mo gopola. A ke re o ra yola o rego batho ba be ba re: 'Lehlanye o tšo gapa kgomo le namane, mola a tseba tlhaba e hlabantšha batho, e ba hlalanya, e hlakantšha hlogo?'\\nTHAKGOLE: Bjale o boletše ye kgolo ya go rona kgoro ye ya Thulare. Tše o di bolelago tše ke tša bona bagaditšong, bafefa le baferehli ba motse wo ka moka.\\nBOTANKANE: A di ye uwe hle, ke kwele mong wa ka, nka se sa boeletša hle.\\nTHAKGOLE: A wena mohlomphegi Lehlanye a yo morwago go bolelwago ka yena o mphatong ofe? A maitshwaro a yo morwago a sa go kgahla?\\nLEHLANYE: (O befetšwe, o nyamile, o gakanegile o bile o itoma leleme ge a bolela.) O ra … Tlhakolane … Tlhakolane o no ba mohlakola … fela o a katana ka ge a le mphatong wa bohlano lenyaga. Mo … mo … mo… la a na le lesomehlano la mengwaga.\\nBOTANKANE: Ga di tshwenye tšeo, tabakgolo ke go se be ga gagwe sekolong mola a godile e le monna. Gape ngwana wa lesomepedi la mengwaga mehleng yeno o mo mphatong wa boselela.\\nLEHLANYE: Banna ba gešo a re di tlogeleng, kgomo e wetšwa ke namane. Le nna ke seo se ntebanego. Bana ba lehono ba bona seo rena ba batala re sa se bonago goba re šiago go se bolela …",
321
+ "grade": 12,
322
+ "category": "Reading comprehension"
323
+ },
324
+ {
325
+ "q": "Polelo ya Setongwane ya gore Pulane a tlogele dipuku a ye go rekiša bjala e mo dira motswadi wa mohuta mang? Fahlela karabo ya gago.",
326
+ "a": "Motswadi wa go hloka maikarabelo/ wa pelo ye mpe. O bona bjala bo le bohlokwa go feta thuto.",
327
+ "context": "PULANE: (O kgaotša go ngwala o bolela a nnoši.) Hai, batho ba ba bjala ba dira lešata o a tseba. Ga ba tsebe gore nna ke nyaka go ngwala mošomo wo wa sekolo gore ke kgone go robala e sa le nako? Thekišo ye ya bjala mo gae e ntiriša mošomo wa sekolo ga boima ruri. (Setunyana) Eupša ke tlo dira bjang ka gore ntle le bjona ka mo gae re ka se kgone (O kgaoletšwa ke go bulega ga lebati gomme go tsena Setongwane.)\\nSETONGWANE: (A eme mojako.) Ao Pulane, ge o dutše ka mo moraleng a o ra gore batho bale ba rekišetšwe ke mang bjala ka kua karatšheng?\\nPULANE: (Ka boleta.) Ke sa ngwala mošomo wa sekolo, tate.\\nSETONGWANE: (Ka go kgathola.) Aowa Pulane, kgane sekolo se sa lena se tsenwa le bošego matšatšinyana a?\\nPULANE: Aowa, tate.\\nSETONGWANE: E le gore o hlwele o dirang mosegare ka gore sekolo se tšwa ka seripagare go tšwa go iri ya bobedi?\\nPULANE: A ke re sekolo se itše go tšwa ka thoma go swiela ka mo ntlong. Ke itše go fetša ka ya nokeng gomme ge ke boa ka thomana le dipitša.\\nSETONGWANE: O no dira sehlare sa ntšhirela, Pulane. Dilo tše o bolelago ka tšona di ka se go palediše go dira mošongwana wo wa gago. A ke re o feditše le go apea e sa le nako?\\nPULANE: Gona go bjalo …",
328
+ "grade": 12,
329
+ "category": "Reading comprehension"
330
+ },
331
+ {
332
+ "q": "Ba lapa la gaMathe ba dula ...",
333
+ "a": "polaseng",
334
+ "context": "",
335
+ "grade": 2,
336
+ "category": "Reading comprehension"
337
+ },
338
+ {
339
+ "q": "Tsopola TŠE PEDI tša tše di latelago go laetša gore tikologo ya papadi ye ke ya sebjalebjale: Mafelo le ditiragalo ",
340
+ "a": "Go bolelwa ka karatšheng mo go rekišwago bjala. Go bolelwa ka sekolong mo go ithutwago gona. Go bolelwa ka nokeng mo go giwago meetse. Go bolelwa ka ntlong mo go dulwago/robalwago.",
341
+ "context": "PULANE: (O kgaotša go ngwala o bolela a nnoši.) Hai, batho ba ba bjala ba dira lešata o a tseba. Ga ba tsebe gore nna ke nyaka go ngwala mošomo wo wa sekolo gore ke kgone go robala e sa le nako? Thekišo ye ya bjala mo gae e ntiriša mošomo wa sekolo ga boima ruri. (Setunyana) Eupša ke tlo dira bjang ka gore ntle le bjona ka mo gae re ka se kgone (O kgaoletšwa ke go bulega ga lebati gomme go tsena Setongwane.)\\nSETONGWANE: (A eme mojako.) Ao Pulane, ge o dutše ka mo moraleng a o ra gore batho bale ba rekišetšwe ke mang bjala ka kua karatšheng?\\nPULANE: (Ka boleta.) Ke sa ngwala mošomo wa sekolo, tate.\\nSETONGWANE: (Ka go kgathola.) Aowa Pulane, kgane sekolo se sa lena se tsenwa le bošego matšatšinyana a?\\nPULANE: Aowa, tate.\\nSETONGWANE: E le gore o hlwele o dirang mosegare ka gore sekolo se tšwa ka seripagare go tšwa go iri ya bobedi?\\nPULANE: A ke re sekolo se itše go tšwa ka thoma go swiela ka mo ntlong. Ke itše go fetša ka ya nokeng gomme ge ke boa ka thomana le dipitša.\\nSETONGWANE: O no dira sehlare sa ntšhirela, Pulane. Dilo tše o bolelago ka tšona di ka se go palediše go dira mošongwana wo wa gago. A ke re o feditše le go apea e sa le nako?\\nPULANE: Gona go bjalo …",
342
+ "grade": 12,
343
+ "category": "Reading comprehension"
344
+ },
345
+ {
346
+ "q": "Kgegeophetogi ke mafelelo ao mmadi a sego a a letela. Hlaloša ka fao mongwadi a atlegilego ka gona go tšweletša kgegeophetogi pading ye.",
347
+ "a": "Babadi ba be ba lebeletše gore Nkgotlelele a ka se fiwe bogoši go ya ka seemo sa gagwe eupša o ile a feleletša a buša setšhaba.",
348
+ "context": "Bana ba sebatakgomo sa mabala, le tla gopola gore maloba re tlogile mo re le batho ba ba yago go thuša bana ba lena kua ga mohu kgoši Ntweleng bjale go bušago ngwana wa lena, e lego Mmatshepho. Leeto e bile le lebotse, mohola wa itokišetšwa gwa hloka molato, eupša ya re ge go swanetše go ya go tšeega khudu ya marega yela mogologolo a rego e tsebja ke mmei wa yona, ya hlokega! Gore go eba ka mokgwa woo re ile ra tlaela ra tlalelwa ka tshwanelo, gomme seo lehono re le bileditšego sona ke gore bana ba lena ba re hlatlegelang e be moruswana ge o tshela lefao. Ke tšona tšeo lekgotla, ge eba go na le tše re di šiilego morago magagešo a tla nkgakolla.'\\n\\nO ile go dula fase a lebelela kua le kua eupša gwa se emelele motho. Gore go eba ka mokgwa woo go ile gwa emelela sebatakgomo ka noši, a re:\\n\\n'Banna ba gešo, ditaba di ka wona mokgwa woo monna wa seboledi a šetšego a hlamutše ka gona, gomme nnaena ga go se se ntshwenyago mo kadimong yeo. Go se tshwenyege ga ka ke gore ba e adimelwa go ya go feka maano ao ba a telekanyago, gomme ba tla re go kgotsofala gore e a gampa ba e buša.'",
349
+ "grade": 12,
350
+ "category": "Reading comprehension"
351
+ },
352
+ {
353
+ "q": "Ka dintlha TŠE PEDI efa ponelopele ya gago o lebeletše bana bao ba fiwago se sengwe le se sengwe ka lapeng.",
354
+ "a": "a) Ba ka palelwa ke go fetša sekolo ka ge ba ikgapa ba ikgoroša. b) Ba ka itirela boithatelo. c) Ba thoma le go nyatša batho. d) Ba ka tšwelela ka ge go se seo se ba paledišago go ithuta. e) Ba ka kgona go thuša bagwera ba bona bao ba ipalelago.",
355
+ "context": "",
356
+ "grade": 12,
357
+ "category": "Reading comprehension"
358
+ },
359
+ {
360
+ "q": "Setsopolwa se se ka bapalega sefaleng. Laetša se o lebeletše tše di latelago: Ditšhupasefala",
361
+ "a": "Ditšhupasefala di šomišitšwe go thibela ditšhitišo/Go hlahla babadi.",
362
+ "context": "PULANE: (O kgaotša go ngwala o bolela a nnoši.) Hai, batho ba ba bjala ba dira lešata o a tseba. Ga ba tsebe gore nna ke nyaka go ngwala mošomo wo wa sekolo gore ke kgone go robala e sa le nako? Thekišo ye ya bjala mo gae e ntiriša mošomo wa sekolo ga boima ruri. (Setunyana) Eupša ke tlo dira bjang ka gore ntle le bjona ka mo gae re ka se kgone (O kgaoletšwa ke go bulega ga lebati gomme go tsena Setongwane.)\\nSETONGWANE: (A eme mojako.) Ao Pulane, ge o dutše ka mo moraleng a o ra gore batho bale ba rekišetšwe ke mang bjala ka kua karatšheng?\\nPULANE: (Ka boleta.) Ke sa ngwala mošomo wa sekolo, tate.\\nSETONGWANE: (Ka go kgathola.) Aowa Pulane, kgane sekolo se sa lena se tsenwa le bošego matšatšinyana a?\\nPULANE: Aowa, tate.\\nSETONGWANE: E le gore o hlwele o dirang mosegare ka gore sekolo se tšwa ka seripagare go tšwa go iri ya bobedi?\\nPULANE: A ke re sekolo se itše go tšwa ka thoma go swiela ka mo ntlong. Ke itše go fetša ka ya nokeng gomme ge ke boa ka thomana le dipitša.\\nSETONGWANE: O no dira sehlare sa ntšhirela, Pulane. Dilo tše o bolelago ka tšona di ka se go palediše go dira mošongwana wo wa gago. A ke re o feditše le go apea e sa le nako?\\nPULANE: Gona go bjalo …",
363
+ "grade": 12,
364
+ "category": "Reading comprehension"
365
+ },
366
+ {
367
+ "q": "Ngwalolla mafoko a a latelago ka lebaka le letlago",
368
+ "a": "O tla lwela tokologo. / O tlile go lwela tokologo.",
369
+ "context": "O lwela tokologo.",
370
+ "grade": 3,
371
+ "category": "Reading comprehension"
372
+ },
373
+ {
374
+ "q": "Ke tswalano efe yeo e bonalago baanegweng ba? Mathintha le Nthabiseng",
375
+ "a": " Ke tate le morwedi.",
376
+ "context": "Monna yoo wa Boiketlo o be a nyetše mosadi yoo ka ngwana wa lesogana. Lona le be le tsebja ka la Mahlomola. E rile ge a se na go nyala Matshedišo ka lona, ya re ka morago ba ba le bana ba babedi. E be e le basetsana, ba tsebja ka la Mahlodi le Nthabiseng. Yoo Mahlodi e be e le yo mogolo go Nthabiseng. Leo e be e le lona lapa la Mathintha monna yo mošoro. Ke monna wa go hloka kwelobohloko. Ge e le mo e fo ba leleke la go goma marung. Ge e le dinama tšona o be a se natšo nke ge ba eja ba a mo uta, ya re ge ba feditše go ngwatha meratha ba mmitša.\\n\\nBjalo ka ge Matshedišo a be a se na polelo, o be a tloga a fapana le monna wa gagwe kudu. Mosadi yo mobotse wa botelele bja go lekanela o be a tloga a dumiša. Wa mmejana wa go lekanela. Ge e le meriri e be e le sethokgwa nke go ka tšwa phudufudu. Seo se bego se kgahliša kudu moo go yena, ke gore o be a se na polelo e telele go swana le monna wa gagwe.\\n\\nLe ge bophelo bo be bo sepela ka thelelo lapeng la Mathintha, o be a sa sware bana bao go swana.",
377
+ "grade": 12,
378
+ "category": "Reading comprehension"
379
+ },
380
+ {
381
+ "q": "Fetolela 1 disente go diranta. 1000c = R ___",
382
+ "a": "10",
383
+ "context": "",
384
+ "grade": 3,
385
+ "category": "Mathematics"
386
+ },
387
+ {
388
+ "q": "Efa mohuta wa sereto se.",
389
+ "a": "Thetotumišo.",
390
+ "context": "Apola diaparo\\nRola dieta\\nO šale o le pshenene\\nO itokišetše leeto la sammaruri!\\n\\nGa go tsene lenyatšo lefaseng le,\\nGa go kokote lehufa lefelong le,\\nGa go gwante tshele lefelong le,\\nGa go tshetshethe maroga lefelong le.\\n\\nKe lefelo le lekgethwagadi!\\nRe tsena re hwidinya matsogo,\\nDithoto tša lefase morago re tlogetše,\\nKe lefelo la bodutu bja matšobatšoba.",
391
+ "grade": 12,
392
+ "category": "Reading comprehension"
393
+ },
394
+ {
395
+ "q": "Ka dintlha TŠE PEDI laetša dikgopolo tša moreti temathetong ya 3.",
396
+ "a": "Go bolelwa ka gore ge mohu a hlokofetše o tlogela dithoto/lefase a se a sware selo. Motho o tlogela tšohle lefaseng ge a hlokofala. O sepela a lekeleditše diatla. Ke lefelo la go homola la go kgabišwa ka matšoba a mehutahuta. Ke lefelo la bodutu.",
397
+ "context": "Apola diaparo\\nRola dieta\\nO šale o le pshenene\\nO itokišetše leeto la sammaruri!\\n\\nGa go tsene lenyatšo lefaseng le,\\nGa go kokote lehufa lefelong le,\\nGa go gwante tshele lefelong le,\\nGa go tshetshethe maroga lefelong le.\\n\\nKe lefelo le lekgethwagadi!\\nRe tsena re hwidinya matsogo,\\nDithoto tša lefase morago re tlogetše,\\nKe lefelo la bodutu bja matšobatšoba.",
398
+ "grade": 12,
399
+ "category": "Reading comprehension"
400
+ },
401
+ {
402
+ "q": "Ka dintlha TŠE PEDI akanya seo se ka dirwago ka barutiši ba go lwa le bana ba sekolo.",
403
+ "a": "Barutiši ba bjalo ba ka išwa pele ga Lekgotlakgalemo la Sekolo. Barutiši ba bjalo ba ka rakwa mošomong. Barutiši ba bjalo ba ka išwa kgolegong. Barutiši ba bjalo ba ka phumulwa go lekgotla la barutiši",
404
+ "context": "BOTANKANE: (Bjala bo mo tsene hlogong.) Oo! ke a mo gopola. A ke re o ra yola o rego batho ba be ba re: 'Lehlanye o tšo gapa kgomo le namane, mola a tseba tlhaba e hlabantšha batho, e ba hlalanya, e hlakantšha hlogo?'\\nTHAKGOLE: Bjale o boletše ye kgolo ya go rona kgoro ye ya Thulare. Tše o di bolelago tše ke tša bona bagaditšong, bafefa le baferehli ba motse wo ka moka.\\nBOTANKANE: A di ye uwe hle, ke kwele mong wa ka, nka se sa boeletša hle.\\nTHAKGOLE: A wena mohlomphegi Lehlanye a yo morwago go bolelwago ka yena o mphatong ofe? A maitshwaro a yo morwago a sa go kgahla?\\nLEHLANYE: (O befetšwe, o nyamile, o gakanegile o bile o itoma leleme ge a bolela.) O ra … Tlhakolane … Tlhakolane o no ba mohlakola … fela o a katana ka ge a le mphatong wa bohlano lenyaga. Mo … mo … mo… la a na le lesomehlano la mengwaga.\\nBOTANKANE: Ga di tshwenye tšeo, tabakgolo ke go se be ga gagwe sekolong mola a godile e le monna. Gape ngwana wa lesomepedi la mengwaga mehleng yeno o mo mphatong wa boselela.\\nLEHLANYE: Banna ba gešo a re di tlogeleng, kgomo e wetšwa ke namane. Le nna ke seo se ntebanego. Bana ba lehono ba bona seo rena ba batala re sa se bonago goba re šiago go se bolela …",
405
+ "grade": 12,
406
+ "category": "Reading comprehension"
407
+ },
408
+ {
409
+ "q": "Kgetha karabo ya maleba. Moreti o reta ka batho (bao ba lwalago/bao ba hlokofetšego) seretong sa ka godimo. Fahlela ka dintlha TŠE PEDI.",
410
+ "a": "Bao ba hlokofetšego. Ka lebaka la gore go bolelwa ka go itokišetša leeto la sammaruri. Go bolelwa ka gore dithoto tša lefase di tlogetšwe morago. Ke lefelo le lekgethwa/la go hlomphega.",
411
+ "context": "Apola diaparo\\nRola dieta\\nO šale o le pshenene\\nO itokišetše leeto la sammaruri!\\n\\nGa go tsene lenyatšo lefaseng le,\\nGa go kokote lehufa lefelong le,\\nGa go gwante tshele lefelong le,\\nGa go tshetshethe maroga lefelong le.\\n\\nKe lefelo le lekgethwagadi!\\nRe tsena re hwidinya matsogo,\\nDithoto tša lefase morago re tlogetše,\\nKe lefelo la bodutu bja matšobatšoba.",
412
+ "grade": 12,
413
+ "category": "Reading comprehension"
414
+ },
415
+ {
416
+ "q": "Balela morago ka bo 100 go tloga go 632 go fihla go 232.\n632; ________; ________; ________; 232",
417
+ "a": "532; 432; 332",
418
+ "context": "",
419
+ "grade": 3,
420
+ "category": "Mathematics"
421
+ },
422
+ {
423
+ "q": "Ka ntlha TŠE PEDI tšweletša kgethologanyo yeo e bonalago setsopolweng se. ",
424
+ "a": "Kereke ya Bathobaso e be e bitšwa N.G. Kerk in Afrika mola ya ba Bašweu e bitšwa Dutch. Bathobaso ba be ba sa dumelelwe go tsena kereke ya makgowa.",
425
+ "context": "Mmagobona o be a sa na le dikgwedi tše tharo fela a le ka lebitleng la gagwe ge tatagobona, Mashudu Makhado, le Meisie Williams ba nyalana semmušo. Ba saenne gona moo setešeng sa maphodisa, moo bobedi ba kopanego gona, ba šomago gona. Meisie o ile a gana go fetola sefane le kereke. O ile a no hlomesetša sefane sa Makhado go maina a gagwe, a bitšwa Mdi Meisie Williams-Makhado. Kereke a gana go tsena ya Luthere, moo go bego go se Lekgowa le ka le tee goba motho wa Mmala le ka o tee. O ile a tšwela pele a tsena kereke ya gabo ya Dutch.\\n\\nYona e be e na le kgethologanyo ye kgolo. Kereke ya Bathobaso e be e bitšwa N.G. Kerk in Afrika. Le ge go le bjalo Bammala ba be ba e rata, ba rera ka Seburu. Morwa Makhado o ile a feleletša le yena a e tsena, e le setho se se tletšego. Taba yeo e ile ya mo thuša kudu le kua mošomong, ka ge bagolo ba bona ba Makgowa ka moka e be e le ditho tša kereke yeo.\\n\\nKa go nyala mosadi wa Lekhalate, Mashudu o be a ipona a le legodimong le lennyane. Bagwera ba gagwe ba be ba mo kwatša kudu ge ba re o nyetše Lekgowa.",
426
+ "grade": 12,
427
+ "category": "Reading comprehension"
428
+ },
429
+ {
430
+ "q": "Setsopolwa se se tšweletša thulanontle. Efa ntlha E TEE go thekga se.",
431
+ "a": "Leihlo la Nkareng le rurugile. Nkareng o re Setongwane o mo išitše letsogo.",
432
+ "context": "NKARENG: Ke swerwe ke mokomane Mahlodi.\\n MAHLODI: O go thomile neng?\\n NKARENG: O nthomile maabane eupša ka no gapeletša go ya mošomong ka lehutšo la go re mohlomongwe o tlo ba kaone. Eupša ke itše go fihla mošomong wa gakala ka be ka gapeletšega go boela gae ka ge dingaka ka moka di be di tšhaišitše.\\n MAHLODI: Aowa ge o etšwa ngakeng mohlomongwe o tlo kaonafala. (O bona leihlo la gagwe le rurugile gannyane.) Ao! Nkareng mogwera, bjalo leihlo la gago lona le reng o ka re le rurugile?\\n NKARENG: (O a le swara.) Kgane le a bonala mogwera?\\n MAHLODI: Ee, Nkareng, kgane le itšeng?\\n NKARENG: (Ka dihlonyana.) Ke tša malapa, Mahlodi.\\n MAHLODI: Aowa Nkareng, o nyaka go mpotša gore Setongwane o go išitše letsogo?\\n NKARENG: Go no ba ka wona mokgwa wo mogwera.\\nMAHLODI: (O šišinya hlogo ka go Makala.) E le gore sebakwa e bileng ge le šala le išana le matsogo ka tsela ye?\\nNKARENG: Sebakwa ga se gona Mahlodi. Setongwane o ganne gore ka mo hwetša a bina le mosatšana yo mongwe wa direthiana tše ntsho gomme ge ke re ke a bolela a napa a nkgorogela.\\n MAHLODI: A ba be ba binela kae?\\nNKARENG: Gona kua ga ka mogwera. A o ra nna tšhuwana …!\\nMAHLODI: Eya, o swere ka mo go fišago mogwera.\\nNKARENG: Tše e sa le dinyane, Mahlodi. Gape monna yola o mpintšha ka leoto le tee.",
433
+ "grade": 12,
434
+ "category": "Reading comprehension"
435
+ },
436
+ {
437
+ "q": "Na setsopolwa se se ka bapalega sefaleng? Araba potšišo ye o lebeletše tše di latelago: Poledišano",
438
+ "a": "Poledišano ga se ye telele.",
439
+ "context": "BOTANKANE: (Bjala bo mo tsene hlogong.) Oo! ke a mo gopola. A ke re o ra yola o rego batho ba be ba re: 'Lehlanye o tšo gapa kgomo le namane, mola a tseba tlhaba e hlabantšha batho, e ba hlalanya, e hlakantšha hlogo?'\\nTHAKGOLE: Bjale o boletše ye kgolo ya go rona kgoro ye ya Thulare. Tše o di bolelago tše ke tša bona bagaditšong, bafefa le baferehli ba motse wo ka moka.\\nBOTANKANE: A di ye uwe hle, ke kwele mong wa ka, nka se sa boeletša hle.\\nTHAKGOLE: A wena mohlomphegi Lehlanye a yo morwago go bolelwago ka yena o mphatong ofe? A maitshwaro a yo morwago a sa go kgahla?\\nLEHLANYE: (O befetšwe, o nyamile, o gakanegile o bile o itoma leleme ge a bolela.) O ra … Tlhakolane … Tlhakolane o no ba mohlakola … fela o a katana ka ge a le mphatong wa bohlano lenyaga. Mo … mo … mo… la a na le lesomehlano la mengwaga.\\nBOTANKANE: Ga di tshwenye tšeo, tabakgolo ke go se be ga gagwe sekolong mola a godile e le monna. Gape ngwana wa lesomepedi la mengwaga mehleng yeno o mo mphatong wa boselela.\\nLEHLANYE: Banna ba gešo a re di tlogeleng, kgomo e wetšwa ke namane. Le nna ke seo se ntebanego. Bana ba lehono ba bona seo rena ba batala re sa se bonago goba re šiago go se bolela …",
440
+ "grade": 12,
441
+ "category": "Reading comprehension"
442
+ },
443
+ {
444
+ "q": "Ke sephetho sefe seo o bego o ka se tšea ge o be o le Nkareng? Tšweletša dintlha TŠE PEDI.",
445
+ "a": "Ke be nka mmega go ba gabo. Ke be nka mmega go badirelaleago. Ke be nka mmega maphodiseng/mo swariša. Ke be nka mo hlala",
446
+ "context": "NKARENG: Ke swerwe ke mokomane Mahlodi.\\n MAHLODI: O go thomile neng?\\n NKARENG: O nthomile maabane eupša ka no gapeletša go ya mošomong ka lehutšo la go re mohlomongwe o tlo ba kaone. Eupša ke itše go fihla mošomong wa gakala ka be ka gapeletšega go boela gae ka ge dingaka ka moka di be di tšhaišitše.\\n MAHLODI: Aowa ge o etšwa ngakeng mohlomongwe o tlo kaonafala. (O bona leihlo la gagwe le rurugile gannyane.) Ao! Nkareng mogwera, bjalo leihlo la gago lona le reng o ka re le rurugile?\\n NKARENG: (O a le swara.) Kgane le a bonala mogwera?\\n MAHLODI: Ee, Nkareng, kgane le itšeng?\\n NKARENG: (Ka dihlonyana.) Ke tša malapa, Mahlodi.\\n MAHLODI: Aowa Nkareng, o nyaka go mpotša gore Setongwane o go išitše letsogo?\\n NKARENG: Go no ba ka wona mokgwa wo mogwera.\\nMAHLODI: (O šišinya hlogo ka go Makala.) E le gore sebakwa e bileng ge le šala le išana le matsogo ka tsela ye?\\nNKARENG: Sebakwa ga se gona Mahlodi. Setongwane o ganne gore ka mo hwetša a bina le mosatšana yo mongwe wa direthiana tše ntsho gomme ge ke re ke a bolela a napa a nkgorogela.\\n MAHLODI: A ba be ba binela kae?\\nNKARENG: Gona kua ga ka mogwera. A o ra nna tšhuwana …!\\nMAHLODI: Eya, o swere ka mo go fišago mogwera.\\nNKARENG: Tše e sa le dinyane, Mahlodi. Gape monna yola o mpintšha ka leoto le tee.",
447
+ "grade": 12,
448
+ "category": "Reading comprehension"
449
+ },
450
+ {
451
+ "q": "Balela morago ka bo 25.\n625; 600; ________; ________; ________",
452
+ "a": "575; 550; 525",
453
+ "context": "",
454
+ "grade": 3,
455
+ "category": "Mathematics"
456
+ },
457
+ {
458
+ "q": "Hlaloša ka fao tšhelete ye ntši e ilego ya ntšha Nthati tseleng ka gona. Tšweletša dintlha TŠE PEDI.",
459
+ "a": "Nthati o ile a thoma go nwa mabjala. / Nthati o ile a reka diokobatši. / Nthati o ile a fa makgarebe tšhelete / Nthati o ile a ba le makgarebe a mantši. / Nthati o ile a ba le bagwera ba bantši.",
460
+ "context": "",
461
+ "grade": 12,
462
+ "category": "Reading comprehension"
463
+ },
464
+ {
465
+ "q": "Ngwala sekapalo sa makgolotharo masomesenyane seswai.",
466
+ "a": "398",
467
+ "context": "",
468
+ "grade": 3,
469
+ "category": "Mathematics"
470
+ },
471
+ {
472
+ "q": "Go ya ka tsebo ya gago ya tiragatšo ye ke barutiši bafe bao mafelelong ngwedi o ilego wa apogelwa ke maru?",
473
+ "a": "Namele. Theepe.",
474
+ "context": "BOTANKANE: (Bjala bo mo tsene hlogong.) Oo! ke a mo gopola. A ke re o ra yola o rego batho ba be ba re: 'Lehlanye o tšo gapa kgomo le namane, mola a tseba tlhaba e hlabantšha batho, e ba hlalanya, e hlakantšha hlogo?'\\nTHAKGOLE: Bjale o boletše ye kgolo ya go rona kgoro ye ya Thulare. Tše o di bolelago tše ke tša bona bagaditšong, bafefa le baferehli ba motse wo ka moka.\\nBOTANKANE: A di ye uwe hle, ke kwele mong wa ka, nka se sa boeletša hle.\\nTHAKGOLE: A wena mohlomphegi Lehlanye a yo morwago go bolelwago ka yena o mphatong ofe? A maitshwaro a yo morwago a sa go kgahla?\\nLEHLANYE: (O befetšwe, o nyamile, o gakanegile o bile o itoma leleme ge a bolela.) O ra … Tlhakolane … Tlhakolane o no ba mohlakola … fela o a katana ka ge a le mphatong wa bohlano lenyaga. Mo … mo … mo… la a na le lesomehlano la mengwaga.\\nBOTANKANE: Ga di tshwenye tšeo, tabakgolo ke go se be ga gagwe sekolong mola a godile e le monna. Gape ngwana wa lesomepedi la mengwaga mehleng yeno o mo mphatong wa boselela.\\nLEHLANYE: Banna ba gešo a re di tlogeleng, kgomo e wetšwa ke namane. Le nna ke seo se ntebanego. Bana ba lehono ba bona seo rena ba batala re sa se bonago goba re šiago go se bolela …",
475
+ "grade": 12,
476
+ "category": "Reading comprehension"
477
+ },
478
+ {
479
+ "q": "Ke maikutlo afe a a go aparelago mabapi le Boreledi yo a ganetšwago go ya sekolong? Fahlela ka dintlha TŠE PEDI.",
480
+ "a": "Ke a manyami. Motho yo mongwe le yo mongwe o na le tokelo ya go tsena sekolo. Ke nyamišwa ke gore Mantšha ga se a kgona go phethagatša tumo ya gagwe ya bophelo bjo bokaone ka lapeng la gagwe le mosadi wa gagwe wa serutegi. Ke nyamišwa ke ka fao Boreledi a rilego go phetha dithuto tša gagwe a fetogela monna wa gagwe.",
481
+ "context": "Ge mokgekolo le morwa ba be ba le gare ba šoga mogaga woo, kganthe Boreledi ya ba o tšere ka tsebe. O be a lemogile gore mokgekolo o gana nnang ya bosešane ge a eya sekolong. Seo se ile sa dira gore a nape a thome go mo lebelela ka ntaka ya leihlokhubedu. Lehloyo le ile la napa la tsoga, a se sa lebelela mokgekolo gabotse. Le dipolelo tša gona e be e dio ba tša go rapeletša. Kagišo o be a sa lemoga seo le gannyane. O be a sa lemoge ge go bolela ka tsela yela a napile a fehlile pitša ya ntwa.\\n\\nLe ge go be go le ka tsela yeo, Boreledi o ile a kwešiša gore taba ya Kagišo ga e mo leše di theogelago. Ke moo a ilego a re nanogi le semeetseng a bitša monnagwe. Ge a mmitša a ilale o be a tloga a fufula pefelo bokameetse ao a belago sebešong. Ka tsela yeo a bego a bela pefelo, sefahlego sa gagwe e be eke ke ka mafuri a roto. Ge e le botsana bjola bja maloba le maabane bo nyameletše.\\n\\n'Nke o mpotše mo wena Mantšha!' Gwa realo Boreledi mahlong a gagwe go lauma kgabo ya pefelo.\\n\\n'Ke go botše eng Boreledi?' A botšiša ka go realo mogala'Mantšha ebile a laetša boikokobetšo.\\n\\n'Le gona o mpotše therešo …'",
482
+ "grade": 12,
483
+ "category": "Reading comprehension"
484
+ },
485
+ {
486
+ "q": "Efa lebaka leo le dirilego gore Mmatshepho a feleletše a buša",
487
+ "a": "Go ile gwa hlokwa yo a ka tšeago setulo sa bogoši.",
488
+ "context": "Bana ba sebatakgomo sa mabala, le tla gopola gore maloba re tlogile mo re le batho ba ba yago go thuša bana ba lena kua ga mohu kgoši Ntweleng bjale go bušago ngwana wa lena, e lego Mmatshepho. Leeto e bile le lebotse, mohola wa itokišetšwa gwa hloka molato, eupša ya re ge go swanetše go ya go tšeega khudu ya marega yela mogologolo a rego e tsebja ke mmei wa yona, ya hlokega! Gore go eba ka mokgwa woo re ile ra tlaela ra tlalelwa ka tshwanelo, gomme seo lehono re le bileditšego sona ke gore bana ba lena ba re hlatlegelang e be moruswana ge o tshela lefao. Ke tšona tšeo lekgotla, ge eba go na le tše re di šiilego morago magagešo a tla nkgakolla.'\\n\\nO ile go dula fase a lebelela kua le kua eupša gwa se emelele motho. Gore go eba ka mokgwa woo go ile gwa emelela sebatakgomo ka noši, a re:\\n\\n'Banna ba gešo, ditaba di ka wona mokgwa woo monna wa seboledi a šetšego a hlamutše ka gona, gomme nnaena ga go se se ntshwenyago mo kadimong yeo. Go se tshwenyege ga ka ke gore ba e adimelwa go ya go feka maano ao ba a telekanyago, gomme ba tla re go kgotsofala gore e a gampa ba e buša.'",
489
+ "grade": 12,
490
+ "category": "Reading comprehension"
491
+ },
492
+ {
493
+ "q": "Efa lebaka leo le dirilego gore Mashudu a kitimele go nyala mosadi e sa le ka pela.",
494
+ "a": "Ke ka lebaka la gore o be a ipotša gore o nyala lekgowa.",
495
+ "context": "Mmagobona o be a sa na le dikgwedi tše tharo fela a le ka lebitleng la gagwe ge tatagobona, Mashudu Makhado, le Meisie Williams ba nyalana semmušo. Ba saenne gona moo setešeng sa maphodisa, moo bobedi ba kopanego gona, ba šomago gona. Meisie o ile a gana go fetola sefane le kereke. O ile a no hlomesetša sefane sa Makhado go maina a gagwe, a bitšwa Mdi Meisie Williams-Makhado. Kereke a gana go tsena ya Luthere, moo go bego go se Lekgowa le ka le tee goba motho wa Mmala le ka o tee. O ile a tšwela pele a tsena kereke ya gabo ya Dutch.\\n\\nYona e be e na le kgethologanyo ye kgolo. Kereke ya Bathobaso e be e bitšwa N.G. Kerk in Afrika. Le ge go le bjalo Bammala ba be ba e rata, ba rera ka Seburu. Morwa Makhado o ile a feleletša le yena a e tsena, e le setho se se tletšego. Taba yeo e ile ya mo thuša kudu le kua mošomong, ka ge bagolo ba bona ba Makgowa ka moka e be e le ditho tša kereke yeo.\\n\\nKa go nyala mosadi wa Lekhalate, Mashudu o be a ipona a le legodimong le lennyane. Bagwera ba gagwe ba be ba mo kwatša kudu ge ba re o nyetše Lekgowa.",
496
+ "grade": 12,
497
+ "category": "Reading comprehension"
498
+ },
499
+ {
500
+ "q": "Bontšha ka dintlha TŠE PEDI ka moo Mashudu a bego a hloriša Masindi ka gona go ya ka padi ye.",
501
+ "a": "Masindi o be a se a swanela go robala pele ga ge Mashudu a boa gae mašegogare. Masindi o be a swanetše go mmulela heke ge a fihla ka gae. Masindi o be a swanetše go apola Mashudu diputsu gomme a mo tlišetše masilipere. Masindi o be a swanetše go mo lebelela ge a eja go fihlela a fetša",
502
+ "context": "Mmagobona o be a sa na le dikgwedi tše tharo fela a le ka lebitleng la gagwe ge tatagobona, Mashudu Makhado, le Meisie Williams ba nyalana semmušo. Ba saenne gona moo setešeng sa maphodisa, moo bobedi ba kopanego gona, ba šomago gona. Meisie o ile a gana go fetola sefane le kereke. O ile a no hlomesetša sefane sa Makhado go maina a gagwe, a bitšwa Mdi Meisie Williams-Makhado. Kereke a gana go tsena ya Luthere, moo go bego go se Lekgowa le ka le tee goba motho wa Mmala le ka o tee. O ile a tšwela pele a tsena kereke ya gabo ya Dutch.\\n\\nYona e be e na le kgethologanyo ye kgolo. Kereke ya Bathobaso e be e bitšwa N.G. Kerk in Afrika. Le ge go le bjalo Bammala ba be ba e rata, ba rera ka Seburu. Morwa Makhado o ile a feleletša le yena a e tsena, e le setho se se tletšego. Taba yeo e ile ya mo thuša kudu le kua mošomong, ka ge bagolo ba bona ba Makgowa ka moka e be e le ditho tša kereke yeo.\\n\\nKa go nyala mosadi wa Lekhalate, Mashudu o be a ipona a le legodimong le lennyane. Bagwera ba gagwe ba be ba mo kwatša kudu ge ba re o nyetše Lekgowa.",
503
+ "grade": 12,
504
+ "category": "Reading comprehension"
505
+ },
506
+ {
507
+ "q": "Efa dilo TŠE PEDI tšeo di bego di direga phapošeng ya Nthati go ya ka temana ya 1.",
508
+ "a": "a) Go be go kwagala kutukutu! b) Ka nako go be go lla motho wa mosadi/sello sa mosadi.",
509
+ "context": "",
510
+ "grade": 12,
511
+ "category": "Reading comprehension"
512
+ },
513
+ {
514
+ "q": "Hlaloša polelo ya mongwadi ya go re: Ke tloga ke dutše godimo ga magala a mohwelere",
515
+ "a": "Ke a tlaišega/Ke a hlaka.",
516
+ "context": "NKARENG: Ke swerwe ke mokomane Mahlodi.\\n MAHLODI: O go thomile neng?\\n NKARENG: O nthomile maabane eupša ka no gapeletša go ya mošomong ka lehutšo la go re mohlomongwe o tlo ba kaone. Eupša ke itše go fihla mošomong wa gakala ka be ka gapeletšega go boela gae ka ge dingaka ka moka di be di tšhaišitše.\\n MAHLODI: Aowa ge o etšwa ngakeng mohlomongwe o tlo kaonafala. (O bona leihlo la gagwe le rurugile gannyane.) Ao! Nkareng mogwera, bjalo leihlo la gago lona le reng o ka re le rurugile?\\n NKARENG: (O a le swara.) Kgane le a bonala mogwera?\\n MAHLODI: Ee, Nkareng, kgane le itšeng?\\n NKARENG: (Ka dihlonyana.) Ke tša malapa, Mahlodi.\\n MAHLODI: Aowa Nkareng, o nyaka go mpotša gore Setongwane o go išitše letsogo?\\n NKARENG: Go no ba ka wona mokgwa wo mogwera.\\nMAHLODI: (O šišinya hlogo ka go Makala.) E le gore sebakwa e bileng ge le šala le išana le matsogo ka tsela ye?\\nNKARENG: Sebakwa ga se gona Mahlodi. Setongwane o ganne gore ka mo hwetša a bina le mosatšana yo mongwe wa direthiana tše ntsho gomme ge ke re ke a bolela a napa a nkgorogela.\\n MAHLODI: A ba be ba binela kae?\\nNKARENG: Gona kua ga ka mogwera. A o ra nna tšhuwana …!\\nMAHLODI: Eya, o swere ka mo go fišago mogwera.\\nNKARENG: Tše e sa le dinyane, Mahlodi. Gape monna yola o mpintšha ka leoto le tee.",
517
+ "grade": 12,
518
+ "category": "Reading comprehension"
519
+ },
520
+ {
521
+ "q": "Tsopola TŠE PEDI tša tše di latelago go laetša gore tikologo ya papadi ye ke ya sebjalebjale: Didirišwa",
522
+ "a": "‘Dipitša’. ‘Karatšhe’. ‘Lebati’. ‘Dipuku’.",
523
+ "context": "PULANE: (O kgaotša go ngwala o bolela a nnoši.) Hai, batho ba ba bjala ba dira lešata o a tseba. Ga ba tsebe gore nna ke nyaka go ngwala mošomo wo wa sekolo gore ke kgone go robala e sa le nako? Thekišo ye ya bjala mo gae e ntiriša mošomo wa sekolo ga boima ruri. (Setunyana) Eupša ke tlo dira bjang ka gore ntle le bjona ka mo gae re ka se kgone (O kgaoletšwa ke go bulega ga lebati gomme go tsena Setongwane.)\\nSETONGWANE: (A eme mojako.) Ao Pulane, ge o dutše ka mo moraleng a o ra gore batho bale ba rekišetšwe ke mang bjala ka kua karatšheng?\\nPULANE: (Ka boleta.) Ke sa ngwala mošomo wa sekolo, tate.\\nSETONGWANE: (Ka go kgathola.) Aowa Pulane, kgane sekolo se sa lena se tsenwa le bošego matšatšinyana a?\\nPULANE: Aowa, tate.\\nSETONGWANE: E le gore o hlwele o dirang mosegare ka gore sekolo se tšwa ka seripagare go tšwa go iri ya bobedi?\\nPULANE: A ke re sekolo se itše go tšwa ka thoma go swiela ka mo ntlong. Ke itše go fetša ka ya nokeng gomme ge ke boa ka thomana le dipitša.\\nSETONGWANE: O no dira sehlare sa ntšhirela, Pulane. Dilo tše o bolelago ka tšona di ka se go palediše go dira mošongwana wo wa gago. A ke re o feditše le go apea e sa le nako?\\nPULANE: Gona go bjalo …",
524
+ "grade": 12,
525
+ "category": "Reading comprehension"
526
+ },
527
+ {
528
+ "q": "Tsopola ditiro TŠE THARO tšeo banna ba lekgotla ba bego ba di dira go laetša go se iketle.",
529
+ "a": "Ba a edimola. / Ba a šurašura. / Ba iphophola mafatla. / Ba ikohla maledu. / Bangwe ba robetše/potuma.",
530
+ "context": "",
531
+ "grade": 12,
532
+ "category": "Reading comprehension"
533
+ },
534
+ {
535
+ "q": "Tikologo ya setsopolwa se ke ya sebjalebjale. Ngwala mohlala go tšwa setsopolweng se.",
536
+ "a": "Go bolelwa ka sekolo.",
537
+ "context": "Ge mokgekolo le morwa ba be ba le gare ba šoga mogaga woo, kganthe Boreledi ya ba o tšere ka tsebe. O be a lemogile gore mokgekolo o gana nnang ya bosešane ge a eya sekolong. Seo se ile sa dira gore a nape a thome go mo lebelela ka ntaka ya leihlokhubedu. Lehloyo le ile la napa la tsoga, a se sa lebelela mokgekolo gabotse. Le dipolelo tša gona e be e dio ba tša go rapeletša. Kagišo o be a sa lemoga seo le gannyane. O be a sa lemoge ge go bolela ka tsela yela a napile a fehlile pitša ya ntwa.\\n\\nLe ge go be go le ka tsela yeo, Boreledi o ile a kwešiša gore taba ya Kagišo ga e mo leše di theogelago. Ke moo a ilego a re nanogi le semeetseng a bitša monnagwe. Ge a mmitša a ilale o be a tloga a fufula pefelo bokameetse ao a belago sebešong. Ka tsela yeo a bego a bela pefelo, sefahlego sa gagwe e be eke ke ka mafuri a roto. Ge e le botsana bjola bja maloba le maabane bo nyameletše.\\n\\n'Nke o mpotše mo wena Mantšha!' Gwa realo Boreledi mahlong a gagwe go lauma kgabo ya pefelo.\\n\\n'Ke go botše eng Boreledi?' A botšiša ka go realo mogala'Mantšha ebile a laetša boikokobetšo.\\n\\n'Le gona o mpotše therešo …'",
538
+ "grade": 12,
539
+ "category": "Reading comprehension"
540
+ },
541
+ {
542
+ "q": "Lelatodi la “mosegare” ke eng? Lelatodi la “mosegare” ke ...",
543
+ "a": "bošego",
544
+ "context": "",
545
+ "grade": 2,
546
+ "category": "Reading comprehension"
547
+ }
548
+ ]
nso_gen_train.json ADDED
@@ -0,0 +1,562 @@
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1
+ [
2
+ {
3
+ "q": "Ge o be o le Matshedišo o be o tla dira eng ge o lemoga gore monna o fetogile? Tšweletša dintlha TŠE PEDI.",
4
+ "a": "Ke be ke tla ineela diokobatšing. Ke be ke tla ipolaya. Ke be ke tla nyakela monna wa ka moratišo. Ke be ke tla romela morwa wa ka go makgoloagwe.",
5
+ "context": "Monna yoo wa Boiketlo o be a nyetše mosadi yoo ka ngwana wa lesogana. Lona le be le tsebja ka la Mahlomola. E rile ge a se na go nyala Matshedišo ka lona, ya re ka morago ba ba le bana ba babedi. E be e le basetsana, ba tsebja ka la Mahlodi le Nthabiseng. Yoo Mahlodi e be e le yo mogolo go Nthabiseng. Leo e be e le lona lapa la Mathintha monna yo mošoro. Ke monna wa go hloka kwelobohloko. Ge e le mo e fo ba leleke la go goma marung. Ge e le dinama tšona o be a se natšo nke ge ba eja ba a mo uta, ya re ge ba feditše go ngwatha meratha ba mmitša.\\n\\nBjalo ka ge Matshedišo a be a se na polelo, o be a tloga a fapana le monna wa gagwe kudu. Mosadi yo mobotse wa botelele bja go lekanela o be a tloga a dumiša. Wa mmejana wa go lekanela. Ge e le meriri e be e le sethokgwa nke go ka tšwa phudufudu. Seo se bego se kgahliša kudu moo go yena, ke gore o be a se na polelo e telele go swana le monna wa gagwe.\\n\\nLe ge bophelo bo be bo sepela ka thelelo lapeng la Mathintha, o be a sa sware bana bao go swana.",
6
+ "grade": 12,
7
+ "category": "Reading comprehension"
8
+ },
9
+ {
10
+ "q": "Laetša tlhalošo ya tirišo ya mantšu a go tšwa setsopolweng se: matsaka",
11
+ "a": "Dijo e be e le tša maemo a godimo.",
12
+ "context": "Go tloga tšatši leo batswadi ka moka ba moo Tshakuma ba ile ba duma ge bana ba bona ba ka ba dingaka. Motho wa gona o be a šoma mengwaga ye meraro fela ya ba mohumi, a aga ntlo ya dithaelese, ya meetse ka ntlong le dintlwana tša go ithomela. Ge e le koloi yona o no ntšha yeo a e ratago ka lepokising. Nnete yona ke gore ngaka ge e nyaka koloi efe kapa efe o be a e fiwa ntle le dingangišano goba go lefa Peeletšo. Dikoloi tša go bitša kudu e be e le tša Majeremane, boBMW le boMercedes Benz. Lehono ke tšona fela moo gaMashudu. Ba go otlela tša Japane ba be ba di tlogetše kua kgole le ka gae. O be o ka re dikoloi tša go swana le TOYOTA, ISUZU, SENTRA, NISSAN, MAZDA ga di sa le gona.\\n\\nGe e le dijo e be e le ga mantšhaotlogele. Dikgomo go be go hlabilwe tše lesome, dinku le dipudi di be di ka fihla masome a mahlano. Dikgogo tšona go be go sa tsebe motho gore go hlabilwe tše kae. Dijo tša matsaka di be di apeilwe ke bašomedi ba hotela ya go tuma kudu go la Gauteng. Batho ba motse bona ba be ba apeile ka dipitša tša maotwana a mararo ka kua mafuri, ba ipshina ka magata …",
13
+ "grade": 12,
14
+ "category": "Reading comprehension"
15
+ },
16
+ {
17
+ "q": "Ka dintlha TŠE PEDI tšweletša ka fao maitshwaro a mabe a bana a ka amago batswadi ka gona.",
18
+ "a": "Batswadi ba ka swarwa ke bolwetši bja pelo ba hlokofala. / Batswadi ba ka ba le kgatelelo ya monagano, ba tšwa tseleng. / A iša serithi sa batswadi fase.",
19
+ "context": "",
20
+ "grade": 12,
21
+ "category": "Reading comprehension"
22
+ },
23
+ {
24
+ "q": "Ka dintlha TŠE PEDI, efa lebaka leo le dirago gore batswadi ba kua Tšhakhuma ba dume ge bana ba bona ba ka ba dingaka.",
25
+ "a": "Ge e le dingaka, ka morago ga mengwaga ye meraro ba šoma e ba bahumi. Ba aga dintlo tša dithaelese. Ba reka difatanaga tše mpsha tša maemo a godimo",
26
+ "context": "Go tloga tšatši leo batswadi ka moka ba moo Tshakuma ba ile ba duma ge bana ba bona ba ka ba dingaka. Motho wa gona o be a šoma mengwaga ye meraro fela ya ba mohumi, a aga ntlo ya dithaelese, ya meetse ka ntlong le dintlwana tša go ithomela. Ge e le koloi yona o no ntšha yeo a e ratago ka lepokising. Nnete yona ke gore ngaka ge e nyaka koloi efe kapa efe o be a e fiwa ntle le dingangišano goba go lefa Peeletšo. Dikoloi tša go bitša kudu e be e le tša Majeremane, boBMW le boMercedes Benz. Lehono ke tšona fela moo gaMashudu. Ba go otlela tša Japane ba be ba di tlogetše kua kgole le ka gae. O be o ka re dikoloi tša go swana le TOYOTA, ISUZU, SENTRA, NISSAN, MAZDA ga di sa le gona.\\n\\nGe e le dijo e be e le ga mantšhaotlogele. Dikgomo go be go hlabilwe tše lesome, dinku le dipudi di be di ka fihla masome a mahlano. Dikgogo tšona go be go sa tsebe motho gore go hlabilwe tše kae. Dijo tša matsaka di be di apeilwe ke bašomedi ba hotela ya go tuma kudu go la Gauteng. Batho ba motse bona ba be ba apeile ka dipitša tša maotwana a mararo ka kua mafuri, ba ipshina ka magata …",
27
+ "grade": 12,
28
+ "category": "Reading comprehension"
29
+ },
30
+ {
31
+ "q": "Ke moya ofe woo o fokago polelong ye: ' ''Nke o mpotše mo wena Mantšha!'' Gwa realo Boreledi mahlong a gagwe go lauma kgabo ya pefelo.' Fahlela karabo ya gago.",
32
+ "a": "Ke moya wa ntwa/ pefelo/lenyatšo. O bolela ka pefelo. O šomiša lentšu le 'wena' go bitša mogatšagwe, se se laetša lenyatšo.",
33
+ "context": "Ge mokgekolo le morwa ba be ba le gare ba šoga mogaga woo, kganthe Boreledi ya ba o tšere ka tsebe. O be a lemogile gore mokgekolo o gana nnang ya bosešane ge a eya sekolong. Seo se ile sa dira gore a nape a thome go mo lebelela ka ntaka ya leihlokhubedu. Lehloyo le ile la napa la tsoga, a se sa lebelela mokgekolo gabotse. Le dipolelo tša gona e be e dio ba tša go rapeletša. Kagišo o be a sa lemoga seo le gannyane. O be a sa lemoge ge go bolela ka tsela yela a napile a fehlile pitša ya ntwa.\\n\\nLe ge go be go le ka tsela yeo, Boreledi o ile a kwešiša gore taba ya Kagišo ga e mo leše di theogelago. Ke moo a ilego a re nanogi le semeetseng a bitša monnagwe. Ge a mmitša a ilale o be a tloga a fufula pefelo bokameetse ao a belago sebešong. Ka tsela yeo a bego a bela pefelo, sefahlego sa gagwe e be eke ke ka mafuri a roto. Ge e le botsana bjola bja maloba le maabane bo nyameletše.\\n\\n'Nke o mpotše mo wena Mantšha!' Gwa realo Boreledi mahlong a gagwe go lauma kgabo ya pefelo.\\n\\n'Ke go botše eng Boreledi?' A botšiša ka go realo mogala'Mantšha ebile a laetša boikokobetšo.\\n\\n'Le gona o mpotše therešo …'",
34
+ "grade": 12,
35
+ "category": "Reading comprehension"
36
+ },
37
+ {
38
+ "q": "Fetolela lefoko le 'Di na le dinko tše kgolo tša go hema oksitšene ye ntši' go letlago",
39
+ "a": "Di tla ba le dinko tše kgolo tša go hema oksitšene ye ntši.",
40
+ "context": "LEPOGO, PHOOFOLO YE ŠORO\\n\\nLepogo ke phoofolo ya lebelo go feta diphoofolo tše dingwe mo Afrika. E kitima lebelo la dikilometara tše 80 ka iri. Diphoofolo tše tona tša legoro le, di feta tša ditshatšana, ka go ba le dihlogo tše kgolo.\\n\\nDi na le dinko tše kgolo tša go hema oksitšene ye ntši. Mahlong a tšona go na le mmala wo moso wo o thušago tšhireletšong ya mahlasedi a letšatši. Phoofolo ye e kgona go dupelela sejo sa yona se le kgole.\\n\\nLepogo le na le mosela wa bosehla go swana le lefoka gomme mosela wo kua mafelelong o na le methalo ye meso. Mmala wa mosela wo o dira gore phoofolo ye e se bonale ka gare ga lefoka. Mosela wo o šoma bjalo ka sedupe gore le se timelele bana ba lona go le latelela ge go na le mabjang a matelele. Lepogo le re pele le ka hlasela le thoma ka go khukhunetša phoofolo. Ge le le kgauswi le ntšha lebelo la lona ka moka go ka leka go swara phoofolo gomme la tsema dinala molaleng wa yona go leka go e pshikološetša fase. Lepogo le tsebega ka go ba le bohlale ka ge e le ntwadumela.",
41
+ "grade": 12,
42
+ "category": "Reading comprehension"
43
+ },
44
+ {
45
+ "q": "Temaneng ya 2 laetša lehlathi leo le šomišitšwego o be o ngwale gore ke la mohuta mang.",
46
+ "a": "Mahlong/Kgole, lehlathifelo.",
47
+ "context": "LEPOGO, PHOOFOLO YE ŠORO\\n\\nLepogo ke phoofolo ya lebelo go feta diphoofolo tše dingwe mo Afrika. E kitima lebelo la dikilometara tše 80 ka iri. Diphoofolo tše tona tša legoro le, di feta tša ditshatšana, ka go ba le dihlogo tše kgolo.\\n\\nDi na le dinko tše kgolo tša go hema oksitšene ye ntši. Mahlong a tšona go na le mmala wo moso wo o thušago tšhireletšong ya mahlasedi a letšatši. Phoofolo ye e kgona go dupelela sejo sa yona se le kgole.\\n\\nLepogo le na le mosela wa bosehla go swana le lefoka gomme mosela wo kua mafelelong o na le methalo ye meso. Mmala wa mosela wo o dira gore phoofolo ye e se bonale ka gare ga lefoka. Mosela wo o šoma bjalo ka sedupe gore le se timelele bana ba lona go le latelela ge go na le mabjang a matelele. Lepogo le re pele le ka hlasela le thoma ka go khukhunetša phoofolo. Ge le le kgauswi le ntšha lebelo la lona ka moka go ka leka go swara phoofolo gomme la tsema dinala molaleng wa yona go leka go e pshikološetša fase. Lepogo le tsebega ka go ba le bohlale ka ge e le ntwadumela.",
48
+ "grade": 12,
49
+ "category": "Reading comprehension"
50
+ },
51
+ {
52
+ "q": "Setsopolwa se se tšea legato lefe la thulaganyo? Fahlela karabo ya gago.",
53
+ "a": "Kgodišo ya bothata/Phekgogo. Ditaba di fetolwa ke go bethwa ga Nkareng.",
54
+ "context": "NKARENG: Ke swerwe ke mokomane Mahlodi.\\n MAHLODI: O go thomile neng?\\n NKARENG: O nthomile maabane eupša ka no gapeletša go ya mošomong ka lehutšo la go re mohlomongwe o tlo ba kaone. Eupša ke itše go fihla mošomong wa gakala ka be ka gapeletšega go boela gae ka ge dingaka ka moka di be di tšhaišitše.\\n MAHLODI: Aowa ge o etšwa ngakeng mohlomongwe o tlo kaonafala. (O bona leihlo la gagwe le rurugile gannyane.) Ao! Nkareng mogwera, bjalo leihlo la gago lona le reng o ka re le rurugile?\\n NKARENG: (O a le swara.) Kgane le a bonala mogwera?\\n MAHLODI: Ee, Nkareng, kgane le itšeng?\\n NKARENG: (Ka dihlonyana.) Ke tša malapa, Mahlodi.\\n MAHLODI: Aowa Nkareng, o nyaka go mpotša gore Setongwane o go išitše letsogo?\\n NKARENG: Go no ba ka wona mokgwa wo mogwera.\\nMAHLODI: (O šišinya hlogo ka go Makala.) E le gore sebakwa e bileng ge le šala le išana le matsogo ka tsela ye?\\nNKARENG: Sebakwa ga se gona Mahlodi. Setongwane o ganne gore ka mo hwetša a bina le mosatšana yo mongwe wa direthiana tše ntsho gomme ge ke re ke a bolela a napa a nkgorogela.\\n MAHLODI: A ba be ba binela kae?\\nNKARENG: Gona kua ga ka mogwera. A o ra nna tšhuwana …!\\nMAHLODI: Eya, o swere ka mo go fišago mogwera.\\nNKARENG: Tše e sa le dinyane, Mahlodi. Gape monna yola o mpintšha ka leoto le tee.",
55
+ "grade": 12,
56
+ "category": "Reading comprehension"
57
+ },
58
+ {
59
+ "q": "Setsopolwa se se ka bapalega sefaleng. Laetša se o lebeletše tše di latelago: Poledišano",
60
+ "a": "Poledišano ga se ye telele.",
61
+ "context": "PULANE: (O kgaotša go ngwala o bolela a nnoši.) Hai, batho ba ba bjala ba dira lešata o a tseba. Ga ba tsebe gore nna ke nyaka go ngwala mošomo wo wa sekolo gore ke kgone go robala e sa le nako? Thekišo ye ya bjala mo gae e ntiriša mošomo wa sekolo ga boima ruri. (Setunyana) Eupša ke tlo dira bjang ka gore ntle le bjona ka mo gae re ka se kgone (O kgaoletšwa ke go bulega ga lebati gomme go tsena Setongwane.)\\nSETONGWANE: (A eme mojako.) Ao Pulane, ge o dutše ka mo moraleng a o ra gore batho bale ba rekišetšwe ke mang bjala ka kua karatšheng?\\nPULANE: (Ka boleta.) Ke sa ngwala mošomo wa sekolo, tate.\\nSETONGWANE: (Ka go kgathola.) Aowa Pulane, kgane sekolo se sa lena se tsenwa le bošego matšatšinyana a?\\nPULANE: Aowa, tate.\\nSETONGWANE: E le gore o hlwele o dirang mosegare ka gore sekolo se tšwa ka seripagare go tšwa go iri ya bobedi?\\nPULANE: A ke re sekolo se itše go tšwa ka thoma go swiela ka mo ntlong. Ke itše go fetša ka ya nokeng gomme ge ke boa ka thomana le dipitša.\\nSETONGWANE: O no dira sehlare sa ntšhirela, Pulane. Dilo tše o bolelago ka tšona di ka se go palediše go dira mošongwana wo wa gago. A ke re o feditše le go apea e sa le nako?\\nPULANE: Gona go bjalo …",
62
+ "grade": 12,
63
+ "category": "Reading comprehension"
64
+ },
65
+ {
66
+ "q": "Tsopola ka moo mongwadi a tšweleditšego mothalonako ka gona go tšwa lefokong la 1.",
67
+ "a": "Go tloga tšatši leo.' ",
68
+ "context": "Go tloga tšatši leo batswadi ka moka ba moo Tshakuma ba ile ba duma ge bana ba bona ba ka ba dingaka. Motho wa gona o be a šoma mengwaga ye meraro fela ya ba mohumi, a aga ntlo ya dithaelese, ya meetse ka ntlong le dintlwana tša go ithomela. Ge e le koloi yona o no ntšha yeo a e ratago ka lepokising. Nnete yona ke gore ngaka ge e nyaka koloi efe kapa efe o be a e fiwa ntle le dingangišano goba go lefa Peeletšo. Dikoloi tša go bitša kudu e be e le tša Majeremane, boBMW le boMercedes Benz. Lehono ke tšona fela moo gaMashudu. Ba go otlela tša Japane ba be ba di tlogetše kua kgole le ka gae. O be o ka re dikoloi tša go swana le TOYOTA, ISUZU, SENTRA, NISSAN, MAZDA ga di sa le gona.\\n\\nGe e le dijo e be e le ga mantšhaotlogele. Dikgomo go be go hlabilwe tše lesome, dinku le dipudi di be di ka fihla masome a mahlano. Dikgogo tšona go be go sa tsebe motho gore go hlabilwe tše kae. Dijo tša matsaka di be di apeilwe ke bašomedi ba hotela ya go tuma kudu go la Gauteng. Batho ba motse bona ba be ba apeile ka dipitša tša maotwana a mararo ka kua mafuri, ba ipshina ka magata …",
69
+ "grade": 12,
70
+ "category": "Reading comprehension"
71
+ },
72
+ {
73
+ "q": "Maikutlo a gago ke afe ge o theeleditše polelo ye: 'Se kwelelaneng ka mantšu magagešo, gobane le goka ntwa feela.' Fahlela karabo ya gago. ",
74
+ "a": "A lethabo - Seboledi se hlohleletša kwano le kagišano/khutšo setšhabeng.",
75
+ "context": "",
76
+ "grade": 12,
77
+ "category": "Reading comprehension"
78
+ },
79
+ {
80
+ "q": "Tsopola leswao la go laetša kgatelelo ya kgopolo temathetong ya 3.",
81
+ "a": "! (Leswao la makalo).",
82
+ "context": "Apola diaparo\\nRola dieta\\nO šale o le pshenene\\nO itokišetše leeto la sammaruri!\\n\\nGa go tsene lenyatšo lefaseng le,\\nGa go kokote lehufa lefelong le,\\nGa go gwante tshele lefelong le,\\nGa go tshetshethe maroga lefelong le.\\n\\nKe lefelo le lekgethwagadi!\\nRe tsena re hwidinya matsogo,\\nDithoto tša lefase morago re tlogetše,\\nKe lefelo la bodutu bja matšobatšoba.",
83
+ "grade": 12,
84
+ "category": "Reading comprehension"
85
+ },
86
+ {
87
+ "q": "Lefokong le le latelago tsopola sekapolelo o be o bolele mohuta wa sona. 'Mosela wo o šoma bjalo ka sedupe gore le se timelele bana ba lona ...'",
88
+ "a": "Bjalo ka sedupe. / Tshwantšhanyo.",
89
+ "context": "LEPOGO, PHOOFOLO YE ŠORO\\n\\nLepogo ke phoofolo ya lebelo go feta diphoofolo tše dingwe mo Afrika. E kitima lebelo la dikilometara tše 80 ka iri. Diphoofolo tše tona tša legoro le, di feta tša ditshatšana, ka go ba le dihlogo tše kgolo.\\n\\nDi na le dinko tše kgolo tša go hema oksitšene ye ntši. Mahlong a tšona go na le mmala wo moso wo o thušago tšhireletšong ya mahlasedi a letšatši. Phoofolo ye e kgona go dupelela sejo sa yona se le kgole.\\n\\nLepogo le na le mosela wa bosehla go swana le lefoka gomme mosela wo kua mafelelong o na le methalo ye meso. Mmala wa mosela wo o dira gore phoofolo ye e se bonale ka gare ga lefoka. Mosela wo o šoma bjalo ka sedupe gore le se timelele bana ba lona go le latelela ge go na le mabjang a matelele. Lepogo le re pele le ka hlasela le thoma ka go khukhunetša phoofolo. Ge le le kgauswi le ntšha lebelo la lona ka moka go ka leka go swara phoofolo gomme la tsema dinala molaleng wa yona go leka go e pshikološetša fase. Lepogo le tsebega ka go ba le bohlale ka ge e le ntwadumela.",
90
+ "grade": 12,
91
+ "category": "Reading comprehension"
92
+ },
93
+ {
94
+ "q": "Go reng batho ba be ba bitša Nelson Mandela ‘Tata’? Ke ka gore ...",
95
+ "a": "...o be a bitšwa tatago setšhaba, O be a rata batho, Tata e ra gore tate, goba karabo ye nngwe le ye nngwe ye e amogelegago.",
96
+ "context": "",
97
+ "grade": 3,
98
+ "category": "Reading comprehension"
99
+ },
100
+ {
101
+ "q": "Hlaloša dimelo tša baanegwa ba go ya ka dipolelo tša bona setsopolweng se. Boreledi",
102
+ "a": "Boreledi – O bogale.",
103
+ "context": "Ge mokgekolo le morwa ba be ba le gare ba šoga mogaga woo, kganthe Boreledi ya ba o tšere ka tsebe. O be a lemogile gore mokgekolo o gana nnang ya bosešane ge a eya sekolong. Seo se ile sa dira gore a nape a thome go mo lebelela ka ntaka ya leihlokhubedu. Lehloyo le ile la napa la tsoga, a se sa lebelela mokgekolo gabotse. Le dipolelo tša gona e be e dio ba tša go rapeletša. Kagišo o be a sa lemoga seo le gannyane. O be a sa lemoge ge go bolela ka tsela yela a napile a fehlile pitša ya ntwa.\\n\\nLe ge go be go le ka tsela yeo, Boreledi o ile a kwešiša gore taba ya Kagišo ga e mo leše di theogelago. Ke moo a ilego a re nanogi le semeetseng a bitša monnagwe. Ge a mmitša a ilale o be a tloga a fufula pefelo bokameetse ao a belago sebešong. Ka tsela yeo a bego a bela pefelo, sefahlego sa gagwe e be eke ke ka mafuri a roto. Ge e le botsana bjola bja maloba le maabane bo nyameletše.\\n\\n'Nke o mpotše mo wena Mantšha!' Gwa realo Boreledi mahlong a gagwe go lauma kgabo ya pefelo.\\n\\n'Ke go botše eng Boreledi?' A botšiša ka go realo mogala'Mantšha ebile a laetša boikokobetšo.\\n\\n'Le gona o mpotše therešo …'",
104
+ "grade": 12,
105
+ "category": "Reading comprehension"
106
+ },
107
+ {
108
+ "q": "Laetša lebaka leo le dirilego gore Namele a hudušwe sekolong sa gagwe.",
109
+ "a": "O bonwe molato wa nyalano/kgwerano le barutwana. Wa go lwa le morutwana. Go se latele melao yeo a šomago ka tlase ga yona.",
110
+ "context": "BOTANKANE: (Bjala bo mo tsene hlogong.) Oo! ke a mo gopola. A ke re o ra yola o rego batho ba be ba re: 'Lehlanye o tšo gapa kgomo le namane, mola a tseba tlhaba e hlabantšha batho, e ba hlalanya, e hlakantšha hlogo?'\\nTHAKGOLE: Bjale o boletše ye kgolo ya go rona kgoro ye ya Thulare. Tše o di bolelago tše ke tša bona bagaditšong, bafefa le baferehli ba motse wo ka moka.\\nBOTANKANE: A di ye uwe hle, ke kwele mong wa ka, nka se sa boeletša hle.\\nTHAKGOLE: A wena mohlomphegi Lehlanye a yo morwago go bolelwago ka yena o mphatong ofe? A maitshwaro a yo morwago a sa go kgahla?\\nLEHLANYE: (O befetšwe, o nyamile, o gakanegile o bile o itoma leleme ge a bolela.) O ra … Tlhakolane … Tlhakolane o no ba mohlakola … fela o a katana ka ge a le mphatong wa bohlano lenyaga. Mo … mo … mo… la a na le lesomehlano la mengwaga.\\nBOTANKANE: Ga di tshwenye tšeo, tabakgolo ke go se be ga gagwe sekolong mola a godile e le monna. Gape ngwana wa lesomepedi la mengwaga mehleng yeno o mo mphatong wa boselela.\\nLEHLANYE: Banna ba gešo a re di tlogeleng, kgomo e wetšwa ke namane. Le nna ke seo se ntebanego. Bana ba lehono ba bona seo rena ba batala re sa se bonago goba re šiago go se bolela …",
111
+ "grade": 12,
112
+ "category": "Reading comprehension"
113
+ },
114
+ {
115
+ "q": "Mma o abela bana ba 5 malekere a 20 ka go lekana. Naa ngwana yo mongwe le yo mongwe o tla hwetša malekere a makae?",
116
+ "a": "Ngwana yo mongwe le yo mongwe o tla hwetša malekere a 4.",
117
+ "context": "",
118
+ "grade": 2,
119
+ "category": "Mathematics"
120
+ },
121
+ {
122
+ "q": "Ge o be o le Mopresidente wa naga o be o ka dira eng ka batho bao ba rekišetšago bana ba dikolo diokobatši? Efa dintlha TŠE PEDI.",
123
+ "a": "Ke be nka dira gore maphodisa a nyakišiše sebo sa diokobatši. / Ke be nka dira gore barekiši ba swarwe ba ye kgolegong. / Ke be nka dira gore bagwebi ba fiwe kotlo ye boima.",
124
+ "context": "",
125
+ "grade": 12,
126
+ "category": "Reading comprehension"
127
+ },
128
+ {
129
+ "q": "Ngwala tswalano ya baanegwa ba ba latelago: Theepe le Namele",
130
+ "a": "Ke bašomimmogo.",
131
+ "context": "BOTANKANE: (Bjala bo mo tsene hlogong.) Oo! ke a mo gopola. A ke re o ra yola o rego batho ba be ba re: 'Lehlanye o tšo gapa kgomo le namane, mola a tseba tlhaba e hlabantšha batho, e ba hlalanya, e hlakantšha hlogo?'\\nTHAKGOLE: Bjale o boletše ye kgolo ya go rona kgoro ye ya Thulare. Tše o di bolelago tše ke tša bona bagaditšong, bafefa le baferehli ba motse wo ka moka.\\nBOTANKANE: A di ye uwe hle, ke kwele mong wa ka, nka se sa boeletša hle.\\nTHAKGOLE: A wena mohlomphegi Lehlanye a yo morwago go bolelwago ka yena o mphatong ofe? A maitshwaro a yo morwago a sa go kgahla?\\nLEHLANYE: (O befetšwe, o nyamile, o gakanegile o bile o itoma leleme ge a bolela.) O ra … Tlhakolane … Tlhakolane o no ba mohlakola … fela o a katana ka ge a le mphatong wa bohlano lenyaga. Mo … mo … mo… la a na le lesomehlano la mengwaga.\\nBOTANKANE: Ga di tshwenye tšeo, tabakgolo ke go se be ga gagwe sekolong mola a godile e le monna. Gape ngwana wa lesomepedi la mengwaga mehleng yeno o mo mphatong wa boselela.\\nLEHLANYE: Banna ba gešo a re di tlogeleng, kgomo e wetšwa ke namane. Le nna ke seo se ntebanego. Bana ba lehono ba bona seo rena ba batala re sa se bonago goba re šiago go se bolela …",
132
+ "grade": 12,
133
+ "category": "Reading comprehension"
134
+ },
135
+ {
136
+ "q": "Ka dintlha TŠE PEDI tšweletša sebopego sa Nthati go ya ka temana ya 2.",
137
+ "a": "a) E be e le lesogana la tsoro. b) Lesogana la go ema ka maoto. c) O be a na le sefahlego sa boreletšana. (TŠE PEDI fela).",
138
+ "context": "",
139
+ "grade": 12,
140
+ "category": "Reading comprehension"
141
+ },
142
+ {
143
+ "q": "Ngwala kakaretšo ya temana ya 1 ka dintlha TŠE PEDI.",
144
+ "a": "Bana bao e lego dingaka ba kgona go aga dintlo tša dikgoparara. Batho ba maemo a bongaka ba reka dikoloi ntle le peeletšo. Lenyalong go be go tletše difatanaga tša go bitša mašeleng a godimo.",
145
+ "context": "Go tloga tšatši leo batswadi ka moka ba moo Tshakuma ba ile ba duma ge bana ba bona ba ka ba dingaka. Motho wa gona o be a šoma mengwaga ye meraro fela ya ba mohumi, a aga ntlo ya dithaelese, ya meetse ka ntlong le dintlwana tša go ithomela. Ge e le koloi yona o no ntšha yeo a e ratago ka lepokising. Nnete yona ke gore ngaka ge e nyaka koloi efe kapa efe o be a e fiwa ntle le dingangišano goba go lefa Peeletšo. Dikoloi tša go bitša kudu e be e le tša Majeremane, boBMW le boMercedes Benz. Lehono ke tšona fela moo gaMashudu. Ba go otlela tša Japane ba be ba di tlogetše kua kgole le ka gae. O be o ka re dikoloi tša go swana le TOYOTA, ISUZU, SENTRA, NISSAN, MAZDA ga di sa le gona.\\n\\nGe e le dijo e be e le ga mantšhaotlogele. Dikgomo go be go hlabilwe tše lesome, dinku le dipudi di be di ka fihla masome a mahlano. Dikgogo tšona go be go sa tsebe motho gore go hlabilwe tše kae. Dijo tša matsaka di be di apeilwe ke bašomedi ba hotela ya go tuma kudu go la Gauteng. Batho ba motse bona ba be ba apeile ka dipitša tša maotwana a mararo ka kua mafuri, ba ipshina ka magata …",
146
+ "grade": 12,
147
+ "category": "Reading comprehension"
148
+ },
149
+ {
150
+ "q": "Thoma go ngwala ka mantšu a filwego. Thato o ya sekolong Maabane..........",
151
+ "a": "Maabane Thato o ile sekolong. / Maabane Thato o be a ile sekolong.",
152
+ "context": "",
153
+ "grade": 2,
154
+ "category": "Reading comprehension"
155
+ },
156
+ {
157
+ "q": "Akanya ka dintlha TŠE PEDI seo se ka go direga Motsemollakoma ge batho ba etla ka bontši.",
158
+ "a": "Bosenyi bo ka ata. Batho ba ka tšhilafatša naga. Mešomo e ka hlokega. Malwetši a mehutahuta a ka ata/phulega.",
159
+ "context": "MOTSEMOLLAKOMA – NS PULENG\\n\\nBa tlile ka diphatšamaru le maselawatle,\\nBangwe dinao tša ba kuka tša ba goroša.\\nBa tlile ka dikoloyana le difatanaga,\\nBangwe ka metsekedi le ditimela,\\nBa tshetše matsha le mawatle ba rutha,\\nBa nanoga ka matši le dithokgwa,\\nBa namela meboto le meedi ka tshepo;\\nGo bona lehutšo le kaaka legonono.\\n\\nBa tšwa khutlonne tša lefase,\\nMebotong ya khutšo ya boTranskei,\\nBa tšwa Taung gaMoletsane Lesotho,\\nBangwe masoding a bofanego a Batswana;\\nBa tšwa boZambezi ba tshetše Limpopo,\\nBa tlile ka diketekete tša diketekete,\\nBa tšwa boPotokise Bodikela bja Afrika,\\nBangwe gae gaSekhukhune le gaMphahlele,\\nLe kua Swatseng bangwe ba phutše.\\n\\nBa tlile ka ditlhologelo tša mehuta,\\nBangwe ba šikere, bangwe ba ikgonere;\\nBa kgabile mafulomatala Motsemollakoma,\\nBa phaletše nak'a phala e llile,\\nBa tlogetše dirathana gae le diputswa.\\nTshepo ke go hwetša dilatšatlalakgang.",
160
+ "grade": 12,
161
+ "category": "Reading comprehension"
162
+ },
163
+ {
164
+ "q": "Na ke legato lefe la thulaganyo leo le tšweletšwago mo setsopolweng se?",
165
+ "a": "Tharollo ya bothata/Khunollo ya lehuto/Tlemollo ya lehuto.",
166
+ "context": "Go tloga tšatši leo batswadi ka moka ba moo Tshakuma ba ile ba duma ge bana ba bona ba ka ba dingaka. Motho wa gona o be a šoma mengwaga ye meraro fela ya ba mohumi, a aga ntlo ya dithaelese, ya meetse ka ntlong le dintlwana tša go ithomela. Ge e le koloi yona o no ntšha yeo a e ratago ka lepokising. Nnete yona ke gore ngaka ge e nyaka koloi efe kapa efe o be a e fiwa ntle le dingangišano goba go lefa Peeletšo. Dikoloi tša go bitša kudu e be e le tša Majeremane, boBMW le boMercedes Benz. Lehono ke tšona fela moo gaMashudu. Ba go otlela tša Japane ba be ba di tlogetše kua kgole le ka gae. O be o ka re dikoloi tša go swana le TOYOTA, ISUZU, SENTRA, NISSAN, MAZDA ga di sa le gona.\\n\\nGe e le dijo e be e le ga mantšhaotlogele. Dikgomo go be go hlabilwe tše lesome, dinku le dipudi di be di ka fihla masome a mahlano. Dikgogo tšona go be go sa tsebe motho gore go hlabilwe tše kae. Dijo tša matsaka di be di apeilwe ke bašomedi ba hotela ya go tuma kudu go la Gauteng. Batho ba motse bona ba be ba apeile ka dipitša tša maotwana a mararo ka kua mafuri, ba ipshina ka magata …",
167
+ "grade": 12,
168
+ "category": "Reading comprehension"
169
+ },
170
+ {
171
+ "q": "Ka dintlha TŠE PEDI, TŠE PEDI ngwala phapano ya Mathintha le Matshedišo go tšwa setsopolweng se.",
172
+ "a": "Matshedi��o - Ke mosadi yo boleta. Ga a na polelo ye ntši.\\n\\nMathintha. Ke monna yo šoro. O bolela kudu.",
173
+ "context": "Monna yoo wa Boiketlo o be a nyetše mosadi yoo ka ngwana wa lesogana. Lona le be le tsebja ka la Mahlomola. E rile ge a se na go nyala Matshedišo ka lona, ya re ka morago ba ba le bana ba babedi. E be e le basetsana, ba tsebja ka la Mahlodi le Nthabiseng. Yoo Mahlodi e be e le yo mogolo go Nthabiseng. Leo e be e le lona lapa la Mathintha monna yo mošoro. Ke monna wa go hloka kwelobohloko. Ge e le mo e fo ba leleke la go goma marung. Ge e le dinama tšona o be a se natšo nke ge ba eja ba a mo uta, ya re ge ba feditše go ngwatha meratha ba mmitša.\\n\\nBjalo ka ge Matshedišo a be a se na polelo, o be a tloga a fapana le monna wa gagwe kudu. Mosadi yo mobotse wa botelele bja go lekanela o be a tloga a dumiša. Wa mmejana wa go lekanela. Ge e le meriri e be e le sethokgwa nke go ka tšwa phudufudu. Seo se bego se kgahliša kudu moo go yena, ke gore o be a se na polelo e telele go swana le monna wa gagwe.\\n\\nLe ge bophelo bo be bo sepela ka thelelo lapeng la Mathintha, o be a sa sware bana bao go swana.",
174
+ "grade": 12,
175
+ "category": "Reading comprehension"
176
+ },
177
+ {
178
+ "q": "Ngwala polelo yeo e laetšago gore o hlokofetše go tšwa lefokong le: 'Mmagobona o be a sa na le dikgwedi tše tharo fela a le ka lebitleng.'",
179
+ "a": "A le ka lebitleng.",
180
+ "context": "Mmagobona o be a sa na le dikgwedi tše tharo fela a le ka lebitleng la gagwe ge tatagobona, Mashudu Makhado, le Meisie Williams ba nyalana semmušo. Ba saenne gona moo setešeng sa maphodisa, moo bobedi ba kopanego gona, ba šomago gona. Meisie o ile a gana go fetola sefane le kereke. O ile a no hlomesetša sefane sa Makhado go maina a gagwe, a bitšwa Mdi Meisie Williams-Makhado. Kereke a gana go tsena ya Luthere, moo go bego go se Lekgowa le ka le tee goba motho wa Mmala le ka o tee. O ile a tšwela pele a tsena kereke ya gabo ya Dutch.\\n\\nYona e be e na le kgethologanyo ye kgolo. Kereke ya Bathobaso e be e bitšwa N.G. Kerk in Afrika. Le ge go le bjalo Bammala ba be ba e rata, ba rera ka Seburu. Morwa Makhado o ile a feleletša le yena a e tsena, e le setho se se tletšego. Taba yeo e ile ya mo thuša kudu le kua mošomong, ka ge bagolo ba bona ba Makgowa ka moka e be e le ditho tša kereke yeo.\\n\\nKa go nyala mosadi wa Lekhalate, Mashudu o be a ipona a le legodimong le lennyane. Bagwera ba gagwe ba be ba mo kwatša kudu ge ba re o nyetše Lekgowa.",
181
+ "grade": 12,
182
+ "category": "Reading comprehension"
183
+ },
184
+ {
185
+ "q": "Fetolela lefoko le 'Di na le dinko tše kgolo tša go hema oksitšene ye ntši' go lephethi",
186
+ "a": "Di bile le dinko tše kgolo tša go hema oksitšene ye ntši. ",
187
+ "context": "LEPOGO, PHOOFOLO YE ŠORO\\n\\nLepogo ke phoofolo ya lebelo go feta diphoofolo tše dingwe mo Afrika. E kitima lebelo la dikilometara tše 80 ka iri. Diphoofolo tše tona tša legoro le, di feta tša ditshatšana, ka go ba le dihlogo tše kgolo.\\n\\nDi na le dinko tše kgolo tša go hema oksitšene ye ntši. Mahlong a tšona go na le mmala wo moso wo o thušago tšhireletšong ya mahlasedi a letšatši. Phoofolo ye e kgona go dupelela sejo sa yona se le kgole.\\n\\nLepogo le na le mosela wa bosehla go swana le lefoka gomme mosela wo kua mafelelong o na le methalo ye meso. Mmala wa mosela wo o dira gore phoofolo ye e se bonale ka gare ga lefoka. Mosela wo o šoma bjalo ka sedupe gore le se timelele bana ba lona go le latelela ge go na le mabjang a matelele. Lepogo le re pele le ka hlasela le thoma ka go khukhunetša phoofolo. Ge le le kgauswi le ntšha lebelo la lona ka moka go ka leka go swara phoofolo gomme la tsema dinala molaleng wa yona go leka go e pshikološetša fase. Lepogo le tsebega ka go ba le bohlale ka ge e le ntwadumela.",
188
+ "grade": 12,
189
+ "category": "Reading comprehension"
190
+ },
191
+ {
192
+ "q": "Hlaloša mebolelwana ye e latelago: go phula diphiri.",
193
+ "a": "Go utolla ditaba.",
194
+ "context": "BOTANKANE: (Bjala bo mo tsene hlogong.) Oo! ke a mo gopola. A ke re o ra yola o rego batho ba be ba re: 'Lehlanye o tšo gapa kgomo le namane, mola a tseba tlhaba e hlabantšha batho, e ba hlalanya, e hlakantšha hlogo?'\\nTHAKGOLE: Bjale o boletše ye kgolo ya go rona kgoro ye ya Thulare. Tše o di bolelago tše ke tša bona bagaditšong, bafefa le baferehli ba motse wo ka moka.\\nBOTANKANE: A di ye uwe hle, ke kwele mong wa ka, nka se sa boeletša hle.\\nTHAKGOLE: A wena mohlomphegi Lehlanye a yo morwago go bolelwago ka yena o mphatong ofe? A maitshwaro a yo morwago a sa go kgahla?\\nLEHLANYE: (O befetšwe, o nyamile, o gakanegile o bile o itoma leleme ge a bolela.) O ra … Tlhakolane … Tlhakolane o no ba mohlakola … fela o a katana ka ge a le mphatong wa bohlano lenyaga. Mo … mo … mo… la a na le lesomehlano la mengwaga.\\nBOTANKANE: Ga di tshwenye tšeo, tabakgolo ke go se be ga gagwe sekolong mola a godile e le monna. Gape ngwana wa lesomepedi la mengwaga mehleng yeno o mo mphatong wa boselela.\\nLEHLANYE: Banna ba gešo a re di tlogeleng, kgomo e wetšwa ke namane. Le nna ke seo se ntebanego. Bana ba lehono ba bona seo rena ba batala re sa se bonago goba re šiago go se bolela …",
195
+ "grade": 12,
196
+ "category": "Reading comprehension"
197
+ },
198
+ {
199
+ "q": "Ge o be o le hlogo ya sekolo ke sephetho sefe seo o bego o ka se tšea ka morutiši wa go lwa le bana ba sekolo?",
200
+ "a": "Ke be nka mmega go ba Lekgotlataolo la Sekolo. Ke be ke tla mmega go mohlahlobi wa dikolo le go ba Kgoro ya Thuto.",
201
+ "context": "BOTANKANE: (Bjala bo mo tsene hlogong.) Oo! ke a mo gopola. A ke re o ra yola o rego batho ba be ba re: 'Lehlanye o tšo gapa kgomo le namane, mola a tseba tlhaba e hlabantšha batho, e ba hlalanya, e hlakantšha hlogo?'\\nTHAKGOLE: Bjale o boletše ye kgolo ya go rona kgoro ye ya Thulare. Tše o di bolelago tše ke tša bona bagaditšong, bafefa le baferehli ba motse wo ka moka.\\nBOTANKANE: A di ye uwe hle, ke kwele mong wa ka, nka se sa boeletša hle.\\nTHAKGOLE: A wena mohlomphegi Lehlanye a yo morwago go bolelwago ka yena o mphatong ofe? A maitshwaro a yo morwago a sa go kgahla?\\nLEHLANYE: (O befetšwe, o nyamile, o gakanegile o bile o itoma leleme ge a bolela.) O ra … Tlhakolane … Tlhakolane o no ba mohlakola … fela o a katana ka ge a le mphatong wa bohlano lenyaga. Mo … mo … mo… la a na le lesomehlano la mengwaga.\\nBOTANKANE: Ga di tshwenye tšeo, tabakgolo ke go se be ga gagwe sekolong mola a godile e le monna. Gape ngwana wa lesomepedi la mengwaga mehleng yeno o mo mphatong wa boselela.\\nLEHLANYE: Banna ba gešo a re di tlogeleng, kgomo e wetšwa ke namane. Le nna ke seo se ntebanego. Bana ba lehono ba bona seo rena ba batala re sa se bonago goba re šiago go se bolela …",
202
+ "grade": 12,
203
+ "category": "Reading comprehension"
204
+ },
205
+ {
206
+ "q": "Akanya ka dintlha TŠE PEDI seo se ka diragalelago Mashudu ge a be a ka gapeletša Meisie go fetoša sefane.",
207
+ "a": "Meisie o be a ka mo hlala. Meisie o be a ka phela a se a thaba bophelo bja gagwe ka moka. Ba be ba ka se phedišane gabotse.",
208
+ "context": "Mmagobona o be a sa na le dikgwedi tše tharo fela a le ka lebitleng la gagwe ge tatagobona, Mashudu Makhado, le Meisie Williams ba nyalana semmušo. Ba saenne gona moo setešeng sa maphodisa, moo bobedi ba kopanego gona, ba šomago gona. Meisie o ile a gana go fetola sefane le kereke. O ile a no hlomesetša sefane sa Makhado go maina a gagwe, a bitšwa Mdi Meisie Williams-Makhado. Kereke a gana go tsena ya Luthere, moo go bego go se Lekgowa le ka le tee goba motho wa Mmala le ka o tee. O ile a tšwela pele a tsena kereke ya gabo ya Dutch.\\n\\nYona e be e na le kgethologanyo ye kgolo. Kereke ya Bathobaso e be e bitšwa N.G. Kerk in Afrika. Le ge go le bjalo Bammala ba be ba e rata, ba rera ka Seburu. Morwa Makhado o ile a feleletša le yena a e tsena, e le setho se se tletšego. Taba yeo e ile ya mo thuša kudu le kua mošomong, ka ge bagolo ba bona ba Makgowa ka moka e be e le ditho tša kereke yeo.\\n\\nKa go nyala mosadi wa Lekhalate, Mashudu o be a ipona a le legodimong le lennyane. Bagwera ba gagwe ba be ba mo kwatša kudu ge ba re o nyetše Lekgowa.",
209
+ "grade": 12,
210
+ "category": "Reading comprehension"
211
+ },
212
+ {
213
+ "q": "Ahlaahla maikutlo ao a bego a ka aparela Mashudu ge Meisie a be a ka gana a mo nyala. Fahlela karabo ya gago.",
214
+ "a": "A manyami - A ka nyamišwa ke ge a be a thabetše go nyala mosadi Wammala.",
215
+ "context": "Mmagobona o be a sa na le dikgwedi tše tharo fela a le ka lebitleng la gagwe ge tatagobona, Mashudu Makhado, le Meisie Williams ba nyalana semmušo. Ba saenne gona moo setešeng sa maphodisa, moo bobedi ba kopanego gona, ba šomago gona. Meisie o ile a gana go fetola sefane le kereke. O ile a no hlomesetša sefane sa Makhado go maina a gagwe, a bitšwa Mdi Meisie Williams-Makhado. Kereke a gana go tsena ya Luthere, moo go bego go se Lekgowa le ka le tee goba motho wa Mmala le ka o tee. O ile a tšwela pele a tsena kereke ya gabo ya Dutch.\\n\\nYona e be e na le kgethologanyo ye kgolo. Kereke ya Bathobaso e be e bitšwa N.G. Kerk in Afrika. Le ge go le bjalo Bammala ba be ba e rata, ba rera ka Seburu. Morwa Makhado o ile a feleletša le yena a e tsena, e le setho se se tletšego. Taba yeo e ile ya mo thuša kudu le kua mošomong, ka ge bagolo ba bona ba Makgowa ka moka e be e le ditho tša kereke yeo.\\n\\nKa go nyala mosadi wa Lekhalate, Mashudu o be a ipona a le legodimong le lennyane. Bagwera ba gagwe ba be ba mo kwatša kudu ge ba re o nyetše Lekgowa.",
216
+ "grade": 12,
217
+ "category": "Reading comprehension"
218
+ },
219
+ {
220
+ "q": "Thulano ye e tšwelelago mo setsopolweng se ke ya ka ntle.Tsopola ntlha E TEE.",
221
+ "a": "Namele o itia Tlhakolane nko tše ka ntahle.",
222
+ "context": "BOTANKANE: (Bjala bo mo tsene hlogong.) Oo! ke a mo gopola. A ke re o ra yola o rego batho ba be ba re: 'Lehlanye o tšo gapa kgomo le namane, mola a tseba tlhaba e hlabantšha batho, e ba hlalanya, e hlakantšha hlogo?'\\nTHAKGOLE: Bjale o boletše ye kgolo ya go rona kgoro ye ya Thulare. Tše o di bolelago tše ke tša bona bagaditšong, bafefa le baferehli ba motse wo ka moka.\\nBOTANKANE: A di ye uwe hle, ke kwele mong wa ka, nka se sa boeletša hle.\\nTHAKGOLE: A wena mohlomphegi Lehlanye a yo morwago go bolelwago ka yena o mphatong ofe? A maitshwaro a yo morwago a sa go kgahla?\\nLEHLANYE: (O befetšwe, o nyamile, o gakanegile o bile o itoma leleme ge a bolela.) O ra … Tlhakolane … Tlhakolane o no ba mohlakola … fela o a katana ka ge a le mphatong wa bohlano lenyaga. Mo … mo … mo… la a na le lesomehlano la mengwaga.\\nBOTANKANE: Ga di tshwenye tšeo, tabakgolo ke go se be ga gagwe sekolong mola a godile e le monna. Gape ngwana wa lesomepedi la mengwaga mehleng yeno o mo mphatong wa boselela.\\nLEHLANYE: Banna ba gešo a re di tlogeleng, kgomo e wetšwa ke namane. Le nna ke seo se ntebanego. Bana ba lehono ba bona seo rena ba batala re sa se bonago goba re šiago go se bolela …",
223
+ "grade": 12,
224
+ "category": "Reading comprehension"
225
+ },
226
+ {
227
+ "q": "Hlaloša ka dintlha TŠE PEDI semelo sa Mashudu ge mongwadi a re: 'Ka go nyala mosadi wa Lekhalate, Mashudu o be a ipona a le legodimong le le nnyane.'",
228
+ "a": "Ke mponeng ka go nyala mosadi wa Wammala. O rata maemo ka gore go rerwa ka polelo ya Seburu ka kerekeng/Go tsena Kereke ya Makgowa o bona e le letsaka.",
229
+ "context": "Mmagobona o be a sa na le dikgwedi tše tharo fela a le ka lebitleng la gagwe ge tatagobona, Mashudu Makhado, le Meisie Williams ba nyalana semmušo. Ba saenne gona moo setešeng sa maphodisa, moo bobedi ba kopanego gona, ba šomago gona. Meisie o ile a gana go fetola sefane le kereke. O ile a no hlomesetša sefane sa Makhado go maina a gagwe, a bitšwa Mdi Meisie Williams-Makhado. Kereke a gana go tsena ya Luthere, moo go bego go se Lekgowa le ka le tee goba motho wa Mmala le ka o tee. O ile a tšwela pele a tsena kereke ya gabo ya Dutch.\\n\\nYona e be e na le kgethologanyo ye kgolo. Kereke ya Bathobaso e be e bitšwa N.G. Kerk in Afrika. Le ge go le bjalo Bammala ba be ba e rata, ba rera ka Seburu. Morwa Makhado o ile a feleletša le yena a e tsena, e le setho se se tletšego. Taba yeo e ile ya mo thuša kudu le kua mošomong, ka ge bagolo ba bona ba Makgowa ka moka e be e le ditho tša kereke yeo.\\n\\nKa go nyala mosadi wa Lekhalate, Mashudu o be a ipona a le legodimong le lennyane. Bagwera ba gagwe ba be ba mo kwatša kudu ge ba re o nyetše Lekgowa.",
230
+ "grade": 12,
231
+ "category": "Reading comprehension"
232
+ },
233
+ {
234
+ "q": "Tebogo o sega khekhe ka dikgetlo tše 9 tša go lekana gomme a e abela bana ba 3 ka go lekana. Naa ngwana yo mongwe le yo mongwe o hwetša dikgetlo tše kae?",
235
+ "a": "Ngwana yo mongwe le yo mongwe o hwetša dikgetlo tše 3/tharo go dikgetlo tše 9 tša go lekana.",
236
+ "context": "",
237
+ "grade": 3,
238
+ "category": "Mathematics"
239
+ },
240
+ {
241
+ "q": "Ngwala tswalano ya baanegwa ba ba latelago: Lehlanye le Tlhakolane",
242
+ "a": "Ke tate le morwa.",
243
+ "context": "BOTANKANE: (Bjala bo mo tsene hlogong.) Oo! ke a mo gopola. A ke re o ra yola o rego batho ba be ba re: 'Lehlanye o tšo gapa kgomo le namane, mola a tseba tlhaba e hlabantšha batho, e ba hlalanya, e hlakantšha hlogo?'\\nTHAKGOLE: Bjale o boletše ye kgolo ya go rona kgoro ye ya Thulare. Tše o di bolelago tše ke tša bona bagaditšong, bafefa le baferehli ba motse wo ka moka.\\nBOTANKANE: A di ye uwe hle, ke kwele mong wa ka, nka se sa boeletša hle.\\nTHAKGOLE: A wena mohlomphegi Lehlanye a yo morwago go bolelwago ka yena o mphatong ofe? A maitshwaro a yo morwago a sa go kgahla?\\nLEHLANYE: (O befetšwe, o nyamile, o gakanegile o bile o itoma leleme ge a bolela.) O ra … Tlhakolane … Tlhakolane o no ba mohlakola … fela o a katana ka ge a le mphatong wa bohlano lenyaga. Mo … mo … mo… la a na le lesomehlano la mengwaga.\\nBOTANKANE: Ga di tshwenye tšeo, tabakgolo ke go se be ga gagwe sekolong mola a godile e le monna. Gape ngwana wa lesomepedi la mengwaga mehleng yeno o mo mphatong wa boselela.\\nLEHLANYE: Banna ba gešo a re di tlogeleng, kgomo e wetšwa ke namane. Le nna ke seo se ntebanego. Bana ba lehono ba bona seo rena ba batala re sa se bonago goba re šiago go se bolela …",
244
+ "grade": 12,
245
+ "category": "Reading comprehension"
246
+ },
247
+ {
248
+ "q": "Go tšwa temaneng ya 2 tsopola mebolelwana yeo e tšweletšago gore Nthati o be a rata basadi kudu.",
249
+ "a": "a) O be a sa fetwe ke thetho. b)Ke nka ja mo nka nona.",
250
+ "context": "",
251
+ "grade": 12,
252
+ "category": "Reading comprehension"
253
+ },
254
+ {
255
+ "q": "Efa mabaka A MABEDI go tšwa polelonošing ya Pulane ao a mo paledišago go bala.",
256
+ "a": "Lešata la bao ba tlilego go nwa bjala. Thekišo ya bjala.",
257
+ "context": "PULANE: (O kgaotša go ngwala o bolela a nnoši.) Hai, batho ba ba bjala ba dira lešata o a tseba. Ga ba tsebe gore nna ke nyaka go ngwala mošomo wo wa sekolo gore ke kgone go robala e sa le nako? Thekišo ye ya bjala mo gae e ntiriša mošomo wa sekolo ga boima ruri. (Setunyana) Eupša ke tlo dira bjang ka gore ntle le bjona ka mo gae re ka se kgone (O kgaoletšwa ke go bulega ga lebati gomme go tsena Setongwane.)\\nSETONGWANE: (A eme mojako.) Ao Pulane, ge o dutše ka mo moraleng a o ra gore batho bale ba rekišetšwe ke mang bjala ka kua karatšheng?\\nPULANE: (Ka boleta.) Ke sa ngwala mošomo wa sekolo, tate.\\nSETONGWANE: (Ka go kgathola.) Aowa Pulane, kgane sekolo se sa lena se tsenwa le bošego matšatšinyana a?\\nPULANE: Aowa, tate.\\nSETONGWANE: E le gore o hlwele o dirang mosegare ka gore sekolo se tšwa ka seripagare go tšwa go iri ya bobedi?\\nPULANE: A ke re sekolo se itše go tšwa ka thoma go swiela ka mo ntlong. Ke itše go fetša ka ya nokeng gomme ge ke boa ka thomana le dipitša.\\nSETONGWANE: O no dira sehlare sa ntšhirela, Pulane. Dilo tše o bolelago ka tšona di ka se go palediše go dira mošongwana wo wa gago. A ke re o feditše le go apea e sa le nako?\\nPULANE: Gona go bjalo …",
258
+ "grade": 12,
259
+ "category": "Reading comprehension"
260
+ },
261
+ {
262
+ "q": "Mandela o be a swaretšwe eng? Mandela o be a swaretšwe ...",
263
+ "a": "... Nelson Mandela/Tata o lwetše tokologo ya MaAfrika Borwa ka moka, ba be ba mmona bjale ka motho wa go tshwenya, goba karabo ye nngwe le ye nngwe ye e amogelegago. ",
264
+ "context": "",
265
+ "grade": 3,
266
+ "category": "Reading comprehension"
267
+ },
268
+ {
269
+ "q": "Bontšha tlhalošo ya tirišo ya mantšu a go tšwa setsopolweng se: \"Hlamutše\"",
270
+ "a": "Boletše.",
271
+ "context": "Bana ba sebatakgomo sa mabala, le tla gopola gore maloba re tlogile mo re le batho ba ba yago go thuša bana ba lena kua ga mohu kgoši Ntweleng bjale go bušago ngwana wa lena, e lego Mmatshepho. Leeto e bile le lebotse, mohola wa itokišetšwa gwa hloka molato, eupša ya re ge go swanetše go ya go tšeega khudu ya marega yela mogologolo a rego e tsebja ke mmei wa yona, ya hlokega! Gore go eba ka mokgwa woo re ile ra tlaela ra tlalelwa ka tshwanelo, gomme seo lehono re le bileditšego sona ke gore bana ba lena ba re hlatlegelang e be moruswana ge o tshela lefao. Ke tšona tšeo lekgotla, ge eba go na le tše re di šiilego morago magagešo a tla nkgakolla.'\\n\\nO ile go dula fase a lebelela kua le kua eupša gwa se emelele motho. Gore go eba ka mokgwa woo go ile gwa emelela sebatakgomo ka noši, a re:\\n\\n'Banna ba gešo, ditaba di ka wona mokgwa woo monna wa seboledi a šetšego a hlamutše ka gona, gomme nnaena ga go se se ntshwenyago mo kadimong yeo. Go se tshwenyege ga ka ke gore ba e adimelwa go ya go feka maano ao ba a telekanyago, gomme ba tla re go kgotsofala gore e a gampa ba e buša.'",
272
+ "grade": 12,
273
+ "category": "Reading comprehension"
274
+ },
275
+ {
276
+ "q": "Laetša tlhalošo ya tirišo ya mantšu a go tšwa setsopolweng se: mantšhaotlogele.",
277
+ "a": "Dijo e be e le tše ntši.",
278
+ "context": "Go tloga tšatši leo batswadi ka moka ba moo Tshakuma ba ile ba duma ge bana ba bona ba ka ba dingaka. Motho wa gona o be a šoma mengwaga ye meraro fela ya ba mohumi, a aga ntlo ya dithaelese, ya meetse ka ntlong le dintlwana tša go ithomela. Ge e le koloi yona o no ntšha yeo a e ratago ka lepokising. Nnete yona ke gore ngaka ge e nyaka koloi efe kapa efe o be a e fiwa ntle le dingangišano goba go lefa Peeletšo. Dikoloi tša go bitša kudu e be e le tša Majeremane, boBMW le boMercedes Benz. Lehono ke tšona fela moo gaMashudu. Ba go otlela tša Japane ba be ba di tlogetše kua kgole le ka gae. O be o ka re dikoloi tša go swana le TOYOTA, ISUZU, SENTRA, NISSAN, MAZDA ga di sa le gona.\\n\\nGe e le dijo e be e le ga mantšhaotlogele. Dikgomo go be go hlabilwe tše lesome, dinku le dipudi di be di ka fihla masome a mahlano. Dikgogo tšona go be go sa tsebe motho gore go hlabilwe tše kae. Dijo tša matsaka di be di apeilwe ke bašomedi ba hotela ya go tuma kudu go la Gauteng. Batho ba motse bona ba be ba apeile ka dipitša tša maotwana a mararo ka kua mafuri, ba ipshina ka magata …",
279
+ "grade": 12,
280
+ "category": "Reading comprehension"
281
+ },
282
+ {
283
+ "q": "Hlaloša ka fao mongwadi a atlegilego ka gona go tšweletša kgegeophetogi pading ye.",
284
+ "a": "Re be re sa letela gore bana ba Mashudu ba ka swarelana le yena/ba boelana le yena gomme ba phela mmogo. ",
285
+ "context": "Go tloga tšatši leo batswadi ka moka ba moo Tshakuma ba ile ba duma ge bana ba bona ba ka ba dingaka. Motho wa gona o be a šoma mengwaga ye meraro fela ya ba mohumi, a aga ntlo ya dithaelese, ya meetse ka ntlong le dintlwana tša go ithomela. Ge e le koloi yona o no ntšha yeo a e ratago ka lepokising. Nnete yona ke gore ngaka ge e nyaka koloi efe kapa efe o be a e fiwa ntle le dingangišano goba go lefa Peeletšo. Dikoloi tša go bitša kudu e be e le tša Majeremane, boBMW le boMercedes Benz. Lehono ke tšona fela moo gaMashudu. Ba go otlela tša Japane ba be ba di tlogetše kua kgole le ka gae. O be o ka re dikoloi tša go swana le TOYOTA, ISUZU, SENTRA, NISSAN, MAZDA ga di sa le gona.\\n\\nGe e le dijo e be e le ga mantšhaotlogele. Dikgomo go be go hlabilwe tše lesome, dinku le dipudi di be di ka fihla masome a mahlano. Dikgogo tšona go be go sa tsebe motho gore go hlabilwe tše kae. Dijo tša matsaka di be di apeilwe ke bašomedi ba hotela ya go tuma kudu go la Gauteng. Batho ba motse bona ba be ba apeile ka dipitša tša maotwana a mararo ka kua mafuri, ba ipshina ka magata …",
286
+ "grade": 12,
287
+ "category": "Reading comprehension"
288
+ },
289
+ {
290
+ "q": "Fetolela 1 diranta go disente. R5,00 = _________c",
291
+ "a": "R5,00 = 500c",
292
+ "context": "",
293
+ "grade": 3,
294
+ "category": "Mathematics"
295
+ },
296
+ {
297
+ "q": "Ngwala tswalano ya baanegwa ba ba latelago: Maotoaphoka le Hubela",
298
+ "a": "Ke monna le mosadi/Ke banyalani.",
299
+ "context": "BOTANKANE: (Bjala bo mo tsene hlogong.) Oo! ke a mo gopola. A ke re o ra yola o rego batho ba be ba re: 'Lehlanye o tšo gapa kgomo le namane, mola a tseba tlhaba e hlabantšha batho, e ba hlalanya, e hlakantšha hlogo?'\\nTHAKGOLE: Bjale o boletše ye kgolo ya go rona kgoro ye ya Thulare. Tše o di bolelago tše ke tša bona bagaditšong, bafefa le baferehli ba motse wo ka moka.\\nBOTANKANE: A di ye uwe hle, ke kwele mong wa ka, nka se sa boeletša hle.\\nTHAKGOLE: A wena mohlomphegi Lehlanye a yo morwago go bolelwago ka yena o mphatong ofe? A maitshwaro a yo morwago a sa go kgahla?\\nLEHLANYE: (O befetšwe, o nyamile, o gakanegile o bile o itoma leleme ge a bolela.) O ra … Tlhakolane … Tlhakolane o no ba mohlakola … fela o a katana ka ge a le mphatong wa bohlano lenyaga. Mo … mo … mo… la a na le lesomehlano la mengwaga.\\nBOTANKANE: Ga di tshwenye tšeo, tabakgolo ke go se be ga gagwe sekolong mola a godile e le monna. Gape ngwana wa lesomepedi la mengwaga mehleng yeno o mo mphatong wa boselela.\\nLEHLANYE: Banna ba gešo a re di tlogeleng, kgomo e wetšwa ke namane. Le nna ke seo se ntebanego. Bana ba lehono ba bona seo rena ba batala re sa se bonago goba re šiago go se bolela …",
300
+ "grade": 12,
301
+ "category": "Reading comprehension"
302
+ },
303
+ {
304
+ "q": "Laetša sešura mothalothetong wa 19 o be o fe mehola E MEBEDI ya sona.",
305
+ "a": "Bangwe ba šikere//bangwe ba ikgonere; Bangwe ba šikere/Bangwe ba ikgonere, Go kgaoganya mothalotheto ka karolometara. Go tlemaganya methalotheto.",
306
+ "context": "MOTSEMOLLAKOMA – NS PULENG\\n\\nBa tlile ka diphatšamaru le maselawatle,\\nBangwe dinao tša ba kuka tša ba goroša.\\nBa tlile ka dikoloyana le difatanaga,\\nBangwe ka metsekedi le ditimela,\\nBa tshetše matsha le mawatle ba rutha,\\nBa nanoga ka matši le dithokgwa,\\nBa namela meboto le meedi ka tshepo;\\nGo bona lehutšo le kaaka legonono.\\n\\nBa tšwa khutlonne tša lefase,\\nMebotong ya khutšo ya boTranskei,\\nBa tšwa Taung gaMoletsane Lesotho,\\nBangwe masoding a bofanego a Batswana;\\nBa tšwa boZambezi ba tshetše Limpopo,\\nBa tlile ka diketekete tša diketekete,\\nBa tšwa boPotokise Bodikela bja Afrika,\\nBangwe gae gaSekhukhune le gaMphahlele,\\nLe kua Swatseng bangwe ba phutše.\\n\\nBa tlile ka ditlhologelo tša mehuta,\\nBangwe ba šikere, bangwe ba ikgonere;\\nBa kgabile mafulomatala Motsemollakoma,\\nBa phaletše nak'a phala e llile,\\nBa tlogetše dirathana gae le diputswa.\\nTshepo ke go hwetša dilatšatlalakgang.",
307
+ "grade": 12,
308
+ "category": "Reading comprehension"
309
+ },
310
+ {
311
+ "q": "Ngwala mehlala YE MEBEDI ya poeletšothomi go tšwa temathetong ya 2.",
312
+ "a": "Ga go.",
313
+ "context": "Apola diaparo\\nRola dieta\\nO šale o le pshenene\\nO itokišetše leeto la sammaruri!\\n\\nGa go tsene lenyatšo lefaseng le,\\nGa go kokote lehufa lefelong le,\\nGa go gwante tshele lefelong le,\\nGa go tshetshethe maroga lefelong le.\\n\\nKe lefelo le lekgethwagadi!\\nRe tsena re hwidinya matsogo,\\nDithoto tša lefase morago re tlogetše,\\nKe lefelo la bodutu bja matšobatšoba.",
314
+ "grade": 12,
315
+ "category": "Reading comprehension"
316
+ },
317
+ {
318
+ "q": "Lerato ke lona le hlohleletšago ditiragalo tša padi ye. Efa ditiragalo tšeo ka dintlha TŠE PEDI.",
319
+ "a": "Lerato la Mashudu go Meisie ke lona le hlohleletšago ditiragalo go tšwela pele. Mashudu o ntšha maatla a gagwe ka moka go kgotsofatša Meisie ka se sengwe le se sengwe.",
320
+ "context": "Go tloga tšatši leo batswadi ka moka ba moo Tshakuma ba ile ba duma ge bana ba bona ba ka ba dingaka. Motho wa gona o be a šoma mengwaga ye meraro fela ya ba mohumi, a aga ntlo ya dithaelese, ya meetse ka ntlong le dintlwana tša go ithomela. Ge e le koloi yona o no ntšha yeo a e ratago ka lepokising. Nnete yona ke gore ngaka ge e nyaka koloi efe kapa efe o be a e fiwa ntle le dingangišano goba go lefa Peeletšo. Dikoloi tša go bitša kudu e be e le tša Majeremane, boBMW le boMercedes Benz. Lehono ke tšona fela moo gaMashudu. Ba go otlela tša Japane ba be ba di tlogetše kua kgole le ka gae. O be o ka re dikoloi tša go swana le TOYOTA, ISUZU, SENTRA, NISSAN, MAZDA ga di sa le gona.\\n\\nGe e le dijo e be e le ga mantšhaotlogele. Dikgomo go be go hlabilwe tše lesome, dinku le dipudi di be di ka fihla masome a mahlano. Dikgogo tšona go be go sa tsebe motho gore go hlabilwe tše kae. Dijo tša matsaka di be di apeilwe ke bašomedi ba hotela ya go tuma kudu go la Gauteng. Batho ba motse bona ba be ba apeile ka dipitša tša maotwana a mararo ka kua mafuri, ba ipshina ka magata …",
321
+ "grade": 12,
322
+ "category": "Reading comprehension"
323
+ },
324
+ {
325
+ "q": "Go tšwa temathetong ya 1, laetša dikafoko tšeo di hlalošago gore: Ba na le tumelo yeo e tiilego.",
326
+ "a": "Go bona lehutšo le kaaka legonono.",
327
+ "context": "MOTSEMOLLAKOMA – NS PULENG\\n\\nBa tlile ka diphatšamaru le maselawatle,\\nBangwe dinao tša ba kuka tša ba goroša.\\nBa tlile ka dikoloyana le difatanaga,\\nBangwe ka metsekedi le ditimela,\\nBa tshetše matsha le mawatle ba rutha,\\nBa nanoga ka matši le dithokgwa,\\nBa namela meboto le meedi ka tshepo;\\nGo bona lehutšo le kaaka legonono.\\n\\nBa tšwa khutlonne tša lefase,\\nMebotong ya khutšo ya boTranskei,\\nBa tšwa Taung gaMoletsane Lesotho,\\nBangwe masoding a bofanego a Batswana;\\nBa tšwa boZambezi ba tshetše Limpopo,\\nBa tlile ka diketekete tša diketekete,\\nBa tšwa boPotokise Bodikela bja Afrika,\\nBangwe gae gaSekhukhune le gaMphahlele,\\nLe kua Swatseng bangwe ba phutše.\\n\\nBa tlile ka ditlhologelo tša mehuta,\\nBangwe ba šikere, bangwe ba ikgonere;\\nBa kgabile mafulomatala Motsemollakoma,\\nBa phaletše nak'a phala e llile,\\nBa tlogetše dirathana gae le diputswa.\\nTshepo ke go hwetša dilatšatlalakgang.",
328
+ "grade": 12,
329
+ "category": "Reading comprehension"
330
+ },
331
+ {
332
+ "q": "Hwetša lekopanyi lefokong le 'Lapologa monagano gore le mmele o boele sekeng sa wona' o be o bolele tšhomišo ya lona.",
333
+ "a": "Gore",
334
+ "context": "",
335
+ "grade": 12,
336
+ "category": "Reading comprehension"
337
+ },
338
+ {
339
+ "q": "Hlaloša dimelo tša baanegwa ba go ya ka dipolelo tša bona setsopolweng se. Mantšha ",
340
+ "a": "Mantšha - O na le boikokobetšo.",
341
+ "context": "Ge mokgekolo le morwa ba be ba le gare ba šoga mogaga woo, kganthe Boreledi ya ba o tšere ka tsebe. O be a lemogile gore mokgekolo o gana nnang ya bosešane ge a eya sekolong. Seo se ile sa dira gore a nape a thome go mo lebelela ka ntaka ya leihlokhubedu. Lehloyo le ile la napa la tsoga, a se sa lebelela mokgekolo gabotse. Le dipolelo tša gona e be e dio ba tša go rapeletša. Kagišo o be a sa lemoga seo le gannyane. O be a sa lemoge ge go bolela ka tsela yela a napile a fehlile pitša ya ntwa.\\n\\nLe ge go be go le ka tsela yeo, Boreledi o ile a kwešiša gore taba ya Kagišo ga e mo leše di theogelago. Ke moo a ilego a re nanogi le semeetseng a bitša monnagwe. Ge a mmitša a ilale o be a tloga a fufula pefelo bokameetse ao a belago sebešong. Ka tsela yeo a bego a bela pefelo, sefahlego sa gagwe e be eke ke ka mafuri a roto. Ge e le botsana bjola bja maloba le maabane bo nyameletše.\\n\\n'Nke o mpotše mo wena Mantšha!' Gwa realo Boreledi mahlong a gagwe go lauma kgabo ya pefelo.\\n\\n'Ke go botše eng Boreledi?' A botšiša ka go realo mogala'Mantšha ebile a laetša boikokobetšo.\\n\\n'Le gona o mpotše therešo …'",
342
+ "grade": 12,
343
+ "category": "Reading comprehension"
344
+ },
345
+ {
346
+ "q": "Hlaloša moya wo o fokago setsopolweng se. Fahlela.",
347
+ "a": "Wa lethabo. Ke monyanyeng/Go a ketekwa.",
348
+ "context": "Go tloga tšatši leo batswadi ka moka ba moo Tshakuma ba ile ba duma ge bana ba bona ba ka ba dingaka. Motho wa gona o be a šoma mengwaga ye meraro fela ya ba mohumi, a aga ntlo ya dithaelese, ya meetse ka ntlong le dintlwana tša go ithomela. Ge e le koloi yona o no ntšha yeo a e ratago ka lepokising. Nnete yona ke gore ngaka ge e nyaka koloi efe kapa efe o be a e fiwa ntle le dingangišano goba go lefa Peeletšo. Dikoloi tša go bitša kudu e be e le tša Majeremane, boBMW le boMercedes Benz. Lehono ke tšona fela moo gaMashudu. Ba go otlela tša Japane ba be ba di tlogetše kua kgole le ka gae. O be o ka re dikoloi tša go swana le TOYOTA, ISUZU, SENTRA, NISSAN, MAZDA ga di sa le gona.\\n\\nGe e le dijo e be e le ga mantšhaotlogele. Dikgomo go be go hlabilwe tše lesome, dinku le dipudi di be di ka fihla masome a mahlano. Dikgogo tšona go be go sa tsebe motho gore go hlabilwe tše kae. Dijo tša matsaka di be di apeilwe ke bašomedi ba hotela ya go tuma kudu go la Gauteng. Batho ba motse bona ba be ba apeile ka dipitša tša maotwana a mararo ka kua mafuri, ba ipshina ka magata …",
349
+ "grade": 12,
350
+ "category": "Reading comprehension"
351
+ },
352
+ {
353
+ "q": "Ala maikutlo a gago malebana le seo o se kwelego temathetong ya 3.",
354
+ "a": "Lethabo. Bodulabahu ga go tshele, ga go lešata, ke lefelo le le botse kudu.",
355
+ "context": "Apola diaparo\\nRola dieta\\nO šale o le pshenene\\nO itokišetše leeto la sammaruri!\\n\\nGa go tsene lenyatšo lefaseng le,\\nGa go kokote lehufa lefelong le,\\nGa go gwante tshele lefelong le,\\nGa go tshetshethe maroga lefelong le.\\n\\nKe lefelo le lekgethwagadi!\\nRe tsena re hwidinya matsogo,\\nDithoto tša lefase morago re tlogetše,\\nKe lefelo la bodutu bja matšobatšoba.",
356
+ "grade": 12,
357
+ "category": "Reading comprehension"
358
+ },
359
+ {
360
+ "q": "Tsopola polelo ya kgethollo ye e šomišitšwego papatšong ye.",
361
+ "a": "Banna le bana ga ba nyakege. ",
362
+ "context": "",
363
+ "grade": 12,
364
+ "category": "Reading comprehension"
365
+ },
366
+ {
367
+ "q": "Thato o na le malekere a 8 gomme a reka a mangwe a 5. Naa bjale o na le malekere a makae ge a hlakane? Thato o na le malekere a _______ ge a hlakane.",
368
+ "a": "13/leshome le metso e meraro",
369
+ "context": "",
370
+ "grade": 1,
371
+ "category": "Mathematics"
372
+ },
373
+ {
374
+ "q": "Tikologo ya padi ye ke ya sebjalebjale. Ngwala dintlha TŠE THARO go tiišetša se.",
375
+ "a": "Go tsenwa kereke. Go rerwa ka polelo ya Seburu. Go saenelwa ga manyalo/go nyalana semmušo. Go bolelwa ka Seteišene sa maphodisa.",
376
+ "context": "Mmagobona o be a sa na le dikgwedi tše tharo fela a le ka lebitleng la gagwe ge tatagobona, Mashudu Makhado, le Meisie Williams ba nyalana semmušo. Ba saenne gona moo setešeng sa maphodisa, moo bobedi ba kopanego gona, ba šomago gona. Meisie o ile a gana go fetola sefane le kereke. O ile a no hlomesetša sefane sa Makhado go maina a gagwe, a bitšwa Mdi Meisie Williams-Makhado. Kereke a gana go tsena ya Luthere, moo go bego go se Lekgowa le ka le tee goba motho wa Mmala le ka o tee. O ile a tšwela pele a tsena kereke ya gabo ya Dutch.\\n\\nYona e be e na le kgethologanyo ye kgolo. Kereke ya Bathobaso e be e bitšwa N.G. Kerk in Afrika. Le ge go le bjalo Bammala ba be ba e rata, ba rera ka Seburu. Morwa Makhado o ile a feleletša le yena a e tsena, e le setho se se tletšego. Taba yeo e ile ya mo thuša kudu le kua mošomong, ka ge bagolo ba bona ba Makgowa ka moka e be e le ditho tša kereke yeo.\\n\\nKa go nyala mosadi wa Lekhalate, Mashudu o be a ipona a le legodimong le lennyane. Bagwera ba gagwe ba be ba mo kwatša kudu ge ba re o nyetše Lekgowa.",
377
+ "grade": 12,
378
+ "category": "Reading comprehension"
379
+ },
380
+ {
381
+ "q": "Ka dintlha TŠE PEDI utolla molaetša wo o tšweletšwago ke polelo ya mafelelo ya Monawa ya gore: 'Ntwa gare ga morutwana le morutiši! Nka se dumele.'",
382
+ "a": "Morutiši o swanetše a itlhomphe ka boyena. Morutiši o swanetše go hlompha bana ba sekolo. Bana le bona ba se nyatše barutiši ba bona.",
383
+ "context": "BOTANKANE: (Bjala bo mo tsene hlogong.) Oo! ke a mo gopola. A ke re o ra yola o rego batho ba be ba re: 'Lehlanye o tšo gapa kgomo le namane, mola a tseba tlhaba e hlabantšha batho, e ba hlalanya, e hlakantšha hlogo?'\\nTHAKGOLE: Bjale o boletše ye kgolo ya go rona kgoro ye ya Thulare. Tše o di bolelago tše ke tša bona bagaditšong, bafefa le baferehli ba motse wo ka moka.\\nBOTANKANE: A di ye uwe hle, ke kwele mong wa ka, nka se sa boeletša hle.\\nTHAKGOLE: A wena mohlomphegi Lehlanye a yo morwago go bolelwago ka yena o mphatong ofe? A maitshwaro a yo morwago a sa go kgahla?\\nLEHLANYE: (O befetšwe, o nyamile, o gakanegile o bile o itoma leleme ge a bolela.) O ra … Tlhakolane … Tlhakolane o no ba mohlakola … fela o a katana ka ge a le mphatong wa bohlano lenyaga. Mo … mo … mo… la a na le lesomehlano la mengwaga.\\nBOTANKANE: Ga di tshwenye tšeo, tabakgolo ke go se be ga gagwe sekolong mola a godile e le monna. Gape ngwana wa lesomepedi la mengwaga mehleng yeno o mo mphatong wa boselela.\\nLEHLANYE: Banna ba gešo a re di tlogeleng, kgomo e wetšwa ke namane. Le nna ke seo se ntebanego. Bana ba lehono ba bona seo rena ba batala re sa se bonago goba re šiago go se bolela …",
384
+ "grade": 12,
385
+ "category": "Reading comprehension"
386
+ },
387
+ {
388
+ "q": "Hlaloša ka dintlha TŠE PEDI tema ye e kgathwago ke moanegi setsopolweng se.",
389
+ "a": "Moanegi o re hlalošetša ka ditiragalo tša kopano ya lekgotla kgorong ya Kgoši Ntweleng. / Moanegi o re utollela dimelo tša diboledi go laetša bogale, lenyatšo le khutšo.",
390
+ "context": "",
391
+ "grade": 12,
392
+ "category": "Reading comprehension"
393
+ },
394
+ {
395
+ "q": "Akaretša diteng tša setsopolwa se ka dintlha TŠE PEDI.",
396
+ "a": "Namele o sola Tlhakolane ka go ntšha diphiri tša bona ofising ya hlogo ya sekolo. Namele o bona kahlolo e le go lwa le Tlhakolane.",
397
+ "context": "BOTANKANE: (Bjala bo mo tsene hlogong.) Oo! ke a mo gopola. A ke re o ra yola o rego batho ba be ba re: 'Lehlanye o tšo gapa kgomo le namane, mola a tseba tlhaba e hlabantšha batho, e ba hlalanya, e hlakantšha hlogo?'\\nTHAKGOLE: Bjale o boletše ye kgolo ya go rona kgoro ye ya Thulare. Tše o di bolelago tše ke tša bona bagaditšong, bafefa le baferehli ba motse wo ka moka.\\nBOTANKANE: A di ye uwe hle, ke kwele mong wa ka, nka se sa boeletša hle.\\nTHAKGOLE: A wena mohlomphegi Lehlanye a yo morwago go bolelwago ka yena o mphatong ofe? A maitshwaro a yo morwago a sa go kgahla?\\nLEHLANYE: (O befetšwe, o nyamile, o gakanegile o bile o itoma leleme ge a bolela.) O ra … Tlhakolane … Tlhakolane o no ba mohlakola … fela o a katana ka ge a le mphatong wa bohlano lenyaga. Mo … mo … mo… la a na le lesomehlano la mengwaga.\\nBOTANKANE: Ga di tshwenye tšeo, tabakgolo ke go se be ga gagwe sekolong mola a godile e le monna. Gape ngwana wa lesomepedi la mengwaga mehleng yeno o mo mphatong wa boselela.\\nLEHLANYE: Banna ba gešo a re di tlogeleng, kgomo e wetšwa ke namane. Le nna ke seo se ntebanego. Bana ba lehono ba bona seo rena ba batala re sa se bonago goba re šiago go se bolela …",
398
+ "grade": 12,
399
+ "category": "Reading comprehension"
400
+ },
401
+ {
402
+ "q": "Go tšwa temathetong ya 1 tsopola polelo ya moreti go tšweletša tše: O ikemišetše lehu.",
403
+ "a": " 'Leeto la sammaruri.' ",
404
+ "context": "Apola diaparo\\nRola dieta\\nO šale o le pshenene\\nO itokišetše leeto la sammaruri!\\n\\nGa go tsene lenyatšo lefaseng le,\\nGa go kokote lehufa lefelong le,\\nGa go gwante tshele lefelong le,\\nGa go tshetshethe maroga lefelong le.\\n\\nKe lefelo le lekgethwagadi!\\nRe tsena re hwidinya matsogo,\\nDithoto tša lefase morago re tlogetše,\\nKe lefelo la bodutu bja matšobatšoba.",
405
+ "grade": 12,
406
+ "category": "Reading comprehension"
407
+ },
408
+ {
409
+ "q": "Tikologo ya padi ye ke ya segologolo. Ngwala dintlha TŠE THARO go tiišetša se.",
410
+ "a": "Go bolelwa ka kgorong. / Go ikalafša segabe ka tsela ya segologolo. / Ge ditaba di thatafa, di rerišanwa le baagišani.",
411
+ "context": "Banna ke meetsemagakwa kgorong ya Kgoši Ntweleng, yo a edimolago le yo a tšhetšego motšoko seatleng eupša a gakilwego ke go o iša nkong goba go o tšhela ka ganong ka gona go tshwenywa ke segabe, o dira bjalo go swana le yo a itshwerego hlogo ka diatla tše pedi ge a dirile ka mokgwa woo ka ntle ga go kgopela goba go kgopelwa ke motho. Ba a edimola, ba a šurašura, ba iphophola mafatla, ba ikohla maledu, ga go re selo, mola ba megopolo e borethe ba ile nabjo ka gore ge di šala di gakantšha ba megopolo ya maphefo, wena le nna ba hlwego ba re go phalwa ke ge re homotše – ke ka lebaka la eng ge re sa ikotselele le ge e bile le sego se tee re se ra hlapa mahlo ka sona? A di ba bipele re be moswanomong gore le rena re fela re re di kgoneng šedio. 'Lekgotla le le gakanegilego mo go bilego go leša bodutu le dihlong ka lebaka la gona go ...'\\n\\n'Homola mošaa! O re re lekgotla le lebjang? O tlwaetše ebile o lemetše.' 'Se kwelelaneng ka mantšu magagešo, gobane le goka ntwa feela. Nna lekgotla ke boletše le mankgapela gore ditaba ge di le ka mokgwa wo go rata gore kwano e be ntshe nke re di gafeleng baagelani ...'",
412
+ "grade": 12,
413
+ "category": "Reading comprehension"
414
+ },
415
+ {
416
+ "q": "Ponelopele ke seo mmadi a akanyago gore se ka tla sa direga kua pele. Ka dintlha TŠE PEDI laetša ponelopele yeo o bago le yona ka tshwarompe ya Mahlomola ke tatagwe.",
417
+ "a": "Mahlomola a ka ipha diokobatši. Mahlomola a ka bolaya tatagwe/nyakela tatagwe babolai. Mahlomola a ka ipolaya. Mahlomola a ka ya go badirelaleago.  A ka hloya tatagwe",
418
+ "context": "Monna yoo wa Boiketlo o be a nyetše mosadi yoo ka ngwana wa lesogana. Lona le be le tsebja ka la Mahlomola. E rile ge a se na go nyala Matshedišo ka lona, ya re ka morago ba ba le bana ba babedi. E be e le basetsana, ba tsebja ka la Mahlodi le Nthabiseng. Yoo Mahlodi e be e le yo mogolo go Nthabiseng. Leo e be e le lona lapa la Mathintha monna yo mošoro. Ke monna wa go hloka kwelobohloko. Ge e le mo e fo ba leleke la go goma marung. Ge e le dinama tšona o be a se natšo nke ge ba eja ba a mo uta, ya re ge ba feditše go ngwatha meratha ba mmitša.\\n\\nBjalo ka ge Matshedišo a be a se na polelo, o be a tloga a fapana le monna wa gagwe kudu. Mosadi yo mobotse wa botelele bja go lekanela o be a tloga a dumiša. Wa mmejana wa go lekanela. Ge e le meriri e be e le sethokgwa nke go ka tšwa phudufudu. Seo se bego se kgahliša kudu moo go yena, ke gore o be a se na polelo e telele go swana le monna wa gagwe.\\n\\nLe ge bophelo bo be bo sepela ka thelelo lapeng la Mathintha, o be a sa sware bana bao go swana.",
419
+ "grade": 12,
420
+ "category": "Reading comprehension"
421
+ },
422
+ {
423
+ "q": "Ke moya ofe wo o fokago seretong se? Fahlela",
424
+ "a": "Moya wa khutšo. Ka lebaka la gore ga go na tshele lefelong le/Mabitleng ga go na tshele.",
425
+ "context": "Apola diaparo\\nRola dieta\\nO šale o le pshenene\\nO itokišetše leeto la sammaruri!\\n\\nGa go tsene lenyatšo lefaseng le,\\nGa go kokote lehufa lefelong le,\\nGa go gwante tshele lefelong le,\\nGa go tshetshethe maroga lefelong le.\\n\\nKe lefelo le lekgethwagadi!\\nRe tsena re hwidinya matsogo,\\nDithoto tša lefase morago re tlogetše,\\nKe lefelo la bodutu bja matšobatšoba.",
426
+ "grade": 12,
427
+ "category": "Reading comprehension"
428
+ },
429
+ {
430
+ "q": "Tšweletša TŠE PEDI tša sebopego sa sereto sa ka godimo o lebeletše tše di latelago: Methalotheto",
431
+ "a": "Methalotheto - Ke ye 23. Ke ya botelele bja magareng.",
432
+ "context": "MOTSEMOLLAKOMA – NS PULENG\\n\\nBa tlile ka diphatšamaru le maselawatle,\\nBangwe dinao tša ba kuka tša ba goroša.\\nBa tlile ka dikoloyana le difatanaga,\\nBangwe ka metsekedi le ditimela,\\nBa tshetše matsha le mawatle ba rutha,\\nBa nanoga ka matši le dithokgwa,\\nBa namela meboto le meedi ka tshepo;\\nGo bona lehutšo le kaaka legonono.\\n\\nBa tšwa khutlonne tša lefase,\\nMebotong ya khutšo ya boTranskei,\\nBa tšwa Taung gaMoletsane Lesotho,\\nBangwe masoding a bofanego a Batswana;\\nBa tšwa boZambezi ba tshetše Limpopo,\\nBa tlile ka diketekete tša diketekete,\\nBa tšwa boPotokise Bodikela bja Afrika,\\nBangwe gae gaSekhukhune le gaMphahlele,\\nLe kua Swatseng bangwe ba phutše.\\n\\nBa tlile ka ditlhologelo tša mehuta,\\nBangwe ba šikere, bangwe ba ikgonere;\\nBa kgabile mafulomatala Motsemollakoma,\\nBa phaletše nak'a phala e llile,\\nBa tlogetše dirathana gae le diputswa.\\nTshepo ke go hwetša dilatšatlalakgang.",
433
+ "grade": 12,
434
+ "category": "Reading comprehension"
435
+ },
436
+ {
437
+ "q": "Hlaloša lebaka leo le dirilego gore Nkareng a ye go bona Mahlodi.",
438
+ "a": "Nkareng o be a no feta a hlola Mahlodi.",
439
+ "context": "NKARENG: Ke swerwe ke mokomane Mahlodi.\\n MAHLODI: O go thomile neng?\\n NKARENG: O nthomile maabane eupša ka no gapeletša go ya mošomong ka lehutšo la go re mohlomongwe o tlo ba kaone. Eupša ke itše go fihla mošomong wa gakala ka be ka gapeletšega go boela gae ka ge dingaka ka moka di be di tšhaišitše.\\n MAHLODI: Aowa ge o etšwa ngakeng mohlomongwe o tlo kaonafala. (O bona leihlo la gagwe le rurugile gannyane.) Ao! Nkareng mogwera, bjalo leihlo la gago lona le reng o ka re le rurugile?\\n NKARENG: (O a le swara.) Kgane le a bonala mogwera?\\n MAHLODI: Ee, Nkareng, kgane le itšeng?\\n NKARENG: (Ka dihlonyana.) Ke tša malapa, Mahlodi.\\n MAHLODI: Aowa Nkareng, o nyaka go mpotša gore Setongwane o go išitše letsogo?\\n NKARENG: Go no ba ka wona mokgwa wo mogwera.\\nMAHLODI: (O šišinya hlogo ka go Makala.) E le gore sebakwa e bileng ge le šala le išana le matsogo ka tsela ye?\\nNKARENG: Sebakwa ga se gona Mahlodi. Setongwane o ganne gore ka mo hwetša a bina le mosatšana yo mongwe wa direthiana tše ntsho gomme ge ke re ke a bolela a napa a nkgorogela.\\n MAHLODI: A ba be ba binela kae?\\nNKARENG: Gona kua ga ka mogwera. A o ra nna tšhuwana …!\\nMAHLODI: Eya, o swere ka mo go fišago mogwera.\\nNKARENG: Tše e sa le dinyane, Mahlodi. Gape monna yola o mpintšha ka leoto le tee.",
440
+ "grade": 12,
441
+ "category": "Reading comprehension"
442
+ },
443
+ {
444
+ "q": "Ka dintlha TŠE PEDI tsopola ka moo mongwadi a tšweleditšego mothalonako ka gona go tšwa lefokong la 1 setsopolweng se.",
445
+ "a": "Maloba re tlogile mo.' / 'Bjale go bušago.'",
446
+ "context": "Bana ba sebatakgomo sa mabala, le tla gopola gore maloba re tlogile mo re le batho ba ba yago go thuša bana ba lena kua ga mohu kgoši Ntweleng bjale go bušago ngwana wa lena, e lego Mmatshepho. Leeto e bile le lebotse, mohola wa itokišetšwa gwa hloka molato, eupša ya re ge go swanetše go ya go tšeega khudu ya marega yela mogologolo a rego e tsebja ke mmei wa yona, ya hlokega! Gore go eba ka mokgwa woo re ile ra tlaela ra tlalelwa ka tshwanelo, gomme seo lehono re le bileditšego sona ke gore bana ba lena ba re hlatlegelang e be moruswana ge o tshela lefao. Ke tšona tšeo lekgotla, ge eba go na le tše re di šiilego morago magagešo a tla nkgakolla.'\\n\\nO ile go dula fase a lebelela kua le kua eupša gwa se emelele motho. Gore go eba ka mokgwa woo go ile gwa emelela sebatakgomo ka noši, a re:\\n\\n'Banna ba gešo, ditaba di ka wona mokgwa woo monna wa seboledi a šetšego a hlamutše ka gona, gomme nnaena ga go se se ntshwenyago mo kadimong yeo. Go se tshwenyege ga ka ke gore ba e adimelwa go ya go feka maano ao ba a telekanyago, gomme ba tla re go kgotsofala gore e a gampa ba e buša.'",
447
+ "grade": 12,
448
+ "category": "Reading comprehension"
449
+ },
450
+ {
451
+ "q": "Ngwala ka dintlha TŠE PEDI seo se dirilego gore setšhaba sa Kgoši Ntweleng se kgobokane.",
452
+ "a": "Kgoši Ntweleng o hlokofetše. / Go tlile go rerišanwa ka yo a swanetšego go tšea setulo sa bogoši.",
453
+ "context": "",
454
+ "grade": 12,
455
+ "category": "Reading comprehension"
456
+ },
457
+ {
458
+ "q": "Tumi o na le dipaniki tše 75. A di arola ka dihlopha tše 5 tša go lekana. Naa sehlopha se sengwe le se sengwe se na le dipaniki tše kae?",
459
+ "a": "Sehlopha se sengwe le se sengwe se na le dipaniki tše 15",
460
+ "context": "",
461
+ "grade": 3,
462
+ "category": "Mathematics"
463
+ },
464
+ {
465
+ "q": "Ngwala sekapalo sa lekgolo masomehlano šupa. ",
466
+ "a": "157",
467
+ "context": "",
468
+ "grade": 2,
469
+ "category": "Mathematics"
470
+ },
471
+ {
472
+ "q": "Ngwala leinapalo la 64.",
473
+ "a": "masometshela nne",
474
+ "context": "",
475
+ "grade": 2,
476
+ "category": "Mathematics"
477
+ },
478
+ {
479
+ "q": "Tharollo ya bothata ke legato la thulaganyo fao mongwadi a rarollago bothata bja sengwalo. Ka dintlha TŠE PEDI laetša ka fao bothata bja papadi ye bo rarollotšwego ka gona.",
480
+ "a": "Namele o ile a bonwa molato wa go imiša bana ba basetsana ba sekolo. Go ile gwa tšewa sephetho sa go re Namele a hudušetšwe sekolong sa Kelahlile.",
481
+ "context": "BOTANKANE: (Bjala bo mo tsene hlogong.) Oo! ke a mo gopola. A ke re o ra yola o rego batho ba be ba re: 'Lehlanye o tšo gapa kgomo le namane, mola a tseba tlhaba e hlabantšha batho, e ba hlalanya, e hlakantšha hlogo?'\\nTHAKGOLE: Bjale o boletše ye kgolo ya go rona kgoro ye ya Thulare. Tše o di bolelago tše ke tša bona bagaditšong, bafefa le baferehli ba motse wo ka moka.\\nBOTANKANE: A di ye uwe hle, ke kwele mong wa ka, nka se sa boeletša hle.\\nTHAKGOLE: A wena mohlomphegi Lehlanye a yo morwago go bolelwago ka yena o mphatong ofe? A maitshwaro a yo morwago a sa go kgahla?\\nLEHLANYE: (O befetšwe, o nyamile, o gakanegile o bile o itoma leleme ge a bolela.) O ra … Tlhakolane … Tlhakolane o no ba mohlakola … fela o a katana ka ge a le mphatong wa bohlano lenyaga. Mo … mo … mo… la a na le lesomehlano la mengwaga.\\nBOTANKANE: Ga di tshwenye tšeo, tabakgolo ke go se be ga gagwe sekolong mola a godile e le monna. Gape ngwana wa lesomepedi la mengwaga mehleng yeno o mo mphatong wa boselela.\\nLEHLANYE: Banna ba gešo a re di tlogeleng, kgomo e wetšwa ke namane. Le nna ke seo se ntebanego. Bana ba lehono ba bona seo rena ba batala re sa se bonago goba re šiago go se bolela …",
482
+ "grade": 12,
483
+ "category": "Reading comprehension"
484
+ },
485
+ {
486
+ "q": "Tšweletša dintlha TŠE THARO tša katlego ya mongwadi go matseno a kanegelokopana ye.",
487
+ "a": "Matseno ke a makopana. Matseno a na le maatlakgogedi. Moanegwathwadi Boreledi o tšweletše mathomong a kanegelokopana.",
488
+ "context": "Ge mokgekolo le morwa ba be ba le gare ba šoga mogaga woo, kganthe Boreledi ya ba o tšere ka tsebe. O be a lemogile gore mokgekolo o gana nnang ya bosešane ge a eya sekolong. Seo se ile sa dira gore a nape a thome go mo lebelela ka ntaka ya leihlokhubedu. Lehloyo le ile la napa la tsoga, a se sa lebelela mokgekolo gabotse. Le dipolelo tša gona e be e dio ba tša go rapeletša. Kagišo o be a sa lemoga seo le gannyane. O be a sa lemoge ge go bolela ka tsela yela a napile a fehlile pitša ya ntwa.\\n\\nLe ge go be go le ka tsela yeo, Boreledi o ile a kwešiša gore taba ya Kagišo ga e mo leše di theogelago. Ke moo a ilego a re nanogi le semeetseng a bitša monnagwe. Ge a mmitša a ilale o be a tloga a fufula pefelo bokameetse ao a belago sebešong. Ka tsela yeo a bego a bela pefelo, sefahlego sa gagwe e be eke ke ka mafuri a roto. Ge e le botsana bjola bja maloba le maabane bo nyameletše.\\n\\n'Nke o mpotše mo wena Mantšha!' Gwa realo Boreledi mahlong a gagwe go lauma kgabo ya pefelo.\\n\\n'Ke go botše eng Boreledi?' A botšiša ka go realo mogala'Mantšha ebile a laetša boikokobetšo.\\n\\n'Le gona o mpotše therešo …'",
489
+ "grade": 12,
490
+ "category": "Reading comprehension"
491
+ },
492
+ {
493
+ "q": "Ka lebenkeleng go na le dikhipha tše 19 tše tala, dikhipha tše 19 tše tšhweu le dikhipha tše 19 tše khubedu. Naa ke dikhipha tše kae ka moka ge di hlakane?",
494
+ "a": "Dikhipha ka moka ge di hlakane ke tše 57.",
495
+ "context": "",
496
+ "grade": 3,
497
+ "category": "Mathematics"
498
+ },
499
+ {
500
+ "q": "Molwantšhwa ke mogale goba mogaleadi wa sengwalwa? Ditiragalo ka moka di dikologa godimo ga gagwe. Molwantšhwa wa kanegelokopana ye ke (Mathintha/Mahlomola.) Fahlela karabo ya gago.",
501
+ "a": "Molwantšhwa ke Mahlomola, Ditiragalo di dikologa godimo ga mogale e lego Mahlomola\ngo tloga mathomong go fihla mafelelong a kanegelokopana\nye.",
502
+ "context": "Monna yoo wa Boiketlo o be a nyetše mosadi yoo ka ngwana wa lesogana. Lona le be le tsebja ka la Mahlomola. E rile ge a se na go nyala Matshedišo ka lona, ya re ka morago ba ba le bana ba babedi. E be e le basetsana, ba tsebja ka la Mahlodi le Nthabiseng. Yoo Mahlodi e be e le yo mogolo go Nthabiseng. Leo e be e le lona lapa la Mathintha monna yo mošoro. Ke monna wa go hloka kwelobohloko. Ge e le mo e fo ba leleke la go goma marung. Ge e le dinama tšona o be a se natšo nke ge ba eja ba a mo uta, ya re ge ba feditše go ngwatha meratha ba mmitša.\\n\\nBjalo ka ge Matshedišo a be a se na polelo, o be a tloga a fapana le monna wa gagwe kudu. Mosadi yo mobotse wa botelele bja go lekanela o be a tloga a dumiša. Wa mmejana wa go lekanela. Ge e le meriri e be e le sethokgwa nke go ka tšwa phudufudu. Seo se bego se kgahliša kudu moo go yena, ke gore o be a se na polelo e telele go swana le monna wa gagwe.\\n\\nLe ge bophelo bo be bo sepela ka thelelo lapeng la Mathintha, o be a sa sware bana bao go swana.",
503
+ "grade": 12,
504
+ "category": "Reading comprehension"
505
+ },
506
+ {
507
+ "q": "Go tšwa lefokong la 1 tsopola sekafoko seo se laetšago gore Mosebjadi o gakanegile.",
508
+ "a": "a sa tsebe gore a ka tšea eng a bea'.",
509
+ "context": "MMAGONGWANA O SWARA THIPA KA BOGALENG\\n\\nMosebjadi o be a sa tsebe gore a ka tšea eng a bea. Letšatši le lengwe le le lengwe o be a tsoga a ithwele megono ka lebaka la seo se letšego se direga bošego lapeng la gagwe. Ke mašego a mmalwa ao a bego a sa bo pate ka ge phapošeng ya morwa wa gagwe go be go kwagala kutukutu! Nako ye nngwe o kwe go lla motho wa mosadi.\\n\\nNthati ke lesogana la tsoro la go ema ka maoto. Sefahlego sa gagwe sa boreletšana o ka re ke sa lekgarebe. Ge a myemyela o ka re go tšwa digauta leganong la gagwe. Mošemane wa go se fetwe ke thetho a le kae baetena! Lehono o tliša mosetsana wa mmele wo mokoto, ka le le latelago o tliša mokgekolo wa go lekana le mmagwe. Lesogana le, le be le phela ka go ba boka. Makgarebe a be a mo rata kudu le ge ba mmona gore ke nka ja mo nka nona. Le ge a be a ba betha ba be ba mo rata kudu. O be a dira tše ka moka ka ge a be a tseba gore mmagwe a ka se mmotše selo.\\n\\nBjalo ka bana ba bangwe Nthati o gotše e le ngwana wa tlhompho. Mmagwe o be a mo swere bjalo ka lee ka ge e le ngwana a nnoši ka gae. Gape o be a hwetša se sengwe le se sengwe seo a se nyakago. Tšhelete yeo mmagwe a bego a mo fa yona ya go ja sekolong, e be e le ye ntši mo a bego a sa tsebe gore a ka dira eng ka yona. A thoma go fa makgarebe, a nwa mabjala a ba a thoma le go ipha diokobatši. Bagwera ba thoma go ba ba bantši, makgarebe ona ga re sa bolela ka gore o be a ba fetola bjalo ka diaparo.\\n\\nMaitshwaro a mabe a Nthati a ile a thoma go hlokiša mmagwe boroko. A bona bokaone e le go kgaotša go mo fa tšhelete yela a bego a mo fa yona ka ge le sekolo a be a se sa se tsene gabotse. Mokgekolo o ile a tšwela pele ka go bolela le ngwana wa gagwe e le go mmušetša tseleng eupša gwa pala. Ya ba e ke o tšhela leswika ka meetse. A bona bokaone e le go kgopela badirelaleago gore ba tle ba mo thuše go boledišana le ngwana wa gagwe. O be a šetše a thomile go rekiša diphahlo le dibjana tša ka gae gore a hwetše tšheletenyana ya go reka diokobatši. Le tšona di be di šetše di mo topetše. Nthati o ile a išwa kagolesweng, a dula moo dikgwedi tše tharo.\\n\\nLetšatši leo a boilego ka lona go ile gwa ba lethabo le legolo go motswadi. Nthati o ile a kgopela tshwarelo go mmagwe, a ba a mo tshepiša gore o tla nyaka mošomo gomme a reke tšohle tše a ilego a di rekiša. O ile a thoma mokgatlo wa 'Bafsa phafogang'. Go wona mokgatlo wo, o be a eletša bafsa ka kotsi ya diokobatši. O ile a ba fa mohlala ka yena gore o bile le mahlatse ka ge motswadi wa gagwe a ile a mo thekga ka go mo iša lefelong la kagoleswa. A ba lemoša gore diokobatši di ka senya monagano wa bona gomme ba thoma go topa dipampiri.\\n\\nBontši bja bafsa bo ile bja fetoga gomme Nthati a fetoga thwadi ya motse wa gabo. Batswadi ba bantši motseng wa gabo ba ile ba mo leboga kudu. Mošomo wa gagwe wa go ikgetha o ile wa fihla le ditsebeng tša ba mmušo. Bona ba ile ba mo fa thekgo go tšwetša protšeke ya gagwe ya 'Bafsa phafogang', ya ba gona ge a hweditše mošomo tlhabollong ya bafsa motseng wa gabo.",
510
+ "grade": 12,
511
+ "category": "Reading comprehension"
512
+ },
513
+ {
514
+ "q": "Hlatholla seka se 'o tšhela leswika ka meetse' o be o bontšhe kamano ya sona le mekgwa ya Nthati.",
515
+ "a": "Go fa/eletša motho gomme a se tšee dikeletšo tšeo.",
516
+ "context": "",
517
+ "grade": 12,
518
+ "category": "Reading comprehension"
519
+ },
520
+ {
521
+ "q": "Akanya ka dintlha TŠE PEDI seo se ka diragalelago Mmatshepo ge a ganeletše gore bogoši bo bušetšwe kgorong ya gagwe.",
522
+ "a": "Ba ka mmolaya. / Setšhaba se ka tšwa diripa. / Ba ka mmušetša gagabo.",
523
+ "context": "",
524
+ "grade": 12,
525
+ "category": "Reading comprehension"
526
+ },
527
+ {
528
+ "q": "Ngwala kakaretšo ya temana ya 1 ka dintlha TŠE PEDI.",
529
+ "a": "Morongwa o begela kgoši le banna ba kgoro ka leeto la bona la go ya ga kgoši Ntweleng yo a hlokofetšego. / Ba sepetše gabotse efela ba ile ba tlalelwa ka lebaka la gore seo ba bego ba se etše ga se ba se humane/hwetše.",
530
+ "context": "Bana ba sebatakgomo sa mabala, le tla gopola gore maloba re tlogile mo re le batho ba ba yago go thuša bana ba lena kua ga mohu kgoši Ntweleng bjale go bušago ngwana wa lena, e lego Mmatshepho. Leeto e bile le lebotse, mohola wa itokišetšwa gwa hloka molato, eupša ya re ge go swanetše go ya go tšeega khudu ya marega yela mogologolo a rego e tsebja ke mmei wa yona, ya hlokega! Gore go eba ka mokgwa woo re ile ra tlaela ra tlalelwa ka tshwanelo, gomme seo lehono re le bileditšego sona ke gore bana ba lena ba re hlatlegelang e be moruswana ge o tshela lefao. Ke tšona tšeo lekgotla, ge eba go na le tše re di šiilego morago magagešo a tla nkgakolla.'\\n\\nO ile go dula fase a lebelela kua le kua eupša gwa se emelele motho. Gore go eba ka mokgwa woo go ile gwa emelela sebatakgomo ka noši, a re:\\n\\n'Banna ba gešo, ditaba di ka wona mokgwa woo monna wa seboledi a šetšego a hlamutše ka gona, gomme nnaena ga go se se ntshwenyago mo kadimong yeo. Go se tshwenyege ga ka ke gore ba e adimelwa go ya go feka maano ao ba a telekanyago, gomme ba tla re go kgotsofala gore e a gampa ba e buša.'",
531
+ "grade": 12,
532
+ "category": "Reading comprehension"
533
+ },
534
+ {
535
+ "q": "Ka dintlha TŠE PEDI utolla molaetša wo o tšweletšwago ke polelo ye e rego: '... bana ba lena ba re hlatlegelang e be moruswana ge o tshela lefao.'",
536
+ "a": "Re ithutile gore batho ba swanetše go phedišana le go rerišana/go thušana.  Motho ge a go swara gabotse le wena dira bjalo gomme lerato le kagišano magareng a lena di tlo le atla.",
537
+ "context": "Bana ba sebatakgomo sa mabala, le tla gopola gore maloba re tlogile mo re le batho ba ba yago go thuša bana ba lena kua ga mohu kgoši Ntweleng bjale go bušago ngwana wa lena, e lego Mmatshepho. Leeto e bile le lebotse, mohola wa itokišetšwa gwa hloka molato, eupša ya re ge go swanetše go ya go tšeega khudu ya marega yela mogologolo a rego e tsebja ke mmei wa yona, ya hlokega! Gore go eba ka mokgwa woo re ile ra tlaela ra tlalelwa ka tshwanelo, gomme seo lehono re le bileditšego sona ke gore bana ba lena ba re hlatlegelang e be moruswana ge o tshela lefao. Ke tšona tšeo lekgotla, ge eba go na le tše re di šiilego morago magagešo a tla nkgakolla.'\\n\\nO ile go dula fase a lebelela kua le kua eupša gwa se emelele motho. Gore go eba ka mokgwa woo go ile gwa emelela sebatakgomo ka noši, a re:\\n\\n'Banna ba gešo, ditaba di ka wona mokgwa woo monna wa seboledi a šetšego a hlamutše ka gona, gomme nnaena ga go se se ntshwenyago mo kadimong yeo. Go se tshwenyege ga ka ke gore ba e adimelwa go ya go feka maano ao ba a telekanyago, gomme ba tla re go kgotsofala gore e a gampa ba e buša.'",
538
+ "grade": 12,
539
+ "category": "Reading comprehension"
540
+ },
541
+ {
542
+ "q": "Thoma go ngwala ka mantšu a filwego. Tumelo o ya lebenkeleng. Gosasa....",
543
+ "a": "Gosasa Tumelo o tla ya lebenkeleng. / Gosasa Tumelo o tlile go ya lebenkeleng.",
544
+ "context": "",
545
+ "grade": 2,
546
+ "category": "Reading comprehension"
547
+ },
548
+ {
549
+ "q": "Go tšwa temaneng ya 1 ngwala mmolelwana woo o laetšago gore Mosebjadi o be a sa robale.",
550
+ "a": "A sa bo pate.",
551
+ "context": "",
552
+ "grade": 12,
553
+ "category": "Reading comprehension"
554
+ },
555
+ {
556
+ "q": "Hlatholla ka dintlha TŠE PEDI ponelopele ya gago mabapi le batho bao ba šiago bana le batšofadi go ya go nyaka mešomo.",
557
+ "a": "Bana ba ka ineela go diokobatši. Bana ba ka utswa. Bana ba ka lesa sekolo. Bana ba ka dira tša phaku/go tšwa tseleng. Bana ba gola ntle le tlhahlo ya batswadi. Bana ba gola ntle le lerato/borutho bja batswadi.",
558
+ "context": "MOTSEMOLLAKOMA – NS PULENG\\n\\nBa tlile ka diphatšamaru le maselawatle,\\nBangwe dinao tša ba kuka tša ba goroša.\\nBa tlile ka dikoloyana le difatanaga,\\nBangwe ka metsekedi le ditimela,\\nBa tshetše matsha le mawatle ba rutha,\\nBa nanoga ka matši le dithokgwa,\\nBa namela meboto le meedi ka tshepo;\\nGo bona lehutšo le kaaka legonono.\\n\\nBa tšwa khutlonne tša lefase,\\nMebotong ya khutšo ya boTranskei,\\nBa tšwa Taung gaMoletsane Lesotho,\\nBangwe masoding a bofanego a Batswana;\\nBa tšwa boZambezi ba tshetše Limpopo,\\nBa tlile ka diketekete tša diketekete,\\nBa tšwa boPotokise Bodikela bja Afrika,\\nBangwe gae gaSekhukhune le gaMphahlele,\\nLe kua Swatseng bangwe ba phutše.\\n\\nBa tlile ka ditlhologelo tša mehuta,\\nBangwe ba šikere, bangwe ba ikgonere;\\nBa kgabile mafulomatala Motsemollakoma,\\nBa phaletše nak'a phala e llile,\\nBa tlogetše dirathana gae le diputswa.\\nTshepo ke go hwetša dilatšatlalakgang.",
559
+ "grade": 12,
560
+ "category": "Reading comprehension"
561
+ }
562
+ ]
nso_gen_val.json ADDED
@@ -0,0 +1,121 @@
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1
+ [
2
+ {
3
+ "q": "Ke ka lebaka la eng mongwadi a šomišitše mantšwana a moseka ka mašakaneng go tšwa setsopolweng se? Tšweletša dintlha TŠE THARO",
4
+ "a": "Go re bontšha maemo a ditaba. Go hlahla babadi. Go tšweletša maikutlo a baanegwa.",
5
+ "context": "PULANE: (O kgaotša go ngwala o bolela a nnoši.) Hai, batho ba ba bjala ba dira lešata o a tseba. Ga ba tsebe gore nna ke nyaka go ngwala mošomo wo wa sekolo gore ke kgone go robala e sa le nako? Thekišo ye ya bjala mo gae e ntiriša mošomo wa sekolo ga boima ruri. (Setunyana) Eupša ke tlo dira bjang ka gore ntle le bjona ka mo gae re ka se kgone (O kgaoletšwa ke go bulega ga lebati gomme go tsena Setongwane.)\\nSETONGWANE: (A eme mojako.) Ao Pulane, ge o dutše ka mo moraleng a o ra gore batho bale ba rekišetšwe ke mang bjala ka kua karatšheng?\\nPULANE: (Ka boleta.) Ke sa ngwala mošomo wa sekolo, tate.\\nSETONGWANE: (Ka go kgathola.) Aowa Pulane, kgane sekolo se sa lena se tsenwa le bošego matšatšinyana a?\\nPULANE: Aowa, tate.\\nSETONGWANE: E le gore o hlwele o dirang mosegare ka gore sekolo se tšwa ka seripagare go tšwa go iri ya bobedi?\\nPULANE: A ke re sekolo se itše go tšwa ka thoma go swiela ka mo ntlong. Ke itše go fetša ka ya nokeng gomme ge ke boa ka thomana le dipitša.\\nSETONGWANE: O no dira sehlare sa ntšhirela, Pulane. Dilo tše o bolelago ka tšona di ka se go palediše go dira mošongwana wo wa gago. A ke re o feditše le go apea e sa le nako?\\nPULANE: Gona go bjalo …",
6
+ "grade": 12,
7
+ "category": "Reading comprehension"
8
+ },
9
+ {
10
+ "q": "Bontšha go tšwa temathetong ya 3 nnete ya moreti ge a re: 'Ba tlile ka ditlhologelo tša mehuta'.",
11
+ "a": "Ba tlile go šoma. Ba tlile go nyaka tša go iphediša. Bangwe ba tlišitše bosenyi/bonwenwe/bonokwane/bohodu",
12
+ "context": "MOTSEMOLLAKOMA – NS PULENG\\n\\nBa tlile ka diphatšamaru le maselawatle,\\nBangwe dinao tša ba kuka tša ba goroša.\\nBa tlile ka dikoloyana le difatanaga,\\nBangwe ka metsekedi le ditimela,\\nBa tshetše matsha le mawatle ba rutha,\\nBa nanoga ka matši le dithokgwa,\\nBa namela meboto le meedi ka tshepo;\\nGo bona lehutšo le kaaka legonono.\\n\\nBa tšwa khutlonne tša lefase,\\nMebotong ya khutšo ya boTranskei,\\nBa tšwa Taung gaMoletsane Lesotho,\\nBangwe masoding a bofanego a Batswana;\\nBa tšwa boZambezi ba tshetše Limpopo,\\nBa tlile ka diketekete tša diketekete,\\nBa tšwa boPotokise Bodikela bja Afrika,\\nBangwe gae gaSekhukhune le gaMphahlele,\\nLe kua Swatseng bangwe ba phutše.\\n\\nBa tlile ka ditlhologelo tša mehuta,\\nBangwe ba šikere, bangwe ba ikgonere;\\nBa kgabile mafulomatala Motsemollakoma,\\nBa phaletše nak'a phala e llile,\\nBa tlogetše dirathana gae le diputswa.\\nTshepo ke go hwetša dilatšatlalakgang.",
13
+ "grade": 12,
14
+ "category": "Reading comprehension"
15
+ },
16
+ {
17
+ "q": "O nagana gore ke eng seo se ka dirago gore baamogedi ba papatšo ye ba nyake go ipona ba le lefelong le? Tšweletša dintlha TŠE PEDI.",
18
+ "a": "Seswantšho se bontšha e le lefelo la go hloka lešata. / Lefelo la go fodiša monagano. / Lefelo la boiketlo. / Bobotse bja tlhago. / Tokologo yeo basadi ba tla ipshinago ka yona ka ge go tla be go se na banna tulong yeo.",
19
+ "context": "",
20
+ "grade": 12,
21
+ "category": "Reading comprehension"
22
+ },
23
+ {
24
+ "q": "Ahlaahla molaetša woo o tšweletšwago ke moreti seretong se.",
25
+ "a": "Bjalo ka bafeti mo lefaseng, re swanetše go phela re lokile ka gore re tlo le tlogela gomme ra sepela re se na selo.",
26
+ "context": "Apola diaparo\\nRola dieta\\nO šale o le pshenene\\nO itokišetše leeto la sammaruri!\\n\\nGa go tsene lenyatšo lefaseng le,\\nGa go kokote lehufa lefelong le,\\nGa go gwante tshele lefelong le,\\nGa go tshetshethe maroga lefelong le.\\n\\nKe lefelo le lekgethwagadi!\\nRe tsena re hwidinya matsogo,\\nDithoto tša lefase morago re tlogetše,\\nKe lefelo la bodutu bja matšobatšoba.",
27
+ "grade": 12,
28
+ "category": "Reading comprehension"
29
+ },
30
+ {
31
+ "q": "Sereti se šomišitše mainagokwa go laetša mehuta ya didirišwa temathetong ya 1. Tsopola mehlala YE MEBEDI ya didirišwa tšeo/mainagokwa ao.",
32
+ "a": "Diphatšamaru. Maselawatle. Difatanaga.",
33
+ "context": "MOTSEMOLLAKOMA – NS PULENG\\n\\nBa tlile ka diphatšamaru le maselawatle,\\nBangwe dinao tša ba kuka tša ba goroša.\\nBa tlile ka dikoloyana le difatanaga,\\nBangwe ka metsekedi le ditimela,\\nBa tshetše matsha le mawatle ba rutha,\\nBa nanoga ka matši le dithokgwa,\\nBa namela meboto le meedi ka tshepo;\\nGo bona lehutšo le kaaka legonono.\\n\\nBa tšwa khutlonne tša lefase,\\nMebotong ya khutšo ya boTranskei,\\nBa tšwa Taung gaMoletsane Lesotho,\\nBangwe masoding a bofanego a Batswana;\\nBa tšwa boZambezi ba tshetše Limpopo,\\nBa tlile ka diketekete tša diketekete,\\nBa tšwa boPotokise Bodikela bja Afrika,\\nBangwe gae gaSekhukhune le gaMphahlele,\\nLe kua Swatseng bangwe ba phutše.\\n\\nBa tlile ka ditlhologelo tša mehuta,\\nBangwe ba šikere, bangwe ba ikgonere;\\nBa kgabile mafulomatala Motsemollakoma,\\nBa phaletše nak'a phala e llile,\\nBa tlogetše dirathana gae le diputswa.\\nTshepo ke go hwetša dilatšatlalakgang.",
34
+ "grade": 12,
35
+ "category": "Reading comprehension"
36
+ },
37
+ {
38
+ "q": "Ditiragalo tša setsopolwa se di diragala lefelong lefe? ",
39
+ "a": "Motseng wa Boiketlo.",
40
+ "context": "Monna yoo wa Boiketlo o be a nyetše mosadi yoo ka ngwana wa lesogana. Lona le be le tsebja ka la Mahlomola. E rile ge a se na go nyala Matshedišo ka lona, ya re ka morago ba ba le bana ba babedi. E be e le basetsana, ba tsebja ka la Mahlodi le Nthabiseng. Yoo Mahlodi e be e le yo mogolo go Nthabiseng. Leo e be e le lona lapa la Mathintha monna yo mošoro. Ke monna wa go hloka kwelobohloko. Ge e le mo e fo ba leleke la go goma marung. Ge e le dinama tšona o be a se natšo nke ge ba eja ba a mo uta, ya re ge ba feditše go ngwatha meratha ba mmitša.\\n\\nBjalo ka ge Matshedišo a be a se na polelo, o be a tloga a fapana le monna wa gagwe kudu. Mosadi yo mobotse wa botelele bja go lekanela o be a tloga a dumiša. Wa mmejana wa go lekanela. Ge e le meriri e be e le sethokgwa nke go ka tšwa phudufudu. Seo se bego se kgahliša kudu moo go yena, ke gore o be a se na polelo e telele go swana le monna wa gagwe.\\n\\nLe ge bophelo bo be bo sepela ka thelelo lapeng la Mathintha, o be a sa sware bana bao go swana.",
41
+ "grade": 12,
42
+ "category": "Reading comprehension"
43
+ },
44
+ {
45
+ "q": "Ke tswalano efe yeo e bonalago baanegweng ba? Mahlomola le Matshedišo ",
46
+ "a": "Ke mma le morwa.",
47
+ "context": "Monna yoo wa Boiketlo o be a nyetše mosadi yoo ka ngwana wa lesogana. Lona le be le tsebja ka la Mahlomola. E rile ge a se na go nyala Matshedišo ka lona, ya re ka morago ba ba le bana ba babedi. E be e le basetsana, ba tsebja ka la Mahlodi le Nthabiseng. Yoo Mahlodi e be e le yo mogolo go Nthabiseng. Leo e be e le lona lapa la Mathintha monna yo mošoro. Ke monna wa go hloka kwelobohloko. Ge e le mo e fo ba leleke la go goma marung. Ge e le dinama tšona o be a se natšo nke ge ba eja ba a mo uta, ya re ge ba feditše go ngwatha meratha ba mmitša.\\n\\nBjalo ka ge Matshedišo a be a se na polelo, o be a tloga a fapana le monna wa gagwe kudu. Mosadi yo mobotse wa botelele bja go lekanela o be a tloga a dumiša. Wa mmejana wa go lekanela. Ge e le meriri e be e le sethokgwa nke go ka tšwa phudufudu. Seo se bego se kgahliša kudu moo go yena, ke gore o be a se na polelo e telele go swana le monna wa gagwe.\\n\\nLe ge bophelo bo be bo sepela ka thelelo lapeng la Mathintha, o be a sa sware bana bao go swana.",
48
+ "grade": 12,
49
+ "category": "Reading comprehension"
50
+ },
51
+ {
52
+ "q": "Kelelothalo ke kgopolo yeo e tlogago mothalothetong wa ka godimo e fetela methalothetong ya go latela. Tsopola kelelothalo ye e tšwelelago temathetong ya 1.",
53
+ "a": "Apola dieta\nRola dieta\nO šale o le pshenene\nO itokišetše leeto la sammaruri!",
54
+ "context": "Apola diaparo\\nRola dieta\\nO šale o le pshenene\\nO itokišetše leeto la sammaruri!\\n\\nGa go tsene lenyatšo lefaseng le,\\nGa go kokote lehufa lefelong le,\\nGa go gwante tshele lefelong le,\\nGa go tshetshethe maroga lefelong le.\\n\\nKe lefelo le lekgethwagadi!\\nRe tsena re hwidinya matsogo,\\nDithoto tša lefase morago re tlogetše,\\nKe lefelo la bodutu bja matšobatšoba.",
55
+ "grade": 12,
56
+ "category": "Reading comprehension"
57
+ },
58
+ {
59
+ "q": "Go tšwa temathetong ya 1, laetša dikafoko tšeo di hlalošago gore: Ba tšwelela ka pela go tšwa mahlakoreng a go fapana.",
60
+ "a": "Ba nanoga ka matši le dithokgwa.",
61
+ "context": "MOTSEMOLLAKOMA – NS PULENG\\n\\nBa tlile ka diphatšamaru le maselawatle,\\nBangwe dinao tša ba kuka tša ba goroša.\\nBa tlile ka dikoloyana le difatanaga,\\nBangwe ka metsekedi le ditimela,\\nBa tshetše matsha le mawatle ba rutha,\\nBa nanoga ka matši le dithokgwa,\\nBa namela meboto le meedi ka tshepo;\\nGo bona lehutšo le kaaka legonono.\\n\\nBa tšwa khutlonne tša lefase,\\nMebotong ya khutšo ya boTranskei,\\nBa tšwa Taung gaMoletsane Lesotho,\\nBangwe masoding a bofanego a Batswana;\\nBa tšwa boZambezi ba tshetše Limpopo,\\nBa tlile ka diketekete tša diketekete,\\nBa tšwa boPotokise Bodikela bja Afrika,\\nBangwe gae gaSekhukhune le gaMphahlele,\\nLe kua Swatseng bangwe ba phutše.\\n\\nBa tlile ka ditlhologelo tša mehuta,\\nBangwe ba šikere, bangwe ba ikgonere;\\nBa kgabile mafulomatala Motsemollakoma,\\nBa phaletše nak'a phala e llile,\\nBa tlogetše dirathana gae le diputswa.\\nTshepo ke go hwetša dilatšatlalakgang.",
62
+ "grade": 12,
63
+ "category": "Reading comprehension"
64
+ },
65
+ {
66
+ "q": "Hlaloša ditšhupasefala tšeo di tšwelelago setsopolweng se.",
67
+ "a": "(Bjala bo mo tsene hlogong) O tagilwe. (O befetšwe, o nyamile ...) ka tsela ye a befetšwego o palelwa ke go bolela.",
68
+ "context": "BOTANKANE: (Bjala bo mo tsene hlogong.) Oo! ke a mo gopola. A ke re o ra yola o rego batho ba be ba re: 'Lehlanye o tšo gapa kgomo le namane, mola a tseba tlhaba e hlabantšha batho, e ba hlalanya, e hlakantšha hlogo?'\\nTHAKGOLE: Bjale o boletše ye kgolo ya go rona kgoro ye ya Thulare. Tše o di bolelago tše ke tša bona bagaditšong, bafefa le baferehli ba motse wo ka moka.\\nBOTANKANE: A di ye uwe hle, ke kwele mong wa ka, nka se sa boeletša hle.\\nTHAKGOLE: A wena mohlomphegi Lehlanye a yo morwago go bolelwago ka yena o mphatong ofe? A maitshwaro a yo morwago a sa go kgahla?\\nLEHLANYE: (O befetšwe, o nyamile, o gakanegile o bile o itoma leleme ge a bolela.) O ra … Tlhakolane … Tlhakolane o no ba mohlakola … fela o a katana ka ge a le mphatong wa bohlano lenyaga. Mo … mo … mo… la a na le lesomehlano la mengwaga.\\nBOTANKANE: Ga di tshwenye tšeo, tabakgolo ke go se be ga gagwe sekolong mola a godile e le monna. Gape ngwana wa lesomepedi la mengwaga mehleng yeno o mo mphatong wa boselela.\\nLEHLANYE: Banna ba gešo a re di tlogeleng, kgomo e wetšwa ke namane. Le nna ke seo se ntebanego. Bana ba lehono ba bona seo rena ba batala re sa se bonago goba re šiago go se bolela …",
69
+ "grade": 12,
70
+ "category": "Reading comprehension"
71
+ },
72
+ {
73
+ "q": "Hlaloša polelo ya mongwadi ya go re: 'O swere ka mo go fišago.'",
74
+ "a": "O ka gare ga mathata",
75
+ "context": "NKARENG: Ke swerwe ke mokomane Mahlodi.\\n MAHLODI: O go thomile neng?\\n NKARENG: O nthomile maabane eupša ka no gapeletša go ya mošomong ka lehutšo la go re mohlomongwe o tlo ba kaone. Eupša ke itše go fihla mošomong wa gakala ka be ka gapeletšega go boela gae ka ge dingaka ka moka di be di tšhaišitše.\\n MAHLODI: Aowa ge o etšwa ngakeng mohlomongwe o tlo kaonafala. (O bona leihlo la gagwe le rurugile gannyane.) Ao! Nkareng mogwera, bjalo leihlo la gago lona le reng o ka re le rurugile?\\n NKARENG: (O a le swara.) Kgane le a bonala mogwera?\\n MAHLODI: Ee, Nkareng, kgane le itšeng?\\n NKARENG: (Ka dihlonyana.) Ke tša malapa, Mahlodi.\\n MAHLODI: Aowa Nkareng, o nyaka go mpotša gore Setongwane o go išitše letsogo?\\n NKARENG: Go no ba ka wona mokgwa wo mogwera.\\nMAHLODI: (O šišinya hlogo ka go Makala.) E le gore sebakwa e bileng ge le šala le išana le matsogo ka tsela ye?\\nNKARENG: Sebakwa ga se gona Mahlodi. Setongwane o ganne gore ka mo hwetša a bina le mosatšana yo mongwe wa direthiana tše ntsho gomme ge ke re ke a bolela a napa a nkgorogela.\\n MAHLODI: A ba be ba binela kae?\\nNKARENG: Gona kua ga ka mogwera. A o ra nna tšhuwana …!\\nMAHLODI: Eya, o swere ka mo go fišago mogwera.\\nNKARENG: Tše e sa le dinyane, Mahlodi. Gape monna yola o mpintšha ka leoto le tee.",
76
+ "grade": 12,
77
+ "category": "Reading comprehension"
78
+ },
79
+ {
80
+ "q": "Na ke legato lefe la thulaganyo leo le tšweletšwago ke setsopolwa se?",
81
+ "a": "Phekgogo/Sethakgodi.",
82
+ "context": "Bana ba sebatakgomo sa mabala, le tla gopola gore maloba re tlogile mo re le batho ba ba yago go thuša bana ba lena kua ga mohu kgoši Ntweleng bjale go bušago ngwana wa lena, e lego Mmatshepho. Leeto e bile le lebotse, mohola wa itokišetšwa gwa hloka molato, eupša ya re ge go swanetše go ya go tšeega khudu ya marega yela mogologolo a rego e tsebja ke mmei wa yona, ya hlokega! Gore go eba ka mokgwa woo re ile ra tlaela ra tlalelwa ka tshwanelo, gomme seo lehono re le bileditšego sona ke gore bana ba lena ba re hlatlegelang e be moruswana ge o tshela lefao. Ke tšona tšeo lekgotla, ge eba go na le tše re di šiilego morago magagešo a tla nkgakolla.'\\n\\nO ile go dula fase a lebelela kua le kua eupša gwa se emelele motho. Gore go eba ka mokgwa woo go ile gwa emelela sebatakgomo ka noši, a re:\\n\\n'Banna ba gešo, ditaba di ka wona mokgwa woo monna wa seboledi a šetšego a hlamutše ka gona, gomme nnaena ga go se se ntshwenyago mo kadimong yeo. Go se tshwenyege ga ka ke gore ba e adimelwa go ya go feka maano ao ba a telekanyago, gomme ba tla re go kgotsofala gore e a gampa ba e buša.'",
83
+ "grade": 12,
84
+ "category": "Reading comprehension"
85
+ },
86
+ {
87
+ "q": "Tebogo o sega khekhe ka dikgetlo tše 9 tša go lekana gomme a e abela bana ba 3 ka go lekana. Naa ke palophatlo efe ya khekhe ye ngwana yo mongwe le yo mongwe a e abetšwego?",
88
+ "a": "Palophatlo ke 1 tharong / tee tharong / 1/3.",
89
+ "context": "",
90
+ "grade": 3,
91
+ "category": "Mathematics"
92
+ },
93
+ {
94
+ "q": "Na maikutlo a gago ke afe mabapi le Tlhakolane yo a bego a sa ye sekolong? Fahlela karabo ya gago.",
95
+ "a": "A manyami. Ke nyamišwa ke gore: O itshenyetša bokamoso. A ka feleletša a ineetše diokobatšing.",
96
+ "context": "BOTANKANE: (Bjala bo mo tsene hlogong.) Oo! ke a mo gopola. A ke re o ra yola o rego batho ba be ba re: 'Lehlanye o tšo gapa kgomo le namane, mola a tseba tlhaba e hlabantšha batho, e ba hlalanya, e hlakantšha hlogo?'\\nTHAKGOLE: Bjale o boletše ye kgolo ya go rona kgoro ye ya Thulare. Tše o di bolelago tše ke tša bona bagaditšong, bafefa le baferehli ba motse wo ka moka.\\nBOTANKANE: A di ye uwe hle, ke kwele mong wa ka, nka se sa boeletša hle.\\nTHAKGOLE: A wena mohlomphegi Lehlanye a yo morwago go bolelwago ka yena o mphatong ofe? A maitshwaro a yo morwago a sa go kgahla?\\nLEHLANYE: (O befetšwe, o nyamile, o gakanegile o bile o itoma leleme ge a bolela.) O ra … Tlhakolane … Tlhakolane o no ba mohlakola … fela o a katana ka ge a le mphatong wa bohlano lenyaga. Mo … mo … mo… la a na le lesomehlano la mengwaga.\\nBOTANKANE: Ga di tshwenye tšeo, tabakgolo ke go se be ga gagwe sekolong mola a godile e le monna. Gape ngwana wa lesomepedi la mengwaga mehleng yeno o mo mphatong wa boselela.\\nLEHLANYE: Banna ba gešo a re di tlogeleng, kgomo e wetšwa ke namane. Le nna ke seo se ntebanego. Bana ba lehono ba bona seo rena ba batala re sa se bonago goba re šiago go se bolela …",
97
+ "grade": 12,
98
+ "category": "Reading comprehension"
99
+ },
100
+ {
101
+ "q": "Hlaloša ka dintlha TŠE PEDI tema ye e kgathwago ke moanegi setsopolweng se. ",
102
+ "a": "Moanegi o hlaloša ditiragalo tša go nyalana ga Mashudu le Meisie. Moanegi o utolla semelo sa Meisie sa boikgantšho sa go gana go tsena kereke ya boMashudu. Moanegi o re utollela maikutlo a Mashudu a lethabo a go nyala mosadi Wammala.",
103
+ "context": "Mmagobona o be a sa na le dikgwedi tše tharo fela a le ka lebitleng la gagwe ge tatagobona, Mashudu Makhado, le Meisie Williams ba nyalana semmušo. Ba saenne gona moo setešeng sa maphodisa, moo bobedi ba kopanego gona, ba šomago gona. Meisie o ile a gana go fetola sefane le kereke. O ile a no hlomesetša sefane sa Makhado go maina a gagwe, a bitšwa Mdi Meisie Williams-Makhado. Kereke a gana go tsena ya Luthere, moo go bego go se Lekgowa le ka le tee goba motho wa Mmala le ka o tee. O ile a tšwela pele a tsena kereke ya gabo ya Dutch.\\n\\nYona e be e na le kgethologanyo ye kgolo. Kereke ya Bathobaso e be e bitšwa N.G. Kerk in Afrika. Le ge go le bjalo Bammala ba be ba e rata, ba rera ka Seburu. Morwa Makhado o ile a feleletša le yena a e tsena, e le setho se se tletšego. Taba yeo e ile ya mo thuša kudu le kua mošomong, ka ge bagolo ba bona ba Makgowa ka moka e be e le ditho tša kereke yeo.\\n\\nKa go nyala mosadi wa Lekhalate, Mashudu o be a ipona a le legodimong le lennyane. Bagwera ba gagwe ba be ba mo kwatša kudu ge ba re o nyetše Lekgowa.",
104
+ "grade": 12,
105
+ "category": "Reading comprehension"
106
+ },
107
+ {
108
+ "q": "Ke bolokile R15 go reka sebapadišwa sa theko ya R29. Naa ke swanetše go boloka bokae gape?",
109
+ "a": "Ke swanetše go boloka R14.",
110
+ "context": "",
111
+ "grade": 2,
112
+ "category": "Mathematics"
113
+ },
114
+ {
115
+ "q": "Ngwala tswalano ya Mashudu le baanegwa ba: meisie",
116
+ "a": "Ke banyalani/Ke monna le mosadi.",
117
+ "context": "Go tloga tšatši leo batswadi ka moka ba moo Tshakuma ba ile ba duma ge bana ba bona ba ka ba dingaka. Motho wa gona o be a šoma mengwaga ye meraro fela ya ba mohumi, a aga ntlo ya dithaelese, ya meetse ka ntlong le dintlwana tša go ithomela. Ge e le koloi yona o no ntšha yeo a e ratago ka lepokising. Nnete yona ke gore ngaka ge e nyaka koloi efe kapa efe o be a e fiwa ntle le dingangišano goba go lefa Peeletšo. Dikoloi tša go bitša kudu e be e le tša Majeremane, boBMW le boMercedes Benz. Lehono ke tšona fela moo gaMashudu. Ba go otlela tša Japane ba be ba di tlogetše kua kgole le ka gae. O be o ka re dikoloi tša go swana le TOYOTA, ISUZU, SENTRA, NISSAN, MAZDA ga di sa le gona.\\n\\nGe e le dijo e be e le ga mantšhaotlogele. Dikgomo go be go hlabilwe tše lesome, dinku le dipudi di be di ka fihla masome a mahlano. Dikgogo tšona go be go sa tsebe motho gore go hlabilwe tše kae. Dijo tša matsaka di be di apeilwe ke bašomedi ba hotela ya go tuma kudu go la Gauteng. Batho ba motse bona ba be ba apeile ka dipitša tša maotwana a mararo ka kua mafuri, ba ipshina ka magata …",
118
+ "grade": 12,
119
+ "category": "Reading comprehension"
120
+ }
121
+ ]
nso_mc1_test.json ADDED
@@ -0,0 +1,110 @@
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1
+ [
2
+ {
3
+ "question": "Naa rula ye ke ya ...?",
4
+ "a": "yena",
5
+ "b": "gona",
6
+ "c": "tšona",
7
+ "d": "gago",
8
+ "answerKey": "d",
9
+ "context": "",
10
+ "grade": 2,
11
+ "preamble": "",
12
+ "category": "Reading comprehension"
13
+ },
14
+ {
15
+ "question": "Ageletša tlhaka ye e lebanego le karabo ye e nepagetšego. Bontši bja lentšu le ‘ngwana’ ke eng?",
16
+ "a": "baana",
17
+ "b": "banna",
18
+ "c": "bana",
19
+ "d": "banana",
20
+ "answerKey": "c",
21
+ "context": "",
22
+ "grade": 3,
23
+ "preamble": "",
24
+ "category": "Reading comprehension"
25
+ },
26
+ {
27
+ "question": "Pedifatša 147.",
28
+ "a": "184",
29
+ "b": "248",
30
+ "c": "294",
31
+ "d": "287",
32
+ "answerKey": "c",
33
+ "context": "",
34
+ "grade": 3,
35
+ "preamble": "",
36
+ "category": "Mathematics"
37
+ },
38
+ {
39
+ "question": "Mmapatši o bapatša ...",
40
+ "a": "mpete.",
41
+ "b": "mabone.",
42
+ "c": "dieta.",
43
+ "d": "lotše.",
44
+ "answerKey": "d",
45
+ "context": "KHUTŠANG BASADI LODGE!\\n\\nLapologa monagano gore le mmele o boele sekeng sa wona.\\n\\nGae kgole le gae!\\n\\nBanna le bana ga ba nyakege.",
46
+ "grade": 2,
47
+ "preamble": "",
48
+ "category": "Reading comprehension"
49
+ },
50
+ {
51
+ "question": "Ke lentšu lefe le le hlalošago go swana le ‘thaba’?",
52
+ "a": "hloya",
53
+ "b": "rata",
54
+ "c": "thakgetše",
55
+ "d": "nyama",
56
+ "answerKey": "c",
57
+ "context": "",
58
+ "grade": 2,
59
+ "preamble": "",
60
+ "category": "Reading comprehension"
61
+ },
62
+ {
63
+ "question": "Terekere e kgokologile mmotong ka gobane ...",
64
+ "a": "maotwana a be a le manyenyane kudu",
65
+ "b": "diporiki e be e le tše mpšha.",
66
+ "c": "diporiki di be di gana go šoma.",
67
+ "d": "maotwana a yona a be a le a magolo kudu",
68
+ "answerKey": "c",
69
+ "context": "",
70
+ "grade": 2,
71
+ "preamble": "",
72
+ "category": "Reading comprehension"
73
+ },
74
+ {
75
+ "question": "Malome o timeletšwe ke ...u.",
76
+ "a": "nk",
77
+ "b": "nkw",
78
+ "c": "kg",
79
+ "d": "nkg",
80
+ "answerKey": "a",
81
+ "context": "",
82
+ "grade": 2,
83
+ "preamble": "",
84
+ "category": "Reading comprehension"
85
+ },
86
+ {
87
+ "question": "Ageletša tlhaka ye e lebanego le karabo ye e nepagetšego. Phoofolo ya nko e telele e bitšwa eng?",
88
+ "a": "tladi",
89
+ "b": "tloo",
90
+ "c": "tlou",
91
+ "d": "tletše",
92
+ "answerKey": "c",
93
+ "context": "",
94
+ "grade": 2,
95
+ "preamble": "",
96
+ "category": "Reading comprehension"
97
+ },
98
+ {
99
+ "question": "Boima bja phakhete ya ditshipisi bo ka elwa ka …",
100
+ "a": "dimilimitara.",
101
+ "b": "dikeramo.",
102
+ "c": "",
103
+ "d": "",
104
+ "answerKey": "b",
105
+ "context": "",
106
+ "grade": 3,
107
+ "preamble": "",
108
+ "category": "Mathematics"
109
+ }
110
+ ]
nso_mc1_train.json ADDED
@@ -0,0 +1,134 @@
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1
+ [
2
+ {
3
+ "question": "Ke bomang ba ba nago le bana ba babedi?",
4
+ "a": "Morena le Mohumagadi Mathe",
5
+ "b": "Morena le Mohumagadi Matlala",
6
+ "c": "Morena le Mohumagadi Kutu",
7
+ "d": "Morena le Mohumagadi Phahlane",
8
+ "answerKey": "d",
9
+ "context": "",
10
+ "grade": 2,
11
+ "preamble": "",
12
+ "category": "Reading comprehension"
13
+ },
14
+ {
15
+ "question": "Ageletša tlhaka ye e lebanego le karabo ye e nepagetšego. Go reng Thabo a ile a apara kepisi? O apere kepisi, ka gobane a ...",
16
+ "a": "ithabiša.",
17
+ "b": "yo raloka khirikhete.",
18
+ "c": "foša bolo.",
19
+ "d": "kitima phakeng.",
20
+ "answerKey": "b",
21
+ "context": "",
22
+ "grade": 1,
23
+ "preamble": "",
24
+ "category": "Reading comprehension"
25
+ },
26
+ {
27
+ "question": "Batametša 16 go 10 la kgauswi.",
28
+ "a": "15",
29
+ "b": "20",
30
+ "c": "10",
31
+ "d": "16",
32
+ "answerKey": "b",
33
+ "context": "",
34
+ "grade": 3,
35
+ "preamble": "",
36
+ "category": "Mathematics"
37
+ },
38
+ {
39
+ "question": "Ageletša tlhaka ye e lebanego le karabo ye e nepagetšego. Ke rwala…",
40
+ "a": "kamo",
41
+ "b": "kefa",
42
+ "c": "koloi",
43
+ "d": "kutu",
44
+ "answerKey": "b",
45
+ "context": "",
46
+ "grade": 1,
47
+ "preamble": "",
48
+ "category": "Reading comprehension"
49
+ },
50
+ {
51
+ "question": "Mandela e be e le Mopresidente wa naga efe?",
52
+ "a": "Amerika Borwa",
53
+ "b": "Afrika Borwa",
54
+ "c": "Arabia Borwa",
55
+ "d": "Asia Borwa",
56
+ "answerKey": "b",
57
+ "context": "",
58
+ "grade": 3,
59
+ "preamble": "",
60
+ "category": "Reading comprehension"
61
+ },
62
+ {
63
+ "question": "Ke mang moanegwathwadi wa kanegelo?",
64
+ "a": "Nosekeni Mandela",
65
+ "b": "Nelson Mandela",
66
+ "c": "Gadla Mandela",
67
+ "d": "Baliwe Mandela",
68
+ "answerKey": "b",
69
+ "context": "Ka di 18 Julae 1918, mošemanyana wa moXhosa o ile a belegwa motsaneng wa khutšo wa go bitšwa Mvezo. Leina la gagwe e be e le Rolihlahla Mandela. O goletše kua Qunu mo a bego a dula le mmagwe Nosekeni, tatagwe Gadla le bokgaetšedi ba gagwe, Baliwe, Nothusile le ba bangwe . Rolihlahla o be a diša dikgomo gomme a raloka le bašemane ba mo motseng.\\n\\nGe a na le mengwaga ye 7, o ile a ya sekolong sa Methodist Mission. Morutiši wa gagwe o ile a mo reela leina la Nelson. Ka morago ga gore a fetše Mphato wa 7, o ile a tšwela pele ka dithuto moo a bego a dula gona go fihla a tšwelela Mphatong wa 12. Ka morago ga mengwaga ye mmalwa ke ge a feditše dithuto tša go ba ramolao.\\n\\nMandela o tsene mokgatlong wa ANC gomme a swarelwa go lwela tokologo ya maAfrika Borwa ka moka. O ile a romelwa kgolegong ya Roben Island. A lokollwa ka morago ga mengwaga ye 27.\\n\\nE bile Mopresidente wa mathomo wa tokologo ya Afrika Borwa ka ngwaga wa 1994. Nelson Mandela o be a rata batho ebile a rata bana kudu. O be a tsebega ka la Tata, go ra gore, ‘Tate’.\\n\\nTata o hlokofetše e le mogale ka di 5 tša Desembere 2013, a na le mengwaga ye 95.",
70
+ "grade": 3,
71
+ "preamble": "",
72
+ "category": "Reading comprehension"
73
+ },
74
+ {
75
+ "question": "Bokagare bja lebotlelo bo ka elwa ka …",
76
+ "a": "disentimetara.",
77
+ "b": "dilitara.",
78
+ "c": "",
79
+ "d": "",
80
+ "answerKey": "b",
81
+ "context": "",
82
+ "grade": 3,
83
+ "preamble": "",
84
+ "category": "Mathematics"
85
+ },
86
+ {
87
+ "question": "Go reng ba be ba thabile ka moka? Ba be ba thabile ka moka ka gore ...",
88
+ "a": "go be go se wa lapa yo a gobetšego.",
89
+ "b": "ba leloko ba wetše ka meetseng.",
90
+ "c": "terekere e kgokologetše letamong.",
91
+ "d": "Thabo le Thabiso ba kitimile ka morago ga terekere.",
92
+ "answerKey": "b",
93
+ "context": "",
94
+ "grade": 2,
95
+ "preamble": "",
96
+ "category": "Reading comprehension"
97
+ },
98
+ {
99
+ "question": "Beke e tee e lekana le matšatši a …",
100
+ "a": "5",
101
+ "b": "7",
102
+ "c": "2",
103
+ "d": "31",
104
+ "answerKey": "b",
105
+ "context": "",
106
+ "grade": 3,
107
+ "preamble": "",
108
+ "category": "Mathematics"
109
+ },
110
+ {
111
+ "question": "Hlahlamolla nomoro ye: 621 ka makgolo, masome le metšo.",
112
+ "a": "600 + 20 + 6",
113
+ "b": "600 + 20 + 0",
114
+ "c": "600 + 2 + 10",
115
+ "d": "600 + 20 + 1",
116
+ "answerKey": "d",
117
+ "context": "",
118
+ "grade": 3,
119
+ "preamble": "",
120
+ "category": "Mathematics"
121
+ },
122
+ {
123
+ "question": "Bašemane ba raga ...ele.",
124
+ "a": "tlh",
125
+ "b": "nkg",
126
+ "c": "kg",
127
+ "d": "kgw",
128
+ "answerKey": "d",
129
+ "context": "",
130
+ "grade": 2,
131
+ "preamble": "",
132
+ "category": "Reading comprehension"
133
+ }
134
+ ]
nso_mc1_val.json ADDED
@@ -0,0 +1,26 @@
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1
+ [
2
+ {
3
+ "question": "Kgwedi ya Febereware e na le matšatši a makae?",
4
+ "a": "Matšatši a 28",
5
+ "b": "Matšatši a 7",
6
+ "c": "Matšatši a 4",
7
+ "d": "Matšatši a 30 ",
8
+ "answerKey": "a",
9
+ "context": "",
10
+ "grade": 2,
11
+ "preamble": "",
12
+ "category": "Reading comprehension"
13
+ },
14
+ {
15
+ "question": "Hlogo ye e swanetšego kanegelo ye ke efe?",
16
+ "a": "Polasa ya dikgogo.",
17
+ "b": "Terekere ya go tšhaba.",
18
+ "c": "Polasa ya dinku.",
19
+ "d": "Dijo tša bana tša mosegare.",
20
+ "answerKey": "b",
21
+ "context": "Morena le Mohumagadi Mathe ba dula polaseng le bana ba bona ba e lego Thabo le Thabiso. Mohumagadi Mathe le Thabiso ba rata go paka borotho letšatši le lengwe le le lengwe le go hlwekiša setala. Ba gaMatlala,ba gaKutu le ba gaPhahlane ba rata go etela lapa la Mathe. Bana ba hlokomela dikgogo le mapidibidi. Morena Mathe o ruile dikgomo le dipudi.\\n\\nKa letšatši le le lengwe ba lapa ba be ba ipshina ka dijo tša mosegare tša go ba le tšhese, ditšhipisi le nama ge kotsi ye šoro e direga. Diporiki tša terekere di ile tša gana go šoma gomme ya theogela fase mmotong. Morena Mathe a goelela ba lapa la gagwe go ba lemoša ka seo. Terekere ya kgokologa gomme ya wela ka letamong. Ba lapa ba ile ba ikitimiša gomme le bona ba wela ka meetseng.\\n\\nMorena Mathe a tšea dikgomo tša goga terekere ka letamong. Ka moka ba be ba thabile ka ge go be go se wa lapa yo a gobetšego.",
22
+ "grade": 2,
23
+ "preamble": "",
24
+ "category": "Reading comprehension"
25
+ }
26
+ ]
sw_gen_test.json ADDED
@@ -0,0 +1,254 @@
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1
+ [
2
+ {
3
+ "q": "Ikiwa kilo moja ya sukari inauzwa shilingi 2000. Jee, kilo 9 zitauzwa kwa shilingi ngapi?",
4
+ "a": "18000",
5
+ "context": "",
6
+ "grade": "4",
7
+ "category": "Mathematics"
8
+ },
9
+ {
10
+ "q": "Maoni ya Njeri kuhusu ndege zisizo na rubani:",
11
+ "a": "[\"Ukosefu wa kushauriana huleta wasiwasi\", \"Watafiti wawajibike zaidi.\", \"Tunahatiji sheria zaidi/uwepo wa sheria ni muhimu\"]",
12
+ "context": "",
13
+ "grade": "GCSE",
14
+ "category": "Reading comprehension"
15
+ },
16
+ {
17
+ "q": "Kuna mililita ngapi kwenye lita 1?",
18
+ "a": "1000",
19
+ "context": "",
20
+ "grade": "4",
21
+ "category": "Mathematics"
22
+ },
23
+ {
24
+ "q": "Asha alinunua bidhaa zenye bei zifuatazo:\n• Chupa moja ya maji shilingi 1,000\n• Mikate 20 ya boflo shilingi 3,000\n• Paketi sita (6) za maziwa shilingi 9,000\n• Kreti tatu (3) za soda shilingi 10,000\n\nIkiwa Asha alikua na shilingi 30,000. Jee, Asha alibakiwa na shilingi ngapi\nbaada ya kununua bidhaa hizo? ",
25
+ "a": "7,000",
26
+ "context": "",
27
+ "grade": "4",
28
+ "category": "Mathematics"
29
+ },
30
+ {
31
+ "q": "Matenga yana umuhimu gani kwa wauzaji?",
32
+ "a": "kubeba bidhaa",
33
+ "context": "Kuna aina nyingi za usafiri wa kila siku. Mtu anaweza kuendesha gari, kupanda basi au treni, kukodi teksi au kutembea kwa miguu. Inaonekana kwamba siku hizi watu wengi wanapenda sana kutembea au kupanda baisikeli. Zamani watu walipopanda baisikeli au kutembea walionekana kama fukara na hawana uwezo wa kununua gari au kulipia usafiri wa umma. Siku hizi watu wanaelewa kuwa magari yanaleta uchafuzi wa mazingira, na pia kuna sababu za kiuchumi kwani kutembea na kutumia baisikeli ni bure kabisa. Hata hivyo huku kwetu bado gari linaendelea kuwa muhimu kwani watu wengine huwa na familia kubwa inayojumuisha ndugu na jamaa tofauti, kwa hivyo ni lazima kuwa na usafiri madhubuti.\n \nNilifanya utafiti pamoja na kaka yangu na tuligundua kwamba katika mji wetu, zaidi ya asilimia 50 ya watu hutumia baisikeli kama njia yao kuu ya usafiri. Kati ya hawa, wapo ambao hufanyia kazi zao kwenye baisikeli. Mfano mzuri ni wale wanaouza madafu, mboga na matunda ambayo huyapakia kwenye baisikeli zao. Wao huwa na matenga makubwa yaliyojaa bidhaa na huzunguka mitaani huku wakiuza. Zaidi ya hapo, takriban asilimia 20 ya watu hutumia baisikeli mara moja moja ili kuenda kazini au shuleni. Pia kuna asilimia ndogo ya watu ambao hupanda baisikeli kwa ajili ya mashindano.\n \nMimi ni katika watu walioshindana katika mbio za baisikeli zilizotoka Tanzania hadi Afrika ya Kusini. Sikuwa na nguo zinazotakiwa kwa ajili ya mashindano, kwani sikuwa na uwezo wa kununua mpya kwa sababu muhimu zaidi ilikuwa ni kupata baisikeli haraka. Ilibidi baba aninunulie baisikeli mpya ya mashindano. Ilikuwa ghali sana na alisema hataninunulia baisikeli nyingine kwa miaka kumi ijayo.\n \nTulipofika Afrika ya Kusini nilishangaa kuona barabara maalumu za baisikeli. Niliporudi kwetu nilimhadithia mama yangu aliyewaambia ndugu zetu ‘Salha alipokuwa kule sikuwa na wasiwasi wowote wa ajali za barabarani na sasa mimi nitakwenda naye mwaka ujao’. Mimi nitafurahi kuwa na mama yangu katika mashindano lakini ninahisi nitalazimika kuendesha polepole ili nisimwache nyuma. Yeye ameshanunua taa mpya ambazo amezibandika nyuma na mbele ya baisikeli yake. Pia amenunua mnyororo madhubuti wa kuifungia baisikeli yake ili isiibiwe.\n \nNingefurahia zaidi kama kaka yangu angekubali kuja kwani ni yeye aliyenifundisha kuendesha. Aliwaambia rafiki zake, ‘kamwe sikutegemea kwamba Salha angeenda hadi Afrika ya Kusini kwa baisikeli, safari ndefu na hatari’!",
34
+ "grade": "GCSE",
35
+ "category": "Reading comprehension"
36
+ },
37
+ {
38
+ "q": "Sababu zilizomfanya Roza Mahiri kuwekeza kwenye utalii wa anga:",
39
+ "a": "[\"Kuwepo kwenye historia\", \"Kuona angani kukoje\", \"Hisia ya kutokuwepo mvuto wa ardhi\", \"Hisia ya kuelea hewani\", \"Hamu ya kutalii anga tangu utoton\"]",
40
+ "context": "Kumekuwa na mazungumzo mengi kuhusu utalii wa safari za anga. Kwa miaka mingi wanasayansi wamekuwa wakienda huko na kurudi. Pia roboti tofauti zimekuwa zikitumwa angani ili kufanya uchunguzi wa kisayansi unaotusaidia kuielewa dunia. Lakini hivi karibuni, mambo yameanza kubadilika baada ya wadau wachache kuamua kwamba wangependa kuwekeza fedha kwenye miradi itakayowawezesha watu wa kawaida kuenda kutembea angani na kuona maajabu yaliyopo huko mbinguni.\n\t\t\t\t\t\nMtu wa kawaida wa kwanza kutembelea anga alikuwa mfanyabiashara mmoja aliyekwenda huko mwaka 2001. Alilipia maelfu ya fedha za kigeni ili kufanya hivyo. Sasa makampuni binafsi yameanza kulifanyia mchakato suala zima la watu kuenda angani. Kampuni zinazojulikana zaidi ni Dunia Duara na Chanzo cha Maisha. Kampuni hizi zinamilikiwa na wafanyabiashara matajiri. Dunia Duara inamilikiwa na Juma Hamisi wakati Chanzo cha Maisha ni mali ya Roza Mahiri. Tofauti kati yao ni kuwa wengi wanaamini kwamba Juma Hamisi ana uthubutu zaidi ya Roza Mahiri. Pia Juma Hamisi anatumia watu kudhamini mradi wake wa anga. Roza Mahiri anatumia pesa zake mwenyewe na anaamini kwamba polepole ndiyo mwendo, hataki kuuharakisha mradi wake wa anga ingawa anataka kuwa na nafasi katika historia ya dunia ya kuwezesha utalii wa anga.\n\t\t\t\t\t\nKwa miaka michache sasa, Roza Mahiri amekuwa akiwekeza mamilioni ya pesa kwenye ujenzi wa roketi ambayo itakuwa na uwezo wa kuwapeleka watu sita angani. Roketi hiyo itapaa kilometa 100 kutoka ardhini hadi angani. Safari ya kwanza ya roketi hiyo imeshapangwa. Wasafiri ni yeye mwenyewe, kaka yake na mdau mmoja aliyebahatika kushinda mnada wa tiketi ya kuenda huko. Mdau huyo atalipia mamilioni ya pesa za kigeni ili kupata nafasi ya kuenda huko.\n\t\t\t\t\t\nRoza Mahiri amekuwa na hamu ya kutalii anga tangu utotoni mwake. Ninafikiri kwa miaka nenda, miaka rudi, amekuwa akijiuliza, je angani kukoje na je atahisi vipi pale atakapokuwa sehemu ambayo haina mvuto wa ardhi na kuweza kuelea hewani. Nilisoma kwamba yeye alianza kujiuliza maswali kuhusu anga alipokuwa na miaka mitano baada ya kuona kwenye televisheni roketi zikivurumisha vumbi kubwa kabla ya kupaa angani. Ninadhani kabla ya roketi kupaa, ni lazima wahusika wahakikishe kwamba hakuna mtu yeyote karibu ili kuwe na usalama.\n\t\t\t\t\t\nRoketi atakayoitumia Roza imefanya majaribio 15 ya kuenda angani na kurudi. Hakuna binadamu aliyewahi kusafiri na roketi hiyo; wakati wa majaribio mwanasesere alipakizwa ndani ya roketi ili kuona usalama wa safari. Mwanasesere huyo alirudi ardhini akiwa mzima kabisa na wala hakusogea kutoka pale alipowekwa kabla ya safari.\n\t\t\t\t\t\nKwa kweli safari ya kuenda angani inasisimua sana. Bila shaka mtu ataweza kuona nyota na kuiona dunia ikiwa kama mpira kutoka angani. Lakini roketi zinazokwenda huko husafiri umbali mrefu kwa muda mfupi sana hivyo huhitaji kuunguza mafuta mengi yenye thamani ya juu ili kuweza kusafiri kwa mwendo wenye kasi kubwa. Upaaji wake ni wa njia maalumu kwani roketi huruka zikiwa wima. Hii ndiyo maana watu ndani ya roketi hufunga mikanda na kukaa kwa utulivu ili wasiumie.\n\t\t\t\t\t\nSwali ninalojiuliza kwa muda sasa ni je, pale hizi safari zitakapoweza kufanywa na watu wa kawaida, nani atapenda kuenda na nani ataweza kuenda? Kwa upande mmoja, pesa nyingi zinahitajika kwa safari hiyo. Kwa hivyo, ni watu wanaojiweza kifedha tu ambao wataweza kuenda. Hii inamaanisha kwamba tofauti kati ya watu duniani zitazidi kuwa kubwa. Lakini pia, mtu akibahatika kwenda, ataona maajabu ya anga na dunia; jambo ambalo hatasahau milele.",
41
+ "grade": "GCSE",
42
+ "category": "Reading comprehension"
43
+ },
44
+ {
45
+ "q": "Shilingi 600,000/= ziligawiwa sawasawa kwa wafanyakazi 15. Jee kila mfanyakazi alipata shilingi ngapi?",
46
+ "a": "Shilingi 40,000",
47
+ "context": "",
48
+ "grade": "4",
49
+ "category": "Mathematics"
50
+ },
51
+ {
52
+ "q": "Faida kwa walimu kutumia simu kama kifaa cha kufundishia.",
53
+ "a": "[\"kusambaza taarifa\", \"kuwatumia wanafunzi mazoezi ya kazi za\nnyumbani\", \"kuboresha mazingira ya masomo\"]",
54
+ "context": "Kweli wanafunzi wa leo ni wenyeji wa enzi za kiteknolojia. Kulingana na utafiti uliochapishwa mwaka uliopita, vijana watatu kati ya wanne siku hizi wana simu za kisasa na wengi wanazileta shuleni kila siku. Lakini je, ni wazo zuri kuwaruhusu wanafunzi walete au watumie simu zao darasani? Tulizungumza na walimu, wanafunzi na wazazi kufahamu zaidi.\n \nFarouk ni mwalimu wa hesabu katika shule ya kimataifa Kampala. Alianza kufundisha miaka kumi iliyopita, wakati ambapo hakukuwa na wanafunzi wo wote wenye simu. Anaona kwamba simu zinaweza kuwasaidia walimu, kwa mfano kusambaza taarifa na kuwatumia wanafunzi mazoezi ya kazi za nyumbani. Lakini anataka wanafunzi wasiruhusiwe kabisa kuzileta darasani. ‘Kwangu, simu darasani ni hatari tu. Kwanza, zinawawezesha wanafunzi kuibia katika mitihani, na kweli tatizo hili limeenea sana hivi sasa. Pia wanafunzi wenye simu hawasikilizi darasani na hukengeushwa nazo mara nyingi. Darasani ni kazi ya wanafunzi kusikiliza na kusoma, na ni kazi ya mwalimu kuhakikisha kwamba hakuna fujo. Kwa maoni yangu simu ni kipingamizi tu.’\n \nKhadija na Jonathan wanaishi Moshi na ni rafiki wa miaka mingi. Wote wawili wanasoma kwenye shule moja ya sekondari Moshi. Jonathan ana miaka kumi na mitano, na anapenda sana masomo ya sanaa. Hakubali kwamba matumizi ya simu za mikononi huleta shida darasani, bali anafikiri shida ni walimu wasiojaribu kufanya madarasa yawapendeze wanafunzi. ‘Ninampenda sana mwalimu wangu wa sanaa – madarasa yake ni ya kuvutia na sina haja ya kuangalia simu yangu. Lakini walimu wengine wanaongea tu na ni vigumu kukaa na kusikiliza kwa masaa mengi mfululizo.’\n \nKhadija anacheka na kuzungusha macho kwa mzaha. Yeye ni msichana mwenye umri wa miaka kumi na minne, na ni mwanafunzi hodari aliyetunukiwa Tuzo la Darasa mwaka uliopita. Mama yake alimnunulia simu kama zawadi kwa kupata Tuzo hilo. Khadija anakubali si shida kubwa kutumia simu darasani, lakini bora uzitumie kusaidia ufahamu wako – sio kujikengeusha tu. ‘Simu yangu ya kisasa inanisaidia kupata majibu kwa urahisi zaidi. Sasa sihitaji kumwuliza mwalimu maswali na ninaweza kufahamu zaidi muktadha wa mada zinazofundishwa. Kwa mfano, juzi tulikuwa tukisoma kuhusu Azimio la Arusha na niliweza kupitia makala na magazeti pale pale nilipokaa darasani!’\n \nMama Khadija alikuwa na hofu kidogo alipomnunulia mtoto wake simu, kwa sababu wazazi wengi walikuwa wamemlalamikia kuhusu athari za simu za kisasa kwa watoto wao. ‘Wengi waliniambia kwamba alama zao zilishuka mno. Wanalalamika kwamba watoto wao hawataki kufanya kazi zao za nyumbani, bali wanapendelea kutumia masaa kwenye mitandao ya kijamii au kucheza michezo ya simuni tu.’ Lakini anasema bado hajaona athari mbaya kwa Khadija. ‘Alama zake bado ni za juu, na hutumia simu yake kusambaza taarifa kati yake na rafiki zake kwenye vikundi vyao vya masomo ya shule. Pia sasa simu ni sehemu ya maisha tu na usipoweza kuzitumia utapitwa na wakati. Sijamwekea masharti yo yote, na nimeona ameitumia kwa makini.’ Khadija anatabasamu na kuongeza: ‘Kwa kweli, nilishukuru jinsi mamangu alivyoniamini na nilitaka kumthibitishia kwamba alikuwa sahihi. Kwa hivyo, nimekuwa nikitumia simu kwa uangalifu.’\n \nMwalimu Ida Hamdani alianza kufundisha miezi sita iliyopita. Yeye hakutaka kupiga marufuku simu darasani. Bali, amegundua kwamba simu zinaweza kuwa chombo cha kuboresha mazingira ya masomo darasani kwa wanafunzi na walimu pia, mradi tu unasimamia jinsi zinavyotumiwa. Kwake, hali halisi ni kwamba vijana hutumia simu kila siku, tena watapaswa kuzitumia katika maisha yao yajayo, na ni wajibu wa walimu kuwasaidia kuzitumia kwa njia sahihi. ‘Kitu cha muhimu ni kuweka sheria kwa matumizi ya simu darasani, pamoja na kueleza wazi wanafunzi watakavyoathirika zikitumiwa vibaya. Ukijaribu kuwazuia wanafunzi wasitumie simu kabisa, wataasi tu, lakini ukishirikiana nao kuhakikisha kwamba wanazitumia kwa njia nzuri, watakubali.’",
55
+ "grade": "GCSE",
56
+ "category": "Reading comprehension"
57
+ },
58
+ {
59
+ "q": "Juma alinunua lita 5 za maziwa. Je alinunua mililita ngapi za maziwa?",
60
+ "a": "mililita 5000",
61
+ "context": "",
62
+ "grade": "4",
63
+ "category": "Mathematics"
64
+ },
65
+ {
66
+ "q": "Kwa nini mama alibadili mawazo kuhusu usalama wa mashindano?",
67
+ "a": "Barabara maalumu",
68
+ "context": "Kuna aina nyingi za usafiri wa kila siku. Mtu anaweza kuendesha gari, kupanda basi au treni, kukodi teksi au kutembea kwa miguu. Inaonekana kwamba siku hizi watu wengi wanapenda sana kutembea au kupanda baisikeli. Zamani watu walipopanda baisikeli au kutembea walionekana kama fukara na hawana uwezo wa kununua gari au kulipia usafiri wa umma. Siku hizi watu wanaelewa kuwa magari yanaleta uchafuzi wa mazingira, na pia kuna sababu za kiuchumi kwani kutembea na kutumia baisikeli ni bure kabisa. Hata hivyo huku kwetu bado gari linaendelea kuwa muhimu kwani watu wengine huwa na familia kubwa inayojumuisha ndugu na jamaa tofauti, kwa hivyo ni lazima kuwa na usafiri madhubuti.\n \nNilifanya utafiti pamoja na kaka yangu na tuligundua kwamba katika mji wetu, zaidi ya asilimia 50 ya watu hutumia baisikeli kama njia yao kuu ya usafiri. Kati ya hawa, wapo ambao hufanyia kazi zao kwenye baisikeli. Mfano mzuri ni wale wanaouza madafu, mboga na matunda ambayo huyapakia kwenye baisikeli zao. Wao huwa na matenga makubwa yaliyojaa bidhaa na huzunguka mitaani huku wakiuza. Zaidi ya hapo, takriban asilimia 20 ya watu hutumia baisikeli mara moja moja ili kuenda kazini au shuleni. Pia kuna asilimia ndogo ya watu ambao hupanda baisikeli kwa ajili ya mashindano.\n \nMimi ni katika watu walioshindana katika mbio za baisikeli zilizotoka Tanzania hadi Afrika ya Kusini. Sikuwa na nguo zinazotakiwa kwa ajili ya mashindano, kwani sikuwa na uwezo wa kununua mpya kwa sababu muhimu zaidi ilikuwa ni kupata baisikeli haraka. Ilibidi baba aninunulie baisikeli mpya ya mashindano. Ilikuwa ghali sana na alisema hataninunulia baisikeli nyingine kwa miaka kumi ijayo.\n \nTulipofika Afrika ya Kusini nilishangaa kuona barabara maalumu za baisikeli. Niliporudi kwetu nilimhadithia mama yangu aliyewaambia ndugu zetu ‘Salha alipokuwa kule sikuwa na wasiwasi wowote wa ajali za barabarani na sasa mimi nitakwenda naye mwaka ujao’. Mimi nitafurahi kuwa na mama yangu katika mashindano lakini ninahisi nitalazimika kuendesha polepole ili nisimwache nyuma. Yeye ameshanunua taa mpya ambazo amezibandika nyuma na mbele ya baisikeli yake. Pia amenunua mnyororo madhubuti wa kuifungia baisikeli yake ili isiibiwe.\n \nNingefurahia zaidi kama kaka yangu angekubali kuja kwani ni yeye aliyenifundisha kuendesha. Aliwaambia rafiki zake, ‘kamwe sikutegemea kwamba Salha angeenda hadi Afrika ya Kusini kwa baisikeli, safari ndefu na hatari’!",
69
+ "grade": "GCSE",
70
+ "category": "Reading comprehension"
71
+ },
72
+ {
73
+ "q": "Andika kwa tarakimu “elfu sita mia nne na thalathini na tisa”.",
74
+ "a": "6439",
75
+ "context": "",
76
+ "grade": "4",
77
+ "category": "Mathematics"
78
+ },
79
+ {
80
+ "q": "Toa 0.02 kwenye 0.78.",
81
+ "a": "0.76",
82
+ "context": "",
83
+ "grade": "4",
84
+ "category": "Mathematics"
85
+ },
86
+ {
87
+ "q": "Kwa sababu gani mhusika wa habari hii hupiga picha za vyakula? Taja sababu mbili.",
88
+ "a": "Kwa sababu vimepambwa\nKwa sababu ni vyakula vinavyopikwa kwa nadra",
89
+ "context": "Wiki iliyopita shule yetu ilitembelewa na Bwana Musa. Yeye ni Mkenya na anafanya utafiti katika chuo kikuu huko Nairobi. Mada ya utafiti wake ni ‘matumizi ya mitandao ya kijamii kwa vijana’. \n\nAlipofika tu, alianza kwa kutuuliza maswali yaliyokuwa na lengo la kuchunguza mienendo na matumizi yetu ya mitandao ya kijamii. Alitaka kujua wanafunzi wangapi huangalia simu zao za mkononi pale wanapoamka tu. Ikabainika kwamba asilimia kubwa kati yetu hufanya hivyo. Wengi wetu hufuatilia picha zinazobandikwa na husoma maoni ya watu tofauti kuhusu picha hizo. Bwana Musa akaongezea kusema kwamba ana uhakika wengi wetu huendelea kuangalia simu zetu za mkononi kila baada ya dakika chache. Hapo tena wanafunzi wengi walicheka huku wakikubaliana na maneno yake. Tena zaidi ya hapo, rafiki yangu Hadija aliongeza ‘ninapoamka tu hukuta nimeshatumiwa ujumbe kama kumi hivi kunitaka nitoe maoni kuhusu picha zilizobandikwa usiku uliopita!’ Hapo tulicheka tena tukikubaliana naye. \n\nBwana Musa alituuliza maswali mengi. Swali ambalo lilinifanya nitafakari kuhusu mambo yanayonivutia linahusu chakula. Aliuliza, ‘wanafunzi wangapi hupiga picha za vyakula kabla ya kuvila?’ Ilibidi ninyooshe kidole na kusema mimi hufanya hivyo. Nilimfahamisha kwamba, pale ninapotembelea mikahawa na kula vyakula vilivyopambwa vizuri, mimi hupendelea kuvipiga picha. Pia hufanya hivyo ninapoviona vyakula ambavyo hupikwa kwa nadra. Siku hizi hata mama yangu haturuhusu kula kabla ya yeye mwenyewe kupiga picha huku akitania ‘hakuna ruhusa ya kula kabla ya kuvipiga picha vyakula’. \n\nBwana Musa alitufahamisha kwamba, maisha tuliyoyazoea sasa ni tofauti kabisa na yale ya watu waliozaliwa miaka kumi au kumi na tano tu iliyopita. Vijana wa sasa hawathamini mazungumzo ya ana kwa ana na hawaandikiani barua kama zamani. Vijana wa sasa wanategemea mitandao ya kijamii ili kuwasiliana na wenzao. Hapo nikaelewa sababu za wazazi wangu kuniambia nipunguze matumizi ya simu. \n\nMimi nimepangiliwa muda maalumu wa kutumia simu ninapokuwa nyumbani. Muda huu ni saa kumi na moja jioni hadi saa kumi na mbili na nusu. Ninamshukuru mama yangu kwa kuupata muda huo ingawa ni mfupi. Baba yangu hapendi kabisa intaneti. Yeye husema ‘ningependelea kama intaneti isingekuwapo kabisa kwani unapotumia intaneti kwa muda mrefu unapoteza ujuzi wako wa kuzungumza kwenye jamii. Pia unajifunza upuuzi na huwi makini darasani kabisa’. \n\nKwa kiasi kikubwa, Bwana Musa alikubaliana na baba yangu kwamba intaneti ni kipingamizi darasani. Lakini alitutahadharisha kwa kusema ‘kuna umuhimu wa kutumia intaneti na mitandao ya kijamii kwani watu hupata ufahamu mkubwa wa mada tofauti na hujenga mahusiano mazuri ya kimataifa’. \n\nAlitupa takwimu chache ambazo zilinishangaza. Kwanza alisema kwamba miaka miwili iliyopita, vijana walitumia takribani saa moja kila siku kwenye mitandao ya kijamii. Pia walikuwa na akaunti moja au mbili tu. Kwa hivyo walitumia muda huo kuangalia mitandao tofauti. Hivi sasa asilimia kubwa ya watu wanaotumia mitandao ya kijamii ni vijana. Alituuliza, ‘wangapi kati yenu mna uwezo wa kutotazama simu kwa zaidi ya saa zima?’ Hakuna hata mmoja wetu aliyenyoosha kidole. Halafu alituuliza, ‘wangapi kati yenu mna akaunti tano au zaidi kwenye majukwaa tofauti?’ Hapo karibu sote tulinyoosha vidole. Basi Bwana Musa alicheka na kusema, ‘mnaona, nyinyi vijana mnapenda kuwa sehemu tofauti wakati mmoja!’ \n\nMimi ninapotumia intaneti hupenda kusoma hadithi tofauti kwenye tovuti za mitandaoni. Hizi huandikwa na waandishi ambao bado hawajajulikana na huwa nzuri sana. Pia huangalia filamu au vichekesho. \n\nIngawa ninapenda kupiga picha, kwa kawaida hupendelea kubandika picha za vyakula na si picha zinazoonyesha mahala nilipo na familia yangu kwani sitaki kujihatarisha. Bwana Musa alituonya na kusema kwamba, kuna hatia nyingi za kihaini zinazofanyika kwenye mitandao. Alitufahamisha kwamba, kwenye mitandao ya kijamii, vijana hukubali maombi ya urafiki kutoka kwa watu wasiowajua. Mimi sijawahi kufanya hivyo. Alisema kwamba mara nyingi vijana hutazama picha za watu wanaowaomba urafiki na kama zinavutia basi wao hukubali ombi la urafiki. Pia wakati mwingine hutazama kama wana marafiki wa pamoja na hao watu na kukubali urafiki. Kwa hakika uamuzi huu si mzuri kwani, kiukweli, wao hawawajui watu hawa na wanaweza kuwa waovu. Mambo haya huweza kuleta madhara mengi. Mfano ni hatari ya kuibiwa na pia kupoteza usalama kutokana na vitisho tofauti. Bwana Musa alimalizia kwa kututahadharisha wote kwa kusema kwamba ni muhimu kuwa na nidhamu na pia kuwa makini.",
90
+ "grade": "GCSE",
91
+ "category": "Reading comprehension"
92
+ },
93
+ {
94
+ "q": "Bwana Ali alitoa mchele kilogramu 1000 kwa familia zilizopo kijijini. Ikiwa kila familia moja ilipata kilogramu 20. Jee, familia ngapi zilifaidika na mchango huo?",
95
+ "a": "50",
96
+ "context": "",
97
+ "grade": "4",
98
+ "category": "Mathematics"
99
+ },
100
+ {
101
+ "q": "Taja mambo matatu ambayo wanafunzi wengi hufanya katika simu zao za mkononi wakati wa asubuhi.",
102
+ "a": "1. Hufuatilia picha zinazobandikwa,\n2. Hufuatilia maoni ya watu tofauti kuhusu picha hizo\n3. Husoma ujumbe tofauti.",
103
+ "context": "Wiki iliyopita shule yetu ilitembelewa na Bwana Musa. Yeye ni Mkenya na anafanya utafiti katika chuo kikuu huko Nairobi. Mada ya utafiti wake ni ‘matumizi ya mitandao ya kijamii kwa vijana’. \n\nAlipofika tu, alianza kwa kutuuliza maswali yaliyokuwa na lengo la kuchunguza mienendo na matumizi yetu ya mitandao ya kijamii. Alitaka kujua wanafunzi wangapi huangalia simu zao za mkononi pale wanapoamka tu. Ikabainika kwamba asilimia kubwa kati yetu hufanya hivyo. Wengi wetu hufuatilia picha zinazobandikwa na husoma maoni ya watu tofauti kuhusu picha hizo. Bwana Musa akaongezea kusema kwamba ana uhakika wengi wetu huendelea kuangalia simu zetu za mkononi kila baada ya dakika chache. Hapo tena wanafunzi wengi walicheka huku wakikubaliana na maneno yake. Tena zaidi ya hapo, rafiki yangu Hadija aliongeza ‘ninapoamka tu hukuta nimeshatumiwa ujumbe kama kumi hivi kunitaka nitoe maoni kuhusu picha zilizobandikwa usiku uliopita!’ Hapo tulicheka tena tukikubaliana naye. \n\nBwana Musa alituuliza maswali mengi. Swali ambalo lilinifanya nitafakari kuhusu mambo yanayonivutia linahusu chakula. Aliuliza, ‘wanafunzi wangapi hupiga picha za vyakula kabla ya kuvila?’ Ilibidi ninyooshe kidole na kusema mimi hufanya hivyo. Nilimfahamisha kwamba, pale ninapotembelea mikahawa na kula vyakula vilivyopambwa vizuri, mimi hupendelea kuvipiga picha. Pia hufanya hivyo ninapoviona vyakula ambavyo hupikwa kwa nadra. Siku hizi hata mama yangu haturuhusu kula kabla ya yeye mwenyewe kupiga picha huku akitania ‘hakuna ruhusa ya kula kabla ya kuvipiga picha vyakula’. \n\nBwana Musa alitufahamisha kwamba, maisha tuliyoyazoea sasa ni tofauti kabisa na yale ya watu waliozaliwa miaka kumi au kumi na tano tu iliyopita. Vijana wa sasa hawathamini mazungumzo ya ana kwa ana na hawaandikiani barua kama zamani. Vijana wa sasa wanategemea mitandao ya kijamii ili kuwasiliana na wenzao. Hapo nikaelewa sababu za wazazi wangu kuniambia nipunguze matumizi ya simu. \n\nMimi nimepangiliwa muda maalumu wa kutumia simu ninapokuwa nyumbani. Muda huu ni saa kumi na moja jioni hadi saa kumi na mbili na nusu. Ninamshukuru mama yangu kwa kuupata muda huo ingawa ni mfupi. Baba yangu hapendi kabisa intaneti. Yeye husema ‘ningependelea kama intaneti isingekuwapo kabisa kwani unapotumia intaneti kwa muda mrefu unapoteza ujuzi wako wa kuzungumza kwenye jamii. Pia unajifunza upuuzi na huwi makini darasani kabisa’. \n\nKwa kiasi kikubwa, Bwana Musa alikubaliana na baba yangu kwamba intaneti ni kipingamizi darasani. Lakini alitutahadharisha kwa kusema ‘kuna umuhimu wa kutumia intaneti na mitandao ya kijamii kwani watu hupata ufahamu mkubwa wa mada tofauti na hujenga mahusiano mazuri ya kimataifa’. \n\nAlitupa takwimu chache ambazo zilinishangaza. Kwanza alisema kwamba miaka miwili iliyopita, vijana walitumia takribani saa moja kila siku kwenye mitandao ya kijamii. Pia walikuwa na akaunti moja au mbili tu. Kwa hivyo walitumia muda huo kuangalia mitandao tofauti. Hivi sasa asilimia kubwa ya watu wanaotumia mitandao ya kijamii ni vijana. Alituuliza, ‘wangapi kati yenu mna uwezo wa kutotazama simu kwa zaidi ya saa zima?’ Hakuna hata mmoja wetu aliyenyoosha kidole. Halafu alituuliza, ‘wangapi kati yenu mna akaunti tano au zaidi kwenye majukwaa tofauti?’ Hapo karibu sote tulinyoosha vidole. Basi Bwana Musa alicheka na kusema, ‘mnaona, nyinyi vijana mnapenda kuwa sehemu tofauti wakati mmoja!’ \n\nMimi ninapotumia intaneti hupenda kusoma hadithi tofauti kwenye tovuti za mitandaoni. Hizi huandikwa na waandishi ambao bado hawajajulikana na huwa nzuri sana. Pia huangalia filamu au vichekesho. \n\nIngawa ninapenda kupiga picha, kwa kawaida hupendelea kubandika picha za vyakula na si picha zinazoonyesha mahala nilipo na familia yangu kwani sitaki kujihatarisha. Bwana Musa alituonya na kusema kwamba, kuna hatia nyingi za kihaini zinazofanyika kwenye mitandao. Alitufahamisha kwamba, kwenye mitandao ya kijamii, vijana hukubali maombi ya urafiki kutoka kwa watu wasiowajua. Mimi sijawahi kufanya hivyo. Alisema kwamba mara nyingi vijana hutazama picha za watu wanaowaomba urafiki na kama zinavutia basi wao hukubali ombi la urafiki. Pia wakati mwingine hutazama kama wana marafiki wa pamoja na hao watu na kukubali urafiki. Kwa hakika uamuzi huu si mzuri kwani, kiukweli, wao hawawajui watu hawa na wanaweza kuwa waovu. Mambo haya huweza kuleta madhara mengi. Mfano ni hatari ya kuibiwa na pia kupoteza usalama kutokana na vitisho tofauti. Bwana Musa alimalizia kwa kututahadharisha wote kwa kusema kwamba ni muhimu kuwa na nidhamu na pia kuwa makini.",
104
+ "grade": "GCSE",
105
+ "category": "Reading comprehension"
106
+ },
107
+ {
108
+ "q": "",
109
+ "a": "",
110
+ "context": "",
111
+ "grade": "4",
112
+ "category": "Mathematics"
113
+ },
114
+ {
115
+ "q": "Chukua 450 kutoka 742, jawabu yake ni:",
116
+ "a": "292",
117
+ "context": "",
118
+ "grade": "4",
119
+ "category": "Mathematics"
120
+ },
121
+ {
122
+ "q": "Badilisha sehemu 3/10 kuwa desimali.",
123
+ "a": "0.3",
124
+ "context": "",
125
+ "grade": "4",
126
+ "category": "Mathematics"
127
+ },
128
+ {
129
+ "q": "Ikiwa daftari moja lina karatasi 48. Jee, madaftari 30 yatakua na karatasi ngapi?",
130
+ "a": "1440",
131
+ "context": "",
132
+ "grade": "4",
133
+ "category": "Mathematics"
134
+ },
135
+ {
136
+ "q": "Taja mawazo ya mwandishi kuhusu uboreshaji wa maisha kiujumla.",
137
+ "a": "Kuhifadhi mazingira",
138
+ "context": "",
139
+ "grade": "GCSE",
140
+ "category": "Reading comprehension"
141
+ },
142
+ {
143
+ "q": "Hofu za wazazi kuhusu matumizi ya simu za mikononi kwa watoto wao.",
144
+ "a": "[\"alama (za watoto wao) kushuka.\", \"(Watoto wao) hawatafanya kazi za nyumbani\", \"(Watoto) kujipoteza simuni.\"]",
145
+ "context": "Kweli wanafunzi wa leo ni wenyeji wa enzi za kiteknolojia. Kulingana na utafiti uliochapishwa mwaka uliopita, vijana watatu kati ya wanne siku hizi wana simu za kisasa na wengi wanazileta shuleni kila siku. Lakini je, ni wazo zuri kuwaruhusu wanafunzi walete au watumie simu zao darasani? Tulizungumza na walimu, wanafunzi na wazazi kufahamu zaidi.\n \nFarouk ni mwalimu wa hesabu katika shule ya kimataifa Kampala. Alianza kufundisha miaka kumi iliyopita, wakati ambapo hakukuwa na wanafunzi wo wote wenye simu. Anaona kwamba simu zinaweza kuwasaidia walimu, kwa mfano kusambaza taarifa na kuwatumia wanafunzi mazoezi ya kazi za nyumbani. Lakini anataka wanafunzi wasiruhusiwe kabisa kuzileta darasani. ‘Kwangu, simu darasani ni hatari tu. Kwanza, zinawawezesha wanafunzi kuibia katika mitihani, na kweli tatizo hili limeenea sana hivi sasa. Pia wanafunzi wenye simu hawasikilizi darasani na hukengeushwa nazo mara nyingi. Darasani ni kazi ya wanafunzi kusikiliza na kusoma, na ni kazi ya mwalimu kuhakikisha kwamba hakuna fujo. Kwa maoni yangu simu ni kipingamizi tu.’\n \nKhadija na Jonathan wanaishi Moshi na ni rafiki wa miaka mingi. Wote wawili wanasoma kwenye shule moja ya sekondari Moshi. Jonathan ana miaka kumi na mitano, na anapenda sana masomo ya sanaa. Hakubali kwamba matumizi ya simu za mikononi huleta shida darasani, bali anafikiri shida ni walimu wasiojaribu kufanya madarasa yawapendeze wanafunzi. ‘Ninampenda sana mwalimu wangu wa sanaa – madarasa yake ni ya kuvutia na sina haja ya kuangalia simu yangu. Lakini walimu wengine wanaongea tu na ni vigumu kukaa na kusikiliza kwa masaa mengi mfululizo.’\n \nKhadija anacheka na kuzungusha macho kwa mzaha. Yeye ni msichana mwenye umri wa miaka kumi na minne, na ni mwanafunzi hodari aliyetunukiwa Tuzo la Darasa mwaka uliopita. Mama yake alimnunulia simu kama zawadi kwa kupata Tuzo hilo. Khadija anakubali si shida kubwa kutumia simu darasani, lakini bora uzitumie kusaidia ufahamu wako – sio kujikengeusha tu. ‘Simu yangu ya kisasa inanisaidia kupata majibu kwa urahisi zaidi. Sasa sihitaji kumwuliza mwalimu maswali na ninaweza kufahamu zaidi muktadha wa mada zinazofundishwa. Kwa mfano, juzi tulikuwa tukisoma kuhusu Azimio la Arusha na niliweza kupitia makala na magazeti pale pale nilipokaa darasani!’\n \nMama Khadija alikuwa na hofu kidogo alipomnunulia mtoto wake simu, kwa sababu wazazi wengi walikuwa wamemlalamikia kuhusu athari za simu za kisasa kwa watoto wao. ‘Wengi waliniambia kwamba alama zao zilishuka mno. Wanalalamika kwamba watoto wao hawataki kufanya kazi zao za nyumbani, bali wanapendelea kutumia masaa kwenye mitandao ya kijamii au kucheza michezo ya simuni tu.’ Lakini anasema bado hajaona athari mbaya kwa Khadija. ‘Alama zake bado ni za juu, na hutumia simu yake kusambaza taarifa kati yake na rafiki zake kwenye vikundi vyao vya masomo ya shule. Pia sasa simu ni sehemu ya maisha tu na usipoweza kuzitumia utapitwa na wakati. Sijamwekea masharti yo yote, na nimeona ameitumia kwa makini.’ Khadija anatabasamu na kuongeza: ‘Kwa kweli, nilishukuru jinsi mamangu alivyoniamini na nilitaka kumthibitishia kwamba alikuwa sahihi. Kwa hivyo, nimekuwa nikitumia simu kwa uangalifu.’\n \nMwalimu Ida Hamdani alianza kufundisha miezi sita iliyopita. Yeye hakutaka kupiga marufuku simu darasani. Bali, amegundua kwamba simu zinaweza kuwa chombo cha kuboresha mazingira ya masomo darasani kwa wanafunzi na walimu pia, mradi tu unasimamia jinsi zinavyotumiwa. Kwake, hali halisi ni kwamba vijana hutumia simu kila siku, tena watapaswa kuzitumia katika maisha yao yajayo, na ni wajibu wa walimu kuwasaidia kuzitumia kwa njia sahihi. ‘Kitu cha muhimu ni kuweka sheria kwa matumizi ya simu darasani, pamoja na kueleza wazi wanafunzi watakavyoathirika zikitumiwa vibaya. Ukijaribu kuwazuia wanafunzi wasitumie simu kabisa, wataasi tu, lakini ukishirikiana nao kuhakikisha kwamba wanazitumia kwa njia nzuri, watakubali.’",
146
+ "grade": "GCSE",
147
+ "category": "Reading comprehension"
148
+ },
149
+ {
150
+ "q": "Asha alinunua bidhaa zenye bei zifuatazo:\n• Chupa moja ya maji shilingi 1,000\n• Mikate 20 ya boflo shilingi 3,000\n• Paketi sita (6) za maziwa shilingi 9,000\n• Kreti tatu (3) za soda shilingi 10,000\n\nIkiwa Asha alikua na shilingi 30,000. Jee, Asha alibakiwa na shilingi ngapi\nbaada ya kununua bidhaa hizo? ",
151
+ "a": "7,000",
152
+ "context": "",
153
+ "grade": "4",
154
+ "category": "Mathematics"
155
+ },
156
+ {
157
+ "q": "Andika majina ya miezi yenye siku thelathini.",
158
+ "a": "Aprili, Juni, Septemba, Novemba",
159
+ "context": "",
160
+ "grade": "4",
161
+ "category": "Mathematics"
162
+ },
163
+ {
164
+ "q": "Nini ajira ya Bwana Musa?",
165
+ "a": "Mtafiti",
166
+ "context": "Wiki iliyopita shule yetu ilitembelewa na Bwana Musa. Yeye ni Mkenya na anafanya utafiti katika chuo kikuu huko Nairobi. Mada ya utafiti wake ni ‘matumizi ya mitandao ya kijamii kwa vijana’. \n\nAlipofika tu, alianza kwa kutuuliza maswali yaliyokuwa na lengo la kuchunguza mienendo na matumizi yetu ya mitandao ya kijamii. Alitaka kujua wanafunzi wangapi huangalia simu zao za mkononi pale wanapoamka tu. Ikabainika kwamba asilimia kubwa kati yetu hufanya hivyo. Wengi wetu hufuatilia picha zinazobandikwa na husoma maoni ya watu tofauti kuhusu picha hizo. Bwana Musa akaongezea kusema kwamba ana uhakika wengi wetu huendelea kuangalia simu zetu za mkononi kila baada ya dakika chache. Hapo tena wanafunzi wengi walicheka huku wakikubaliana na maneno yake. Tena zaidi ya hapo, rafiki yangu Hadija aliongeza ‘ninapoamka tu hukuta nimeshatumiwa ujumbe kama kumi hivi kunitaka nitoe maoni kuhusu picha zilizobandikwa usiku uliopita!’ Hapo tulicheka tena tukikubaliana naye. \n\nBwana Musa alituuliza maswali mengi. Swali ambalo lilinifanya nitafakari kuhusu mambo yanayonivutia linahusu chakula. Aliuliza, ‘wanafunzi wangapi hupiga picha za vyakula kabla ya kuvila?’ Ilibidi ninyooshe kidole na kusema mimi hufanya hivyo. Nilimfahamisha kwamba, pale ninapotembelea mikahawa na kula vyakula vilivyopambwa vizuri, mimi hupendelea kuvipiga picha. Pia hufanya hivyo ninapoviona vyakula ambavyo hupikwa kwa nadra. Siku hizi hata mama yangu haturuhusu kula kabla ya yeye mwenyewe kupiga picha huku akitania ‘hakuna ruhusa ya kula kabla ya kuvipiga picha vyakula’. \n\nBwana Musa alitufahamisha kwamba, maisha tuliyoyazoea sasa ni tofauti kabisa na yale ya watu waliozaliwa miaka kumi au kumi na tano tu iliyopita. Vijana wa sasa hawathamini mazungumzo ya ana kwa ana na hawaandikiani barua kama zamani. Vijana wa sasa wanategemea mitandao ya kijamii ili kuwasiliana na wenzao. Hapo nikaelewa sababu za wazazi wangu kuniambia nipunguze matumizi ya simu. \n\nMimi nimepangiliwa muda maalumu wa kutumia simu ninapokuwa nyumbani. Muda huu ni saa kumi na moja jioni hadi saa kumi na mbili na nusu. Ninamshukuru mama yangu kwa kuupata muda huo ingawa ni mfupi. Baba yangu hapendi kabisa intaneti. Yeye husema ‘ningependelea kama intaneti isingekuwapo kabisa kwani unapotumia intaneti kwa muda mrefu unapoteza ujuzi wako wa kuzungumza kwenye jamii. Pia unajifunza upuuzi na huwi makini darasani kabisa’. \n\nKwa kiasi kikubwa, Bwana Musa alikubaliana na baba yangu kwamba intaneti ni kipingamizi darasani. Lakini alitutahadharisha kwa kusema ‘kuna umuhimu wa kutumia intaneti na mitandao ya kijamii kwani watu hupata ufahamu mkubwa wa mada tofauti na hujenga mahusiano mazuri ya kimataifa’. \n\nAlitupa takwimu chache ambazo zilinishangaza. Kwanza alisema kwamba miaka miwili iliyopita, vijana walitumia takribani saa moja kila siku kwenye mitandao ya kijamii. Pia walikuwa na akaunti moja au mbili tu. Kwa hivyo walitumia muda huo kuangalia mitandao tofauti. Hivi sasa asilimia kubwa ya watu wanaotumia mitandao ya kijamii ni vijana. Alituuliza, ‘wangapi kati yenu mna uwezo wa kutotazama simu kwa zaidi ya saa zima?’ Hakuna hata mmoja wetu aliyenyoosha kidole. Halafu alituuliza, ‘wangapi kati yenu mna akaunti tano au zaidi kwenye majukwaa tofauti?’ Hapo karibu sote tulinyoosha vidole. Basi Bwana Musa alicheka na kusema, ‘mnaona, nyinyi vijana mnapenda kuwa sehemu tofauti wakati mmoja!’ \n\nMimi ninapotumia intaneti hupenda kusoma hadithi tofauti kwenye tovuti za mitandaoni. Hizi huandikwa na waandishi ambao bado hawajajulikana na huwa nzuri sana. Pia huangalia filamu au vichekesho. \n\nIngawa ninapenda kupiga picha, kwa kawaida hupendelea kubandika picha za vyakula na si picha zinazoonyesha mahala nilipo na familia yangu kwani sitaki kujihatarisha. Bwana Musa alituonya na kusema kwamba, kuna hatia nyingi za kihaini zinazofanyika kwenye mitandao. Alitufahamisha kwamba, kwenye mitandao ya kijamii, vijana hukubali maombi ya urafiki kutoka kwa watu wasiowajua. Mimi sijawahi kufanya hivyo. Alisema kwamba mara nyingi vijana hutazama picha za watu wanaowaomba urafiki na kama zinavutia basi wao hukubali ombi la urafiki. Pia wakati mwingine hutazama kama wana marafiki wa pamoja na hao watu na kukubali urafiki. Kwa hakika uamuzi huu si mzuri kwani, kiukweli, wao hawawajui watu hawa na wanaweza kuwa waovu. Mambo haya huweza kuleta madhara mengi. Mfano ni hatari ya kuibiwa na pia kupoteza usalama kutokana na vitisho tofauti. Bwana Musa alimalizia kwa kututahadharisha wote kwa kusema kwamba ni muhimu kuwa na nidhamu na pia kuwa makini.",
167
+ "grade": "GCSE",
168
+ "category": "Reading comprehension"
169
+ },
170
+ {
171
+ "q": "Tofauti za wazazi wa Zakia na Kurwa:",
172
+ "a": "[\"Wazazi wa Kurwa wanajiweza / na mama yake Zakia si tajiri\", \"Mama yake Kurwa hakumwamini kumwacha achague mwenyewe / Mama yake Zakia anamwamini mtoto kuwa peke yake\"]",
173
+ "context": "",
174
+ "grade": "GCSE",
175
+ "category": "Reading comprehension"
176
+ },
177
+ {
178
+ "q": "Ikiwa utakata vipande vya waya vyenye urefu wa mita 20 sawa sawa kutoka kwenye roli la waya lenye urefu wa mita 100. Jee utapata vipande vingapi?",
179
+ "a": "5",
180
+ "context": "",
181
+ "grade": "4",
182
+ "category": "Mathematics"
183
+ },
184
+ {
185
+ "q": "Umepata mawazo gani kuhusu Bwana Musa? Elezea maoni mawili kutoka kwenye habari uliyoisoma.",
186
+ "a": "1. Anaelewa hatari\n2. Anawaelewa vijana ",
187
+ "context": "Wiki iliyopita shule yetu ilitembelewa na Bwana Musa. Yeye ni Mkenya na anafanya utafiti katika chuo kikuu huko Nairobi. Mada ya utafiti wake ni ‘matumizi ya mitandao ya kijamii kwa vijana’. \n\nAlipofika tu, alianza kwa kutuuliza maswali yaliyokuwa na lengo la kuchunguza mienendo na matumizi yetu ya mitandao ya kijamii. Alitaka kujua wanafunzi wangapi huangalia simu zao za mkononi pale wanapoamka tu. Ikabainika kwamba asilimia kubwa kati yetu hufanya hivyo. Wengi wetu hufuatilia picha zinazobandikwa na husoma maoni ya watu tofauti kuhusu picha hizo. Bwana Musa akaongezea kusema kwamba ana uhakika wengi wetu huendelea kuangalia simu zetu za mkononi kila baada ya dakika chache. Hapo tena wanafunzi wengi walicheka huku wakikubaliana na maneno yake. Tena zaidi ya hapo, rafiki yangu Hadija aliongeza ‘ninapoamka tu hukuta nimeshatumiwa ujumbe kama kumi hivi kunitaka nitoe maoni kuhusu picha zilizobandikwa usiku uliopita!’ Hapo tulicheka tena tukikubaliana naye. \n\nBwana Musa alituuliza maswali mengi. Swali ambalo lilinifanya nitafakari kuhusu mambo yanayonivutia linahusu chakula. Aliuliza, ‘wanafunzi wangapi hupiga picha za vyakula kabla ya kuvila?’ Ilibidi ninyooshe kidole na kusema mimi hufanya hivyo. Nilimfahamisha kwamba, pale ninapotembelea mikahawa na kula vyakula vilivyopambwa vizuri, mimi hupendelea kuvipiga picha. Pia hufanya hivyo ninapoviona vyakula ambavyo hupikwa kwa nadra. Siku hizi hata mama yangu haturuhusu kula kabla ya yeye mwenyewe kupiga picha huku akitania ‘hakuna ruhusa ya kula kabla ya kuvipiga picha vyakula’. \n\nBwana Musa alitufahamisha kwamba, maisha tuliyoyazoea sasa ni tofauti kabisa na yale ya watu waliozaliwa miaka kumi au kumi na tano tu iliyopita. Vijana wa sasa hawathamini mazungumzo ya ana kwa ana na hawaandikiani barua kama zamani. Vijana wa sasa wanategemea mitandao ya kijamii ili kuwasiliana na wenzao. Hapo nikaelewa sababu za wazazi wangu kuniambia nipunguze matumizi ya simu. \n\nMimi nimepangiliwa muda maalumu wa kutumia simu ninapokuwa nyumbani. Muda huu ni saa kumi na moja jioni hadi saa kumi na mbili na nusu. Ninamshukuru mama yangu kwa kuupata muda huo ingawa ni mfupi. Baba yangu hapendi kabisa intaneti. Yeye husema ‘ningependelea kama intaneti isingekuwapo kabisa kwani unapotumia intaneti kwa muda mrefu unapoteza ujuzi wako wa kuzungumza kwenye jamii. Pia unajifunza upuuzi na huwi makini darasani kabisa’. \n\nKwa kiasi kikubwa, Bwana Musa alikubaliana na baba yangu kwamba intaneti ni kipingamizi darasani. Lakini alitutahadharisha kwa kusema ‘kuna umuhimu wa kutumia intaneti na mitandao ya kijamii kwani watu hupata ufahamu mkubwa wa mada tofauti na hujenga mahusiano mazuri ya kimataifa’. \n\nAlitupa takwimu chache ambazo zilinishangaza. Kwanza alisema kwamba miaka miwili iliyopita, vijana walitumia takribani saa moja kila siku kwenye mitandao ya kijamii. Pia walikuwa na akaunti moja au mbili tu. Kwa hivyo walitumia muda huo kuangalia mitandao tofauti. Hivi sasa asilimia kubwa ya watu wanaotumia mitandao ya kijamii ni vijana. Alituuliza, ‘wangapi kati yenu mna uwezo wa kutotazama simu kwa zaidi ya saa zima?’ Hakuna hata mmoja wetu aliyenyoosha kidole. Halafu alituuliza, ‘wangapi kati yenu mna akaunti tano au zaidi kwenye majukwaa tofauti?’ Hapo karibu sote tulinyoosha vidole. Basi Bwana Musa alicheka na kusema, ‘mnaona, nyinyi vijana mnapenda kuwa sehemu tofauti wakati mmoja!’ \n\nMimi ninapotumia intaneti hupenda kusoma hadithi tofauti kwenye tovuti za mitandaoni. Hizi huandikwa na waandishi ambao bado hawajajulikana na huwa nzuri sana. Pia huangalia filamu au vichekesho. \n\nIngawa ninapenda kupiga picha, kwa kawaida hupendelea kubandika picha za vyakula na si picha zinazoonyesha mahala nilipo na familia yangu kwani sitaki kujihatarisha. Bwana Musa alituonya na kusema kwamba, kuna hatia nyingi za kihaini zinazofanyika kwenye mitandao. Alitufahamisha kwamba, kwenye mitandao ya kijamii, vijana hukubali maombi ya urafiki kutoka kwa watu wasiowajua. Mimi sijawahi kufanya hivyo. Alisema kwamba mara nyingi vijana hutazama picha za watu wanaowaomba urafiki na kama zinavutia basi wao hukubali ombi la urafiki. Pia wakati mwingine hutazama kama wana marafiki wa pamoja na hao watu na kukubali urafiki. Kwa hakika uamuzi huu si mzuri kwani, kiukweli, wao hawawajui watu hawa na wanaweza kuwa waovu. Mambo haya huweza kuleta madhara mengi. Mfano ni hatari ya kuibiwa na pia kupoteza usalama kutokana na vitisho tofauti. Bwana Musa alimalizia kwa kututahadharisha wote kwa kusema kwamba ni muhimu kuwa na nidhamu na pia kuwa makini.",
188
+ "grade": "GCSE",
189
+ "category": "Reading comprehension"
190
+ },
191
+ {
192
+ "q": "Mhusika anachukua hatua gani mtandaoni ili kujilinda? Taja hatua mbili.",
193
+ "a": "1. Haonyeshi mahala alipo\n2. Hakubali marafiki asiowajua",
194
+ "context": "Wiki iliyopita shule yetu ilitembelewa na Bwana Musa. Yeye ni Mkenya na anafanya utafiti katika chuo kikuu huko Nairobi. Mada ya utafiti wake ni ‘matumizi ya mitandao ya kijamii kwa vijana’. \n\nAlipofika tu, alianza kwa kutuuliza maswali yaliyokuwa na lengo la kuchunguza mienendo na matumizi yetu ya mitandao ya kijamii. Alitaka kujua wanafunzi wangapi huangalia simu zao za mkononi pale wanapoamka tu. Ikabainika kwamba asilimia kubwa kati yetu hufanya hivyo. Wengi wetu hufuatilia picha zinazobandikwa na husoma maoni ya watu tofauti kuhusu picha hizo. Bwana Musa akaongezea kusema kwamba ana uhakika wengi wetu huendelea kuangalia simu zetu za mkononi kila baada ya dakika chache. Hapo tena wanafunzi wengi walicheka huku wakikubaliana na maneno yake. Tena zaidi ya hapo, rafiki yangu Hadija aliongeza ‘ninapoamka tu hukuta nimeshatumiwa ujumbe kama kumi hivi kunitaka nitoe maoni kuhusu picha zilizobandikwa usiku uliopita!’ Hapo tulicheka tena tukikubaliana naye. \n\nBwana Musa alituuliza maswali mengi. Swali ambalo lilinifanya nitafakari kuhusu mambo yanayonivutia linahusu chakula. Aliuliza, ‘wanafunzi wangapi hupiga picha za vyakula kabla ya kuvila?’ Ilibidi ninyooshe kidole na kusema mimi hufanya hivyo. Nilimfahamisha kwamba, pale ninapotembelea mikahawa na kula vyakula vilivyopambwa vizuri, mimi hupendelea kuvipiga picha. Pia hufanya hivyo ninapoviona vyakula ambavyo hupikwa kwa nadra. Siku hizi hata mama yangu haturuhusu kula kabla ya yeye mwenyewe kupiga picha huku akitania ‘hakuna ruhusa ya kula kabla ya kuvipiga picha vyakula’. \n\nBwana Musa alitufahamisha kwamba, maisha tuliyoyazoea sasa ni tofauti kabisa na yale ya watu waliozaliwa miaka kumi au kumi na tano tu iliyopita. Vijana wa sasa hawathamini mazungumzo ya ana kwa ana na hawaandikiani barua kama zamani. Vijana wa sasa wanategemea mitandao ya kijamii ili kuwasiliana na wenzao. Hapo nikaelewa sababu za wazazi wangu kuniambia nipunguze matumizi ya simu. \n\nMimi nimepangiliwa muda maalumu wa kutumia simu ninapokuwa nyumbani. Muda huu ni saa kumi na moja jioni hadi saa kumi na mbili na nusu. Ninamshukuru mama yangu kwa kuupata muda huo ingawa ni mfupi. Baba yangu hapendi kabisa intaneti. Yeye husema ‘ningependelea kama intaneti isingekuwapo kabisa kwani unapotumia intaneti kwa muda mrefu unapoteza ujuzi wako wa kuzungumza kwenye jamii. Pia unajifunza upuuzi na huwi makini darasani kabisa’. \n\nKwa kiasi kikubwa, Bwana Musa alikubaliana na baba yangu kwamba intaneti ni kipingamizi darasani. Lakini alitutahadharisha kwa kusema ‘kuna umuhimu wa kutumia intaneti na mitandao ya kijamii kwani watu hupata ufahamu mkubwa wa mada tofauti na hujenga mahusiano mazuri ya kimataifa’. \n\nAlitupa takwimu chache ambazo zilinishangaza. Kwanza alisema kwamba miaka miwili iliyopita, vijana walitumia takribani saa moja kila siku kwenye mitandao ya kijamii. Pia walikuwa na akaunti moja au mbili tu. Kwa hivyo walitumia muda huo kuangalia mitandao tofauti. Hivi sasa asilimia kubwa ya watu wanaotumia mitandao ya kijamii ni vijana. Alituuliza, ‘wangapi kati yenu mna uwezo wa kutotazama simu kwa zaidi ya saa zima?’ Hakuna hata mmoja wetu aliyenyoosha kidole. Halafu alituuliza, ‘wangapi kati yenu mna akaunti tano au zaidi kwenye majukwaa tofauti?’ Hapo karibu sote tulinyoosha vidole. Basi Bwana Musa alicheka na kusema, ‘mnaona, nyinyi vijana mnapenda kuwa sehemu tofauti wakati mmoja!’ \n\nMimi ninapotumia intaneti hupenda kusoma hadithi tofauti kwenye tovuti za mitandaoni. Hizi huandikwa na waandishi ambao bado hawajajulikana na huwa nzuri sana. Pia huangalia filamu au vichekesho. \n\nIngawa ninapenda kupiga picha, kwa kawaida hupendelea kubandika picha za vyakula na si picha zinazoonyesha mahala nilipo na familia yangu kwani sitaki kujihatarisha. Bwana Musa alituonya na kusema kwamba, kuna hatia nyingi za kihaini zinazofanyika kwenye mitandao. Alitufahamisha kwamba, kwenye mitandao ya kijamii, vijana hukubali maombi ya urafiki kutoka kwa watu wasiowajua. Mimi sijawahi kufanya hivyo. Alisema kwamba mara nyingi vijana hutazama picha za watu wanaowaomba urafiki na kama zinavutia basi wao hukubali ombi la urafiki. Pia wakati mwingine hutazama kama wana marafiki wa pamoja na hao watu na kukubali urafiki. Kwa hakika uamuzi huu si mzuri kwani, kiukweli, wao hawawajui watu hawa na wanaweza kuwa waovu. Mambo haya huweza kuleta madhara mengi. Mfano ni hatari ya kuibiwa na pia kupoteza usalama kutokana na vitisho tofauti. Bwana Musa alimalizia kwa kututahadharisha wote kwa kusema kwamba ni muhimu kuwa na nidhamu na pia kuwa makini.",
195
+ "grade": "GCSE",
196
+ "category": "Reading comprehension"
197
+ },
198
+ {
199
+ "q": "Nyumba ya bwana Ali ilikua na urefu wa sentimita 3000. Jee, nyumba hiyo itakua na urefu wa mita ngapi?",
200
+ "a": "30",
201
+ "context": "",
202
+ "grade": "4",
203
+ "category": "Mathematics"
204
+ },
205
+ {
206
+ "q": "Andika kwa tarakimu “elfu sita mia nne na thalathini na tisa”.",
207
+ "a": "6439",
208
+ "context": "",
209
+ "grade": "4",
210
+ "category": "Mathematics"
211
+ },
212
+ {
213
+ "q": "Ikiwa utaendesha baiskeli kilomita 8 kwa muda wa saa 1. Jee, ni masafa gani utaendesha baskeli kwa muda wa saa 2?",
214
+ "a": "kilomita 16",
215
+ "context": "",
216
+ "grade": "4",
217
+ "category": "Mathematics"
218
+ },
219
+ {
220
+ "q": "Ikiwa uzito wa mcheleni kilogramu 58, sukari ni kilogramu 34 na maharage ni gramu 25,000. Jee, vyakula vyote vilikua na kilogramu ngapi?",
221
+ "a": "kilogramu 117",
222
+ "context": "",
223
+ "grade": "4",
224
+ "category": "Mathematics"
225
+ },
226
+ {
227
+ "q": "Imani gani ilimsaidia Vanessa kuanzisha mradi wake?",
228
+ "a": "Uongozi wa vijana [duniani] ni suluhisho",
229
+ "context": "",
230
+ "grade": "GCSE",
231
+ "category": "Reading comprehension"
232
+ },
233
+ {
234
+ "q": "Faida za kusoma nyumbani kulingana na wazazi:",
235
+ "a": "[\"Kusaidia nyumbani\", \"Kuwa na wazazi/kuelewana\", \"Kujifunza kujitegemea\"]",
236
+ "context": "",
237
+ "grade": "GCSE",
238
+ "category": "Reading comprehension"
239
+ },
240
+ {
241
+ "q": "Badilisha sehemu 3/10 kuwa desimali.",
242
+ "a": "0.3",
243
+ "context": "",
244
+ "grade": "4",
245
+ "category": "Mathematics"
246
+ },
247
+ {
248
+ "q": "Ushahidi wa usalama kuwa jambo muhimu kwenye safari za anga:",
249
+ "a": "[\"Hakuna mtu yeyote karibu na roketi/vumbi\", \"Kupeleka mwanasesere angani\", \"Kufunga mikanda\", \"Majaribio mengi/majaribio\"]",
250
+ "context": "",
251
+ "grade": "GCSE",
252
+ "category": "Reading comprehension"
253
+ }
254
+ ]
sw_gen_train.json ADDED
@@ -0,0 +1,261 @@
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1
+ [
2
+ {
3
+ "q": "Kuna mililita ngapi kwenye lita 1?",
4
+ "a": "1000",
5
+ "context": "",
6
+ "grade": "4",
7
+ "category": "Mathematics"
8
+ },
9
+ {
10
+ "q": "Tunajuaje kwamba Vanessa hakukata tamaa? Taja sababu mbili.",
11
+ "a": "[\"Kusimama nje ya ofisi za serikali peke yake\", \"Aliwasaka wabunge (na kuwataka wabadili sera)/alihusisha serikali\"]",
12
+ "context": "",
13
+ "grade": "GCSE",
14
+ "category": "Reading comprehension"
15
+ },
16
+ {
17
+ "q": "Utajumlisha nambari gani na 526 ili jawabu iwe 666?",
18
+ "a": "140",
19
+ "context": "",
20
+ "grade": "4",
21
+ "category": "Mathematics"
22
+ },
23
+ {
24
+ "q": "Kuna ushahidi gani kwamba vijana wanapenda kuwa sehemu tofauti wakati mmoja. Taja mbili.",
25
+ "a": "1. Hauwezi kupita muda wa saa moja bila kuingia kwenye mitandao tofauti ya kijamii\n2. Huwa na akaunti tano au zaidi kwenye majukwaa tofauti.",
26
+ "context": "Wiki iliyopita shule yetu ilitembelewa na Bwana Musa. Yeye ni Mkenya na anafanya utafiti katika chuo kikuu huko Nairobi. Mada ya utafiti wake ni ‘matumizi ya mitandao ya kijamii kwa vijana’. \n\nAlipofika tu, alianza kwa kutuuliza maswali yaliyokuwa na lengo la kuchunguza mienendo na matumizi yetu ya mitandao ya kijamii. Alitaka kujua wanafunzi wangapi huangalia simu zao za mkononi pale wanapoamka tu. Ikabainika kwamba asilimia kubwa kati yetu hufanya hivyo. Wengi wetu hufuatilia picha zinazobandikwa na husoma maoni ya watu tofauti kuhusu picha hizo. Bwana Musa akaongezea kusema kwamba ana uhakika wengi wetu huendelea kuangalia simu zetu za mkononi kila baada ya dakika chache. Hapo tena wanafunzi wengi walicheka huku wakikubaliana na maneno yake. Tena zaidi ya hapo, rafiki yangu Hadija aliongeza ‘ninapoamka tu hukuta nimeshatumiwa ujumbe kama kumi hivi kunitaka nitoe maoni kuhusu picha zilizobandikwa usiku uliopita!’ Hapo tulicheka tena tukikubaliana naye. \n\nBwana Musa alituuliza maswali mengi. Swali ambalo lilinifanya nitafakari kuhusu mambo yanayonivutia linahusu chakula. Aliuliza, ‘wanafunzi wangapi hupiga picha za vyakula kabla ya kuvila?’ Ilibidi ninyooshe kidole na kusema mimi hufanya hivyo. Nilimfahamisha kwamba, pale ninapotembelea mikahawa na kula vyakula vilivyopambwa vizuri, mimi hupendelea kuvipiga picha. Pia hufanya hivyo ninapoviona vyakula ambavyo hupikwa kwa nadra. Siku hizi hata mama yangu haturuhusu kula kabla ya yeye mwenyewe kupiga picha huku akitania ‘hakuna ruhusa ya kula kabla ya kuvipiga picha vyakula’. \n\nBwana Musa alitufahamisha kwamba, maisha tuliyoyazoea sasa ni tofauti kabisa na yale ya watu waliozaliwa miaka kumi au kumi na tano tu iliyopita. Vijana wa sasa hawathamini mazungumzo ya ana kwa ana na hawaandikiani barua kama zamani. Vijana wa sasa wanategemea mitandao ya kijamii ili kuwasiliana na wenzao. Hapo nikaelewa sababu za wazazi wangu kuniambia nipunguze matumizi ya simu. \n\nMimi nimepangiliwa muda maalumu wa kutumia simu ninapokuwa nyumbani. Muda huu ni saa kumi na moja jioni hadi saa kumi na mbili na nusu. Ninamshukuru mama yangu kwa kuupata muda huo ingawa ni mfupi. Baba yangu hapendi kabisa intaneti. Yeye husema ‘ningependelea kama intaneti isingekuwapo kabisa kwani unapotumia intaneti kwa muda mrefu unapoteza ujuzi wako wa kuzungumza kwenye jamii. Pia unajifunza upuuzi na huwi makini darasani kabisa’. \n\nKwa kiasi kikubwa, Bwana Musa alikubaliana na baba yangu kwamba intaneti ni kipingamizi darasani. Lakini alitutahadharisha kwa kusema ‘kuna umuhimu wa kutumia intaneti na mitandao ya kijamii kwani watu hupata ufahamu mkubwa wa mada tofauti na hujenga mahusiano mazuri ya kimataifa’. \n\nAlitupa takwimu chache ambazo zilinishangaza. Kwanza alisema kwamba miaka miwili iliyopita, vijana walitumia takribani saa moja kila siku kwenye mitandao ya kijamii. Pia walikuwa na akaunti moja au mbili tu. Kwa hivyo walitumia muda huo kuangalia mitandao tofauti. Hivi sasa asilimia kubwa ya watu wanaotumia mitandao ya kijamii ni vijana. Alituuliza, ‘wangapi kati yenu mna uwezo wa kutotazama simu kwa zaidi ya saa zima?’ Hakuna hata mmoja wetu aliyenyoosha kidole. Halafu alituuliza, ‘wangapi kati yenu mna akaunti tano au zaidi kwenye majukwaa tofauti?’ Hapo karibu sote tulinyoosha vidole. Basi Bwana Musa alicheka na kusema, ‘mnaona, nyinyi vijana mnapenda kuwa sehemu tofauti wakati mmoja!’ \n\nMimi ninapotumia intaneti hupenda kusoma hadithi tofauti kwenye tovuti za mitandaoni. Hizi huandikwa na waandishi ambao bado hawajajulikana na huwa nzuri sana. Pia huangalia filamu au vichekesho. \n\nIngawa ninapenda kupiga picha, kwa kawaida hupendelea kubandika picha za vyakula na si picha zinazoonyesha mahala nilipo na familia yangu kwani sitaki kujihatarisha. Bwana Musa alituonya na kusema kwamba, kuna hatia nyingi za kihaini zinazofanyika kwenye mitandao. Alitufahamisha kwamba, kwenye mitandao ya kijamii, vijana hukubali maombi ya urafiki kutoka kwa watu wasiowajua. Mimi sijawahi kufanya hivyo. Alisema kwamba mara nyingi vijana hutazama picha za watu wanaowaomba urafiki na kama zinavutia basi wao hukubali ombi la urafiki. Pia wakati mwingine hutazama kama wana marafiki wa pamoja na hao watu na kukubali urafiki. Kwa hakika uamuzi huu si mzuri kwani, kiukweli, wao hawawajui watu hawa na wanaweza kuwa waovu. Mambo haya huweza kuleta madhara mengi. Mfano ni hatari ya kuibiwa na pia kupoteza usalama kutokana na vitisho tofauti. Bwana Musa alimalizia kwa kututahadharisha wote kwa kusema kwamba ni muhimu kuwa na nidhamu na pia kuwa makini.",
27
+ "grade": "GCSE",
28
+ "category": "Reading comprehension"
29
+ },
30
+ {
31
+ "q": "Toa 0.02 kwenye 0.78.",
32
+ "a": "0.76",
33
+ "context": "",
34
+ "grade": "4",
35
+ "category": "Mathematics"
36
+ },
37
+ {
38
+ "q": "Jumla ya wanafunzi 7,500 walifanya mtihani katika kituo chao. Wanafunzi 6,845 walifaulu mtihani huo. Jee, wanafunzi wangapi hawajafaulu mtihani huo?",
39
+ "a": "655",
40
+ "context": "",
41
+ "grade": "4",
42
+ "category": "Mathematics"
43
+ },
44
+ {
45
+ "q": "Matumizi makuu ya ndege zisizo na rubani:",
46
+ "a": "[\"Kutafuta vyanzo vya maji chini ya ardhi\", \"Kuchunguza afya ya mazao\", \"Kuchunguza afya ya wanyama pori na miti.\", \"Kutuma dawa.\", \"Kuchunguza ujangili\", \"Kuchunguza hali ya barabara mashambani.\", \"Kusanya data nyeti\"]",
47
+ "context": "Soma makala yafuatayo kuhusu ndege zisizo na rubani.\n\t\t\t\t\t\nHuonekana kama vidude vya kuchezea na ni marufuku katika mbuga kadhaa za wanyama kwa sababu ya sauti yake ya kukera ifananayo na nyuki. Hata hivyo, ndege zisizo na rubani zimeanza kuwa jambo la kawaida katika maisha ya kila siku. Hurushwa kutoka mbali kwa kutumia kifaa ardhini kinachoshikwa na mtu. Pia huweza kufika sehemu zisizofikika kirahisi. Kwa hivyo, ni chombo muhimu kwa mashirika mengi, ingawa huleta changamoto.\n\t\t\t\t\t\nNdege zisizo na rubani zinaweza kutumiwa kutafuta vyanzo vya maji chini ya ardhi na kuchunguza afya ya mazao. Ili kufanya hivyo, zinahitaji kupaa zikiwa karibu na ardhi huku zikipiga picha. Hata hivyo, mara nyingi huruka juu ya watu ambao hawajashauriwa na inawezekana hawajakubaliana na uwepo wao. Jambo hili linaweza kuwa na athari mbaya kwa jamii zile zile ambazo ndege zisizo na rubani zinataka kusaidia.\n\t\t\t\t\t\nMtu mmoja anayefanyia uchunguzi jambo hili ni Profesa Muturi Njeri. Anasema ‘uonekano wa ndege hizi unaweza kuleta tuhuma na wasiwasi kama watu hawajashauriwa tangu hapo awali. Watu wanazihusisha na jeshi hivyo huogopa namna ambavyo mamlaka husika yanavyoweza kuzitumia’.\n\t\t\t\t\t\nNjeri anatoa mfano wa kuhifadhi misitu, ambapo ndege zisizo na rubani zinaweza kuchunguza afya ya wanyama pori na miti. Utafiti wake unaonyesha kwamba wenyeji hawataki kuingia porini wanapofahamu uwepo wa ndege hizo. Hii ni kwa sababu wao hupata hofu, hata kama wakiwa hawafanyi jambo baya. Pia kumekuwa na ripoti za ndege hizi kuharibiwa na kudunguliwa.\n\t\t\t\t\t\nMatumizi salama\n\t\t\t\t\t\nHata hivyo, matumizi ya ndege zisizo na rubani yanazidi kukua jinsi zinavyoendelea kuwa madhubuti na kuwa na kazi tofauti. Kwa mfano, hivi karibuni Shirika la Kimataifa la Elimu na Watoto limeanza kutuma dawa nchini Malawi kwa kuzitimia. Serikali ya Afrika Kusini inazitumia kusaka majangili misituni, wakati nchi nyingi zinafuatilia hali ya barabara mashambani kwa kutumia picha zake.\n\t\t\t\t\t\nKhalid Kumbuka ni mkuu wa shirika lililopo Afrika Mashariki linalowapa wateja wao, kama wakulima na wafanya biashara, picha za viwanja vyao kutoka hewani. Amejionea mwenyewe athari chanya za ndege zisizo na rubani. Mwaka 2015, aliongoza timu yake katika mradi wa kuwaonyesha wakulima waliokuwa majirani ukubwa na mipangilio ya mashamba yao.\n\t\t\t\t\t\n‘Wakulima waliopokea picha hizo waliweza kutambua maeneo yenye nafasi za ziada ili kulima zaidi. Kwa hivyo, uzalishaji uliongezeka,’ alieleza bwana Kumbuka. ‘Zaidi ya hapo, wakulima wengi walifurahia picha hizo na kuzitundika ukutani ndani ya nyumba zao.’\n\t\t\t\t\t\nAnasema kwamba timu yake hushauriana na jamii tofauti kabla ya kutumia ndege zisizo na rubani, hata kama tayari wana kibali cha serikali. ‘Kufuatana na hayo, hatujawahi kuona kesi ambapo watu wameleta mashitaka. Kwa kawaida watu hufurahi. Wanazielewa faida na kwamba ndege inayopiga picha hufanya hivyo kwa salama.’\n\t\t\t\t\t\nMatumizi salama hayahusu kushauriana na jamii tu. Pia yanahusu data gani zinakusanywa na jinsi zinavyotumika, hasa tukizingatia kwamba ndege zisizo na rubani zina uwezo wa kupiga picha nzuri sana za watu na kukusanya data nyeti.\n\t\t\t\t\t\nKanuni za maadili\n\t\t\t\t\t\nSerikali zinafahamu hatari zinazoweza kujitokeza. Mwaka huu, nchi 42 zilikubali kuendeleza viwango vya kimataifa vya kutunza na kulinda data. Hata hivyo, sheria zinaweza kutekelezwa vibaya ndani ya nchi na hubadilika kati ya nchi tofauti. Hivi karibuni, Kenya imepiga marufuku ndege zisizo na rubani, ingawa nchi nyingine zinaziruhusu kwa ada za juu. Licha ya hayo, Njeri bado ana matumaini, kwa sababu uwepo wa sheria tofauti ni bora kuliko kutokuwa na sheria zozote.\n\t\t\t\t\t\nNjeri anataka wanaofanya utafiti wawajibike zaidi, kwa mfano kwa kutunza na kulinda data vizuri zaidi. ‘Nini kitatokea kama mtafiti akipiga picha ya shughuli haramu, au kama unapata video ya mtu anawinda tembo? Je, utaenda kushitaki polisi au utaifuta? Matatizo haya yanatakiwa yashughulikiwe mapema kwa kutumia kanuni na sera wazi.’\n\t\t\t\t\t\nKwa bwana Kumbuka, mpangilio ni muhimu kwa sifa nzuri ya kampuni yake. Mifano ya sera zao ni pamoja na kukataa kutoa picha zinazowatambulisha watu na shughuli zao. Anaamini kwamba mashirika mengi zaidi yanafuata mfano wao, ingawa bado kuna safari ndefu.",
48
+ "grade": "GCSE",
49
+ "category": "Reading comprehension"
50
+ },
51
+ {
52
+ "q": "Nauli ya daladala kwa kila abiria mmoja ni shilingi 400. Jee, kwa abiria 9 zitapatikana shilingi ngapi?",
53
+ "a": "3,600",
54
+ "context": "",
55
+ "grade": "4",
56
+ "category": "Mathematics"
57
+ },
58
+ {
59
+ "q": "Usafiri wa gari unawavutia watu gani?",
60
+ "a": "(Wenye) familia kubwa",
61
+ "context": "Kuna aina nyingi za usafiri wa kila siku. Mtu anaweza kuendesha gari, kupanda basi au treni, kukodi teksi au kutembea kwa miguu. Inaonekana kwamba siku hizi watu wengi wanapenda sana kutembea au kupanda baisikeli. Zamani watu walipopanda baisikeli au kutembea walionekana kama fukara na hawana uwezo wa kununua gari au kulipia usafiri wa umma. Siku hizi watu wanaelewa kuwa magari yanaleta uchafuzi wa mazingira, na pia kuna sababu za kiuchumi kwani kutembea na kutumia baisikeli ni bure kabisa. Hata hivyo huku kwetu bado gari linaendelea kuwa muhimu kwani watu wengine huwa na familia kubwa inayojumuisha ndugu na jamaa tofauti, kwa hivyo ni lazima kuwa na usafiri madhubuti.\n \nNilifanya utafiti pamoja na kaka yangu na tuligundua kwamba katika mji wetu, zaidi ya asilimia 50 ya watu hutumia baisikeli kama njia yao kuu ya usafiri. Kati ya hawa, wapo ambao hufanyia kazi zao kwenye baisikeli. Mfano mzuri ni wale wanaouza madafu, mboga na matunda ambayo huyapakia kwenye baisikeli zao. Wao huwa na matenga makubwa yaliyojaa bidhaa na huzunguka mitaani huku wakiuza. Zaidi ya hapo, takriban asilimia 20 ya watu hutumia baisikeli mara moja moja ili kuenda kazini au shuleni. Pia kuna asilimia ndogo ya watu ambao hupanda baisikeli kwa ajili ya mashindano.\n \nMimi ni katika watu walioshindana katika mbio za baisikeli zilizotoka Tanzania hadi Afrika ya Kusini. Sikuwa na nguo zinazotakiwa kwa ajili ya mashindano, kwani sikuwa na uwezo wa kununua mpya kwa sababu muhimu zaidi ilikuwa ni kupata baisikeli haraka. Ilibidi baba aninunulie baisikeli mpya ya mashindano. Ilikuwa ghali sana na alisema hataninunulia baisikeli nyingine kwa miaka kumi ijayo.\n \nTulipofika Afrika ya Kusini nilishangaa kuona barabara maalumu za baisikeli. Niliporudi kwetu nilimhadithia mama yangu aliyewaambia ndugu zetu ‘Salha alipokuwa kule sikuwa na wasiwasi wowote wa ajali za barabarani na sasa mimi nitakwenda naye mwaka ujao’. Mimi nitafurahi kuwa na mama yangu katika mashindano lakini ninahisi nitalazimika kuendesha polepole ili nisimwache nyuma. Yeye ameshanunua taa mpya ambazo amezibandika nyuma na mbele ya baisikeli yake. Pia amenunua mnyororo madhubuti wa kuifungia baisikeli yake ili isiibiwe.\n \nNingefurahia zaidi kama kaka yangu angekubali kuja kwani ni yeye aliyenifundisha kuendesha. Aliwaambia rafiki zake, ‘kamwe sikutegemea kwamba Salha angeenda hadi Afrika ya Kusini kwa baisikeli, safari ndefu na hatari’!",
62
+ "grade": "GCSE",
63
+ "category": "Reading comprehension"
64
+ },
65
+ {
66
+ "q": "Mwezi gani katika mwaka una siku chache?",
67
+ "a": "Februari",
68
+ "context": "",
69
+ "grade": "4",
70
+ "category": "Mathematics"
71
+ },
72
+ {
73
+ "q": "Ikiwa daftari moja lina karatasi 48. Jee, madaftari 30 yatakua na karatasi ngapi?",
74
+ "a": "1440",
75
+ "context": "",
76
+ "grade": "4",
77
+ "category": "Mathematics"
78
+ },
79
+ {
80
+ "q": "Vanessa Nakate aliahidi kujenga nini?",
81
+ "a": "Majiko [mbadala]",
82
+ "context": "Mara ya kwanza kumsikia Vanessa Nakate ilikuwa mwaka uliopita. Alitembelea shule moja kijijini kwetu na kutuambia kwamba angerudi baada ya muda mfupi na kutujengea majiko makubwa yatakayotumia nishati mbadala kupika chakula. Majiko hayo yangetumia miale ya jua. Alitueleza kwamba yeye alishasaidia shule chache kutokana na ufadhili ambao huupata sehemu tofauti. Baada ya muda mfupi, Vanessa alirudi na akajenga hayo majiko.\n\t\t\t\t\t\nAlitufahamisha kwamba, yale majiko ya kuni na mkaa tuliyokuwa tukiyatumia pale awali yalikuwa ni chanzo kikuu cha uchafuzi wa mazingira. Mimi binafsi nilishasoma shuleni kwamba ukataji wa miti ili kupata kuni za kupikia, hasa ule ukataji usiodhibitiwa, ni tishio kubwa kwa uwepo wa misitu. Na kama tujuavyo misitu ni muhimu sana kuendeleza mifumo ya maisha yetu sisi binadamu, maisha ya wanyama na pia mimea. Hivyo nilielewa kwamba alilofanya Vanessa Nakate lilikuwa jambo la muhimu sana.\n\t\t\t\t\t\nVanessa alisema kwamba ni lazima vijana wa Kiafrika washiriki katika majadiliano ya kimataifa yanayohusu mazingira. Ili binadamu waweze kuishi maisha bora, ninadhani kuna umuhimu kwetu kuhifadhi mazingira. Mara nyingi baada ya makongamano na mazungumzo ya kimataifa, vijana husikilizwa. Mashirika tofauti huamini uongozi wa vijana duniani ni suluhisho na huwapa pesa kwa miradi. Kwa njia hii, Vanessa aliweza kuanzisha kazi yake na kupambana na changamoto za mazingira.\n\t\t\t\t\t\nVanessa Nakate alizaliwa Uganda na alihitimu chuo kikuu cha Makerere akiwa na shahada ya masomo ya Biashara. Alianza kuwa mwanaharakati wa mazingira mwaka 2019 baada ya kuona vijana duniani wakijulikana kwa kuandamana huku wakikumbusha serikali zao kuchukua hatua zitakazoleta mabadiliko ya kimazingira duniani. Vanessa alifanya hivyo pia. Alianza kwa kuwaomba ndugu zake waende naye sehemu tofauti katika jiji la Kampala huku wakiwa wamebeba mabango. Mabango waliyobeba yalikuwa na maneno kama ‘mazingira ni uhai’, ‘gomea hali ya hewa’ na ‘ukipanda mti, unapanda msitu’.\n\t\t\t\t\t\nWapita njia na madereva waliwashangaa. Yeye alihisi kwamba ameweza kuongeza sauti yake kwenye mazungumzo yanayohusu mazingira. Ndugu zake waliporudi shuleni yeye aliendelea kusimama nje ya ofisi tofauti za serikali peke yake huku akipigania kusikilizwa. Aliwasaka wabunge na kuwataka wabadili sera za uwekezaji. Vanessa alitaka serikali ikabiliane na viwango vya maji katika Ziwa Viktoria ambavyo vimekuwa vikipanda na kuleta hatari ya mafuriko.\n\t\t\t\t\t\nMwishoni mwa mwaka 2019 Vanessa alianza kutambulika na kualikwa kwenye vyombo vya habari na mikutano tofauti duniani. Anasema kwamba, ‘sehemu kubwa ya dunia haina furaha kwa sababu ya mgogoro wa hali ya hewa, ninataka kuona watu wenye furaha na dunia yenye furaha’. ",
83
+ "grade": "GCSE",
84
+ "category": "Reading comprehension"
85
+ },
86
+ {
87
+ "q": "Nauli ya daladala kwa kila abiria mmoja ni shilingi 400. Jee, kwa abiria 9 zitapatikana shilingi ngapi?",
88
+ "a": "3,600",
89
+ "context": "",
90
+ "grade": "4",
91
+ "category": "Mathematics"
92
+ },
93
+ {
94
+ "q": "Uwanja wa mpira wa mnazi mmoja una urefu wa mita 800 na upana wa mita 200.Tafuta eneo la uwanja.",
95
+ "a": "160,000",
96
+ "context": "",
97
+ "grade": "4",
98
+ "category": "Mathematics"
99
+ },
100
+ {
101
+ "q": "Mama ana hisia gani kuhusu kupiga picha chakula?",
102
+ "a": "Anapenda kupiga picha",
103
+ "context": "Wiki iliyopita shule yetu ilitembelewa na Bwana Musa. Yeye ni Mkenya na anafanya utafiti katika chuo kikuu huko Nairobi. Mada ya utafiti wake ni ‘matumizi ya mitandao ya kijamii kwa vijana’. \n\nAlipofika tu, alianza kwa kutuuliza maswali yaliyokuwa na lengo la kuchunguza mienendo na matumizi yetu ya mitandao ya kijamii. Alitaka kujua wanafunzi wangapi huangalia simu zao za mkononi pale wanapoamka tu. Ikabainika kwamba asilimia kubwa kati yetu hufanya hivyo. Wengi wetu hufuatilia picha zinazobandikwa na husoma maoni ya watu tofauti kuhusu picha hizo. Bwana Musa akaongezea kusema kwamba ana uhakika wengi wetu huendelea kuangalia simu zetu za mkononi kila baada ya dakika chache. Hapo tena wanafunzi wengi walicheka huku wakikubaliana na maneno yake. Tena zaidi ya hapo, rafiki yangu Hadija aliongeza ‘ninapoamka tu hukuta nimeshatumiwa ujumbe kama kumi hivi kunitaka nitoe maoni kuhusu picha zilizobandikwa usiku uliopita!’ Hapo tulicheka tena tukikubaliana naye. \n\nBwana Musa alituuliza maswali mengi. Swali ambalo lilinifanya nitafakari kuhusu mambo yanayonivutia linahusu chakula. Aliuliza, ‘wanafunzi wangapi hupiga picha za vyakula kabla ya kuvila?’ Ilibidi ninyooshe kidole na kusema mimi hufanya hivyo. Nilimfahamisha kwamba, pale ninapotembelea mikahawa na kula vyakula vilivyopambwa vizuri, mimi hupendelea kuvipiga picha. Pia hufanya hivyo ninapoviona vyakula ambavyo hupikwa kwa nadra. Siku hizi hata mama yangu haturuhusu kula kabla ya yeye mwenyewe kupiga picha huku akitania ‘hakuna ruhusa ya kula kabla ya kuvipiga picha vyakula’. \n\nBwana Musa alitufahamisha kwamba, maisha tuliyoyazoea sasa ni tofauti kabisa na yale ya watu waliozaliwa miaka kumi au kumi na tano tu iliyopita. Vijana wa sasa hawathamini mazungumzo ya ana kwa ana na hawaandikiani barua kama zamani. Vijana wa sasa wanategemea mitandao ya kijamii ili kuwasiliana na wenzao. Hapo nikaelewa sababu za wazazi wangu kuniambia nipunguze matumizi ya simu. \n\nMimi nimepangiliwa muda maalumu wa kutumia simu ninapokuwa nyumbani. Muda huu ni saa kumi na moja jioni hadi saa kumi na mbili na nusu. Ninamshukuru mama yangu kwa kuupata muda huo ingawa ni mfupi. Baba yangu hapendi kabisa intaneti. Yeye husema ‘ningependelea kama intaneti isingekuwapo kabisa kwani unapotumia intaneti kwa muda mrefu unapoteza ujuzi wako wa kuzungumza kwenye jamii. Pia unajifunza upuuzi na huwi makini darasani kabisa’. \n\nKwa kiasi kikubwa, Bwana Musa alikubaliana na baba yangu kwamba intaneti ni kipingamizi darasani. Lakini alitutahadharisha kwa kusema ‘kuna umuhimu wa kutumia intaneti na mitandao ya kijamii kwani watu hupata ufahamu mkubwa wa mada tofauti na hujenga mahusiano mazuri ya kimataifa’. \n\nAlitupa takwimu chache ambazo zilinishangaza. Kwanza alisema kwamba miaka miwili iliyopita, vijana walitumia takribani saa moja kila siku kwenye mitandao ya kijamii. Pia walikuwa na akaunti moja au mbili tu. Kwa hivyo walitumia muda huo kuangalia mitandao tofauti. Hivi sasa asilimia kubwa ya watu wanaotumia mitandao ya kijamii ni vijana. Alituuliza, ‘wangapi kati yenu mna uwezo wa kutotazama simu kwa zaidi ya saa zima?’ Hakuna hata mmoja wetu aliyenyoosha kidole. Halafu alituuliza, ‘wangapi kati yenu mna akaunti tano au zaidi kwenye majukwaa tofauti?’ Hapo karibu sote tulinyoosha vidole. Basi Bwana Musa alicheka na kusema, ‘mnaona, nyinyi vijana mnapenda kuwa sehemu tofauti wakati mmoja!’ \n\nMimi ninapotumia intaneti hupenda kusoma hadithi tofauti kwenye tovuti za mitandaoni. Hizi huandikwa na waandishi ambao bado hawajajulikana na huwa nzuri sana. Pia huangalia filamu au vichekesho. \n\nIngawa ninapenda kupiga picha, kwa kawaida hupendelea kubandika picha za vyakula na si picha zinazoonyesha mahala nilipo na familia yangu kwani sitaki kujihatarisha. Bwana Musa alituonya na kusema kwamba, kuna hatia nyingi za kihaini zinazofanyika kwenye mitandao. Alitufahamisha kwamba, kwenye mitandao ya kijamii, vijana hukubali maombi ya urafiki kutoka kwa watu wasiowajua. Mimi sijawahi kufanya hivyo. Alisema kwamba mara nyingi vijana hutazama picha za watu wanaowaomba urafiki na kama zinavutia basi wao hukubali ombi la urafiki. Pia wakati mwingine hutazama kama wana marafiki wa pamoja na hao watu na kukubali urafiki. Kwa hakika uamuzi huu si mzuri kwani, kiukweli, wao hawawajui watu hawa na wanaweza kuwa waovu. Mambo haya huweza kuleta madhara mengi. Mfano ni hatari ya kuibiwa na pia kupoteza usalama kutokana na vitisho tofauti. Bwana Musa alimalizia kwa kututahadharisha wote kwa kusema kwamba ni muhimu kuwa na nidhamu na pia kuwa makini.",
104
+ "grade": "GCSE",
105
+ "category": "Reading comprehension"
106
+ },
107
+ {
108
+ "q": "Salha alipaswa kufanya nini ili kushiriki katika mashindano?",
109
+ "a": "Kununua/Kununuliwa baisikeli (haraka)",
110
+ "context": "Kuna aina nyingi za usafiri wa kila siku. Mtu anaweza kuendesha gari, kupanda basi au treni, kukodi teksi au kutembea kwa miguu. Inaonekana kwamba siku hizi watu wengi wanapenda sana kutembea au kupanda baisikeli. Zamani watu walipopanda baisikeli au kutembea walionekana kama fukara na hawana uwezo wa kununua gari au kulipia usafiri wa umma. Siku hizi watu wanaelewa kuwa magari yanaleta uchafuzi wa mazingira, na pia kuna sababu za kiuchumi kwani kutembea na kutumia baisikeli ni bure kabisa. Hata hivyo huku kwetu bado gari linaendelea kuwa muhimu kwani watu wengine huwa na familia kubwa inayojumuisha ndugu na jamaa tofauti, kwa hivyo ni lazima kuwa na usafiri madhubuti.\n \nNilifanya utafiti pamoja na kaka yangu na tuligundua kwamba katika mji wetu, zaidi ya asilimia 50 ya watu hutumia baisikeli kama njia yao kuu ya usafiri. Kati ya hawa, wapo ambao hufanyia kazi zao kwenye baisikeli. Mfano mzuri ni wale wanaouza madafu, mboga na matunda ambayo huyapakia kwenye baisikeli zao. Wao huwa na matenga makubwa yaliyojaa bidhaa na huzunguka mitaani huku wakiuza. Zaidi ya hapo, takriban asilimia 20 ya watu hutumia baisikeli mara moja moja ili kuenda kazini au shuleni. Pia kuna asilimia ndogo ya watu ambao hupanda baisikeli kwa ajili ya mashindano.\n \nMimi ni katika watu walioshindana katika mbio za baisikeli zilizotoka Tanzania hadi Afrika ya Kusini. Sikuwa na nguo zinazotakiwa kwa ajili ya mashindano, kwani sikuwa na uwezo wa kununua mpya kwa sababu muhimu zaidi ilikuwa ni kupata baisikeli haraka. Ilibidi baba aninunulie baisikeli mpya ya mashindano. Ilikuwa ghali sana na alisema hataninunulia baisikeli nyingine kwa miaka kumi ijayo.\n \nTulipofika Afrika ya Kusini nilishangaa kuona barabara maalumu za baisikeli. Niliporudi kwetu nilimhadithia mama yangu aliyewaambia ndugu zetu ‘Salha alipokuwa kule sikuwa na wasiwasi wowote wa ajali za barabarani na sasa mimi nitakwenda naye mwaka ujao’. Mimi nitafurahi kuwa na mama yangu katika mashindano lakini ninahisi nitalazimika kuendesha polepole ili nisimwache nyuma. Yeye ameshanunua taa mpya ambazo amezibandika nyuma na mbele ya baisikeli yake. Pia amenunua mnyororo madhubuti wa kuifungia baisikeli yake ili isiibiwe.\n \nNingefurahia zaidi kama kaka yangu angekubali kuja kwani ni yeye aliyenifundisha kuendesha. Aliwaambia rafiki zake, ‘kamwe sikutegemea kwamba Salha angeenda hadi Afrika ya Kusini kwa baisikeli, safari ndefu na hatari’!",
111
+ "grade": "GCSE",
112
+ "category": "Reading comprehension"
113
+ },
114
+ {
115
+ "q": "Usaili ulianza saa 4:34 asubuhi na ulimaliza saa 5:50 asubuhi. Jee, usaili ulitumia muda gani?",
116
+ "a": "Usaili ulitumia muda wa saa 1 na dakika 16.",
117
+ "context": "",
118
+ "grade": "4",
119
+ "category": "Mathematics"
120
+ },
121
+ {
122
+ "q": "Tatizo kubwa linaloendelea kwa Wambui ni lipi?",
123
+ "a": "Wazo la upagazi kuwa kazi ya wanaume",
124
+ "context": "Wiki iliyopita nilisoma habari kuhusu Wambui Chege, Mkenya mwenye urefu wa wastani na nywele zilizosokotwa. Yeye ni miongoni mwa wapagazi wachache ambao ni wanawake wanaofanya kazi katika Mlima wa Kilimanjaro uliopo Tanzania. Anapokuwa kazini, yeye huvaa suruali na mabuti mazito.\n\t\t\t\t\t\nShughuli wanazofanya wapagazi ni mojawapo kati ya zile zinazoingiza mamilioni ya fedha ili kukuza uchumi. Pia huduma wanayoitoa huonyesha sura bora ya nchi. Huduma hizi ni kama kuwapa maelfu ya wapandaji milima fursa ya kujishughulisha na zoezi la kupanda mlima bila ya kuwa na wasiwasi kuhusu mizigo yao kwani wapagazi huibeba. Wao ni wenyeji kwa watu wanaopanda milima.\n\t\t\t\t\t\nWapandaji wengi huwa na ufahamu wa kimo kirefu, lakini hushangazwa na kasi ya upepo wa theluji na umati wa watalii wanaokabiliana nao. Wambui anakubaliana nao kwani katika mahojiano yake alisema kwamba mara ya kwanza alipoupanda Mlima wa Kilimanjaro alikata shauri kwamba kamwe asingetaka kurudi tena mlimani huko kutokana na sababu hizo.\n\t\t\t\t\t\nLakini alipopokea mshahara uliokuwa mkubwa kuliko alivyotegemea akaamua kuendelea na kazi hii. Na hadi hivi sasa ameshaupanda mlima huo zaidi ya mara hamsini. Mwanzoni Wambui alichoka sana na hata alishindwa kutembea vizuri kwa maumivu, lakini sasa shida kubwa anayoiona ni ile ya watu wengi kumwambia kwamba upagazi ni shughuli ya wanaume, si ya wanawake. Wao wanahisi kwamba wanawake hawatakiwi kufanya kazi ngumu.\n\t\t\t\t\t\nWambui hakubaliani na mawazo hayo. Alisema kwamba watu wote ni sawa. Yeye kama mpagazi anahitajika zaidi katika maeneo ambayo hayana barabara na anafanya kazi pamoja na wenzake kama waongozaji na wapishi ambao ni wanawake kwa wanaume. Waongozaji ndio viongozi wenyewe na wao hufanya maamuzi yote kuhusu safari. Kwa mfano, huamua muda wa kuanza safari. Wapishi hutayarisha milo pale wasafiri wanapofika katika kambi tofauti. Wambui alifafanua kwamba Mlima wa Kilimanjaro una kambi au vituo vikuu vitatu, navyo ni Mandara, Horombo na Kibo. Wambui alisema kutoka kituo kimoja hadi kingine wapandaji wanaweza kuchukua muda wa saa sita, au hata zaidi wakati wa jua la mchana. Kwa hivyo, mara nyingi waongozaji hufanya uamuzi wa kuukwea mlima gizani, hasa kutokea kituo cha Kibo kuelekea kileleni.\n\t\t\t\t\t\nBaada ya kusikiliza mahojiano ya Wambui nilibaini kwamba kazi wanayofanya wapagazi ndiyo hasa uti wa mgongo wa safari za milimani. Wao hubeba takribani kilo ishirini za vitu muhimu kama mahema, mablanketi, chakula, dawa na maji. Pia hubeba vifaa kama meza, viti na hata magodoro. Hivi sasa Wambui anafanya mafunzo yatakayomwezesha kuwa mwongoza watalii. Hiyo ndiyo ndoto yake. ",
125
+ "grade": "GCSE",
126
+ "category": "Reading comprehension"
127
+ },
128
+ {
129
+ "q": "Utajumlisha nambari gani na 526 ili jawabu iwe 666?",
130
+ "a": "140",
131
+ "context": "",
132
+ "grade": "4",
133
+ "category": "Mathematics"
134
+ },
135
+ {
136
+ "q": "Vijana wa zamani waliwasiliana kwa namna gani? Taja namna mbili.",
137
+ "a": "1. Walizungumza ana kwa ana\n2. Waliandikiana barua",
138
+ "context": "Wiki iliyopita shule yetu ilitembelewa na Bwana Musa. Yeye ni Mkenya na anafanya utafiti katika chuo kikuu huko Nairobi. Mada ya utafiti wake ni ‘matumizi ya mitandao ya kijamii kwa vijana’. \n\nAlipofika tu, alianza kwa kutuuliza maswali yaliyokuwa na lengo la kuchunguza mienendo na matumizi yetu ya mitandao ya kijamii. Alitaka kujua wanafunzi wangapi huangalia simu zao za mkononi pale wanapoamka tu. Ikabainika kwamba asilimia kubwa kati yetu hufanya hivyo. Wengi wetu hufuatilia picha zinazobandikwa na husoma maoni ya watu tofauti kuhusu picha hizo. Bwana Musa akaongezea kusema kwamba ana uhakika wengi wetu huendelea kuangalia simu zetu za mkononi kila baada ya dakika chache. Hapo tena wanafunzi wengi walicheka huku wakikubaliana na maneno yake. Tena zaidi ya hapo, rafiki yangu Hadija aliongeza ‘ninapoamka tu hukuta nimeshatumiwa ujumbe kama kumi hivi kunitaka nitoe maoni kuhusu picha zilizobandikwa usiku uliopita!’ Hapo tulicheka tena tukikubaliana naye. \n\nBwana Musa alituuliza maswali mengi. Swali ambalo lilinifanya nitafakari kuhusu mambo yanayonivutia linahusu chakula. Aliuliza, ‘wanafunzi wangapi hupiga picha za vyakula kabla ya kuvila?’ Ilibidi ninyooshe kidole na kusema mimi hufanya hivyo. Nilimfahamisha kwamba, pale ninapotembelea mikahawa na kula vyakula vilivyopambwa vizuri, mimi hupendelea kuvipiga picha. Pia hufanya hivyo ninapoviona vyakula ambavyo hupikwa kwa nadra. Siku hizi hata mama yangu haturuhusu kula kabla ya yeye mwenyewe kupiga picha huku akitania ‘hakuna ruhusa ya kula kabla ya kuvipiga picha vyakula’. \n\nBwana Musa alitufahamisha kwamba, maisha tuliyoyazoea sasa ni tofauti kabisa na yale ya watu waliozaliwa miaka kumi au kumi na tano tu iliyopita. Vijana wa sasa hawathamini mazungumzo ya ana kwa ana na hawaandikiani barua kama zamani. Vijana wa sasa wanategemea mitandao ya kijamii ili kuwasiliana na wenzao. Hapo nikaelewa sababu za wazazi wangu kuniambia nipunguze matumizi ya simu. \n\nMimi nimepangiliwa muda maalumu wa kutumia simu ninapokuwa nyumbani. Muda huu ni saa kumi na moja jioni hadi saa kumi na mbili na nusu. Ninamshukuru mama yangu kwa kuupata muda huo ingawa ni mfupi. Baba yangu hapendi kabisa intaneti. Yeye husema ‘ningependelea kama intaneti isingekuwapo kabisa kwani unapotumia intaneti kwa muda mrefu unapoteza ujuzi wako wa kuzungumza kwenye jamii. Pia unajifunza upuuzi na huwi makini darasani kabisa’. \n\nKwa kiasi kikubwa, Bwana Musa alikubaliana na baba yangu kwamba intaneti ni kipingamizi darasani. Lakini alitutahadharisha kwa kusema ‘kuna umuhimu wa kutumia intaneti na mitandao ya kijamii kwani watu hupata ufahamu mkubwa wa mada tofauti na hujenga mahusiano mazuri ya kimataifa’. \n\nAlitupa takwimu chache ambazo zilinishangaza. Kwanza alisema kwamba miaka miwili iliyopita, vijana walitumia takribani saa moja kila siku kwenye mitandao ya kijamii. Pia walikuwa na akaunti moja au mbili tu. Kwa hivyo walitumia muda huo kuangalia mitandao tofauti. Hivi sasa asilimia kubwa ya watu wanaotumia mitandao ya kijamii ni vijana. Alituuliza, ‘wangapi kati yenu mna uwezo wa kutotazama simu kwa zaidi ya saa zima?’ Hakuna hata mmoja wetu aliyenyoosha kidole. Halafu alituuliza, ‘wangapi kati yenu mna akaunti tano au zaidi kwenye majukwaa tofauti?’ Hapo karibu sote tulinyoosha vidole. Basi Bwana Musa alicheka na kusema, ‘mnaona, nyinyi vijana mnapenda kuwa sehemu tofauti wakati mmoja!’ \n\nMimi ninapotumia intaneti hupenda kusoma hadithi tofauti kwenye tovuti za mitandaoni. Hizi huandikwa na waandishi ambao bado hawajajulikana na huwa nzuri sana. Pia huangalia filamu au vichekesho. \n\nIngawa ninapenda kupiga picha, kwa kawaida hupendelea kubandika picha za vyakula na si picha zinazoonyesha mahala nilipo na familia yangu kwani sitaki kujihatarisha. Bwana Musa alituonya na kusema kwamba, kuna hatia nyingi za kihaini zinazofanyika kwenye mitandao. Alitufahamisha kwamba, kwenye mitandao ya kijamii, vijana hukubali maombi ya urafiki kutoka kwa watu wasiowajua. Mimi sijawahi kufanya hivyo. Alisema kwamba mara nyingi vijana hutazama picha za watu wanaowaomba urafiki na kama zinavutia basi wao hukubali ombi la urafiki. Pia wakati mwingine hutazama kama wana marafiki wa pamoja na hao watu na kukubali urafiki. Kwa hakika uamuzi huu si mzuri kwani, kiukweli, wao hawawajui watu hawa na wanaweza kuwa waovu. Mambo haya huweza kuleta madhara mengi. Mfano ni hatari ya kuibiwa na pia kupoteza usalama kutokana na vitisho tofauti. Bwana Musa alimalizia kwa kututahadharisha wote kwa kusema kwamba ni muhimu kuwa na nidhamu na pia kuwa makini.",
139
+ "grade": "GCSE",
140
+ "category": "Reading comprehension"
141
+ },
142
+ {
143
+ "q": "Jumla ya wanafunzi 7,500 walifanya mtihani katika kituo chao. Wanafunzi 6,845 walifaulu mtihani huo. Jee, wanafunzi wangapi hawajafaulu mtihani huo?",
144
+ "a": "655",
145
+ "context": "",
146
+ "grade": "4",
147
+ "category": "Mathematics"
148
+ },
149
+ {
150
+ "q": "Uwanja wa mpira wa mnazi mmoja una urefu wa mita 800 na upana wa mita 200.Tafuta eneo la uwanja.",
151
+ "a": "160,000",
152
+ "context": "",
153
+ "grade": "4",
154
+ "category": "Mathematics"
155
+ },
156
+ {
157
+ "q": "Tofautisha na fananisha maoni ya baba yake mhusika na Bwana Musa kuhusu intaneti. Taja maelezo matano.",
158
+ "a": "Baba: kupoteza ujuzi wa kuzungumza kwenye jamii, kujifunza upuuzi.\nMusa: kuwa na ufahamu mkubwa wa mada tofauti, kujenga mahusiano mazuri.\nBaba na Musa: Kutokuwa makini darasani.",
159
+ "context": "Wiki iliyopita shule yetu ilitembelewa na Bwana Musa. Yeye ni Mkenya na anafanya utafiti katika chuo kikuu huko Nairobi. Mada ya utafiti wake ni ‘matumizi ya mitandao ya kijamii kwa vijana’. \n\nAlipofika tu, alianza kwa kutuuliza maswali yaliyokuwa na lengo la kuchunguza mienendo na matumizi yetu ya mitandao ya kijamii. Alitaka kujua wanafunzi wangapi huangalia simu zao za mkononi pale wanapoamka tu. Ikabainika kwamba asilimia kubwa kati yetu hufanya hivyo. Wengi wetu hufuatilia picha zinazobandikwa na husoma maoni ya watu tofauti kuhusu picha hizo. Bwana Musa akaongezea kusema kwamba ana uhakika wengi wetu huendelea kuangalia simu zetu za mkononi kila baada ya dakika chache. Hapo tena wanafunzi wengi walicheka huku wakikubaliana na maneno yake. Tena zaidi ya hapo, rafiki yangu Hadija aliongeza ‘ninapoamka tu hukuta nimeshatumiwa ujumbe kama kumi hivi kunitaka nitoe maoni kuhusu picha zilizobandikwa usiku uliopita!’ Hapo tulicheka tena tukikubaliana naye. \n\nBwana Musa alituuliza maswali mengi. Swali ambalo lilinifanya nitafakari kuhusu mambo yanayonivutia linahusu chakula. Aliuliza, ‘wanafunzi wangapi hupiga picha za vyakula kabla ya kuvila?’ Ilibidi ninyooshe kidole na kusema mimi hufanya hivyo. Nilimfahamisha kwamba, pale ninapotembelea mikahawa na kula vyakula vilivyopambwa vizuri, mimi hupendelea kuvipiga picha. Pia hufanya hivyo ninapoviona vyakula ambavyo hupikwa kwa nadra. Siku hizi hata mama yangu haturuhusu kula kabla ya yeye mwenyewe kupiga picha huku akitania ‘hakuna ruhusa ya kula kabla ya kuvipiga picha vyakula’. \n\nBwana Musa alitufahamisha kwamba, maisha tuliyoyazoea sasa ni tofauti kabisa na yale ya watu waliozaliwa miaka kumi au kumi na tano tu iliyopita. Vijana wa sasa hawathamini mazungumzo ya ana kwa ana na hawaandikiani barua kama zamani. Vijana wa sasa wanategemea mitandao ya kijamii ili kuwasiliana na wenzao. Hapo nikaelewa sababu za wazazi wangu kuniambia nipunguze matumizi ya simu. \n\nMimi nimepangiliwa muda maalumu wa kutumia simu ninapokuwa nyumbani. Muda huu ni saa kumi na moja jioni hadi saa kumi na mbili na nusu. Ninamshukuru mama yangu kwa kuupata muda huo ingawa ni mfupi. Baba yangu hapendi kabisa intaneti. Yeye husema ‘ningependelea kama intaneti isingekuwapo kabisa kwani unapotumia intaneti kwa muda mrefu unapoteza ujuzi wako wa kuzungumza kwenye jamii. Pia unajifunza upuuzi na huwi makini darasani kabisa’. \n\nKwa kiasi kikubwa, Bwana Musa alikubaliana na baba yangu kwamba intaneti ni kipingamizi darasani. Lakini alitutahadharisha kwa kusema ‘kuna umuhimu wa kutumia intaneti na mitandao ya kijamii kwani watu hupata ufahamu mkubwa wa mada tofauti na hujenga mahusiano mazuri ya kimataifa’. \n\nAlitupa takwimu chache ambazo zilinishangaza. Kwanza alisema kwamba miaka miwili iliyopita, vijana walitumia takribani saa moja kila siku kwenye mitandao ya kijamii. Pia walikuwa na akaunti moja au mbili tu. Kwa hivyo walitumia muda huo kuangalia mitandao tofauti. Hivi sasa asilimia kubwa ya watu wanaotumia mitandao ya kijamii ni vijana. Alituuliza, ‘wangapi kati yenu mna uwezo wa kutotazama simu kwa zaidi ya saa zima?’ Hakuna hata mmoja wetu aliyenyoosha kidole. Halafu alituuliza, ‘wangapi kati yenu mna akaunti tano au zaidi kwenye majukwaa tofauti?’ Hapo karibu sote tulinyoosha vidole. Basi Bwana Musa alicheka na kusema, ‘mnaona, nyinyi vijana mnapenda kuwa sehemu tofauti wakati mmoja!’ \n\nMimi ninapotumia intaneti hupenda kusoma hadithi tofauti kwenye tovuti za mitandaoni. Hizi huandikwa na waandishi ambao bado hawajajulikana na huwa nzuri sana. Pia huangalia filamu au vichekesho. \n\nIngawa ninapenda kupiga picha, kwa kawaida hupendelea kubandika picha za vyakula na si picha zinazoonyesha mahala nilipo na familia yangu kwani sitaki kujihatarisha. Bwana Musa alituonya na kusema kwamba, kuna hatia nyingi za kihaini zinazofanyika kwenye mitandao. Alitufahamisha kwamba, kwenye mitandao ya kijamii, vijana hukubali maombi ya urafiki kutoka kwa watu wasiowajua. Mimi sijawahi kufanya hivyo. Alisema kwamba mara nyingi vijana hutazama picha za watu wanaowaomba urafiki na kama zinavutia basi wao hukubali ombi la urafiki. Pia wakati mwingine hutazama kama wana marafiki wa pamoja na hao watu na kukubali urafiki. Kwa hakika uamuzi huu si mzuri kwani, kiukweli, wao hawawajui watu hawa na wanaweza kuwa waovu. Mambo haya huweza kuleta madhara mengi. Mfano ni hatari ya kuibiwa na pia kupoteza usalama kutokana na vitisho tofauti. Bwana Musa alimalizia kwa kututahadharisha wote kwa kusema kwamba ni muhimu kuwa na nidhamu na pia kuwa makini.",
160
+ "grade": "GCSE",
161
+ "category": "Reading comprehension"
162
+ },
163
+ {
164
+ "q": "Tunajuaje kwamba mwandishi anathamini kazi ya Wambui?",
165
+ "a": "Anasema kazi yake ni ‘uti wa mgongo’",
166
+ "context": "Wiki iliyopita nilisoma habari kuhusu Wambui Chege, Mkenya mwenye urefu wa wastani na nywele zilizosokotwa. Yeye ni miongoni mwa wapagazi wachache ambao ni wanawake wanaofanya kazi katika Mlima wa Kilimanjaro uliopo Tanzania. Anapokuwa kazini, yeye huvaa suruali na mabuti mazito.\n\t\t\t\t\t\nShughuli wanazofanya wapagazi ni mojawapo kati ya zile zinazoingiza mamilioni ya fedha ili kukuza uchumi. Pia huduma wanayoitoa huonyesha sura bora ya nchi. Huduma hizi ni kama kuwapa maelfu ya wapandaji milima fursa ya kujishughulisha na zoezi la kupanda mlima bila ya kuwa na wasiwasi kuhusu mizigo yao kwani wapagazi huibeba. Wao ni wenyeji kwa watu wanaopanda milima.\n\t\t\t\t\t\nWapandaji wengi huwa na ufahamu wa kimo kirefu, lakini hushangazwa na kasi ya upepo wa theluji na umati wa watalii wanaokabiliana nao. Wambui anakubaliana nao kwani katika mahojiano yake alisema kwamba mara ya kwanza alipoupanda Mlima wa Kilimanjaro alikata shauri kwamba kamwe asingetaka kurudi tena mlimani huko kutokana na sababu hizo.\n\t\t\t\t\t\nLakini alipopokea mshahara uliokuwa mkubwa kuliko alivyotegemea akaamua kuendelea na kazi hii. Na hadi hivi sasa ameshaupanda mlima huo zaidi ya mara hamsini. Mwanzoni Wambui alichoka sana na hata alishindwa kutembea vizuri kwa maumivu, lakini sasa shida kubwa anayoiona ni ile ya watu wengi kumwambia kwamba upagazi ni shughuli ya wanaume, si ya wanawake. Wao wanahisi kwamba wanawake hawatakiwi kufanya kazi ngumu.\n\t\t\t\t\t\nWambui hakubaliani na mawazo hayo. Alisema kwamba watu wote ni sawa. Yeye kama mpagazi anahitajika zaidi katika maeneo ambayo hayana barabara na anafanya kazi pamoja na wenzake kama waongozaji na wapishi ambao ni wanawake kwa wanaume. Waongozaji ndio viongozi wenyewe na wao hufanya maamuzi yote kuhusu safari. Kwa mfano, huamua muda wa kuanza safari. Wapishi hutayarisha milo pale wasafiri wanapofika katika kambi tofauti. Wambui alifafanua kwamba Mlima wa Kilimanjaro una kambi au vituo vikuu vitatu, navyo ni Mandara, Horombo na Kibo. Wambui alisema kutoka kituo kimoja hadi kingine wapandaji wanaweza kuchukua muda wa saa sita, au hata zaidi wakati wa jua la mchana. Kwa hivyo, mara nyingi waongozaji hufanya uamuzi wa kuukwea mlima gizani, hasa kutokea kituo cha Kibo kuelekea kileleni.\n\t\t\t\t\t\nBaada ya kusikiliza mahojiano ya Wambui nilibaini kwamba kazi wanayofanya wapagazi ndiyo hasa uti wa mgongo wa safari za milimani. Wao hubeba takribani kilo ishirini za vitu muhimu kama mahema, mablanketi, chakula, dawa na maji. Pia hubeba vifaa kama meza, viti na hata magodoro. Hivi sasa Wambui anafanya mafunzo yatakayomwezesha kuwa mwongoza watalii. Hiyo ndiyo ndoto yake. ",
167
+ "grade": "GCSE",
168
+ "category": "Reading comprehension"
169
+ },
170
+ {
171
+ "q": "Chukua 450 kutoka 742, jawabu yake ni:",
172
+ "a": "292",
173
+ "context": "",
174
+ "grade": "4",
175
+ "category": "Mathematics"
176
+ },
177
+ {
178
+ "q": "Ikiwa kilo moja ya sukari inauzwa shilingi 2000. Jee, kilo 9 zitauzwa kwa shilingi ngapi?",
179
+ "a": "18000",
180
+ "context": "",
181
+ "grade": "4",
182
+ "category": "Mathematics"
183
+ },
184
+ {
185
+ "q": "Fikra za walimu kuhusu jinsi ya kushughulikia matumizi ya simu darasani.",
186
+ "a": "[\"Kuhakikisha kwamba haileti fujo darasani\", \"kusaidia wanafunzi kutumia simu vizuri\"]",
187
+ "context": "Kweli wanafunzi wa leo ni wenyeji wa enzi za kiteknolojia. Kulingana na utafiti uliochapishwa mwaka uliopita, vijana watatu kati ya wanne siku hizi wana simu za kisasa na wengi wanazileta shuleni kila siku. Lakini je, ni wazo zuri kuwaruhusu wanafunzi walete au watumie simu zao darasani? Tulizungumza na walimu, wanafunzi na wazazi kufahamu zaidi.\n \nFarouk ni mwalimu wa hesabu katika shule ya kimataifa Kampala. Alianza kufundisha miaka kumi iliyopita, wakati ambapo hakukuwa na wanafunzi wo wote wenye simu. Anaona kwamba simu zinaweza kuwasaidia walimu, kwa mfano kusambaza taarifa na kuwatumia wanafunzi mazoezi ya kazi za nyumbani. Lakini anataka wanafunzi wasiruhusiwe kabisa kuzileta darasani. ‘Kwangu, simu darasani ni hatari tu. Kwanza, zinawawezesha wanafunzi kuibia katika mitihani, na kweli tatizo hili limeenea sana hivi sasa. Pia wanafunzi wenye simu hawasikilizi darasani na hukengeushwa nazo mara nyingi. Darasani ni kazi ya wanafunzi kusikiliza na kusoma, na ni kazi ya mwalimu kuhakikisha kwamba hakuna fujo. Kwa maoni yangu simu ni kipingamizi tu.’\n \nKhadija na Jonathan wanaishi Moshi na ni rafiki wa miaka mingi. Wote wawili wanasoma kwenye shule moja ya sekondari Moshi. Jonathan ana miaka kumi na mitano, na anapenda sana masomo ya sanaa. Hakubali kwamba matumizi ya simu za mikononi huleta shida darasani, bali anafikiri shida ni walimu wasiojaribu kufanya madarasa yawapendeze wanafunzi. ‘Ninampenda sana mwalimu wangu wa sanaa – madarasa yake ni ya kuvutia na sina haja ya kuangalia simu yangu. Lakini walimu wengine wanaongea tu na ni vigumu kukaa na kusikiliza kwa masaa mengi mfululizo.’\n \nKhadija anacheka na kuzungusha macho kwa mzaha. Yeye ni msichana mwenye umri wa miaka kumi na minne, na ni mwanafunzi hodari aliyetunukiwa Tuzo la Darasa mwaka uliopita. Mama yake alimnunulia simu kama zawadi kwa kupata Tuzo hilo. Khadija anakubali si shida kubwa kutumia simu darasani, lakini bora uzitumie kusaidia ufahamu wako – sio kujikengeusha tu. ‘Simu yangu ya kisasa inanisaidia kupata majibu kwa urahisi zaidi. Sasa sihitaji kumwuliza mwalimu maswali na ninaweza kufahamu zaidi muktadha wa mada zinazofundishwa. Kwa mfano, juzi tulikuwa tukisoma kuhusu Azimio la Arusha na niliweza kupitia makala na magazeti pale pale nilipokaa darasani!’\n \nMama Khadija alikuwa na hofu kidogo alipomnunulia mtoto wake simu, kwa sababu wazazi wengi walikuwa wamemlalamikia kuhusu athari za simu za kisasa kwa watoto wao. ‘Wengi waliniambia kwamba alama zao zilishuka mno. Wanalalamika kwamba watoto wao hawataki kufanya kazi zao za nyumbani, bali wanapendelea kutumia masaa kwenye mitandao ya kijamii au kucheza michezo ya simuni tu.’ Lakini anasema bado hajaona athari mbaya kwa Khadija. ‘Alama zake bado ni za juu, na hutumia simu yake kusambaza taarifa kati yake na rafiki zake kwenye vikundi vyao vya masomo ya shule. Pia sasa simu ni sehemu ya maisha tu na usipoweza kuzitumia utapitwa na wakati. Sijamwekea masharti yo yote, na nimeona ameitumia kwa makini.’ Khadija anatabasamu na kuongeza: ‘Kwa kweli, nilishukuru jinsi mamangu alivyoniamini na nilitaka kumthibitishia kwamba alikuwa sahihi. Kwa hivyo, nimekuwa nikitumia simu kwa uangalifu.’\n \nMwalimu Ida Hamdani alianza kufundisha miezi sita iliyopita. Yeye hakutaka kupiga marufuku simu darasani. Bali, amegundua kwamba simu zinaweza kuwa chombo cha kuboresha mazingira ya masomo darasani kwa wanafunzi na walimu pia, mradi tu unasimamia jinsi zinavyotumiwa. Kwake, hali halisi ni kwamba vijana hutumia simu kila siku, tena watapaswa kuzitumia katika maisha yao yajayo, na ni wajibu wa walimu kuwasaidia kuzitumia kwa njia sahihi. ‘Kitu cha muhimu ni kuweka sheria kwa matumizi ya simu darasani, pamoja na kueleza wazi wanafunzi watakavyoathirika zikitumiwa vibaya. Ukijaribu kuwazuia wanafunzi wasitumie simu kabisa, wataasi tu, lakini ukishirikiana nao kuhakikisha kwamba wanazitumia kwa njia nzuri, watakubali.’",
188
+ "grade": "GCSE",
189
+ "category": "Reading comprehension"
190
+ },
191
+ {
192
+ "q": "Bwana Ali alitoa mchele kilogramu 1000 kwa familia zilizopo kijijini. Ikiwa kila familia moja ilipata kilogramu 20. Jee, familia ngapi zilifaidika na mchango huo?",
193
+ "a": "50",
194
+ "context": "",
195
+ "grade": "4",
196
+ "category": "Mathematics"
197
+ },
198
+ {
199
+ "q": "Kijiji kilikuwa kinafanya matendo gani ambayo ni mabaya kwa mazingira? Taja matendo mawili.",
200
+ "a": "[\"Kutumia majiko yenye uchafuzi [ya kuni/mkaa]\", \"Kukata miti [bila kudhibiti]\"]",
201
+ "context": "",
202
+ "grade": "GCSE",
203
+ "category": "Reading comprehension"
204
+ },
205
+ {
206
+ "q": "Nyumba ya bwana Ali ilikua na urefu wa sentimita 3000. Jee, nyumba hiyo itakua na urefu wa mita ngapi?",
207
+ "a": "30",
208
+ "context": "",
209
+ "grade": "4",
210
+ "category": "Mathematics"
211
+ },
212
+ {
213
+ "q": "Kwa nini Salha angependelea kuingia kwenye mashindano na kaka na si mama? Taja sababu mbili.",
214
+ "a": "[\"Mama anaendesha polepole\", \"Kaka alimfundisha kuendesha\"]",
215
+ "context": "Kuna aina nyingi za usafiri wa kila siku. Mtu anaweza kuendesha gari, kupanda basi au treni, kukodi teksi au kutembea kwa miguu. Inaonekana kwamba siku hizi watu wengi wanapenda sana kutembea au kupanda baisikeli. Zamani watu walipopanda baisikeli au kutembea walionekana kama fukara na hawana uwezo wa kununua gari au kulipia usafiri wa umma. Siku hizi watu wanaelewa kuwa magari yanaleta uchafuzi wa mazingira, na pia kuna sababu za kiuchumi kwani kutembea na kutumia baisikeli ni bure kabisa. Hata hivyo huku kwetu bado gari linaendelea kuwa muhimu kwani watu wengine huwa na familia kubwa inayojumuisha ndugu na jamaa tofauti, kwa hivyo ni lazima kuwa na usafiri madhubuti.\n \nNilifanya utafiti pamoja na kaka yangu na tuligundua kwamba katika mji wetu, zaidi ya asilimia 50 ya watu hutumia baisikeli kama njia yao kuu ya usafiri. Kati ya hawa, wapo ambao hufanyia kazi zao kwenye baisikeli. Mfano mzuri ni wale wanaouza madafu, mboga na matunda ambayo huyapakia kwenye baisikeli zao. Wao huwa na matenga makubwa yaliyojaa bidhaa na huzunguka mitaani huku wakiuza. Zaidi ya hapo, takriban asilimia 20 ya watu hutumia baisikeli mara moja moja ili kuenda kazini au shuleni. Pia kuna asilimia ndogo ya watu ambao hupanda baisikeli kwa ajili ya mashindano.\n \nMimi ni katika watu walioshindana katika mbio za baisikeli zilizotoka Tanzania hadi Afrika ya Kusini. Sikuwa na nguo zinazotakiwa kwa ajili ya mashindano, kwani sikuwa na uwezo wa kununua mpya kwa sababu muhimu zaidi ilikuwa ni kupata baisikeli haraka. Ilibidi baba aninunulie baisikeli mpya ya mashindano. Ilikuwa ghali sana na alisema hataninunulia baisikeli nyingine kwa miaka kumi ijayo.\n \nTulipofika Afrika ya Kusini nilishangaa kuona barabara maalumu za baisikeli. Niliporudi kwetu nilimhadithia mama yangu aliyewaambia ndugu zetu ‘Salha alipokuwa kule sikuwa na wasiwasi wowote wa ajali za barabarani na sasa mimi nitakwenda naye mwaka ujao’. Mimi nitafurahi kuwa na mama yangu katika mashindano lakini ninahisi nitalazimika kuendesha polepole ili nisimwache nyuma. Yeye ameshanunua taa mpya ambazo amezibandika nyuma na mbele ya baisikeli yake. Pia amenunua mnyororo madhubuti wa kuifungia baisikeli yake ili isiibiwe.\n \nNingefurahia zaidi kama kaka yangu angekubali kuja kwani ni yeye aliyenifundisha kuendesha. Aliwaambia rafiki zake, ‘kamwe sikutegemea kwamba Salha angeenda hadi Afrika ya Kusini kwa baisikeli, safari ndefu na hatari’!",
216
+ "grade": "GCSE",
217
+ "category": "Reading comprehension"
218
+ },
219
+ {
220
+ "q": "Unajuaje kwamba uchumi una nafasi kubwa kwenye utalii wa anga?",
221
+ "a": "[\"Watu wanaojiweza kifedha wataweza kuenda angani\", \"Tofauti kati ya watu duniani zitazidi kuwa kubwa/matabaka\", \"Mamilioni hutumika kuenda angani / Wadau kuwekeza fedha kwenye miradi ya angani\", \"Mafuta mengi yenye thamani ya juu\"]",
222
+ "context": "",
223
+ "grade": "GCSE",
224
+ "category": "Reading comprehension"
225
+ },
226
+ {
227
+ "q": "Andika majina ya miezi yenye siku thelathini.",
228
+ "a": "Aprili, Juni, Septemba, Novemba",
229
+ "context": "",
230
+ "grade": "Maths",
231
+ "category": "Reading comprehension"
232
+ },
233
+ {
234
+ "q": "Jambo gani lilimfanya Vanessa aanze kutambulika kama mwanaharakati?",
235
+ "a": "Kuandamana/Maandamano",
236
+ "context": "",
237
+ "grade": "GCSE",
238
+ "category": "Reading comprehension"
239
+ },
240
+ {
241
+ "q": "Kwa nini waongozaji huanza safari wakati wa usiku?",
242
+ "a": "Kuokoa muda/kufika kwa haraka zaidi",
243
+ "context": "Wiki iliyopita nilisoma habari kuhusu Wambui Chege, Mkenya mwenye urefu wa wastani na nywele zilizosokotwa. Yeye ni miongoni mwa wapagazi wachache ambao ni wanawake wanaofanya kazi katika Mlima wa Kilimanjaro uliopo Tanzania. Anapokuwa kazini, yeye huvaa suruali na mabuti mazito.\n\t\t\t\t\t\nShughuli wanazofanya wapagazi ni mojawapo kati ya zile zinazoingiza mamilioni ya fedha ili kukuza uchumi. Pia huduma wanayoitoa huonyesha sura bora ya nchi. Huduma hizi ni kama kuwapa maelfu ya wapandaji milima fursa ya kujishughulisha na zoezi la kupanda mlima bila ya kuwa na wasiwasi kuhusu mizigo yao kwani wapagazi huibeba. Wao ni wenyeji kwa watu wanaopanda milima.\n\t\t\t\t\t\nWapandaji wengi huwa na ufahamu wa kimo kirefu, lakini hushangazwa na kasi ya upepo wa theluji na umati wa watalii wanaokabiliana nao. Wambui anakubaliana nao kwani katika mahojiano yake alisema kwamba mara ya kwanza alipoupanda Mlima wa Kilimanjaro alikata shauri kwamba kamwe asingetaka kurudi tena mlimani huko kutokana na sababu hizo.\n\t\t\t\t\t\nLakini alipopokea mshahara uliokuwa mkubwa kuliko alivyotegemea akaamua kuendelea na kazi hii. Na hadi hivi sasa ameshaupanda mlima huo zaidi ya mara hamsini. Mwanzoni Wambui alichoka sana na hata alishindwa kutembea vizuri kwa maumivu, lakini sasa shida kubwa anayoiona ni ile ya watu wengi kumwambia kwamba upagazi ni shughuli ya wanaume, si ya wanawake. Wao wanahisi kwamba wanawake hawatakiwi kufanya kazi ngumu.\n\t\t\t\t\t\nWambui hakubaliani na mawazo hayo. Alisema kwamba watu wote ni sawa. Yeye kama mpagazi anahitajika zaidi katika maeneo ambayo hayana barabara na anafanya kazi pamoja na wenzake kama waongozaji na wapishi ambao ni wanawake kwa wanaume. Waongozaji ndio viongozi wenyewe na wao hufanya maamuzi yote kuhusu safari. Kwa mfano, huamua muda wa kuanza safari. Wapishi hutayarisha milo pale wasafiri wanapofika katika kambi tofauti. Wambui alifafanua kwamba Mlima wa Kilimanjaro una kambi au vituo vikuu vitatu, navyo ni Mandara, Horombo na Kibo. Wambui alisema kutoka kituo kimoja hadi kingine wapandaji wanaweza kuchukua muda wa saa sita, au hata zaidi wakati wa jua la mchana. Kwa hivyo, mara nyingi waongozaji hufanya uamuzi wa kuukwea mlima gizani, hasa kutokea kituo cha Kibo kuelekea kileleni.\n\t\t\t\t\t\nBaada ya kusikiliza mahojiano ya Wambui nilibaini kwamba kazi wanayofanya wapagazi ndiyo hasa uti wa mgongo wa safari za milimani. Wao hubeba takribani kilo ishirini za vitu muhimu kama mahema, mablanketi, chakula, dawa na maji. Pia hubeba vifaa kama meza, viti na hata magodoro. Hivi sasa Wambui anafanya mafunzo yatakayomwezesha kuwa mwongoza watalii. Hiyo ndiyo ndoto yake. ",
244
+ "grade": "GCSE",
245
+ "category": "Reading comprehension"
246
+ },
247
+ {
248
+ "q": "Mabadiliko ya vitendo vya wenyeji tofauti kuhusu ndege zisizo na rubani:",
249
+ "a": "[\"Hawataki kuingia porini\", \"Wengine wanazidungua/wanaziharibu\", \"Wakulima wengine wamezikubali\", \"Wanaishi kwa hofu\"]",
250
+ "context": "",
251
+ "grade": "GCSE",
252
+ "category": "Reading comprehension"
253
+ },
254
+ {
255
+ "q": "Kwa nini watu wanaendesha baisikeli sasa? Taja sababu mbili.",
256
+ "a": "[\"mazingira\", \"uchumi (bure)\"]",
257
+ "context": "Kuna aina nyingi za usafiri wa kila siku. Mtu anaweza kuendesha gari, kupanda basi au treni, kukodi teksi au kutembea kwa miguu. Inaonekana kwamba siku hizi watu wengi wanapenda sana kutembea au kupanda baisikeli. Zamani watu walipopanda baisikeli au kutembea walionekana kama fukara na hawana uwezo wa kununua gari au kulipia usafiri wa umma. Siku hizi watu wanaelewa kuwa magari yanaleta uchafuzi wa mazingira, na pia kuna sababu za kiuchumi kwani kutembea na kutumia baisikeli ni bure kabisa. Hata hivyo huku kwetu bado gari linaendelea kuwa muhimu kwani watu wengine huwa na familia kubwa inayojumuisha ndugu na jamaa tofauti, kwa hivyo ni lazima kuwa na usafiri madhubuti.\n \nNilifanya utafiti pamoja na kaka yangu na tuligundua kwamba katika mji wetu, zaidi ya asilimia 50 ya watu hutumia baisikeli kama njia yao kuu ya usafiri. Kati ya hawa, wapo ambao hufanyia kazi zao kwenye baisikeli. Mfano mzuri ni wale wanaouza madafu, mboga na matunda ambayo huyapakia kwenye baisikeli zao. Wao huwa na matenga makubwa yaliyojaa bidhaa na huzunguka mitaani huku wakiuza. Zaidi ya hapo, takriban asilimia 20 ya watu hutumia baisikeli mara moja moja ili kuenda kazini au shuleni. Pia kuna asilimia ndogo ya watu ambao hupanda baisikeli kwa ajili ya mashindano.\n \nMimi ni katika watu walioshindana katika mbio za baisikeli zilizotoka Tanzania hadi Afrika ya Kusini. Sikuwa na nguo zinazotakiwa kwa ajili ya mashindano, kwani sikuwa na uwezo wa kununua mpya kwa sababu muhimu zaidi ilikuwa ni kupata baisikeli haraka. Ilibidi baba aninunulie baisikeli mpya ya mashindano. Ilikuwa ghali sana na alisema hataninunulia baisikeli nyingine kwa miaka kumi ijayo.\n \nTulipofika Afrika ya Kusini nilishangaa kuona barabara maalumu za baisikeli. Niliporudi kwetu nilimhadithia mama yangu aliyewaambia ndugu zetu ‘Salha alipokuwa kule sikuwa na wasiwasi wowote wa ajali za barabarani na sasa mimi nitakwenda naye mwaka ujao’. Mimi nitafurahi kuwa na mama yangu katika mashindano lakini ninahisi nitalazimika kuendesha polepole ili nisimwache nyuma. Yeye ameshanunua taa mpya ambazo amezibandika nyuma na mbele ya baisikeli yake. Pia amenunua mnyororo madhubuti wa kuifungia baisikeli yake ili isiibiwe.\n \nNingefurahia zaidi kama kaka yangu angekubali kuja kwani ni yeye aliyenifundisha kuendesha. Aliwaambia rafiki zake, ‘kamwe sikutegemea kwamba Salha angeenda hadi Afrika ya Kusini kwa baisikeli, safari ndefu na hatari’!",
258
+ "grade": "GCSE",
259
+ "category": "Reading comprehension"
260
+ }
261
+ ]
sw_gen_val.json ADDED
@@ -0,0 +1,58 @@
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1
+ [
2
+ {
3
+ "q": "Matokeo ya utafiti ambayo wanafunzi hawakuyategemea:",
4
+ "a": "[\"Wanapenda kusoma uso kwa uso\", \"Wanajifunza mapishi\"]",
5
+ "context": "",
6
+ "grade": "GCSE",
7
+ "category": "Reading comprehension"
8
+ },
9
+ {
10
+ "q": "Kitu gani kilimfanya Wambui asikate tamaa baada ya safari ya kwanza?",
11
+ "a": "Mshahara",
12
+ "context": "Wiki iliyopita nilisoma habari kuhusu Wambui Chege, Mkenya mwenye urefu wa wastani na nywele zilizosokotwa. Yeye ni miongoni mwa wapagazi wachache ambao ni wanawake wanaofanya kazi katika Mlima wa Kilimanjaro uliopo Tanzania. Anapokuwa kazini, yeye huvaa suruali na mabuti mazito.\n\t\t\t\t\t\nShughuli wanazofanya wapagazi ni mojawapo kati ya zile zinazoingiza mamilioni ya fedha ili kukuza uchumi. Pia huduma wanayoitoa huonyesha sura bora ya nchi. Huduma hizi ni kama kuwapa maelfu ya wapandaji milima fursa ya kujishughulisha na zoezi la kupanda mlima bila ya kuwa na wasiwasi kuhusu mizigo yao kwani wapagazi huibeba. Wao ni wenyeji kwa watu wanaopanda milima.\n\t\t\t\t\t\nWapandaji wengi huwa na ufahamu wa kimo kirefu, lakini hushangazwa na kasi ya upepo wa theluji na umati wa watalii wanaokabiliana nao. Wambui anakubaliana nao kwani katika mahojiano yake alisema kwamba mara ya kwanza alipoupanda Mlima wa Kilimanjaro alikata shauri kwamba kamwe asingetaka kurudi tena mlimani huko kutokana na sababu hizo.\n\t\t\t\t\t\nLakini alipopokea mshahara uliokuwa mkubwa kuliko alivyotegemea akaamua kuendelea na kazi hii. Na hadi hivi sasa ameshaupanda mlima huo zaidi ya mara hamsini. Mwanzoni Wambui alichoka sana na hata alishindwa kutembea vizuri kwa maumivu, lakini sasa shida kubwa anayoiona ni ile ya watu wengi kumwambia kwamba upagazi ni shughuli ya wanaume, si ya wanawake. Wao wanahisi kwamba wanawake hawatakiwi kufanya kazi ngumu.\n\t\t\t\t\t\nWambui hakubaliani na mawazo hayo. Alisema kwamba watu wote ni sawa. Yeye kama mpagazi anahitajika zaidi katika maeneo ambayo hayana barabara na anafanya kazi pamoja na wenzake kama waongozaji na wapishi ambao ni wanawake kwa wanaume. Waongozaji ndio viongozi wenyewe na wao hufanya maamuzi yote kuhusu safari. Kwa mfano, huamua muda wa kuanza safari. Wapishi hutayarisha milo pale wasafiri wanapofika katika kambi tofauti. Wambui alifafanua kwamba Mlima wa Kilimanjaro una kambi au vituo vikuu vitatu, navyo ni Mandara, Horombo na Kibo. Wambui alisema kutoka kituo kimoja hadi kingine wapandaji wanaweza kuchukua muda wa saa sita, au hata zaidi wakati wa jua la mchana. Kwa hivyo, mara nyingi waongozaji hufanya uamuzi wa kuukwea mlima gizani, hasa kutokea kituo cha Kibo kuelekea kileleni.\n\t\t\t\t\t\nBaada ya kusikiliza mahojiano ya Wambui nilibaini kwamba kazi wanayofanya wapagazi ndiyo hasa uti wa mgongo wa safari za milimani. Wao hubeba takribani kilo ishirini za vitu muhimu kama mahema, mablanketi, chakula, dawa na maji. Pia hubeba vifaa kama meza, viti na hata magodoro. Hivi sasa Wambui anafanya mafunzo yatakayomwezesha kuwa mwongoza watalii. Hiyo ndiyo ndoto yake. ",
13
+ "grade": "GCSE",
14
+ "category": "Reading comprehension"
15
+ },
16
+ {
17
+ "q": "Kwa nini kazi ya upagazi ni muhimu kwa nchi? Taja sababu mbili.",
18
+ "a": "1. Huendeleza uchumi\n2. Huonyesha sura bora/taswira",
19
+ "context": "Wiki iliyopita nilisoma habari kuhusu Wambui Chege, Mkenya mwenye urefu wa wastani na nywele zilizosokotwa. Yeye ni miongoni mwa wapagazi wachache ambao ni wanawake wanaofanya kazi katika Mlima wa Kilimanjaro uliopo Tanzania. Anapokuwa kazini, yeye huvaa suruali na mabuti mazito.\n\t\t\t\t\t\nShughuli wanazofanya wapagazi ni mojawapo kati ya zile zinazoingiza mamilioni ya fedha ili kukuza uchumi. Pia huduma wanayoitoa huonyesha sura bora ya nchi. Huduma hizi ni kama kuwapa maelfu ya wapandaji milima fursa ya kujishughulisha na zoezi la kupanda mlima bila ya kuwa na wasiwasi kuhusu mizigo yao kwani wapagazi huibeba. Wao ni wenyeji kwa watu wanaopanda milima.\n\t\t\t\t\t\nWapandaji wengi huwa na ufahamu wa kimo kirefu, lakini hushangazwa na kasi ya upepo wa theluji na umati wa watalii wanaokabiliana nao. Wambui anakubaliana nao kwani katika mahojiano yake alisema kwamba mara ya kwanza alipoupanda Mlima wa Kilimanjaro alikata shauri kwamba kamwe asingetaka kurudi tena mlimani huko kutokana na sababu hizo.\n\t\t\t\t\t\nLakini alipopokea mshahara uliokuwa mkubwa kuliko alivyotegemea akaamua kuendelea na kazi hii. Na hadi hivi sasa ameshaupanda mlima huo zaidi ya mara hamsini. Mwanzoni Wambui alichoka sana na hata alishindwa kutembea vizuri kwa maumivu, lakini sasa shida kubwa anayoiona ni ile ya watu wengi kumwambia kwamba upagazi ni shughuli ya wanaume, si ya wanawake. Wao wanahisi kwamba wanawake hawatakiwi kufanya kazi ngumu.\n\t\t\t\t\t\nWambui hakubaliani na mawazo hayo. Alisema kwamba watu wote ni sawa. Yeye kama mpagazi anahitajika zaidi katika maeneo ambayo hayana barabara na anafanya kazi pamoja na wenzake kama waongozaji na wapishi ambao ni wanawake kwa wanaume. Waongozaji ndio viongozi wenyewe na wao hufanya maamuzi yote kuhusu safari. Kwa mfano, huamua muda wa kuanza safari. Wapishi hutayarisha milo pale wasafiri wanapofika katika kambi tofauti. Wambui alifafanua kwamba Mlima wa Kilimanjaro una kambi au vituo vikuu vitatu, navyo ni Mandara, Horombo na Kibo. Wambui alisema kutoka kituo kimoja hadi kingine wapandaji wanaweza kuchukua muda wa saa sita, au hata zaidi wakati wa jua la mchana. Kwa hivyo, mara nyingi waongozaji hufanya uamuzi wa kuukwea mlima gizani, hasa kutokea kituo cha Kibo kuelekea kileleni.\n\t\t\t\t\t\nBaada ya kusikiliza mahojiano ya Wambui nilibaini kwamba kazi wanayofanya wapagazi ndiyo hasa uti wa mgongo wa safari za milimani. Wao hubeba takribani kilo ishirini za vitu muhimu kama mahema, mablanketi, chakula, dawa na maji. Pia hubeba vifaa kama meza, viti na hata magodoro. Hivi sasa Wambui anafanya mafunzo yatakayomwezesha kuwa mwongoza watalii. Hiyo ndiyo ndoto yake. ",
20
+ "grade": "GCSE",
21
+ "category": "Reading comprehension"
22
+ },
23
+ {
24
+ "q": "mita 8.45 − mita 1.81 =",
25
+ "a": "mita 6.64",
26
+ "context": "",
27
+ "grade": "4",
28
+ "category": "Mathematics"
29
+ },
30
+ {
31
+ "q": "Mlima wa Kilimanjaro una changamoto gani zisizotegemewa? Taja changamoto mbili.",
32
+ "a": "1. Kasi ya upepo\n2. Umati wa watalii",
33
+ "context": "Wiki iliyopita nilisoma habari kuhusu Wambui Chege, Mkenya mwenye urefu wa wastani na nywele zilizosokotwa. Yeye ni miongoni mwa wapagazi wachache ambao ni wanawake wanaofanya kazi katika Mlima wa Kilimanjaro uliopo Tanzania. Anapokuwa kazini, yeye huvaa suruali na mabuti mazito.\n\t\t\t\t\t\nShughuli wanazofanya wapagazi ni mojawapo kati ya zile zinazoingiza mamilioni ya fedha ili kukuza uchumi. Pia huduma wanayoitoa huonyesha sura bora ya nchi. Huduma hizi ni kama kuwapa maelfu ya wapandaji milima fursa ya kujishughulisha na zoezi la kupanda mlima bila ya kuwa na wasiwasi kuhusu mizigo yao kwani wapagazi huibeba. Wao ni wenyeji kwa watu wanaopanda milima.\n\t\t\t\t\t\nWapandaji wengi huwa na ufahamu wa kimo kirefu, lakini hushangazwa na kasi ya upepo wa theluji na umati wa watalii wanaokabiliana nao. Wambui anakubaliana nao kwani katika mahojiano yake alisema kwamba mara ya kwanza alipoupanda Mlima wa Kilimanjaro alikata shauri kwamba kamwe asingetaka kurudi tena mlimani huko kutokana na sababu hizo.\n\t\t\t\t\t\nLakini alipopokea mshahara uliokuwa mkubwa kuliko alivyotegemea akaamua kuendelea na kazi hii. Na hadi hivi sasa ameshaupanda mlima huo zaidi ya mara hamsini. Mwanzoni Wambui alichoka sana na hata alishindwa kutembea vizuri kwa maumivu, lakini sasa shida kubwa anayoiona ni ile ya watu wengi kumwambia kwamba upagazi ni shughuli ya wanaume, si ya wanawake. Wao wanahisi kwamba wanawake hawatakiwi kufanya kazi ngumu.\n\t\t\t\t\t\nWambui hakubaliani na mawazo hayo. Alisema kwamba watu wote ni sawa. Yeye kama mpagazi anahitajika zaidi katika maeneo ambayo hayana barabara na anafanya kazi pamoja na wenzake kama waongozaji na wapishi ambao ni wanawake kwa wanaume. Waongozaji ndio viongozi wenyewe na wao hufanya maamuzi yote kuhusu safari. Kwa mfano, huamua muda wa kuanza safari. Wapishi hutayarisha milo pale wasafiri wanapofika katika kambi tofauti. Wambui alifafanua kwamba Mlima wa Kilimanjaro una kambi au vituo vikuu vitatu, navyo ni Mandara, Horombo na Kibo. Wambui alisema kutoka kituo kimoja hadi kingine wapandaji wanaweza kuchukua muda wa saa sita, au hata zaidi wakati wa jua la mchana. Kwa hivyo, mara nyingi waongozaji hufanya uamuzi wa kuukwea mlima gizani, hasa kutokea kituo cha Kibo kuelekea kileleni.\n\t\t\t\t\t\nBaada ya kusikiliza mahojiano ya Wambui nilibaini kwamba kazi wanayofanya wapagazi ndiyo hasa uti wa mgongo wa safari za milimani. Wao hubeba takribani kilo ishirini za vitu muhimu kama mahema, mablanketi, chakula, dawa na maji. Pia hubeba vifaa kama meza, viti na hata magodoro. Hivi sasa Wambui anafanya mafunzo yatakayomwezesha kuwa mwongoza watalii. Hiyo ndiyo ndoto yake. ",
34
+ "grade": "GCSE",
35
+ "category": "Reading comprehension"
36
+ },
37
+ {
38
+ "q": "Fikra za vijana kuhusu matumizi ya simu za mikononi darasani.",
39
+ "a": "[\"Kujikengeusha darasani\", \"kusaidia ufahamu wako wa (muktada wa) mada\", \"kupata majibu kwa rahisi zaidi.\", \"Kama hupendi mwalimu wako\"]",
40
+ "context": "Kweli wanafunzi wa leo ni wenyeji wa enzi za kiteknolojia. Kulingana na utafiti uliochapishwa mwaka uliopita, vijana watatu kati ya wanne siku hizi wana simu za kisasa na wengi wanazileta shuleni kila siku. Lakini je, ni wazo zuri kuwaruhusu wanafunzi walete au watumie simu zao darasani? Tulizungumza na walimu, wanafunzi na wazazi kufahamu zaidi.\n \nFarouk ni mwalimu wa hesabu katika shule ya kimataifa Kampala. Alianza kufundisha miaka kumi iliyopita, wakati ambapo hakukuwa na wanafunzi wo wote wenye simu. Anaona kwamba simu zinaweza kuwasaidia walimu, kwa mfano kusambaza taarifa na kuwatumia wanafunzi mazoezi ya kazi za nyumbani. Lakini anataka wanafunzi wasiruhusiwe kabisa kuzileta darasani. ‘Kwangu, simu darasani ni hatari tu. Kwanza, zinawawezesha wanafunzi kuibia katika mitihani, na kweli tatizo hili limeenea sana hivi sasa. Pia wanafunzi wenye simu hawasikilizi darasani na hukengeushwa nazo mara nyingi. Darasani ni kazi ya wanafunzi kusikiliza na kusoma, na ni kazi ya mwalimu kuhakikisha kwamba hakuna fujo. Kwa maoni yangu simu ni kipingamizi tu.’\n \nKhadija na Jonathan wanaishi Moshi na ni rafiki wa miaka mingi. Wote wawili wanasoma kwenye shule moja ya sekondari Moshi. Jonathan ana miaka kumi na mitano, na anapenda sana masomo ya sanaa. Hakubali kwamba matumizi ya simu za mikononi huleta shida darasani, bali anafikiri shida ni walimu wasiojaribu kufanya madarasa yawapendeze wanafunzi. ‘Ninampenda sana mwalimu wangu wa sanaa – madarasa yake ni ya kuvutia na sina haja ya kuangalia simu yangu. Lakini walimu wengine wanaongea tu na ni vigumu kukaa na kusikiliza kwa masaa mengi mfululizo.’\n \nKhadija anacheka na kuzungusha macho kwa mzaha. Yeye ni msichana mwenye umri wa miaka kumi na minne, na ni mwanafunzi hodari aliyetunukiwa Tuzo la Darasa mwaka uliopita. Mama yake alimnunulia simu kama zawadi kwa kupata Tuzo hilo. Khadija anakubali si shida kubwa kutumia simu darasani, lakini bora uzitumie kusaidia ufahamu wako – sio kujikengeusha tu. ‘Simu yangu ya kisasa inanisaidia kupata majibu kwa urahisi zaidi. Sasa sihitaji kumwuliza mwalimu maswali na ninaweza kufahamu zaidi muktadha wa mada zinazofundishwa. Kwa mfano, juzi tulikuwa tukisoma kuhusu Azimio la Arusha na niliweza kupitia makala na magazeti pale pale nilipokaa darasani!’\n \nMama Khadija alikuwa na hofu kidogo alipomnunulia mtoto wake simu, kwa sababu wazazi wengi walikuwa wamemlalamikia kuhusu athari za simu za kisasa kwa watoto wao. ‘Wengi waliniambia kwamba alama zao zilishuka mno. Wanalalamika kwamba watoto wao hawataki kufanya kazi zao za nyumbani, bali wanapendelea kutumia masaa kwenye mitandao ya kijamii au kucheza michezo ya simuni tu.’ Lakini anasema bado hajaona athari mbaya kwa Khadija. ‘Alama zake bado ni za juu, na hutumia simu yake kusambaza taarifa kati yake na rafiki zake kwenye vikundi vyao vya masomo ya shule. Pia sasa simu ni sehemu ya maisha tu na usipoweza kuzitumia utapitwa na wakati. Sijamwekea masharti yo yote, na nimeona ameitumia kwa makini.’ Khadija anatabasamu na kuongeza: ‘Kwa kweli, nilishukuru jinsi mamangu alivyoniamini na nilitaka kumthibitishia kwamba alikuwa sahihi. Kwa hivyo, nimekuwa nikitumia simu kwa uangalifu.’\n \nMwalimu Ida Hamdani alianza kufundisha miezi sita iliyopita. Yeye hakutaka kupiga marufuku simu darasani. Bali, amegundua kwamba simu zinaweza kuwa chombo cha kuboresha mazingira ya masomo darasani kwa wanafunzi na walimu pia, mradi tu unasimamia jinsi zinavyotumiwa. Kwake, hali halisi ni kwamba vijana hutumia simu kila siku, tena watapaswa kuzitumia katika maisha yao yajayo, na ni wajibu wa walimu kuwasaidia kuzitumia kwa njia sahihi. ‘Kitu cha muhimu ni kuweka sheria kwa matumizi ya simu darasani, pamoja na kueleza wazi wanafunzi watakavyoathirika zikitumiwa vibaya. Ukijaribu kuwazuia wanafunzi wasitumie simu kabisa, wataasi tu, lakini ukishirikiana nao kuhakikisha kwamba wanazitumia kwa njia nzuri, watakubali.’",
41
+ "grade": "GCSE",
42
+ "category": "Reading comprehension"
43
+ },
44
+ {
45
+ "q": "Wajibu wa walimu:",
46
+ "a": "[\"Kusahihisha kazi.\", \"Kuwasiliana na wanafunzi wao (kwa kutumia simu au barua pepe) / kujibu hoja\"]",
47
+ "context": "",
48
+ "grade": "GCSE",
49
+ "category": "Reading comprehension"
50
+ },
51
+ {
52
+ "q": "Badilisha mita 67,000 kuwa kilomita.",
53
+ "a": "kilomita 67",
54
+ "context": "",
55
+ "grade": "4",
56
+ "category": "Mathematics"
57
+ }
58
+ ]
sw_mc1_test.json ADDED
@@ -0,0 +1,290 @@
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1
+ [
2
+ {
3
+ "question": "Mwanandondi yupi ... anajilinganisha na mtu maarufu katika mchezo wa ndondi?",
4
+ "a": "A",
5
+ "b": "B",
6
+ "c": "C",
7
+ "d": "D",
8
+ "answerKey": "B",
9
+ "context": "A Asha\n \nNilianza kupigana ndondi katika kijiji kidogo ambapo nilizaliwa. Nilipokuwa msichana nilikuwa nikicheza na wavulana na nilipendelea michezo yao kuliko michezo ya wasichana. Nilipokuwa na miaka kumi na mbili niliamua kuijiunga na kikundi kidogo cha ndondi kijijini kwangu. Nilianza mazoezi ya ndondi na nilisifiwa sana na makocha wangu. Baada ya muda si mrefu, nilipendekezwa kujiunga na timu ya taifa na kualikwa kuwa nao huko mji mkuu. Kusema kweli, sikuwa na huzuni wala hofu kuhama nyumbani. Hali ya huduma kijijini ilikuwa ni mbaya sana ... hata hatukuwa na ulingo wa kufaa. Nilipofika mji mkuu niliweza kushinda tuzo ndani ya mwaka mmoja tu. Kwa sababu hiyo, nilichaguliwa kuhusika kwenye mashindano huko Ulaya. Nilipata tuzo kule pia! Ninaupenda mchezo huu.\n \nB Jorbelle\n \nKila watu wanapofikiria mchezo wa ndondi hapa, wanamfikiria mwanandondi mashuhuri Muhammad Ali. Lakini kwa mimi mwenyewe alikuwa mwanandondi mwengine anayejulikana sasa, Mike Tyson, ambaye alinifanya nitake kupigana. Nilimpenda sana nilipokuwa mtoto na ninaamini nitakuwa mrefu na hodari kama alivyokuwa yeye. Tayari kama ungeniona ulingoni usingejua nani ni nani – Tyson au Jorbelle! Kitu kinachonichochea sasa ni kuwa mtu mwema zaidi kuliko mimi nilivyo leo. Ninaamini kwamba nikijitahidi sana, maisha yangu yatakuwa mazuri zaidi na siku moja nitajulikana duniani kote. Kupigana ndondi ni kazi yangu. Sina nyingine. Siwezi kumtegemea mtu mwingine kwa kazi, hata kama mshahara wangu ni mdogo. Fikra za pesa au kazi si muhumu sasa kwani nimekazia fikra na nguvu zangu zote kwenye nia ya kushinda matuzo. Sina mume wala mtoto. Familia yangu ni mama yangu na bibi yangu tu. Hakuna cha kunirudisha nyuma!\n \nC Safia\n \nNimekuwa nikipigana ndondi kwa miaka mitano sasa. Hamna mtu ye yote aliyenidokezea kuhusu ndondi au aliyenitia moyo. Kuanza ndondi kulikuwa ni ndoto yangu mwenyewe. Nilijijenga kinguvu na kiuwezo. Kuna wasichana watano tu wanaopigana kwenye kikundi chetu, na tunapaswa kujitahidi sana. Ni wasichana wachache sana watakaochaguliwa kushindana katika mashindano ya barani. Ni vigumu sana, lakini ukiwa na hamu ya kutosha utaweza kufanya cho chote na kufanikiwa. Nilishinda tuzo langu la kwanza mwaka uliopita. Kushinda kulinisisimua sana na kulinifanya nijiamini zaidi. Ningependa kutunukiwa zaidi kipesa kwa mafanikio yangu. Hivi sasa malipo ni madogo sana, ingawa kazi yenyewe ni ngumu. Kazi ya kuwa mchezaji ndondi haidumu sana. Sijui nitafanya nini baadaye, kwa sababu sitaki kuwa kocha. Lakini, kwa sasa nimeridhika kupigana kwa ajili ya upendo wangu mwenyewe wa mchezo huu. Nitajaribu kushinda matuzo mengi iwezekanavyo.\n \nD Zawadi\n \nKupigana ndondi ni shauku yangu. Ninatarajia kuwa bingwa wa dunia. Nilianza bila kukusudia. Nilikuwa ninasoma sheria chuoni katika mji mkuu na nilikuwa nikikimbia kwa ajili ya mazoezi tu. Hakukuwa na kikundi cha kukimbia chuoni, hivyo nilianza kukimbia pamoja na kikundi cha ndondi. Halafu walinishawishi kujiunga nao. Kwanza mazoezi yalikuwa magumu sana. Kocha alikuwa mzuri sana, lakini nilikuwa msichana pekee na hivyo nilipata changamoto nyingi. Lakini kocha aliona uwezo wangu na kunitia moyo sana. Halafu alipendekeza jina langu kwa timu ya taifa pia. Niliogopa sana nilipoingia ulingoni kwa mara ya kwanza, baada ya miezi minne ya mazoezi tu, na nilishindwa. Ilinichukua miezi minane kabla ya kuwahi kushinda kwa mara ya kwanza. Sasa ninaamini nina uwezo wa kutosha kushinda tuzo, lakini ningekuwa na nafasi kubwa zaidi ningeweza kupata mafunzo nje ya nchi. Hapa huduma si nzuri sana na ninapaswa kufanya mazoezi nje, kando ya njia kuu.",
10
+ "grade": "",
11
+ "preamble": "Wanafunzi wanne wanaelezea kuhusu shughuli watakazozifanya wakati wa likizo.",
12
+ "category": "Reading comprehension"
13
+ },
14
+ {
15
+ "question": "",
16
+ "a": "",
17
+ "b": "",
18
+ "c": "",
19
+ "d": "",
20
+ "answerKey": "",
21
+ "context": "",
22
+ "grade": "",
23
+ "preamble": "",
24
+ "category": ""
25
+ },
26
+ {
27
+ "question": "Mwanandondi yupi ... anafikiria atakachofanya baada ya kustaafu?",
28
+ "a": "A",
29
+ "b": "B",
30
+ "c": "C",
31
+ "d": "D",
32
+ "answerKey": "C",
33
+ "context": "A Asha\n \nNilianza kupigana ndondi katika kijiji kidogo ambapo nilizaliwa. Nilipokuwa msichana nilikuwa nikicheza na wavulana na nilipendelea michezo yao kuliko michezo ya wasichana. Nilipokuwa na miaka kumi na mbili niliamua kuijiunga na kikundi kidogo cha ndondi kijijini kwangu. Nilianza mazoezi ya ndondi na nilisifiwa sana na makocha wangu. Baada ya muda si mrefu, nilipendekezwa kujiunga na timu ya taifa na kualikwa kuwa nao huko mji mkuu. Kusema kweli, sikuwa na huzuni wala hofu kuhama nyumbani. Hali ya huduma kijijini ilikuwa ni mbaya sana ... hata hatukuwa na ulingo wa kufaa. Nilipofika mji mkuu niliweza kushinda tuzo ndani ya mwaka mmoja tu. Kwa sababu hiyo, nilichaguliwa kuhusika kwenye mashindano huko Ulaya. Nilipata tuzo kule pia! Ninaupenda mchezo huu.\n \nB Jorbelle\n \nKila watu wanapofikiria mchezo wa ndondi hapa, wanamfikiria mwanandondi mashuhuri Muhammad Ali. Lakini kwa mimi mwenyewe alikuwa mwanandondi mwengine anayejulikana sasa, Mike Tyson, ambaye alinifanya nitake kupigana. Nilimpenda sana nilipokuwa mtoto na ninaamini nitakuwa mrefu na hodari kama alivyokuwa yeye. Tayari kama ungeniona ulingoni usingejua nani ni nani – Tyson au Jorbelle! Kitu kinachonichochea sasa ni kuwa mtu mwema zaidi kuliko mimi nilivyo leo. Ninaamini kwamba nikijitahidi sana, maisha yangu yatakuwa mazuri zaidi na siku moja nitajulikana duniani kote. Kupigana ndondi ni kazi yangu. Sina nyingine. Siwezi kumtegemea mtu mwingine kwa kazi, hata kama mshahara wangu ni mdogo. Fikra za pesa au kazi si muhumu sasa kwani nimekazia fikra na nguvu zangu zote kwenye nia ya kushinda matuzo. Sina mume wala mtoto. Familia yangu ni mama yangu na bibi yangu tu. Hakuna cha kunirudisha nyuma!\n \nC Safia\n \nNimekuwa nikipigana ndondi kwa miaka mitano sasa. Hamna mtu ye yote aliyenidokezea kuhusu ndondi au aliyenitia moyo. Kuanza ndondi kulikuwa ni ndoto yangu mwenyewe. Nilijijenga kinguvu na kiuwezo. Kuna wasichana watano tu wanaopigana kwenye kikundi chetu, na tunapaswa kujitahidi sana. Ni wasichana wachache sana watakaochaguliwa kushindana katika mashindano ya barani. Ni vigumu sana, lakini ukiwa na hamu ya kutosha utaweza kufanya cho chote na kufanikiwa. Nilishinda tuzo langu la kwanza mwaka uliopita. Kushinda kulinisisimua sana na kulinifanya nijiamini zaidi. Ningependa kutunukiwa zaidi kipesa kwa mafanikio yangu. Hivi sasa malipo ni madogo sana, ingawa kazi yenyewe ni ngumu. Kazi ya kuwa mchezaji ndondi haidumu sana. Sijui nitafanya nini baadaye, kwa sababu sitaki kuwa kocha. Lakini, kwa sasa nimeridhika kupigana kwa ajili ya upendo wangu mwenyewe wa mchezo huu. Nitajaribu kushinda matuzo mengi iwezekanavyo.\n \nD Zawadi\n \nKupigana ndondi ni shauku yangu. Ninatarajia kuwa bingwa wa dunia. Nilianza bila kukusudia. Nilikuwa ninasoma sheria chuoni katika mji mkuu na nilikuwa nikikimbia kwa ajili ya mazoezi tu. Hakukuwa na kikundi cha kukimbia chuoni, hivyo nilianza kukimbia pamoja na kikundi cha ndondi. Halafu walinishawishi kujiunga nao. Kwanza mazoezi yalikuwa magumu sana. Kocha alikuwa mzuri sana, lakini nilikuwa msichana pekee na hivyo nilipata changamoto nyingi. Lakini kocha aliona uwezo wangu na kunitia moyo sana. Halafu alipendekeza jina langu kwa timu ya taifa pia. Niliogopa sana nilipoingia ulingoni kwa mara ya kwanza, baada ya miezi minne ya mazoezi tu, na nilishindwa. Ilinichukua miezi minane kabla ya kuwahi kushinda kwa mara ya kwanza. Sasa ninaamini nina uwezo wa kutosha kushinda tuzo, lakini ningekuwa na nafasi kubwa zaidi ningeweza kupata mafunzo nje ya nchi. Hapa huduma si nzuri sana na ninapaswa kufanya mazoezi nje, kando ya njia kuu.",
34
+ "grade": "",
35
+ "preamble": "Wanafunzi wanne wanaelezea kuhusu shughuli watakazozifanya wakati wa likizo.",
36
+ "category": "Reading comprehension"
37
+ },
38
+ {
39
+ "question": "",
40
+ "a": "",
41
+ "b": "",
42
+ "c": "",
43
+ "d": "",
44
+ "answerKey": "",
45
+ "context": "",
46
+ "grade": "",
47
+ "preamble": "",
48
+ "category": ""
49
+ },
50
+ {
51
+ "question": "",
52
+ "a": "",
53
+ "b": "",
54
+ "c": "",
55
+ "d": "",
56
+ "answerKey": "",
57
+ "context": "",
58
+ "grade": "",
59
+ "preamble": "",
60
+ "category": ""
61
+ },
62
+ {
63
+ "question": "Mwanafunzi yupi ... anaamini watu wale vyakula wanavyovitaka?",
64
+ "a": "A",
65
+ "b": "B",
66
+ "c": "C",
67
+ "d": "D",
68
+ "answerKey": "D",
69
+ "context": "A Roza\n \nAfya njema inategemea sana chakula na mazoezi. Mimi ninakula lishe bora yenye virutubisho vingi. Ni kawaida yangu kuamka mapema sana na kufanya mazoezi. Zoezi ninalolipenda hasa ni kuruka kamba. Baada ya hapo hunyoosha viungo vyangu huku nikiwa nimejilaza sakafuni. Ninakula karibu kila kitu. Sidhani kama ningefaa kuwa daktari wa lishe kwa sababu sichagui vyakula, muhimu kiwe kinajenga mwili. Leo asubuhi nilikunywa uji na matunda, mchana nilisonga ugali na kitoweo kilikuwa maharagwe. Usiku nitakula wali na mboga mboga. Pia nyakati za jioni huwa ninapenda kutembea mtaani kwangu. Kwa njia hii ninaweza kufanya mazoezi mara mbili kwa siku na pia huwasalimia majirani zangu; labda siku moja nitajenga urafiki nao. Pia nimegundua kwamba ninapofanya mazoezi au kutembea, huwa ninasahau matatizo yangu yote na hujihisi mwepesi kabisa.\n \nB Juma\n \nNilipokuwa shule nilipenda sana kuruka kamba. Tena niliipenda ile michezo inayohusu kamba ambapo mtu mmoja huwa kati na huruka wakati wengine wameshikilia pande zote mbili. Siku hizi siruki tena, ila ninanyanyua vyuma vizito. Jana usiku nilinyanyua vyuma vilivyokuwa na kilo 150. Misuli yangu imefura sana na ukiniona tu unajua kwamba mimi ni mtu wa mazoezi. Mimi sifanyi mazoezi kupumzisha akili, huyafanya ili nizidi kujivunia mwili wangu. Chakula ninachopendelea ni kuku na wali tu, kwani vyakula hivyo hujenga misuli. Mimi inapowezekana situmii vyakula vyenye sukari na mafuta. Watu huniuliza kwa nini sikimbii kwa mfano kwenye marathoni. Ukweli ni kwamba mwili wangu ni mzito, si kwamba sipendi kukimbia, la, mimi siwezi kukimbia ingawa nina nguvu sana. Zaidi ya kunyanyua vyuma, mimi hupenda kuzurura kwenye barabara karibu na nyumbani kwangu ambapo majirani wote wananijua na wanapenda kuniangalia nikipita, ingawa hawanisogelei.\n \nC Safia\n \nMimi ninapendelea zaidi vyakula vyenye rangi rangi na vinavyovutia. Matunda ninayokula ni machungwa na mazambarau tu. Mboga zangu kuu ni mchicha na biringani. Mimi sili nyama wala samaki. Pia sili mayai na maziwa. Mama yangu ana wasiwasi kwamba kuna virutubisho ambavyo ninavikosa kwenye lishe yangu. Huwa ninamhakikishia kwamba huo si ukweli. Mimi nitasomea kuwa mwanasayansi wa lishe kwa hivyo ninajua ninachokifanya. Zoezi langu kuu ni lile la kunyoosha viungo. Ninapenda kujinyoosha hadi misuli yangu inasikia raha. Zoezi ambalo halinivutii kabisa ni lile la kunyanyua vyuma. Sioni maana ya kufanya hivyo ili kuonekana kuwa umejenga misuli lakini mwili haushituliwi kwa zoezi kama la kukimbia, kuruka kamba au kuogelea. Zamani nilipenda sana kucheza mpira wa mguu, tena nilikuwa mwanachama wa timu ya kandanda, lakini niliteguka na sikucheza tena ingawa sikosi kutazama mechi za timu yangu.\n \nD Luka\n \nMimi ni mpenzi wa mpira wa miguu. Ninapenda sana kutazama michuano na pia kucheza. Siku hizi nimejiunga na timu ya vijana wenzangu na hucheza mpira na majirani zangu. Kwa njia hii tumejuana na kuwa marafiki. Uzuri wa mpira wa miguu ni kwamba sihisi kuchoka hadi inapofika mwisho wa mechi. Na hapo ninagundua kwamba nimeweza kukimbia masafa marefu pale uwanjani. Wenzangu wengi wanapenda kunyanyua vyuma vizito. Kwa mfano wengine hubeba hadi kilo 150. Lakini mimi sivutiwi kabisa na zoezi hilo. Kitu muhimu kwangu ni chakula. Mimi ninapenda sana chai na mkate asubuhi, mchana ninakula kilichopikwa nyumbani. Leo ilikuwa wali, nyama na maharagwe. Pia ninakula matunda tofauti na mboga. Mara moja moja pia hupenda kula vitafunio vya sukari kama kashata na visheti. Ninafikiri maishani ni muhimu kutojinyima.",
70
+ "grade": 11.0,
71
+ "preamble": "Wanafunzi wanne wanaelezea kuhusu shughuli watakazozifanya wakati wa likizo.",
72
+ "category": "Reading comprehension"
73
+ },
74
+ {
75
+ "question": "",
76
+ "a": "",
77
+ "b": "",
78
+ "c": "",
79
+ "d": "",
80
+ "answerKey": "",
81
+ "context": "",
82
+ "grade": "",
83
+ "preamble": "",
84
+ "category": ""
85
+ },
86
+ {
87
+ "question": "Ikiwa utakata vipande vya waya vyenye urefu wa mita 20 sawa sawa kutoka kwenye roli la waya lenye urefu wa mita 100. Jee utapata vipande vingapi?",
88
+ "a": "5",
89
+ "b": "0.2",
90
+ "c": "2000",
91
+ "d": "120",
92
+ "answerKey": "A",
93
+ "context": "",
94
+ "grade": 4.0,
95
+ "preamble": "",
96
+ "category": "Mathematics"
97
+ },
98
+ {
99
+ "question": "",
100
+ "a": "",
101
+ "b": "",
102
+ "c": "",
103
+ "d": "",
104
+ "answerKey": "",
105
+ "context": "",
106
+ "grade": "",
107
+ "preamble": "",
108
+ "category": ""
109
+ },
110
+ {
111
+ "question": "",
112
+ "a": "",
113
+ "b": "",
114
+ "c": "",
115
+ "d": "",
116
+ "answerKey": "",
117
+ "context": "",
118
+ "grade": "",
119
+ "preamble": "",
120
+ "category": ""
121
+ },
122
+ {
123
+ "question": "",
124
+ "a": "",
125
+ "b": "",
126
+ "c": "",
127
+ "d": "",
128
+ "answerKey": "",
129
+ "context": "",
130
+ "grade": "",
131
+ "preamble": "",
132
+ "category": ""
133
+ },
134
+ {
135
+ "question": "",
136
+ "a": "",
137
+ "b": "",
138
+ "c": "",
139
+ "d": "",
140
+ "answerKey": "",
141
+ "context": "",
142
+ "grade": "",
143
+ "preamble": "",
144
+ "category": ""
145
+ },
146
+ {
147
+ "question": "",
148
+ "a": "",
149
+ "b": "",
150
+ "c": "",
151
+ "d": "",
152
+ "answerKey": "",
153
+ "context": "",
154
+ "grade": "",
155
+ "preamble": "",
156
+ "category": ""
157
+ },
158
+ {
159
+ "question": "Mwanafunzi yupi ... ni mwanachama wa timu ya kandanda?",
160
+ "a": "A",
161
+ "b": "B",
162
+ "c": "C",
163
+ "d": "D",
164
+ "answerKey": "D",
165
+ "context": "A Roza\n \nAfya njema inategemea sana chakula na mazoezi. Mimi ninakula lishe bora yenye virutubisho vingi. Ni kawaida yangu kuamka mapema sana na kufanya mazoezi. Zoezi ninalolipenda hasa ni kuruka kamba. Baada ya hapo hunyoosha viungo vyangu huku nikiwa nimejilaza sakafuni. Ninakula karibu kila kitu. Sidhani kama ningefaa kuwa daktari wa lishe kwa sababu sichagui vyakula, muhimu kiwe kinajenga mwili. Leo asubuhi nilikunywa uji na matunda, mchana nilisonga ugali na kitoweo kilikuwa maharagwe. Usiku nitakula wali na mboga mboga. Pia nyakati za jioni huwa ninapenda kutembea mtaani kwangu. Kwa njia hii ninaweza kufanya mazoezi mara mbili kwa siku na pia huwasalimia majirani zangu; labda siku moja nitajenga urafiki nao. Pia nimegundua kwamba ninapofanya mazoezi au kutembea, huwa ninasahau matatizo yangu yote na hujihisi mwepesi kabisa.\n \nB Juma\n \nNilipokuwa shule nilipenda sana kuruka kamba. Tena niliipenda ile michezo inayohusu kamba ambapo mtu mmoja huwa kati na huruka wakati wengine wameshikilia pande zote mbili. Siku hizi siruki tena, ila ninanyanyua vyuma vizito. Jana usiku nilinyanyua vyuma vilivyokuwa na kilo 150. Misuli yangu imefura sana na ukiniona tu unajua kwamba mimi ni mtu wa mazoezi. Mimi sifanyi mazoezi kupumzisha akili, huyafanya ili nizidi kujivunia mwili wangu. Chakula ninachopendelea ni kuku na wali tu, kwani vyakula hivyo hujenga misuli. Mimi inapowezekana situmii vyakula vyenye sukari na mafuta. Watu huniuliza kwa nini sikimbii kwa mfano kwenye marathoni. Ukweli ni kwamba mwili wangu ni mzito, si kwamba sipendi kukimbia, la, mimi siwezi kukimbia ingawa nina nguvu sana. Zaidi ya kunyanyua vyuma, mimi hupenda kuzurura kwenye barabara karibu na nyumbani kwangu ambapo majirani wote wananijua na wanapenda kuniangalia nikipita, ingawa hawanisogelei.\n \nC Safia\n \nMimi ninapendelea zaidi vyakula vyenye rangi rangi na vinavyovutia. Matunda ninayokula ni machungwa na mazambarau tu. Mboga zangu kuu ni mchicha na biringani. Mimi sili nyama wala samaki. Pia sili mayai na maziwa. Mama yangu ana wasiwasi kwamba kuna virutubisho ambavyo ninavikosa kwenye lishe yangu. Huwa ninamhakikishia kwamba huo si ukweli. Mimi nitasomea kuwa mwanasayansi wa lishe kwa hivyo ninajua ninachokifanya. Zoezi langu kuu ni lile la kunyoosha viungo. Ninapenda kujinyoosha hadi misuli yangu inasikia raha. Zoezi ambalo halinivutii kabisa ni lile la kunyanyua vyuma. Sioni maana ya kufanya hivyo ili kuonekana kuwa umejenga misuli lakini mwili haushituliwi kwa zoezi kama la kukimbia, kuruka kamba au kuogelea. Zamani nilipenda sana kucheza mpira wa mguu, tena nilikuwa mwanachama wa timu ya kandanda, lakini niliteguka na sikucheza tena ingawa sikosi kutazama mechi za timu yangu.\n \nD Luka\n \nMimi ni mpenzi wa mpira wa miguu. Ninapenda sana kutazama michuano na pia kucheza. Siku hizi nimejiunga na timu ya vijana wenzangu na hucheza mpira na majirani zangu. Kwa njia hii tumejuana na kuwa marafiki. Uzuri wa mpira wa miguu ni kwamba sihisi kuchoka hadi inapofika mwisho wa mechi. Na hapo ninagundua kwamba nimeweza kukimbia masafa marefu pale uwanjani. Wenzangu wengi wanapenda kunyanyua vyuma vizito. Kwa mfano wengine hubeba hadi kilo 150. Lakini mimi sivutiwi kabisa na zoezi hilo. Kitu muhimu kwangu ni chakula. Mimi ninapenda sana chai na mkate asubuhi, mchana ninakula kilichopikwa nyumbani. Leo ilikuwa wali, nyama na maharagwe. Pia ninakula matunda tofauti na mboga. Mara moja moja pia hupenda kula vitafunio vya sukari kama kashata na visheti. Ninafikiri maishani ni muhimu kutojinyima.",
166
+ "grade": 11.0,
167
+ "preamble": "Wanafunzi wanne wanaelezea kuhusu shughuli watakazozifanya wakati wa likizo.",
168
+ "category": "Reading comprehension"
169
+ },
170
+ {
171
+ "question": "Mwanafunzi yupi ... atahitaji ajira ili kuweza kusafiri?",
172
+ "a": "A",
173
+ "b": "B",
174
+ "c": "C",
175
+ "d": "D",
176
+ "answerKey": "B",
177
+ "context": "A Juma\n \nNina ujuzi mkubwa sana katika sekta ya teknolojia. Hasa teknolojia ya kompyuta na mitandao. Nilipokuwa mtoto nilipenda sana kucheza michezo mbalimbali kwenye kompyuta. Halafu, polepole nilianza kujaribu kuelewa jinsi michezo hiyo ilivyotengenezwa na niliweza kugundua mengi. Nchi nyingi za Afrika zinathamini matumizi ya kompyuta mashuleni na pia kuendesha shughuli tofauti kama biashara lakini huwa zaidi mijini na si vijijini. Ninadhani ni muhimu kwa wataalamu kutembelea sehemu tofauti na kusambaza ujuzi wa teknolojia ya kompyuta ili watu wote barani humu wafaidike na wafurahie mengi yanayovumbuliwa katika nyanja hii. Ndoto yangu hasa ni kuwafundisha wananchi mbalimbali yote niyajuayo ili na wao waweze kuwa na maendeleo. Likizo hii nitaanza kwa kutoa mafunzo kijijini kwetu.\n \nB Luka\n \nNimesoma masomo ya Siasa na Historia za nchi za Kiafrika kwa miaka miwili sasa. Umebaki mwaka mmoja tu wa masomo kabla ya kuhitimu. Bila shaka nitafunzwa mengi zaidi kuhusu serikali na sera tofauti, ingawa hivi sasa akili yangu imechoka kabisa. Nina hamu kubwa ya kupumzika na kutosoma chochote kabisa. Ningependa kuona nchi mbalimbali ambazo sijawahi kuzitembelea. Kwanza kabisa nina hamu ya kuenda Uchina na kuona jinsi watu wanavyoishi huko. Ninavutiwa sana na mila na desturi zao. Ningependa pia kuenda Brazil kwa sababu ninapenda sana mpira wa miguu na ninafikiri nchi hiyo ina wachezaji wazuri sana. Kuenda huko itakuwa ghali sana, kwa hivyo nitatafuta kazi kwenye kampuni ya teknolojia ya simu za kisasa itakayoniwezesha kujinunulia tiketi ya ndege.\n \nC Roza\n \nNinasoma masomo ya Utabibu na ninategemea kuwa daktari wa watoto baada ya miaka michache. Mwaka huu itabidi nifanye kazi ya udaktari hapa nchini au nchi yoyote ya jirani. Ningeweza kuajiriwa kwenye hospitali ambapo wazazi wangu ni wauguzi, lakini nilifanya hivyo mwaka uliopita. Mwaka huu ningependelea kuenda Uganda. Huko nitaweza kutoa msaada kwenye magonjwa yanayotishia afya za wengi. Ninadhani malaria ni ugonjwa ambao umekuwa tatizo kwa muda mrefu sana kote barani Afrika, ingawa wengi huuona kama wa kawaida tu. Pia, kwa bahati mbaya, ingawa maendeleo mengi ya kiteknolojia yamefanyika na yameweza kusaidia uelewa wa ugonjwa huu, bado ni tatizo kubwa sana, hasa kwa watoto. Hata kama siwezi kubadili sera mimi mwenyewe, ningetaka kuuona ugonjwa huu ukipotea kabisa. Ninadhani watu wengi hufanya kosa la kutokuutilia maanani kama inavyotakiwa.\n \nD Safia\n \nMimi ninasoma masomo ya Isimu ingawa ninavutiwa sana na siasa. Baada ya masomo yangu ningependa kuwa na nafasi nyeti katika uundwaji wa sera zitakazoleta maendeleo nchini kwetu. Kwa mfano, bado nchi yetu ina tatizo kubwa la ugonjwa wa UKIMWI. Kwa kweli, kama ningekuwa mwanasiasa leo hii, ningetoa kipau mbele kikubwa kwenye kuwasomesha wananchi wote kuhusu mambo yote yanayosababisha ugonjwa huu. Hii ingeipa serikali uwezo wa kubadili mawazo ya wananchi kuhusu maradhi haya. Mimi ninafikiri wanasiasa wa leo wanafikiria zaidi masuala ya uchumi. Likizo hii nina mpango wa kutafuta kazi kwenye kituo cha afya na kuelewa sera za nchi kuhusu magonjwa tofauti. Nina hamu hasa ya kuzungumza na wagonjwa wenyewe ili kuelewa ugonjwa huu unavyowaathiri. Wazazi wangu wamejaribu kunishauri nisafiri nao ili kustarehe nao lakini hawajafanikiwa kabisa. Wao wataenda likizo huko Msumbiji kwa mwezi mmoja.",
178
+ "grade": 11.0,
179
+ "preamble": "Wanafunzi wanne wanaelezea kuhusu shughuli watakazozifanya wakati wa likizo.",
180
+ "category": "Reading comprehension"
181
+ },
182
+ {
183
+ "question": "Mwanafunzi yupi ... anaruka kamba sasa?",
184
+ "a": "A",
185
+ "b": "B",
186
+ "c": "C",
187
+ "d": "D",
188
+ "answerKey": "A",
189
+ "context": "A Roza\n \nAfya njema inategemea sana chakula na mazoezi. Mimi ninakula lishe bora yenye virutubisho vingi. Ni kawaida yangu kuamka mapema sana na kufanya mazoezi. Zoezi ninalolipenda hasa ni kuruka kamba. Baada ya hapo hunyoosha viungo vyangu huku nikiwa nimejilaza sakafuni. Ninakula karibu kila kitu. Sidhani kama ningefaa kuwa daktari wa lishe kwa sababu sichagui vyakula, muhimu kiwe kinajenga mwili. Leo asubuhi nilikunywa uji na matunda, mchana nilisonga ugali na kitoweo kilikuwa maharagwe. Usiku nitakula wali na mboga mboga. Pia nyakati za jioni huwa ninapenda kutembea mtaani kwangu. Kwa njia hii ninaweza kufanya mazoezi mara mbili kwa siku na pia huwasalimia majirani zangu; labda siku moja nitajenga urafiki nao. Pia nimegundua kwamba ninapofanya mazoezi au kutembea, huwa ninasahau matatizo yangu yote na hujihisi mwepesi kabisa.\n \nB Juma\n \nNilipokuwa shule nilipenda sana kuruka kamba. Tena niliipenda ile michezo inayohusu kamba ambapo mtu mmoja huwa kati na huruka wakati wengine wameshikilia pande zote mbili. Siku hizi siruki tena, ila ninanyanyua vyuma vizito. Jana usiku nilinyanyua vyuma vilivyokuwa na kilo 150. Misuli yangu imefura sana na ukiniona tu unajua kwamba mimi ni mtu wa mazoezi. Mimi sifanyi mazoezi kupumzisha akili, huyafanya ili nizidi kujivunia mwili wangu. Chakula ninachopendelea ni kuku na wali tu, kwani vyakula hivyo hujenga misuli. Mimi inapowezekana situmii vyakula vyenye sukari na mafuta. Watu huniuliza kwa nini sikimbii kwa mfano kwenye marathoni. Ukweli ni kwamba mwili wangu ni mzito, si kwamba sipendi kukimbia, la, mimi siwezi kukimbia ingawa nina nguvu sana. Zaidi ya kunyanyua vyuma, mimi hupenda kuzurura kwenye barabara karibu na nyumbani kwangu ambapo majirani wote wananijua na wanapenda kuniangalia nikipita, ingawa hawanisogelei.\n \nC Safia\n \nMimi ninapendelea zaidi vyakula vyenye rangi rangi na vinavyovutia. Matunda ninayokula ni machungwa na mazambarau tu. Mboga zangu kuu ni mchicha na biringani. Mimi sili nyama wala samaki. Pia sili mayai na maziwa. Mama yangu ana wasiwasi kwamba kuna virutubisho ambavyo ninavikosa kwenye lishe yangu. Huwa ninamhakikishia kwamba huo si ukweli. Mimi nitasomea kuwa mwanasayansi wa lishe kwa hivyo ninajua ninachokifanya. Zoezi langu kuu ni lile la kunyoosha viungo. Ninapenda kujinyoosha hadi misuli yangu inasikia raha. Zoezi ambalo halinivutii kabisa ni lile la kunyanyua vyuma. Sioni maana ya kufanya hivyo ili kuonekana kuwa umejenga misuli lakini mwili haushituliwi kwa zoezi kama la kukimbia, kuruka kamba au kuogelea. Zamani nilipenda sana kucheza mpira wa mguu, tena nilikuwa mwanachama wa timu ya kandanda, lakini niliteguka na sikucheza tena ingawa sikosi kutazama mechi za timu yangu.\n \nD Luka\n \nMimi ni mpenzi wa mpira wa miguu. Ninapenda sana kutazama michuano na pia kucheza. Siku hizi nimejiunga na timu ya vijana wenzangu na hucheza mpira na majirani zangu. Kwa njia hii tumejuana na kuwa marafiki. Uzuri wa mpira wa miguu ni kwamba sihisi kuchoka hadi inapofika mwisho wa mechi. Na hapo ninagundua kwamba nimeweza kukimbia masafa marefu pale uwanjani. Wenzangu wengi wanapenda kunyanyua vyuma vizito. Kwa mfano wengine hubeba hadi kilo 150. Lakini mimi sivutiwi kabisa na zoezi hilo. Kitu muhimu kwangu ni chakula. Mimi ninapenda sana chai na mkate asubuhi, mchana ninakula kilichopikwa nyumbani. Leo ilikuwa wali, nyama na maharagwe. Pia ninakula matunda tofauti na mboga. Mara moja moja pia hupenda kula vitafunio vya sukari kama kashata na visheti. Ninafikiri maishani ni muhimu kutojinyima.",
190
+ "grade": 11.0,
191
+ "preamble": "Wanafunzi wanne wanaelezea kuhusu shughuli watakazozifanya wakati wa likizo.",
192
+ "category": "Reading comprehension"
193
+ },
194
+ {
195
+ "question": "",
196
+ "a": "",
197
+ "b": "",
198
+ "c": "",
199
+ "d": "",
200
+ "answerKey": "",
201
+ "context": "",
202
+ "grade": "",
203
+ "preamble": "",
204
+ "category": ""
205
+ },
206
+ {
207
+ "question": "Mwanafunzi yupi ... anataka kubadili sera rasmi za afya?",
208
+ "a": "A",
209
+ "b": "B",
210
+ "c": "C",
211
+ "d": "D",
212
+ "answerKey": "D",
213
+ "context": "A Juma\n \nNina ujuzi mkubwa sana katika sekta ya teknolojia. Hasa teknolojia ya kompyuta na mitandao. Nilipokuwa mtoto nilipenda sana kucheza michezo mbalimbali kwenye kompyuta. Halafu, polepole nilianza kujaribu kuelewa jinsi michezo hiyo ilivyotengenezwa na niliweza kugundua mengi. Nchi nyingi za Afrika zinathamini matumizi ya kompyuta mashuleni na pia kuendesha shughuli tofauti kama biashara lakini huwa zaidi mijini na si vijijini. Ninadhani ni muhimu kwa wataalamu kutembelea sehemu tofauti na kusambaza ujuzi wa teknolojia ya kompyuta ili watu wote barani humu wafaidike na wafurahie mengi yanayovumbuliwa katika nyanja hii. Ndoto yangu hasa ni kuwafundisha wananchi mbalimbali yote niyajuayo ili na wao waweze kuwa na maendeleo. Likizo hii nitaanza kwa kutoa mafunzo kijijini kwetu.\n \nB Luka\n \nNimesoma masomo ya Siasa na Historia za nchi za Kiafrika kwa miaka miwili sasa. Umebaki mwaka mmoja tu wa masomo kabla ya kuhitimu. Bila shaka nitafunzwa mengi zaidi kuhusu serikali na sera tofauti, ingawa hivi sasa akili yangu imechoka kabisa. Nina hamu kubwa ya kupumzika na kutosoma chochote kabisa. Ningependa kuona nchi mbalimbali ambazo sijawahi kuzitembelea. Kwanza kabisa nina hamu ya kuenda Uchina na kuona jinsi watu wanavyoishi huko. Ninavutiwa sana na mila na desturi zao. Ningependa pia kuenda Brazil kwa sababu ninapenda sana mpira wa miguu na ninafikiri nchi hiyo ina wachezaji wazuri sana. Kuenda huko itakuwa ghali sana, kwa hivyo nitatafuta kazi kwenye kampuni ya teknolojia ya simu za kisasa itakayoniwezesha kujinunulia tiketi ya ndege.\n \nC Roza\n \nNinasoma masomo ya Utabibu na ninategemea kuwa daktari wa watoto baada ya miaka michache. Mwaka huu itabidi nifanye kazi ya udaktari hapa nchini au nchi yoyote ya jirani. Ningeweza kuajiriwa kwenye hospitali ambapo wazazi wangu ni wauguzi, lakini nilifanya hivyo mwaka uliopita. Mwaka huu ningependelea kuenda Uganda. Huko nitaweza kutoa msaada kwenye magonjwa yanayotishia afya za wengi. Ninadhani malaria ni ugonjwa ambao umekuwa tatizo kwa muda mrefu sana kote barani Afrika, ingawa wengi huuona kama wa kawaida tu. Pia, kwa bahati mbaya, ingawa maendeleo mengi ya kiteknolojia yamefanyika na yameweza kusaidia uelewa wa ugonjwa huu, bado ni tatizo kubwa sana, hasa kwa watoto. Hata kama siwezi kubadili sera mimi mwenyewe, ningetaka kuuona ugonjwa huu ukipotea kabisa. Ninadhani watu wengi hufanya kosa la kutokuutilia maanani kama inavyotakiwa.\n \nD Safia\n \nMimi ninasoma masomo ya Isimu ingawa ninavutiwa sana na siasa. Baada ya masomo yangu ningependa kuwa na nafasi nyeti katika uundwaji wa sera zitakazoleta maendeleo nchini kwetu. Kwa mfano, bado nchi yetu ina tatizo kubwa la ugonjwa wa UKIMWI. Kwa kweli, kama ningekuwa mwanasiasa leo hii, ningetoa kipau mbele kikubwa kwenye kuwasomesha wananchi wote kuhusu mambo yote yanayosababisha ugonjwa huu. Hii ingeipa serikali uwezo wa kubadili mawazo ya wananchi kuhusu maradhi haya. Mimi ninafikiri wanasiasa wa leo wanafikiria zaidi masuala ya uchumi. Likizo hii nina mpango wa kutafuta kazi kwenye kituo cha afya na kuelewa sera za nchi kuhusu magonjwa tofauti. Nina hamu hasa ya kuzungumza na wagonjwa wenyewe ili kuelewa ugonjwa huu unavyowaathiri. Wazazi wangu wamejaribu kunishauri nisafiri nao ili kustarehe nao lakini hawajafanikiwa kabisa. Wao wataenda likizo huko Msumbiji kwa mwezi mmoja.",
214
+ "grade": 11.0,
215
+ "preamble": "Wanafunzi wanne wanaelezea kuhusu shughuli watakazozifanya wakati wa likizo.",
216
+ "category": "Reading comprehension"
217
+ },
218
+ {
219
+ "question": "Mwanafunzi yupi ... anaamini mazoezi hupumzisha akili?",
220
+ "a": "A",
221
+ "b": "B",
222
+ "c": "C",
223
+ "d": "D",
224
+ "answerKey": "A",
225
+ "context": "A Roza\n \nAfya njema inategemea sana chakula na mazoezi. Mimi ninakula lishe bora yenye virutubisho vingi. Ni kawaida yangu kuamka mapema sana na kufanya mazoezi. Zoezi ninalolipenda hasa ni kuruka kamba. Baada ya hapo hunyoosha viungo vyangu huku nikiwa nimejilaza sakafuni. Ninakula karibu kila kitu. Sidhani kama ningefaa kuwa daktari wa lishe kwa sababu sichagui vyakula, muhimu kiwe kinajenga mwili. Leo asubuhi nilikunywa uji na matunda, mchana nilisonga ugali na kitoweo kilikuwa maharagwe. Usiku nitakula wali na mboga mboga. Pia nyakati za jioni huwa ninapenda kutembea mtaani kwangu. Kwa njia hii ninaweza kufanya mazoezi mara mbili kwa siku na pia huwasalimia majirani zangu; labda siku moja nitajenga urafiki nao. Pia nimegundua kwamba ninapofanya mazoezi au kutembea, huwa ninasahau matatizo yangu yote na hujihisi mwepesi kabisa.\n \nB Juma\n \nNilipokuwa shule nilipenda sana kuruka kamba. Tena niliipenda ile michezo inayohusu kamba ambapo mtu mmoja huwa kati na huruka wakati wengine wameshikilia pande zote mbili. Siku hizi siruki tena, ila ninanyanyua vyuma vizito. Jana usiku nilinyanyua vyuma vilivyokuwa na kilo 150. Misuli yangu imefura sana na ukiniona tu unajua kwamba mimi ni mtu wa mazoezi. Mimi sifanyi mazoezi kupumzisha akili, huyafanya ili nizidi kujivunia mwili wangu. Chakula ninachopendelea ni kuku na wali tu, kwani vyakula hivyo hujenga misuli. Mimi inapowezekana situmii vyakula vyenye sukari na mafuta. Watu huniuliza kwa nini sikimbii kwa mfano kwenye marathoni. Ukweli ni kwamba mwili wangu ni mzito, si kwamba sipendi kukimbia, la, mimi siwezi kukimbia ingawa nina nguvu sana. Zaidi ya kunyanyua vyuma, mimi hupenda kuzurura kwenye barabara karibu na nyumbani kwangu ambapo majirani wote wananijua na wanapenda kuniangalia nikipita, ingawa hawanisogelei.\n \nC Safia\n \nMimi ninapendelea zaidi vyakula vyenye rangi rangi na vinavyovutia. Matunda ninayokula ni machungwa na mazambarau tu. Mboga zangu kuu ni mchicha na biringani. Mimi sili nyama wala samaki. Pia sili mayai na maziwa. Mama yangu ana wasiwasi kwamba kuna virutubisho ambavyo ninavikosa kwenye lishe yangu. Huwa ninamhakikishia kwamba huo si ukweli. Mimi nitasomea kuwa mwanasayansi wa lishe kwa hivyo ninajua ninachokifanya. Zoezi langu kuu ni lile la kunyoosha viungo. Ninapenda kujinyoosha hadi misuli yangu inasikia raha. Zoezi ambalo halinivutii kabisa ni lile la kunyanyua vyuma. Sioni maana ya kufanya hivyo ili kuonekana kuwa umejenga misuli lakini mwili haushituliwi kwa zoezi kama la kukimbia, kuruka kamba au kuogelea. Zamani nilipenda sana kucheza mpira wa mguu, tena nilikuwa mwanachama wa timu ya kandanda, lakini niliteguka na sikucheza tena ingawa sikosi kutazama mechi za timu yangu.\n \nD Luka\n \nMimi ni mpenzi wa mpira wa miguu. Ninapenda sana kutazama michuano na pia kucheza. Siku hizi nimejiunga na timu ya vijana wenzangu na hucheza mpira na majirani zangu. Kwa njia hii tumejuana na kuwa marafiki. Uzuri wa mpira wa miguu ni kwamba sihisi kuchoka hadi inapofika mwisho wa mechi. Na hapo ninagundua kwamba nimeweza kukimbia masafa marefu pale uwanjani. Wenzangu wengi wanapenda kunyanyua vyuma vizito. Kwa mfano wengine hubeba hadi kilo 150. Lakini mimi sivutiwi kabisa na zoezi hilo. Kitu muhimu kwangu ni chakula. Mimi ninapenda sana chai na mkate asubuhi, mchana ninakula kilichopikwa nyumbani. Leo ilikuwa wali, nyama na maharagwe. Pia ninakula matunda tofauti na mboga. Mara moja moja pia hupenda kula vitafunio vya sukari kama kashata na visheti. Ninafikiri maishani ni muhimu kutojinyima.",
226
+ "grade": 11.0,
227
+ "preamble": "Wanafunzi wanne wanaelezea kuhusu shughuli watakazozifanya wakati wa likizo.",
228
+ "category": "Reading comprehension"
229
+ },
230
+ {
231
+ "question": "Mwanandondi yupi ... alijihusisha na ndondi kwa bahati?",
232
+ "a": "A",
233
+ "b": "B",
234
+ "c": "C",
235
+ "d": "D",
236
+ "answerKey": "D",
237
+ "context": "A Asha\n \nNilianza kupigana ndondi katika kijiji kidogo ambapo nilizaliwa. Nilipokuwa msichana nilikuwa nikicheza na wavulana na nilipendelea michezo yao kuliko michezo ya wasichana. Nilipokuwa na miaka kumi na mbili niliamua kuijiunga na kikundi kidogo cha ndondi kijijini kwangu. Nilianza mazoezi ya ndondi na nilisifiwa sana na makocha wangu. Baada ya muda si mrefu, nilipendekezwa kujiunga na timu ya taifa na kualikwa kuwa nao huko mji mkuu. Kusema kweli, sikuwa na huzuni wala hofu kuhama nyumbani. Hali ya huduma kijijini ilikuwa ni mbaya sana ... hata hatukuwa na ulingo wa kufaa. Nilipofika mji mkuu niliweza kushinda tuzo ndani ya mwaka mmoja tu. Kwa sababu hiyo, nilichaguliwa kuhusika kwenye mashindano huko Ulaya. Nilipata tuzo kule pia! Ninaupenda mchezo huu.\n \nB Jorbelle\n \nKila watu wanapofikiria mchezo wa ndondi hapa, wanamfikiria mwanandondi mashuhuri Muhammad Ali. Lakini kwa mimi mwenyewe alikuwa mwanandondi mwengine anayejulikana sasa, Mike Tyson, ambaye alinifanya nitake kupigana. Nilimpenda sana nilipokuwa mtoto na ninaamini nitakuwa mrefu na hodari kama alivyokuwa yeye. Tayari kama ungeniona ulingoni usingejua nani ni nani – Tyson au Jorbelle! Kitu kinachonichochea sasa ni kuwa mtu mwema zaidi kuliko mimi nilivyo leo. Ninaamini kwamba nikijitahidi sana, maisha yangu yatakuwa mazuri zaidi na siku moja nitajulikana duniani kote. Kupigana ndondi ni kazi yangu. Sina nyingine. Siwezi kumtegemea mtu mwingine kwa kazi, hata kama mshahara wangu ni mdogo. Fikra za pesa au kazi si muhumu sasa kwani nimekazia fikra na nguvu zangu zote kwenye nia ya kushinda matuzo. Sina mume wala mtoto. Familia yangu ni mama yangu na bibi yangu tu. Hakuna cha kunirudisha nyuma!\n \nC Safia\n \nNimekuwa nikipigana ndondi kwa miaka mitano sasa. Hamna mtu ye yote aliyenidokezea kuhusu ndondi au aliyenitia moyo. Kuanza ndondi kulikuwa ni ndoto yangu mwenyewe. Nilijijenga kinguvu na kiuwezo. Kuna wasichana watano tu wanaopigana kwenye kikundi chetu, na tunapaswa kujitahidi sana. Ni wasichana wachache sana watakaochaguliwa kushindana katika mashindano ya barani. Ni vigumu sana, lakini ukiwa na hamu ya kutosha utaweza kufanya cho chote na kufanikiwa. Nilishinda tuzo langu la kwanza mwaka uliopita. Kushinda kulinisisimua sana na kulinifanya nijiamini zaidi. Ningependa kutunukiwa zaidi kipesa kwa mafanikio yangu. Hivi sasa malipo ni madogo sana, ingawa kazi yenyewe ni ngumu. Kazi ya kuwa mchezaji ndondi haidumu sana. Sijui nitafanya nini baadaye, kwa sababu sitaki kuwa kocha. Lakini, kwa sasa nimeridhika kupigana kwa ajili ya upendo wangu mwenyewe wa mchezo huu. Nitajaribu kushinda matuzo mengi iwezekanavyo.\n \nD Zawadi\n \nKupigana ndondi ni shauku yangu. Ninatarajia kuwa bingwa wa dunia. Nilianza bila kukusudia. Nilikuwa ninasoma sheria chuoni katika mji mkuu na nilikuwa nikikimbia kwa ajili ya mazoezi tu. Hakukuwa na kikundi cha kukimbia chuoni, hivyo nilianza kukimbia pamoja na kikundi cha ndondi. Halafu walinishawishi kujiunga nao. Kwanza mazoezi yalikuwa magumu sana. Kocha alikuwa mzuri sana, lakini nilikuwa msichana pekee na hivyo nilipata changamoto nyingi. Lakini kocha aliona uwezo wangu na kunitia moyo sana. Halafu alipendekeza jina langu kwa timu ya taifa pia. Niliogopa sana nilipoingia ulingoni kwa mara ya kwanza, baada ya miezi minne ya mazoezi tu, na nilishindwa. Ilinichukua miezi minane kabla ya kuwahi kushinda kwa mara ya kwanza. Sasa ninaamini nina uwezo wa kutosha kushinda tuzo, lakini ningekuwa na nafasi kubwa zaidi ningeweza kupata mafunzo nje ya nchi. Hapa huduma si nzuri sana na ninapaswa kufanya mazoezi nje, kando ya njia kuu.",
238
+ "grade": "",
239
+ "preamble": "Wanafunzi wanne wanaelezea kuhusu shughuli watakazozifanya wakati wa likizo.",
240
+ "category": "Reading comprehension"
241
+ },
242
+ {
243
+ "question": "",
244
+ "a": "",
245
+ "b": "",
246
+ "c": "",
247
+ "d": "",
248
+ "answerKey": "",
249
+ "context": "",
250
+ "grade": "",
251
+ "preamble": "",
252
+ "category": ""
253
+ },
254
+ {
255
+ "question": "Mwanafunzi yupi ... anapenda zoezi la kuinua uzito?",
256
+ "a": "A",
257
+ "b": "B",
258
+ "c": "C",
259
+ "d": "D",
260
+ "answerKey": "B",
261
+ "context": "A Roza\n \nAfya njema inategemea sana chakula na mazoezi. Mimi ninakula lishe bora yenye virutubisho vingi. Ni kawaida yangu kuamka mapema sana na kufanya mazoezi. Zoezi ninalolipenda hasa ni kuruka kamba. Baada ya hapo hunyoosha viungo vyangu huku nikiwa nimejilaza sakafuni. Ninakula karibu kila kitu. Sidhani kama ningefaa kuwa daktari wa lishe kwa sababu sichagui vyakula, muhimu kiwe kinajenga mwili. Leo asubuhi nilikunywa uji na matunda, mchana nilisonga ugali na kitoweo kilikuwa maharagwe. Usiku nitakula wali na mboga mboga. Pia nyakati za jioni huwa ninapenda kutembea mtaani kwangu. Kwa njia hii ninaweza kufanya mazoezi mara mbili kwa siku na pia huwasalimia majirani zangu; labda siku moja nitajenga urafiki nao. Pia nimegundua kwamba ninapofanya mazoezi au kutembea, huwa ninasahau matatizo yangu yote na hujihisi mwepesi kabisa.\n \nB Juma\n \nNilipokuwa shule nilipenda sana kuruka kamba. Tena niliipenda ile michezo inayohusu kamba ambapo mtu mmoja huwa kati na huruka wakati wengine wameshikilia pande zote mbili. Siku hizi siruki tena, ila ninanyanyua vyuma vizito. Jana usiku nilinyanyua vyuma vilivyokuwa na kilo 150. Misuli yangu imefura sana na ukiniona tu unajua kwamba mimi ni mtu wa mazoezi. Mimi sifanyi mazoezi kupumzisha akili, huyafanya ili nizidi kujivunia mwili wangu. Chakula ninachopendelea ni kuku na wali tu, kwani vyakula hivyo hujenga misuli. Mimi inapowezekana situmii vyakula vyenye sukari na mafuta. Watu huniuliza kwa nini sikimbii kwa mfano kwenye marathoni. Ukweli ni kwamba mwili wangu ni mzito, si kwamba sipendi kukimbia, la, mimi siwezi kukimbia ingawa nina nguvu sana. Zaidi ya kunyanyua vyuma, mimi hupenda kuzurura kwenye barabara karibu na nyumbani kwangu ambapo majirani wote wananijua na wanapenda kuniangalia nikipita, ingawa hawanisogelei.\n \nC Safia\n \nMimi ninapendelea zaidi vyakula vyenye rangi rangi na vinavyovutia. Matunda ninayokula ni machungwa na mazambarau tu. Mboga zangu kuu ni mchicha na biringani. Mimi sili nyama wala samaki. Pia sili mayai na maziwa. Mama yangu ana wasiwasi kwamba kuna virutubisho ambavyo ninavikosa kwenye lishe yangu. Huwa ninamhakikishia kwamba huo si ukweli. Mimi nitasomea kuwa mwanasayansi wa lishe kwa hivyo ninajua ninachokifanya. Zoezi langu kuu ni lile la kunyoosha viungo. Ninapenda kujinyoosha hadi misuli yangu inasikia raha. Zoezi ambalo halinivutii kabisa ni lile la kunyanyua vyuma. Sioni maana ya kufanya hivyo ili kuonekana kuwa umejenga misuli lakini mwili haushituliwi kwa zoezi kama la kukimbia, kuruka kamba au kuogelea. Zamani nilipenda sana kucheza mpira wa mguu, tena nilikuwa mwanachama wa timu ya kandanda, lakini niliteguka na sikucheza tena ingawa sikosi kutazama mechi za timu yangu.\n \nD Luka\n \nMimi ni mpenzi wa mpira wa miguu. Ninapenda sana kutazama michuano na pia kucheza. Siku hizi nimejiunga na timu ya vijana wenzangu na hucheza mpira na majirani zangu. Kwa njia hii tumejuana na kuwa marafiki. Uzuri wa mpira wa miguu ni kwamba sihisi kuchoka hadi inapofika mwisho wa mechi. Na hapo ninagundua kwamba nimeweza kukimbia masafa marefu pale uwanjani. Wenzangu wengi wanapenda kunyanyua vyuma vizito. Kwa mfano wengine hubeba hadi kilo 150. Lakini mimi sivutiwi kabisa na zoezi hilo. Kitu muhimu kwangu ni chakula. Mimi ninapenda sana chai na mkate asubuhi, mchana ninakula kilichopikwa nyumbani. Leo ilikuwa wali, nyama na maharagwe. Pia ninakula matunda tofauti na mboga. Mara moja moja pia hupenda kula vitafunio vya sukari kama kashata na visheti. Ninafikiri maishani ni muhimu kutojinyima.",
262
+ "grade": 11.0,
263
+ "preamble": "Wanafunzi wanne wanaelezea kuhusu shughuli watakazozifanya wakati wa likizo.",
264
+ "category": "Reading comprehension"
265
+ },
266
+ {
267
+ "question": "",
268
+ "a": "",
269
+ "b": "",
270
+ "c": "",
271
+ "d": "",
272
+ "answerKey": "",
273
+ "context": "",
274
+ "grade": "",
275
+ "preamble": "",
276
+ "category": ""
277
+ },
278
+ {
279
+ "question": "Mwanafunzi yupi ... anachagua chakula mno?",
280
+ "a": "A",
281
+ "b": "B",
282
+ "c": "C",
283
+ "d": "D",
284
+ "answerKey": "C",
285
+ "context": "A Roza\n \nAfya njema inategemea sana chakula na mazoezi. Mimi ninakula lishe bora yenye virutubisho vingi. Ni kawaida yangu kuamka mapema sana na kufanya mazoezi. Zoezi ninalolipenda hasa ni kuruka kamba. Baada ya hapo hunyoosha viungo vyangu huku nikiwa nimejilaza sakafuni. Ninakula karibu kila kitu. Sidhani kama ningefaa kuwa daktari wa lishe kwa sababu sichagui vyakula, muhimu kiwe kinajenga mwili. Leo asubuhi nilikunywa uji na matunda, mchana nilisonga ugali na kitoweo kilikuwa maharagwe. Usiku nitakula wali na mboga mboga. Pia nyakati za jioni huwa ninapenda kutembea mtaani kwangu. Kwa njia hii ninaweza kufanya mazoezi mara mbili kwa siku na pia huwasalimia majirani zangu; labda siku moja nitajenga urafiki nao. Pia nimegundua kwamba ninapofanya mazoezi au kutembea, huwa ninasahau matatizo yangu yote na hujihisi mwepesi kabisa.\n \nB Juma\n \nNilipokuwa shule nilipenda sana kuruka kamba. Tena niliipenda ile michezo inayohusu kamba ambapo mtu mmoja huwa kati na huruka wakati wengine wameshikilia pande zote mbili. Siku hizi siruki tena, ila ninanyanyua vyuma vizito. Jana usiku nilinyanyua vyuma vilivyokuwa na kilo 150. Misuli yangu imefura sana na ukiniona tu unajua kwamba mimi ni mtu wa mazoezi. Mimi sifanyi mazoezi kupumzisha akili, huyafanya ili nizidi kujivunia mwili wangu. Chakula ninachopendelea ni kuku na wali tu, kwani vyakula hivyo hujenga misuli. Mimi inapowezekana situmii vyakula vyenye sukari na mafuta. Watu huniuliza kwa nini sikimbii kwa mfano kwenye marathoni. Ukweli ni kwamba mwili wangu ni mzito, si kwamba sipendi kukimbia, la, mimi siwezi kukimbia ingawa nina nguvu sana. Zaidi ya kunyanyua vyuma, mimi hupenda kuzurura kwenye barabara karibu na nyumbani kwangu ambapo majirani wote wananijua na wanapenda kuniangalia nikipita, ingawa hawanisogelei.\n \nC Safia\n \nMimi ninapendelea zaidi vyakula vyenye rangi rangi na vinavyovutia. Matunda ninayokula ni machungwa na mazambarau tu. Mboga zangu kuu ni mchicha na biringani. Mimi sili nyama wala samaki. Pia sili mayai na maziwa. Mama yangu ana wasiwasi kwamba kuna virutubisho ambavyo ninavikosa kwenye lishe yangu. Huwa ninamhakikishia kwamba huo si ukweli. Mimi nitasomea kuwa mwanasayansi wa lishe kwa hivyo ninajua ninachokifanya. Zoezi langu kuu ni lile la kunyoosha viungo. Ninapenda kujinyoosha hadi misuli yangu inasikia raha. Zoezi ambalo halinivutii kabisa ni lile la kunyanyua vyuma. Sioni maana ya kufanya hivyo ili kuonekana kuwa umejenga misuli lakini mwili haushituliwi kwa zoezi kama la kukimbia, kuruka kamba au kuogelea. Zamani nilipenda sana kucheza mpira wa mguu, tena nilikuwa mwanachama wa timu ya kandanda, lakini niliteguka na sikucheza tena ingawa sikosi kutazama mechi za timu yangu.\n \nD Luka\n \nMimi ni mpenzi wa mpira wa miguu. Ninapenda sana kutazama michuano na pia kucheza. Siku hizi nimejiunga na timu ya vijana wenzangu na hucheza mpira na majirani zangu. Kwa njia hii tumejuana na kuwa marafiki. Uzuri wa mpira wa miguu ni kwamba sihisi kuchoka hadi inapofika mwisho wa mechi. Na hapo ninagundua kwamba nimeweza kukimbia masafa marefu pale uwanjani. Wenzangu wengi wanapenda kunyanyua vyuma vizito. Kwa mfano wengine hubeba hadi kilo 150. Lakini mimi sivutiwi kabisa na zoezi hilo. Kitu muhimu kwangu ni chakula. Mimi ninapenda sana chai na mkate asubuhi, mchana ninakula kilichopikwa nyumbani. Leo ilikuwa wali, nyama na maharagwe. Pia ninakula matunda tofauti na mboga. Mara moja moja pia hupenda kula vitafunio vya sukari kama kashata na visheti. Ninafikiri maishani ni muhimu kutojinyima.",
286
+ "grade": 11.0,
287
+ "preamble": "Wanafunzi wanne wanaelezea kuhusu shughuli watakazozifanya wakati wa likizo.",
288
+ "category": "Reading comprehension"
289
+ }
290
+ ]
sw_mc1_train.json ADDED
@@ -0,0 +1,302 @@
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1
+ [
2
+ {
3
+ "question": "Mwanafunzi yupi ... anajali zaidi jinsi anavyoonekana?",
4
+ "a": "A",
5
+ "b": "B",
6
+ "c": "C",
7
+ "d": "D",
8
+ "answerKey": "B",
9
+ "context": "A Roza\n \nAfya njema inategemea sana chakula na mazoezi. Mimi ninakula lishe bora yenye virutubisho vingi. Ni kawaida yangu kuamka mapema sana na kufanya mazoezi. Zoezi ninalolipenda hasa ni kuruka kamba. Baada ya hapo hunyoosha viungo vyangu huku nikiwa nimejilaza sakafuni. Ninakula karibu kila kitu. Sidhani kama ningefaa kuwa daktari wa lishe kwa sababu sichagui vyakula, muhimu kiwe kinajenga mwili. Leo asubuhi nilikunywa uji na matunda, mchana nilisonga ugali na kitoweo kilikuwa maharagwe. Usiku nitakula wali na mboga mboga. Pia nyakati za jioni huwa ninapenda kutembea mtaani kwangu. Kwa njia hii ninaweza kufanya mazoezi mara mbili kwa siku na pia huwasalimia majirani zangu; labda siku moja nitajenga urafiki nao. Pia nimegundua kwamba ninapofanya mazoezi au kutembea, huwa ninasahau matatizo yangu yote na hujihisi mwepesi kabisa.\n \nB Juma\n \nNilipokuwa shule nilipenda sana kuruka kamba. Tena niliipenda ile michezo inayohusu kamba ambapo mtu mmoja huwa kati na huruka wakati wengine wameshikilia pande zote mbili. Siku hizi siruki tena, ila ninanyanyua vyuma vizito. Jana usiku nilinyanyua vyuma vilivyokuwa na kilo 150. Misuli yangu imefura sana na ukiniona tu unajua kwamba mimi ni mtu wa mazoezi. Mimi sifanyi mazoezi kupumzisha akili, huyafanya ili nizidi kujivunia mwili wangu. Chakula ninachopendelea ni kuku na wali tu, kwani vyakula hivyo hujenga misuli. Mimi inapowezekana situmii vyakula vyenye sukari na mafuta. Watu huniuliza kwa nini sikimbii kwa mfano kwenye marathoni. Ukweli ni kwamba mwili wangu ni mzito, si kwamba sipendi kukimbia, la, mimi siwezi kukimbia ingawa nina nguvu sana. Zaidi ya kunyanyua vyuma, mimi hupenda kuzurura kwenye barabara karibu na nyumbani kwangu ambapo majirani wote wananijua na wanapenda kuniangalia nikipita, ingawa hawanisogelei.\n \nC Safia\n \nMimi ninapendelea zaidi vyakula vyenye rangi rangi na vinavyovutia. Matunda ninayokula ni machungwa na mazambarau tu. Mboga zangu kuu ni mchicha na biringani. Mimi sili nyama wala samaki. Pia sili mayai na maziwa. Mama yangu ana wasiwasi kwamba kuna virutubisho ambavyo ninavikosa kwenye lishe yangu. Huwa ninamhakikishia kwamba huo si ukweli. Mimi nitasomea kuwa mwanasayansi wa lishe kwa hivyo ninajua ninachokifanya. Zoezi langu kuu ni lile la kunyoosha viungo. Ninapenda kujinyoosha hadi misuli yangu inasikia raha. Zoezi ambalo halinivutii kabisa ni lile la kunyanyua vyuma. Sioni maana ya kufanya hivyo ili kuonekana kuwa umejenga misuli lakini mwili haushituliwi kwa zoezi kama la kukimbia, kuruka kamba au kuogelea. Zamani nilipenda sana kucheza mpira wa mguu, tena nilikuwa mwanachama wa timu ya kandanda, lakini niliteguka na sikucheza tena ingawa sikosi kutazama mechi za timu yangu.\n \nD Luka\n \nMimi ni mpenzi wa mpira wa miguu. Ninapenda sana kutazama michuano na pia kucheza. Siku hizi nimejiunga na timu ya vijana wenzangu na hucheza mpira na majirani zangu. Kwa njia hii tumejuana na kuwa marafiki. Uzuri wa mpira wa miguu ni kwamba sihisi kuchoka hadi inapofika mwisho wa mechi. Na hapo ninagundua kwamba nimeweza kukimbia masafa marefu pale uwanjani. Wenzangu wengi wanapenda kunyanyua vyuma vizito. Kwa mfano wengine hubeba hadi kilo 150. Lakini mimi sivutiwi kabisa na zoezi hilo. Kitu muhimu kwangu ni chakula. Mimi ninapenda sana chai na mkate asubuhi, mchana ninakula kilichopikwa nyumbani. Leo ilikuwa wali, nyama na maharagwe. Pia ninakula matunda tofauti na mboga. Mara moja moja pia hupenda kula vitafunio vya sukari kama kashata na visheti. Ninafikiri maishani ni muhimu kutojinyima.",
10
+ "grade": 11.0,
11
+ "preamble": "Wanafunzi wanne wanaelezea kuhusu shughuli watakazozifanya wakati wa likizo.",
12
+ "category": "Reading comprehension"
13
+ },
14
+ {
15
+ "question": "Mwanandondi yupi ... anataka kuhamia nje kwa ajili ya maendeleo yake?",
16
+ "a": "A",
17
+ "b": "B",
18
+ "c": "C",
19
+ "d": "D",
20
+ "answerKey": "D",
21
+ "context": "A Asha\n \nNilianza kupigana ndondi katika kijiji kidogo ambapo nilizaliwa. Nilipokuwa msichana nilikuwa nikicheza na wavulana na nilipendelea michezo yao kuliko michezo ya wasichana. Nilipokuwa na miaka kumi na mbili niliamua kuijiunga na kikundi kidogo cha ndondi kijijini kwangu. Nilianza mazoezi ya ndondi na nilisifiwa sana na makocha wangu. Baada ya muda si mrefu, nilipendekezwa kujiunga na timu ya taifa na kualikwa kuwa nao huko mji mkuu. Kusema kweli, sikuwa na huzuni wala hofu kuhama nyumbani. Hali ya huduma kijijini ilikuwa ni mbaya sana ... hata hatukuwa na ulingo wa kufaa. Nilipofika mji mkuu niliweza kushinda tuzo ndani ya mwaka mmoja tu. Kwa sababu hiyo, nilichaguliwa kuhusika kwenye mashindano huko Ulaya. Nilipata tuzo kule pia! Ninaupenda mchezo huu.\n \nB Jorbelle\n \nKila watu wanapofikiria mchezo wa ndondi hapa, wanamfikiria mwanandondi mashuhuri Muhammad Ali. Lakini kwa mimi mwenyewe alikuwa mwanandondi mwengine anayejulikana sasa, Mike Tyson, ambaye alinifanya nitake kupigana. Nilimpenda sana nilipokuwa mtoto na ninaamini nitakuwa mrefu na hodari kama alivyokuwa yeye. Tayari kama ungeniona ulingoni usingejua nani ni nani – Tyson au Jorbelle! Kitu kinachonichochea sasa ni kuwa mtu mwema zaidi kuliko mimi nilivyo leo. Ninaamini kwamba nikijitahidi sana, maisha yangu yatakuwa mazuri zaidi na siku moja nitajulikana duniani kote. Kupigana ndondi ni kazi yangu. Sina nyingine. Siwezi kumtegemea mtu mwingine kwa kazi, hata kama mshahara wangu ni mdogo. Fikra za pesa au kazi si muhumu sasa kwani nimekazia fikra na nguvu zangu zote kwenye nia ya kushinda matuzo. Sina mume wala mtoto. Familia yangu ni mama yangu na bibi yangu tu. Hakuna cha kunirudisha nyuma!\n \nC Safia\n \nNimekuwa nikipigana ndondi kwa miaka mitano sasa. Hamna mtu ye yote aliyenidokezea kuhusu ndondi au aliyenitia moyo. Kuanza ndondi kulikuwa ni ndoto yangu mwenyewe. Nilijijenga kinguvu na kiuwezo. Kuna wasichana watano tu wanaopigana kwenye kikundi chetu, na tunapaswa kujitahidi sana. Ni wasichana wachache sana watakaochaguliwa kushindana katika mashindano ya barani. Ni vigumu sana, lakini ukiwa na hamu ya kutosha utaweza kufanya cho chote na kufanikiwa. Nilishinda tuzo langu la kwanza mwaka uliopita. Kushinda kulinisisimua sana na kulinifanya nijiamini zaidi. Ningependa kutunukiwa zaidi kipesa kwa mafanikio yangu. Hivi sasa malipo ni madogo sana, ingawa kazi yenyewe ni ngumu. Kazi ya kuwa mchezaji ndondi haidumu sana. Sijui nitafanya nini baadaye, kwa sababu sitaki kuwa kocha. Lakini, kwa sasa nimeridhika kupigana kwa ajili ya upendo wangu mwenyewe wa mchezo huu. Nitajaribu kushinda matuzo mengi iwezekanavyo.\n \nD Zawadi\n \nKupigana ndondi ni shauku yangu. Ninatarajia kuwa bingwa wa dunia. Nilianza bila kukusudia. Nilikuwa ninasoma sheria chuoni katika mji mkuu na nilikuwa nikikimbia kwa ajili ya mazoezi tu. Hakukuwa na kikundi cha kukimbia chuoni, hivyo nilianza kukimbia pamoja na kikundi cha ndondi. Halafu walinishawishi kujiunga nao. Kwanza mazoezi yalikuwa magumu sana. Kocha alikuwa mzuri sana, lakini nilikuwa msichana pekee na hivyo nilipata changamoto nyingi. Lakini kocha aliona uwezo wangu na kunitia moyo sana. Halafu alipendekeza jina langu kwa timu ya taifa pia. Niliogopa sana nilipoingia ulingoni kwa mara ya kwanza, baada ya miezi minne ya mazoezi tu, na nilishindwa. Ilinichukua miezi minane kabla ya kuwahi kushinda kwa mara ya kwanza. Sasa ninaamini nina uwezo wa kutosha kushinda tuzo, lakini ningekuwa na nafasi kubwa zaidi ningeweza kupata mafunzo nje ya nchi. Hapa huduma si nzuri sana na ninapaswa kufanya mazoezi nje, kando ya njia kuu.",
22
+ "grade": "",
23
+ "preamble": "Wanafunzi wanne wanaelezea kuhusu shughuli watakazozifanya wakati wa likizo.",
24
+ "category": "Reading comprehension"
25
+ },
26
+ {
27
+ "question": "",
28
+ "a": "",
29
+ "b": "",
30
+ "c": "",
31
+ "d": "",
32
+ "answerKey": "",
33
+ "context": "",
34
+ "grade": "",
35
+ "preamble": "",
36
+ "category": ""
37
+ },
38
+ {
39
+ "question": "",
40
+ "a": "",
41
+ "b": "",
42
+ "c": "",
43
+ "d": "",
44
+ "answerKey": "",
45
+ "context": "",
46
+ "grade": "",
47
+ "preamble": "",
48
+ "category": ""
49
+ },
50
+ {
51
+ "question": "Mwanandondi yupi ... anataka kutumia ndondi kuboresha utu wake?",
52
+ "a": "A",
53
+ "b": "B",
54
+ "c": "C",
55
+ "d": "D",
56
+ "answerKey": "B",
57
+ "context": "A Asha\n \nNilianza kupigana ndondi katika kijiji kidogo ambapo nilizaliwa. Nilipokuwa msichana nilikuwa nikicheza na wavulana na nilipendelea michezo yao kuliko michezo ya wasichana. Nilipokuwa na miaka kumi na mbili niliamua kuijiunga na kikundi kidogo cha ndondi kijijini kwangu. Nilianza mazoezi ya ndondi na nilisifiwa sana na makocha wangu. Baada ya muda si mrefu, nilipendekezwa kujiunga na timu ya taifa na kualikwa kuwa nao huko mji mkuu. Kusema kweli, sikuwa na huzuni wala hofu kuhama nyumbani. Hali ya huduma kijijini ilikuwa ni mbaya sana ... hata hatukuwa na ulingo wa kufaa. Nilipofika mji mkuu niliweza kushinda tuzo ndani ya mwaka mmoja tu. Kwa sababu hiyo, nilichaguliwa kuhusika kwenye mashindano huko Ulaya. Nilipata tuzo kule pia! Ninaupenda mchezo huu.\n \nB Jorbelle\n \nKila watu wanapofikiria mchezo wa ndondi hapa, wanamfikiria mwanandondi mashuhuri Muhammad Ali. Lakini kwa mimi mwenyewe alikuwa mwanandondi mwengine anayejulikana sasa, Mike Tyson, ambaye alinifanya nitake kupigana. Nilimpenda sana nilipokuwa mtoto na ninaamini nitakuwa mrefu na hodari kama alivyokuwa yeye. Tayari kama ungeniona ulingoni usingejua nani ni nani – Tyson au Jorbelle! Kitu kinachonichochea sasa ni kuwa mtu mwema zaidi kuliko mimi nilivyo leo. Ninaamini kwamba nikijitahidi sana, maisha yangu yatakuwa mazuri zaidi na siku moja nitajulikana duniani kote. Kupigana ndondi ni kazi yangu. Sina nyingine. Siwezi kumtegemea mtu mwingine kwa kazi, hata kama mshahara wangu ni mdogo. Fikra za pesa au kazi si muhumu sasa kwani nimekazia fikra na nguvu zangu zote kwenye nia ya kushinda matuzo. Sina mume wala mtoto. Familia yangu ni mama yangu na bibi yangu tu. Hakuna cha kunirudisha nyuma!\n \nC Safia\n \nNimekuwa nikipigana ndondi kwa miaka mitano sasa. Hamna mtu ye yote aliyenidokezea kuhusu ndondi au aliyenitia moyo. Kuanza ndondi kulikuwa ni ndoto yangu mwenyewe. Nilijijenga kinguvu na kiuwezo. Kuna wasichana watano tu wanaopigana kwenye kikundi chetu, na tunapaswa kujitahidi sana. Ni wasichana wachache sana watakaochaguliwa kushindana katika mashindano ya barani. Ni vigumu sana, lakini ukiwa na hamu ya kutosha utaweza kufanya cho chote na kufanikiwa. Nilishinda tuzo langu la kwanza mwaka uliopita. Kushinda kulinisisimua sana na kulinifanya nijiamini zaidi. Ningependa kutunukiwa zaidi kipesa kwa mafanikio yangu. Hivi sasa malipo ni madogo sana, ingawa kazi yenyewe ni ngumu. Kazi ya kuwa mchezaji ndondi haidumu sana. Sijui nitafanya nini baadaye, kwa sababu sitaki kuwa kocha. Lakini, kwa sasa nimeridhika kupigana kwa ajili ya upendo wangu mwenyewe wa mchezo huu. Nitajaribu kushinda matuzo mengi iwezekanavyo.\n \nD Zawadi\n \nKupigana ndondi ni shauku yangu. Ninatarajia kuwa bingwa wa dunia. Nilianza bila kukusudia. Nilikuwa ninasoma sheria chuoni katika mji mkuu na nilikuwa nikikimbia kwa ajili ya mazoezi tu. Hakukuwa na kikundi cha kukimbia chuoni, hivyo nilianza kukimbia pamoja na kikundi cha ndondi. Halafu walinishawishi kujiunga nao. Kwanza mazoezi yalikuwa magumu sana. Kocha alikuwa mzuri sana, lakini nilikuwa msichana pekee na hivyo nilipata changamoto nyingi. Lakini kocha aliona uwezo wangu na kunitia moyo sana. Halafu alipendekeza jina langu kwa timu ya taifa pia. Niliogopa sana nilipoingia ulingoni kwa mara ya kwanza, baada ya miezi minne ya mazoezi tu, na nilishindwa. Ilinichukua miezi minane kabla ya kuwahi kushinda kwa mara ya kwanza. Sasa ninaamini nina uwezo wa kutosha kushinda tuzo, lakini ningekuwa na nafasi kubwa zaidi ningeweza kupata mafunzo nje ya nchi. Hapa huduma si nzuri sana na ninapaswa kufanya mazoezi nje, kando ya njia kuu.",
58
+ "grade": "",
59
+ "preamble": "Wanafunzi wanne wanaelezea kuhusu shughuli watakazozifanya wakati wa likizo.",
60
+ "category": "Reading comprehension"
61
+ },
62
+ {
63
+ "question": "Mwanafunzi yupi ... anataka kusafiri ili kustarehe?",
64
+ "a": "A",
65
+ "b": "B",
66
+ "c": "C",
67
+ "d": "D",
68
+ "answerKey": "B",
69
+ "context": "A Juma\n \nNina ujuzi mkubwa sana katika sekta ya teknolojia. Hasa teknolojia ya kompyuta na mitandao. Nilipokuwa mtoto nilipenda sana kucheza michezo mbalimbali kwenye kompyuta. Halafu, polepole nilianza kujaribu kuelewa jinsi michezo hiyo ilivyotengenezwa na niliweza kugundua mengi. Nchi nyingi za Afrika zinathamini matumizi ya kompyuta mashuleni na pia kuendesha shughuli tofauti kama biashara lakini huwa zaidi mijini na si vijijini. Ninadhani ni muhimu kwa wataalamu kutembelea sehemu tofauti na kusambaza ujuzi wa teknolojia ya kompyuta ili watu wote barani humu wafaidike na wafurahie mengi yanayovumbuliwa katika nyanja hii. Ndoto yangu hasa ni kuwafundisha wananchi mbalimbali yote niyajuayo ili na wao waweze kuwa na maendeleo. Likizo hii nitaanza kwa kutoa mafunzo kijijini kwetu.\n \nB Luka\n \nNimesoma masomo ya Siasa na Historia za nchi za Kiafrika kwa miaka miwili sasa. Umebaki mwaka mmoja tu wa masomo kabla ya kuhitimu. Bila shaka nitafunzwa mengi zaidi kuhusu serikali na sera tofauti, ingawa hivi sasa akili yangu imechoka kabisa. Nina hamu kubwa ya kupumzika na kutosoma chochote kabisa. Ningependa kuona nchi mbalimbali ambazo sijawahi kuzitembelea. Kwanza kabisa nina hamu ya kuenda Uchina na kuona jinsi watu wanavyoishi huko. Ninavutiwa sana na mila na desturi zao. Ningependa pia kuenda Brazil kwa sababu ninapenda sana mpira wa miguu na ninafikiri nchi hiyo ina wachezaji wazuri sana. Kuenda huko itakuwa ghali sana, kwa hivyo nitatafuta kazi kwenye kampuni ya teknolojia ya simu za kisasa itakayoniwezesha kujinunulia tiketi ya ndege.\n \nC Roza\n \nNinasoma masomo ya Utabibu na ninategemea kuwa daktari wa watoto baada ya miaka michache. Mwaka huu itabidi nifanye kazi ya udaktari hapa nchini au nchi yoyote ya jirani. Ningeweza kuajiriwa kwenye hospitali ambapo wazazi wangu ni wauguzi, lakini nilifanya hivyo mwaka uliopita. Mwaka huu ningependelea kuenda Uganda. Huko nitaweza kutoa msaada kwenye magonjwa yanayotishia afya za wengi. Ninadhani malaria ni ugonjwa ambao umekuwa tatizo kwa muda mrefu sana kote barani Afrika, ingawa wengi huuona kama wa kawaida tu. Pia, kwa bahati mbaya, ingawa maendeleo mengi ya kiteknolojia yamefanyika na yameweza kusaidia uelewa wa ugonjwa huu, bado ni tatizo kubwa sana, hasa kwa watoto. Hata kama siwezi kubadili sera mimi mwenyewe, ningetaka kuuona ugonjwa huu ukipotea kabisa. Ninadhani watu wengi hufanya kosa la kutokuutilia maanani kama inavyotakiwa.\n \nD Safia\n \nMimi ninasoma masomo ya Isimu ingawa ninavutiwa sana na siasa. Baada ya masomo yangu ningependa kuwa na nafasi nyeti katika uundwaji wa sera zitakazoleta maendeleo nchini kwetu. Kwa mfano, bado nchi yetu ina tatizo kubwa la ugonjwa wa UKIMWI. Kwa kweli, kama ningekuwa mwanasiasa leo hii, ningetoa kipau mbele kikubwa kwenye kuwasomesha wananchi wote kuhusu mambo yote yanayosababisha ugonjwa huu. Hii ingeipa serikali uwezo wa kubadili mawazo ya wananchi kuhusu maradhi haya. Mimi ninafikiri wanasiasa wa leo wanafikiria zaidi masuala ya uchumi. Likizo hii nina mpango wa kutafuta kazi kwenye kituo cha afya na kuelewa sera za nchi kuhusu magonjwa tofauti. Nina hamu hasa ya kuzungumza na wagonjwa wenyewe ili kuelewa ugonjwa huu unavyowaathiri. Wazazi wangu wamejaribu kunishauri nisafiri nao ili kustarehe nao lakini hawajafanikiwa kabisa. Wao wataenda likizo huko Msumbiji kwa mwezi mmoja.",
70
+ "grade": 11.0,
71
+ "preamble": "Wanafunzi wanne wanaelezea kuhusu shughuli watakazozifanya wakati wa likizo.",
72
+ "category": "Reading comprehension"
73
+ },
74
+ {
75
+ "question": "Mwanafunzi yupi ... amejenga urafiki na majirani?",
76
+ "a": "A",
77
+ "b": "B",
78
+ "c": "C",
79
+ "d": "D",
80
+ "answerKey": "D",
81
+ "context": "A Roza\n \nAfya njema inategemea sana chakula na mazoezi. Mimi ninakula lishe bora yenye virutubisho vingi. Ni kawaida yangu kuamka mapema sana na kufanya mazoezi. Zoezi ninalolipenda hasa ni kuruka kamba. Baada ya hapo hunyoosha viungo vyangu huku nikiwa nimejilaza sakafuni. Ninakula karibu kila kitu. Sidhani kama ningefaa kuwa daktari wa lishe kwa sababu sichagui vyakula, muhimu kiwe kinajenga mwili. Leo asubuhi nilikunywa uji na matunda, mchana nilisonga ugali na kitoweo kilikuwa maharagwe. Usiku nitakula wali na mboga mboga. Pia nyakati za jioni huwa ninapenda kutembea mtaani kwangu. Kwa njia hii ninaweza kufanya mazoezi mara mbili kwa siku na pia huwasalimia majirani zangu; labda siku moja nitajenga urafiki nao. Pia nimegundua kwamba ninapofanya mazoezi au kutembea, huwa ninasahau matatizo yangu yote na hujihisi mwepesi kabisa.\n \nB Juma\n \nNilipokuwa shule nilipenda sana kuruka kamba. Tena niliipenda ile michezo inayohusu kamba ambapo mtu mmoja huwa kati na huruka wakati wengine wameshikilia pande zote mbili. Siku hizi siruki tena, ila ninanyanyua vyuma vizito. Jana usiku nilinyanyua vyuma vilivyokuwa na kilo 150. Misuli yangu imefura sana na ukiniona tu unajua kwamba mimi ni mtu wa mazoezi. Mimi sifanyi mazoezi kupumzisha akili, huyafanya ili nizidi kujivunia mwili wangu. Chakula ninachopendelea ni kuku na wali tu, kwani vyakula hivyo hujenga misuli. Mimi inapowezekana situmii vyakula vyenye sukari na mafuta. Watu huniuliza kwa nini sikimbii kwa mfano kwenye marathoni. Ukweli ni kwamba mwili wangu ni mzito, si kwamba sipendi kukimbia, la, mimi siwezi kukimbia ingawa nina nguvu sana. Zaidi ya kunyanyua vyuma, mimi hupenda kuzurura kwenye barabara karibu na nyumbani kwangu ambapo majirani wote wananijua na wanapenda kuniangalia nikipita, ingawa hawanisogelei.\n \nC Safia\n \nMimi ninapendelea zaidi vyakula vyenye rangi rangi na vinavyovutia. Matunda ninayokula ni machungwa na mazambarau tu. Mboga zangu kuu ni mchicha na biringani. Mimi sili nyama wala samaki. Pia sili mayai na maziwa. Mama yangu ana wasiwasi kwamba kuna virutubisho ambavyo ninavikosa kwenye lishe yangu. Huwa ninamhakikishia kwamba huo si ukweli. Mimi nitasomea kuwa mwanasayansi wa lishe kwa hivyo ninajua ninachokifanya. Zoezi langu kuu ni lile la kunyoosha viungo. Ninapenda kujinyoosha hadi misuli yangu inasikia raha. Zoezi ambalo halinivutii kabisa ni lile la kunyanyua vyuma. Sioni maana ya kufanya hivyo ili kuonekana kuwa umejenga misuli lakini mwili haushituliwi kwa zoezi kama la kukimbia, kuruka kamba au kuogelea. Zamani nilipenda sana kucheza mpira wa mguu, tena nilikuwa mwanachama wa timu ya kandanda, lakini niliteguka na sikucheza tena ingawa sikosi kutazama mechi za timu yangu.\n \nD Luka\n \nMimi ni mpenzi wa mpira wa miguu. Ninapenda sana kutazama michuano na pia kucheza. Siku hizi nimejiunga na timu ya vijana wenzangu na hucheza mpira na majirani zangu. Kwa njia hii tumejuana na kuwa marafiki. Uzuri wa mpira wa miguu ni kwamba sihisi kuchoka hadi inapofika mwisho wa mechi. Na hapo ninagundua kwamba nimeweza kukimbia masafa marefu pale uwanjani. Wenzangu wengi wanapenda kunyanyua vyuma vizito. Kwa mfano wengine hubeba hadi kilo 150. Lakini mimi sivutiwi kabisa na zoezi hilo. Kitu muhimu kwangu ni chakula. Mimi ninapenda sana chai na mkate asubuhi, mchana ninakula kilichopikwa nyumbani. Leo ilikuwa wali, nyama na maharagwe. Pia ninakula matunda tofauti na mboga. Mara moja moja pia hupenda kula vitafunio vya sukari kama kashata na visheti. Ninafikiri maishani ni muhimu kutojinyima.",
82
+ "grade": 11.0,
83
+ "preamble": "Wanafunzi wanne wanaelezea kuhusu shughuli watakazozifanya wakati wa likizo.",
84
+ "category": "Reading comprehension"
85
+ },
86
+ {
87
+ "question": "",
88
+ "a": "",
89
+ "b": "",
90
+ "c": "",
91
+ "d": "",
92
+ "answerKey": "",
93
+ "context": "",
94
+ "grade": "",
95
+ "preamble": "",
96
+ "category": ""
97
+ },
98
+ {
99
+ "question": "Mwanafunzi yupi ... ataweza kuwasaidia watu kuboresha lishe zao?",
100
+ "a": "A",
101
+ "b": "B",
102
+ "c": "C",
103
+ "d": "D",
104
+ "answerKey": "C",
105
+ "context": "A Roza\n \nAfya njema inategemea sana chakula na mazoezi. Mimi ninakula lishe bora yenye virutubisho vingi. Ni kawaida yangu kuamka mapema sana na kufanya mazoezi. Zoezi ninalolipenda hasa ni kuruka kamba. Baada ya hapo hunyoosha viungo vyangu huku nikiwa nimejilaza sakafuni. Ninakula karibu kila kitu. Sidhani kama ningefaa kuwa daktari wa lishe kwa sababu sichagui vyakula, muhimu kiwe kinajenga mwili. Leo asubuhi nilikunywa uji na matunda, mchana nilisonga ugali na kitoweo kilikuwa maharagwe. Usiku nitakula wali na mboga mboga. Pia nyakati za jioni huwa ninapenda kutembea mtaani kwangu. Kwa njia hii ninaweza kufanya mazoezi mara mbili kwa siku na pia huwasalimia majirani zangu; labda siku moja nitajenga urafiki nao. Pia nimegundua kwamba ninapofanya mazoezi au kutembea, huwa ninasahau matatizo yangu yote na hujihisi mwepesi kabisa.\n \nB Juma\n \nNilipokuwa shule nilipenda sana kuruka kamba. Tena niliipenda ile michezo inayohusu kamba ambapo mtu mmoja huwa kati na huruka wakati wengine wameshikilia pande zote mbili. Siku hizi siruki tena, ila ninanyanyua vyuma vizito. Jana usiku nilinyanyua vyuma vilivyokuwa na kilo 150. Misuli yangu imefura sana na ukiniona tu unajua kwamba mimi ni mtu wa mazoezi. Mimi sifanyi mazoezi kupumzisha akili, huyafanya ili nizidi kujivunia mwili wangu. Chakula ninachopendelea ni kuku na wali tu, kwani vyakula hivyo hujenga misuli. Mimi inapowezekana situmii vyakula vyenye sukari na mafuta. Watu huniuliza kwa nini sikimbii kwa mfano kwenye marathoni. Ukweli ni kwamba mwili wangu ni mzito, si kwamba sipendi kukimbia, la, mimi siwezi kukimbia ingawa nina nguvu sana. Zaidi ya kunyanyua vyuma, mimi hupenda kuzurura kwenye barabara karibu na nyumbani kwangu ambapo majirani wote wananijua na wanapenda kuniangalia nikipita, ingawa hawanisogelei.\n \nC Safia\n \nMimi ninapendelea zaidi vyakula vyenye rangi rangi na vinavyovutia. Matunda ninayokula ni machungwa na mazambarau tu. Mboga zangu kuu ni mchicha na biringani. Mimi sili nyama wala samaki. Pia sili mayai na maziwa. Mama yangu ana wasiwasi kwamba kuna virutubisho ambavyo ninavikosa kwenye lishe yangu. Huwa ninamhakikishia kwamba huo si ukweli. Mimi nitasomea kuwa mwanasayansi wa lishe kwa hivyo ninajua ninachokifanya. Zoezi langu kuu ni lile la kunyoosha viungo. Ninapenda kujinyoosha hadi misuli yangu inasikia raha. Zoezi ambalo halinivutii kabisa ni lile la kunyanyua vyuma. Sioni maana ya kufanya hivyo ili kuonekana kuwa umejenga misuli lakini mwili haushituliwi kwa zoezi kama la kukimbia, kuruka kamba au kuogelea. Zamani nilipenda sana kucheza mpira wa mguu, tena nilikuwa mwanachama wa timu ya kandanda, lakini niliteguka na sikucheza tena ingawa sikosi kutazama mechi za timu yangu.\n \nD Luka\n \nMimi ni mpenzi wa mpira wa miguu. Ninapenda sana kutazama michuano na pia kucheza. Siku hizi nimejiunga na timu ya vijana wenzangu na hucheza mpira na majirani zangu. Kwa njia hii tumejuana na kuwa marafiki. Uzuri wa mpira wa miguu ni kwamba sihisi kuchoka hadi inapofika mwisho wa mechi. Na hapo ninagundua kwamba nimeweza kukimbia masafa marefu pale uwanjani. Wenzangu wengi wanapenda kunyanyua vyuma vizito. Kwa mfano wengine hubeba hadi kilo 150. Lakini mimi sivutiwi kabisa na zoezi hilo. Kitu muhimu kwangu ni chakula. Mimi ninapenda sana chai na mkate asubuhi, mchana ninakula kilichopikwa nyumbani. Leo ilikuwa wali, nyama na maharagwe. Pia ninakula matunda tofauti na mboga. Mara moja moja pia hupenda kula vitafunio vya sukari kama kashata na visheti. Ninafikiri maishani ni muhimu kutojinyima.",
106
+ "grade": 11.0,
107
+ "preamble": "Wanafunzi wanne wanaelezea kuhusu shughuli watakazozifanya wakati wa likizo.",
108
+ "category": "Reading comprehension"
109
+ },
110
+ {
111
+ "question": "Mwanandondi yupi ... hakuweza kushinda katika mechi yake ya kwanza?",
112
+ "a": "A",
113
+ "b": "B",
114
+ "c": "C",
115
+ "d": "D",
116
+ "answerKey": "D",
117
+ "context": "A Asha\n \nNilianza kupigana ndondi katika kijiji kidogo ambapo nilizaliwa. Nilipokuwa msichana nilikuwa nikicheza na wavulana na nilipendelea michezo yao kuliko michezo ya wasichana. Nilipokuwa na miaka kumi na mbili niliamua kuijiunga na kikundi kidogo cha ndondi kijijini kwangu. Nilianza mazoezi ya ndondi na nilisifiwa sana na makocha wangu. Baada ya muda si mrefu, nilipendekezwa kujiunga na timu ya taifa na kualikwa kuwa nao huko mji mkuu. Kusema kweli, sikuwa na huzuni wala hofu kuhama nyumbani. Hali ya huduma kijijini ilikuwa ni mbaya sana ... hata hatukuwa na ulingo wa kufaa. Nilipofika mji mkuu niliweza kushinda tuzo ndani ya mwaka mmoja tu. Kwa sababu hiyo, nilichaguliwa kuhusika kwenye mashindano huko Ulaya. Nilipata tuzo kule pia! Ninaupenda mchezo huu.\n \nB Jorbelle\n \nKila watu wanapofikiria mchezo wa ndondi hapa, wanamfikiria mwanandondi mashuhuri Muhammad Ali. Lakini kwa mimi mwenyewe alikuwa mwanandondi mwengine anayejulikana sasa, Mike Tyson, ambaye alinifanya nitake kupigana. Nilimpenda sana nilipokuwa mtoto na ninaamini nitakuwa mrefu na hodari kama alivyokuwa yeye. Tayari kama ungeniona ulingoni usingejua nani ni nani – Tyson au Jorbelle! Kitu kinachonichochea sasa ni kuwa mtu mwema zaidi kuliko mimi nilivyo leo. Ninaamini kwamba nikijitahidi sana, maisha yangu yatakuwa mazuri zaidi na siku moja nitajulikana duniani kote. Kupigana ndondi ni kazi yangu. Sina nyingine. Siwezi kumtegemea mtu mwingine kwa kazi, hata kama mshahara wangu ni mdogo. Fikra za pesa au kazi si muhumu sasa kwani nimekazia fikra na nguvu zangu zote kwenye nia ya kushinda matuzo. Sina mume wala mtoto. Familia yangu ni mama yangu na bibi yangu tu. Hakuna cha kunirudisha nyuma!\n \nC Safia\n \nNimekuwa nikipigana ndondi kwa miaka mitano sasa. Hamna mtu ye yote aliyenidokezea kuhusu ndondi au aliyenitia moyo. Kuanza ndondi kulikuwa ni ndoto yangu mwenyewe. Nilijijenga kinguvu na kiuwezo. Kuna wasichana watano tu wanaopigana kwenye kikundi chetu, na tunapaswa kujitahidi sana. Ni wasichana wachache sana watakaochaguliwa kushindana katika mashindano ya barani. Ni vigumu sana, lakini ukiwa na hamu ya kutosha utaweza kufanya cho chote na kufanikiwa. Nilishinda tuzo langu la kwanza mwaka uliopita. Kushinda kulinisisimua sana na kulinifanya nijiamini zaidi. Ningependa kutunukiwa zaidi kipesa kwa mafanikio yangu. Hivi sasa malipo ni madogo sana, ingawa kazi yenyewe ni ngumu. Kazi ya kuwa mchezaji ndondi haidumu sana. Sijui nitafanya nini baadaye, kwa sababu sitaki kuwa kocha. Lakini, kwa sasa nimeridhika kupigana kwa ajili ya upendo wangu mwenyewe wa mchezo huu. Nitajaribu kushinda matuzo mengi iwezekanavyo.\n \nD Zawadi\n \nKupigana ndondi ni shauku yangu. Ninatarajia kuwa bingwa wa dunia. Nilianza bila kukusudia. Nilikuwa ninasoma sheria chuoni katika mji mkuu na nilikuwa nikikimbia kwa ajili ya mazoezi tu. Hakukuwa na kikundi cha kukimbia chuoni, hivyo nilianza kukimbia pamoja na kikundi cha ndondi. Halafu walinishawishi kujiunga nao. Kwanza mazoezi yalikuwa magumu sana. Kocha alikuwa mzuri sana, lakini nilikuwa msichana pekee na hivyo nilipata changamoto nyingi. Lakini kocha aliona uwezo wangu na kunitia moyo sana. Halafu alipendekeza jina langu kwa timu ya taifa pia. Niliogopa sana nilipoingia ulingoni kwa mara ya kwanza, baada ya miezi minne ya mazoezi tu, na nilishindwa. Ilinichukua miezi minane kabla ya kuwahi kushinda kwa mara ya kwanza. Sasa ninaamini nina uwezo wa kutosha kushinda tuzo, lakini ningekuwa na nafasi kubwa zaidi ningeweza kupata mafunzo nje ya nchi. Hapa huduma si nzuri sana na ninapaswa kufanya mazoezi nje, kando ya njia kuu.",
118
+ "grade": "",
119
+ "preamble": "Wanafunzi wanne wanaelezea kuhusu shughuli watakazozifanya wakati wa likizo.",
120
+ "category": "Reading comprehension"
121
+ },
122
+ {
123
+ "question": "Mwanafunzi yupi ... anafikiri kutofahamu teknolojia kunapunguza maendeleo?",
124
+ "a": "A",
125
+ "b": "B",
126
+ "c": "C",
127
+ "d": "D",
128
+ "answerKey": "A",
129
+ "context": "A Juma\n \nNina ujuzi mkubwa sana katika sekta ya teknolojia. Hasa teknolojia ya kompyuta na mitandao. Nilipokuwa mtoto nilipenda sana kucheza michezo mbalimbali kwenye kompyuta. Halafu, polepole nilianza kujaribu kuelewa jinsi michezo hiyo ilivyotengenezwa na niliweza kugundua mengi. Nchi nyingi za Afrika zinathamini matumizi ya kompyuta mashuleni na pia kuendesha shughuli tofauti kama biashara lakini huwa zaidi mijini na si vijijini. Ninadhani ni muhimu kwa wataalamu kutembelea sehemu tofauti na kusambaza ujuzi wa teknolojia ya kompyuta ili watu wote barani humu wafaidike na wafurahie mengi yanayovumbuliwa katika nyanja hii. Ndoto yangu hasa ni kuwafundisha wananchi mbalimbali yote niyajuayo ili na wao waweze kuwa na maendeleo. Likizo hii nitaanza kwa kutoa mafunzo kijijini kwetu.\n \nB Luka\n \nNimesoma masomo ya Siasa na Historia za nchi za Kiafrika kwa miaka miwili sasa. Umebaki mwaka mmoja tu wa masomo kabla ya kuhitimu. Bila shaka nitafunzwa mengi zaidi kuhusu serikali na sera tofauti, ingawa hivi sasa akili yangu imechoka kabisa. Nina hamu kubwa ya kupumzika na kutosoma chochote kabisa. Ningependa kuona nchi mbalimbali ambazo sijawahi kuzitembelea. Kwanza kabisa nina hamu ya kuenda Uchina na kuona jinsi watu wanavyoishi huko. Ninavutiwa sana na mila na desturi zao. Ningependa pia kuenda Brazil kwa sababu ninapenda sana mpira wa miguu na ninafikiri nchi hiyo ina wachezaji wazuri sana. Kuenda huko itakuwa ghali sana, kwa hivyo nitatafuta kazi kwenye kampuni ya teknolojia ya simu za kisasa itakayoniwezesha kujinunulia tiketi ya ndege.\n \nC Roza\n \nNinasoma masomo ya Utabibu na ninategemea kuwa daktari wa watoto baada ya miaka michache. Mwaka huu itabidi nifanye kazi ya udaktari hapa nchini au nchi yoyote ya jirani. Ningeweza kuajiriwa kwenye hospitali ambapo wazazi wangu ni wauguzi, lakini nilifanya hivyo mwaka uliopita. Mwaka huu ningependelea kuenda Uganda. Huko nitaweza kutoa msaada kwenye magonjwa yanayotishia afya za wengi. Ninadhani malaria ni ugonjwa ambao umekuwa tatizo kwa muda mrefu sana kote barani Afrika, ingawa wengi huuona kama wa kawaida tu. Pia, kwa bahati mbaya, ingawa maendeleo mengi ya kiteknolojia yamefanyika na yameweza kusaidia uelewa wa ugonjwa huu, bado ni tatizo kubwa sana, hasa kwa watoto. Hata kama siwezi kubadili sera mimi mwenyewe, ningetaka kuuona ugonjwa huu ukipotea kabisa. Ninadhani watu wengi hufanya kosa la kutokuutilia maanani kama inavyotakiwa.\n \nD Safia\n \nMimi ninasoma masomo ya Isimu ingawa ninavutiwa sana na siasa. Baada ya masomo yangu ningependa kuwa na nafasi nyeti katika uundwaji wa sera zitakazoleta maendeleo nchini kwetu. Kwa mfano, bado nchi yetu ina tatizo kubwa la ugonjwa wa UKIMWI. Kwa kweli, kama ningekuwa mwanasiasa leo hii, ningetoa kipau mbele kikubwa kwenye kuwasomesha wananchi wote kuhusu mambo yote yanayosababisha ugonjwa huu. Hii ingeipa serikali uwezo wa kubadili mawazo ya wananchi kuhusu maradhi haya. Mimi ninafikiri wanasiasa wa leo wanafikiria zaidi masuala ya uchumi. Likizo hii nina mpango wa kutafuta kazi kwenye kituo cha afya na kuelewa sera za nchi kuhusu magonjwa tofauti. Nina hamu hasa ya kuzungumza na wagonjwa wenyewe ili kuelewa ugonjwa huu unavyowaathiri. Wazazi wangu wamejaribu kunishauri nisafiri nao ili kustarehe nao lakini hawajafanikiwa kabisa. Wao wataenda likizo huko Msumbiji kwa mwezi mmoja.",
130
+ "grade": 11.0,
131
+ "preamble": "Wanafunzi wanne wanaelezea kuhusu shughuli watakazozifanya wakati wa likizo.",
132
+ "category": "Reading comprehension"
133
+ },
134
+ {
135
+ "question": "",
136
+ "a": "",
137
+ "b": "",
138
+ "c": "",
139
+ "d": "",
140
+ "answerKey": "",
141
+ "context": "",
142
+ "grade": "",
143
+ "preamble": "",
144
+ "category": ""
145
+ },
146
+ {
147
+ "question": "Mwanafunzi yupi ... kukimbia ni changamoto kwake?",
148
+ "a": "A",
149
+ "b": "B",
150
+ "c": "C",
151
+ "d": "D",
152
+ "answerKey": "B",
153
+ "context": "A Roza\n \nAfya njema inategemea sana chakula na mazoezi. Mimi ninakula lishe bora yenye virutubisho vingi. Ni kawaida yangu kuamka mapema sana na kufanya mazoezi. Zoezi ninalolipenda hasa ni kuruka kamba. Baada ya hapo hunyoosha viungo vyangu huku nikiwa nimejilaza sakafuni. Ninakula karibu kila kitu. Sidhani kama ningefaa kuwa daktari wa lishe kwa sababu sichagui vyakula, muhimu kiwe kinajenga mwili. Leo asubuhi nilikunywa uji na matunda, mchana nilisonga ugali na kitoweo kilikuwa maharagwe. Usiku nitakula wali na mboga mboga. Pia nyakati za jioni huwa ninapenda kutembea mtaani kwangu. Kwa njia hii ninaweza kufanya mazoezi mara mbili kwa siku na pia huwasalimia majirani zangu; labda siku moja nitajenga urafiki nao. Pia nimegundua kwamba ninapofanya mazoezi au kutembea, huwa ninasahau matatizo yangu yote na hujihisi mwepesi kabisa.\n \nB Juma\n \nNilipokuwa shule nilipenda sana kuruka kamba. Tena niliipenda ile michezo inayohusu kamba ambapo mtu mmoja huwa kati na huruka wakati wengine wameshikilia pande zote mbili. Siku hizi siruki tena, ila ninanyanyua vyuma vizito. Jana usiku nilinyanyua vyuma vilivyokuwa na kilo 150. Misuli yangu imefura sana na ukiniona tu unajua kwamba mimi ni mtu wa mazoezi. Mimi sifanyi mazoezi kupumzisha akili, huyafanya ili nizidi kujivunia mwili wangu. Chakula ninachopendelea ni kuku na wali tu, kwani vyakula hivyo hujenga misuli. Mimi inapowezekana situmii vyakula vyenye sukari na mafuta. Watu huniuliza kwa nini sikimbii kwa mfano kwenye marathoni. Ukweli ni kwamba mwili wangu ni mzito, si kwamba sipendi kukimbia, la, mimi siwezi kukimbia ingawa nina nguvu sana. Zaidi ya kunyanyua vyuma, mimi hupenda kuzurura kwenye barabara karibu na nyumbani kwangu ambapo majirani wote wananijua na wanapenda kuniangalia nikipita, ingawa hawanisogelei.\n \nC Safia\n \nMimi ninapendelea zaidi vyakula vyenye rangi rangi na vinavyovutia. Matunda ninayokula ni machungwa na mazambarau tu. Mboga zangu kuu ni mchicha na biringani. Mimi sili nyama wala samaki. Pia sili mayai na maziwa. Mama yangu ana wasiwasi kwamba kuna virutubisho ambavyo ninavikosa kwenye lishe yangu. Huwa ninamhakikishia kwamba huo si ukweli. Mimi nitasomea kuwa mwanasayansi wa lishe kwa hivyo ninajua ninachokifanya. Zoezi langu kuu ni lile la kunyoosha viungo. Ninapenda kujinyoosha hadi misuli yangu inasikia raha. Zoezi ambalo halinivutii kabisa ni lile la kunyanyua vyuma. Sioni maana ya kufanya hivyo ili kuonekana kuwa umejenga misuli lakini mwili haushituliwi kwa zoezi kama la kukimbia, kuruka kamba au kuogelea. Zamani nilipenda sana kucheza mpira wa mguu, tena nilikuwa mwanachama wa timu ya kandanda, lakini niliteguka na sikucheza tena ingawa sikosi kutazama mechi za timu yangu.\n \nD Luka\n \nMimi ni mpenzi wa mpira wa miguu. Ninapenda sana kutazama michuano na pia kucheza. Siku hizi nimejiunga na timu ya vijana wenzangu na hucheza mpira na majirani zangu. Kwa njia hii tumejuana na kuwa marafiki. Uzuri wa mpira wa miguu ni kwamba sihisi kuchoka hadi inapofika mwisho wa mechi. Na hapo ninagundua kwamba nimeweza kukimbia masafa marefu pale uwanjani. Wenzangu wengi wanapenda kunyanyua vyuma vizito. Kwa mfano wengine hubeba hadi kilo 150. Lakini mimi sivutiwi kabisa na zoezi hilo. Kitu muhimu kwangu ni chakula. Mimi ninapenda sana chai na mkate asubuhi, mchana ninakula kilichopikwa nyumbani. Leo ilikuwa wali, nyama na maharagwe. Pia ninakula matunda tofauti na mboga. Mara moja moja pia hupenda kula vitafunio vya sukari kama kashata na visheti. Ninafikiri maishani ni muhimu kutojinyima.",
154
+ "grade": 11.0,
155
+ "preamble": "Wanafunzi wanne wanaelezea kuhusu shughuli watakazozifanya wakati wa likizo.",
156
+ "category": "Reading comprehension"
157
+ },
158
+ {
159
+ "question": "Mwanandondi yupi ... alihamia mahali pengine kujiunga na timu ya taifa?",
160
+ "a": "A",
161
+ "b": "B",
162
+ "c": "C",
163
+ "d": "D",
164
+ "answerKey": "A",
165
+ "context": "A Asha\n \nNilianza kupigana ndondi katika kijiji kidogo ambapo nilizaliwa. Nilipokuwa msichana nilikuwa nikicheza na wavulana na nilipendelea michezo yao kuliko michezo ya wasichana. Nilipokuwa na miaka kumi na mbili niliamua kuijiunga na kikundi kidogo cha ndondi kijijini kwangu. Nilianza mazoezi ya ndondi na nilisifiwa sana na makocha wangu. Baada ya muda si mrefu, nilipendekezwa kujiunga na timu ya taifa na kualikwa kuwa nao huko mji mkuu. Kusema kweli, sikuwa na huzuni wala hofu kuhama nyumbani. Hali ya huduma kijijini ilikuwa ni mbaya sana ... hata hatukuwa na ulingo wa kufaa. Nilipofika mji mkuu niliweza kushinda tuzo ndani ya mwaka mmoja tu. Kwa sababu hiyo, nilichaguliwa kuhusika kwenye mashindano huko Ulaya. Nilipata tuzo kule pia! Ninaupenda mchezo huu.\n \nB Jorbelle\n \nKila watu wanapofikiria mchezo wa ndondi hapa, wanamfikiria mwanandondi mashuhuri Muhammad Ali. Lakini kwa mimi mwenyewe alikuwa mwanandondi mwengine anayejulikana sasa, Mike Tyson, ambaye alinifanya nitake kupigana. Nilimpenda sana nilipokuwa mtoto na ninaamini nitakuwa mrefu na hodari kama alivyokuwa yeye. Tayari kama ungeniona ulingoni usingejua nani ni nani – Tyson au Jorbelle! Kitu kinachonichochea sasa ni kuwa mtu mwema zaidi kuliko mimi nilivyo leo. Ninaamini kwamba nikijitahidi sana, maisha yangu yatakuwa mazuri zaidi na siku moja nitajulikana duniani kote. Kupigana ndondi ni kazi yangu. Sina nyingine. Siwezi kumtegemea mtu mwingine kwa kazi, hata kama mshahara wangu ni mdogo. Fikra za pesa au kazi si muhumu sasa kwani nimekazia fikra na nguvu zangu zote kwenye nia ya kushinda matuzo. Sina mume wala mtoto. Familia yangu ni mama yangu na bibi yangu tu. Hakuna cha kunirudisha nyuma!\n \nC Safia\n \nNimekuwa nikipigana ndondi kwa miaka mitano sasa. Hamna mtu ye yote aliyenidokezea kuhusu ndondi au aliyenitia moyo. Kuanza ndondi kulikuwa ni ndoto yangu mwenyewe. Nilijijenga kinguvu na kiuwezo. Kuna wasichana watano tu wanaopigana kwenye kikundi chetu, na tunapaswa kujitahidi sana. Ni wasichana wachache sana watakaochaguliwa kushindana katika mashindano ya barani. Ni vigumu sana, lakini ukiwa na hamu ya kutosha utaweza kufanya cho chote na kufanikiwa. Nilishinda tuzo langu la kwanza mwaka uliopita. Kushinda kulinisisimua sana na kulinifanya nijiamini zaidi. Ningependa kutunukiwa zaidi kipesa kwa mafanikio yangu. Hivi sasa malipo ni madogo sana, ingawa kazi yenyewe ni ngumu. Kazi ya kuwa mchezaji ndondi haidumu sana. Sijui nitafanya nini baadaye, kwa sababu sitaki kuwa kocha. Lakini, kwa sasa nimeridhika kupigana kwa ajili ya upendo wangu mwenyewe wa mchezo huu. Nitajaribu kushinda matuzo mengi iwezekanavyo.\n \nD Zawadi\n \nKupigana ndondi ni shauku yangu. Ninatarajia kuwa bingwa wa dunia. Nilianza bila kukusudia. Nilikuwa ninasoma sheria chuoni katika mji mkuu na nilikuwa nikikimbia kwa ajili ya mazoezi tu. Hakukuwa na kikundi cha kukimbia chuoni, hivyo nilianza kukimbia pamoja na kikundi cha ndondi. Halafu walinishawishi kujiunga nao. Kwanza mazoezi yalikuwa magumu sana. Kocha alikuwa mzuri sana, lakini nilikuwa msichana pekee na hivyo nilipata changamoto nyingi. Lakini kocha aliona uwezo wangu na kunitia moyo sana. Halafu alipendekeza jina langu kwa timu ya taifa pia. Niliogopa sana nilipoingia ulingoni kwa mara ya kwanza, baada ya miezi minne ya mazoezi tu, na nilishindwa. Ilinichukua miezi minane kabla ya kuwahi kushinda kwa mara ya kwanza. Sasa ninaamini nina uwezo wa kutosha kushinda tuzo, lakini ningekuwa na nafasi kubwa zaidi ningeweza kupata mafunzo nje ya nchi. Hapa huduma si nzuri sana na ninapaswa kufanya mazoezi nje, kando ya njia kuu.",
166
+ "grade": "",
167
+ "preamble": "Wanafunzi wanne wanaelezea kuhusu shughuli watakazozifanya wakati wa likizo.",
168
+ "category": "Reading comprehension"
169
+ },
170
+ {
171
+ "question": "Mwanafunzi yupi ... anathamini tamaduni tofauti?",
172
+ "a": "A",
173
+ "b": "B",
174
+ "c": "C",
175
+ "d": "D",
176
+ "answerKey": "B",
177
+ "context": "A Juma\n \nNina ujuzi mkubwa sana katika sekta ya teknolojia. Hasa teknolojia ya kompyuta na mitandao. Nilipokuwa mtoto nilipenda sana kucheza michezo mbalimbali kwenye kompyuta. Halafu, polepole nilianza kujaribu kuelewa jinsi michezo hiyo ilivyotengenezwa na niliweza kugundua mengi. Nchi nyingi za Afrika zinathamini matumizi ya kompyuta mashuleni na pia kuendesha shughuli tofauti kama biashara lakini huwa zaidi mijini na si vijijini. Ninadhani ni muhimu kwa wataalamu kutembelea sehemu tofauti na kusambaza ujuzi wa teknolojia ya kompyuta ili watu wote barani humu wafaidike na wafurahie mengi yanayovumbuliwa katika nyanja hii. Ndoto yangu hasa ni kuwafundisha wananchi mbalimbali yote niyajuayo ili na wao waweze kuwa na maendeleo. Likizo hii nitaanza kwa kutoa mafunzo kijijini kwetu.\n \nB Luka\n \nNimesoma masomo ya Siasa na Historia za nchi za Kiafrika kwa miaka miwili sasa. Umebaki mwaka mmoja tu wa masomo kabla ya kuhitimu. Bila shaka nitafunzwa mengi zaidi kuhusu serikali na sera tofauti, ingawa hivi sasa akili yangu imechoka kabisa. Nina hamu kubwa ya kupumzika na kutosoma chochote kabisa. Ningependa kuona nchi mbalimbali ambazo sijawahi kuzitembelea. Kwanza kabisa nina hamu ya kuenda Uchina na kuona jinsi watu wanavyoishi huko. Ninavutiwa sana na mila na desturi zao. Ningependa pia kuenda Brazil kwa sababu ninapenda sana mpira wa miguu na ninafikiri nchi hiyo ina wachezaji wazuri sana. Kuenda huko itakuwa ghali sana, kwa hivyo nitatafuta kazi kwenye kampuni ya teknolojia ya simu za kisasa itakayoniwezesha kujinunulia tiketi ya ndege.\n \nC Roza\n \nNinasoma masomo ya Utabibu na ninategemea kuwa daktari wa watoto baada ya miaka michache. Mwaka huu itabidi nifanye kazi ya udaktari hapa nchini au nchi yoyote ya jirani. Ningeweza kuajiriwa kwenye hospitali ambapo wazazi wangu ni wauguzi, lakini nilifanya hivyo mwaka uliopita. Mwaka huu ningependelea kuenda Uganda. Huko nitaweza kutoa msaada kwenye magonjwa yanayotishia afya za wengi. Ninadhani malaria ni ugonjwa ambao umekuwa tatizo kwa muda mrefu sana kote barani Afrika, ingawa wengi huuona kama wa kawaida tu. Pia, kwa bahati mbaya, ingawa maendeleo mengi ya kiteknolojia yamefanyika na yameweza kusaidia uelewa wa ugonjwa huu, bado ni tatizo kubwa sana, hasa kwa watoto. Hata kama siwezi kubadili sera mimi mwenyewe, ningetaka kuuona ugonjwa huu ukipotea kabisa. Ninadhani watu wengi hufanya kosa la kutokuutilia maanani kama inavyotakiwa.\n \nD Safia\n \nMimi ninasoma masomo ya Isimu ingawa ninavutiwa sana na siasa. Baada ya masomo yangu ningependa kuwa na nafasi nyeti katika uundwaji wa sera zitakazoleta maendeleo nchini kwetu. Kwa mfano, bado nchi yetu ina tatizo kubwa la ugonjwa wa UKIMWI. Kwa kweli, kama ningekuwa mwanasiasa leo hii, ningetoa kipau mbele kikubwa kwenye kuwasomesha wananchi wote kuhusu mambo yote yanayosababisha ugonjwa huu. Hii ingeipa serikali uwezo wa kubadili mawazo ya wananchi kuhusu maradhi haya. Mimi ninafikiri wanasiasa wa leo wanafikiria zaidi masuala ya uchumi. Likizo hii nina mpango wa kutafuta kazi kwenye kituo cha afya na kuelewa sera za nchi kuhusu magonjwa tofauti. Nina hamu hasa ya kuzungumza na wagonjwa wenyewe ili kuelewa ugonjwa huu unavyowaathiri. Wazazi wangu wamejaribu kunishauri nisafiri nao ili kustarehe nao lakini hawajafanikiwa kabisa. Wao wataenda likizo huko Msumbiji kwa mwezi mmoja.",
178
+ "grade": 11.0,
179
+ "preamble": "Wanafunzi wanne wanaelezea kuhusu shughuli watakazozifanya wakati wa likizo.",
180
+ "category": "Reading comprehension"
181
+ },
182
+ {
183
+ "question": "Mwanandondi yupi ... anataja kwamba angependelea kupata fedha zaidi?",
184
+ "a": "A",
185
+ "b": "B",
186
+ "c": "C",
187
+ "d": "D",
188
+ "answerKey": "C",
189
+ "context": "A Asha\n \nNilianza kupigana ndondi katika kijiji kidogo ambapo nilizaliwa. Nilipokuwa msichana nilikuwa nikicheza na wavulana na nilipendelea michezo yao kuliko michezo ya wasichana. Nilipokuwa na miaka kumi na mbili niliamua kuijiunga na kikundi kidogo cha ndondi kijijini kwangu. Nilianza mazoezi ya ndondi na nilisifiwa sana na makocha wangu. Baada ya muda si mrefu, nilipendekezwa kujiunga na timu ya taifa na kualikwa kuwa nao huko mji mkuu. Kusema kweli, sikuwa na huzuni wala hofu kuhama nyumbani. Hali ya huduma kijijini ilikuwa ni mbaya sana ... hata hatukuwa na ulingo wa kufaa. Nilipofika mji mkuu niliweza kushinda tuzo ndani ya mwaka mmoja tu. Kwa sababu hiyo, nilichaguliwa kuhusika kwenye mashindano huko Ulaya. Nilipata tuzo kule pia! Ninaupenda mchezo huu.\n \nB Jorbelle\n \nKila watu wanapofikiria mchezo wa ndondi hapa, wanamfikiria mwanandondi mashuhuri Muhammad Ali. Lakini kwa mimi mwenyewe alikuwa mwanandondi mwengine anayejulikana sasa, Mike Tyson, ambaye alinifanya nitake kupigana. Nilimpenda sana nilipokuwa mtoto na ninaamini nitakuwa mrefu na hodari kama alivyokuwa yeye. Tayari kama ungeniona ulingoni usingejua nani ni nani – Tyson au Jorbelle! Kitu kinachonichochea sasa ni kuwa mtu mwema zaidi kuliko mimi nilivyo leo. Ninaamini kwamba nikijitahidi sana, maisha yangu yatakuwa mazuri zaidi na siku moja nitajulikana duniani kote. Kupigana ndondi ni kazi yangu. Sina nyingine. Siwezi kumtegemea mtu mwingine kwa kazi, hata kama mshahara wangu ni mdogo. Fikra za pesa au kazi si muhumu sasa kwani nimekazia fikra na nguvu zangu zote kwenye nia ya kushinda matuzo. Sina mume wala mtoto. Familia yangu ni mama yangu na bibi yangu tu. Hakuna cha kunirudisha nyuma!\n \nC Safia\n \nNimekuwa nikipigana ndondi kwa miaka mitano sasa. Hamna mtu ye yote aliyenidokezea kuhusu ndondi au aliyenitia moyo. Kuanza ndondi kulikuwa ni ndoto yangu mwenyewe. Nilijijenga kinguvu na kiuwezo. Kuna wasichana watano tu wanaopigana kwenye kikundi chetu, na tunapaswa kujitahidi sana. Ni wasichana wachache sana watakaochaguliwa kushindana katika mashindano ya barani. Ni vigumu sana, lakini ukiwa na hamu ya kutosha utaweza kufanya cho chote na kufanikiwa. Nilishinda tuzo langu la kwanza mwaka uliopita. Kushinda kulinisisimua sana na kulinifanya nijiamini zaidi. Ningependa kutunukiwa zaidi kipesa kwa mafanikio yangu. Hivi sasa malipo ni madogo sana, ingawa kazi yenyewe ni ngumu. Kazi ya kuwa mchezaji ndondi haidumu sana. Sijui nitafanya nini baadaye, kwa sababu sitaki kuwa kocha. Lakini, kwa sasa nimeridhika kupigana kwa ajili ya upendo wangu mwenyewe wa mchezo huu. Nitajaribu kushinda matuzo mengi iwezekanavyo.\n \nD Zawadi\n \nKupigana ndondi ni shauku yangu. Ninatarajia kuwa bingwa wa dunia. Nilianza bila kukusudia. Nilikuwa ninasoma sheria chuoni katika mji mkuu na nilikuwa nikikimbia kwa ajili ya mazoezi tu. Hakukuwa na kikundi cha kukimbia chuoni, hivyo nilianza kukimbia pamoja na kikundi cha ndondi. Halafu walinishawishi kujiunga nao. Kwanza mazoezi yalikuwa magumu sana. Kocha alikuwa mzuri sana, lakini nilikuwa msichana pekee na hivyo nilipata changamoto nyingi. Lakini kocha aliona uwezo wangu na kunitia moyo sana. Halafu alipendekeza jina langu kwa timu ya taifa pia. Niliogopa sana nilipoingia ulingoni kwa mara ya kwanza, baada ya miezi minne ya mazoezi tu, na nilishindwa. Ilinichukua miezi minane kabla ya kuwahi kushinda kwa mara ya kwanza. Sasa ninaamini nina uwezo wa kutosha kushinda tuzo, lakini ningekuwa na nafasi kubwa zaidi ningeweza kupata mafunzo nje ya nchi. Hapa huduma si nzuri sana na ninapaswa kufanya mazoezi nje, kando ya njia kuu.",
190
+ "grade": "",
191
+ "preamble": "Wanafunzi wanne wanaelezea kuhusu shughuli watakazozifanya wakati wa likizo.",
192
+ "category": "Reading comprehension"
193
+ },
194
+ {
195
+ "question": "Mwanandondi yupi ... amepigana ndondi katika bara lingine?",
196
+ "a": "A",
197
+ "b": "B",
198
+ "c": "C",
199
+ "d": "D",
200
+ "answerKey": "A",
201
+ "context": "A Asha\n \nNilianza kupigana ndondi katika kijiji kidogo ambapo nilizaliwa. Nilipokuwa msichana nilikuwa nikicheza na wavulana na nilipendelea michezo yao kuliko michezo ya wasichana. Nilipokuwa na miaka kumi na mbili niliamua kuijiunga na kikundi kidogo cha ndondi kijijini kwangu. Nilianza mazoezi ya ndondi na nilisifiwa sana na makocha wangu. Baada ya muda si mrefu, nilipendekezwa kujiunga na timu ya taifa na kualikwa kuwa nao huko mji mkuu. Kusema kweli, sikuwa na huzuni wala hofu kuhama nyumbani. Hali ya huduma kijijini ilikuwa ni mbaya sana ... hata hatukuwa na ulingo wa kufaa. Nilipofika mji mkuu niliweza kushinda tuzo ndani ya mwaka mmoja tu. Kwa sababu hiyo, nilichaguliwa kuhusika kwenye mashindano huko Ulaya. Nilipata tuzo kule pia! Ninaupenda mchezo huu.\n \nB Jorbelle\n \nKila watu wanapofikiria mchezo wa ndondi hapa, wanamfikiria mwanandondi mashuhuri Muhammad Ali. Lakini kwa mimi mwenyewe alikuwa mwanandondi mwengine anayejulikana sasa, Mike Tyson, ambaye alinifanya nitake kupigana. Nilimpenda sana nilipokuwa mtoto na ninaamini nitakuwa mrefu na hodari kama alivyokuwa yeye. Tayari kama ungeniona ulingoni usingejua nani ni nani – Tyson au Jorbelle! Kitu kinachonichochea sasa ni kuwa mtu mwema zaidi kuliko mimi nilivyo leo. Ninaamini kwamba nikijitahidi sana, maisha yangu yatakuwa mazuri zaidi na siku moja nitajulikana duniani kote. Kupigana ndondi ni kazi yangu. Sina nyingine. Siwezi kumtegemea mtu mwingine kwa kazi, hata kama mshahara wangu ni mdogo. Fikra za pesa au kazi si muhumu sasa kwani nimekazia fikra na nguvu zangu zote kwenye nia ya kushinda matuzo. Sina mume wala mtoto. Familia yangu ni mama yangu na bibi yangu tu. Hakuna cha kunirudisha nyuma!\n \nC Safia\n \nNimekuwa nikipigana ndondi kwa miaka mitano sasa. Hamna mtu ye yote aliyenidokezea kuhusu ndondi au aliyenitia moyo. Kuanza ndondi kulikuwa ni ndoto yangu mwenyewe. Nilijijenga kinguvu na kiuwezo. Kuna wasichana watano tu wanaopigana kwenye kikundi chetu, na tunapaswa kujitahidi sana. Ni wasichana wachache sana watakaochaguliwa kushindana katika mashindano ya barani. Ni vigumu sana, lakini ukiwa na hamu ya kutosha utaweza kufanya cho chote na kufanikiwa. Nilishinda tuzo langu la kwanza mwaka uliopita. Kushinda kulinisisimua sana na kulinifanya nijiamini zaidi. Ningependa kutunukiwa zaidi kipesa kwa mafanikio yangu. Hivi sasa malipo ni madogo sana, ingawa kazi yenyewe ni ngumu. Kazi ya kuwa mchezaji ndondi haidumu sana. Sijui nitafanya nini baadaye, kwa sababu sitaki kuwa kocha. Lakini, kwa sasa nimeridhika kupigana kwa ajili ya upendo wangu mwenyewe wa mchezo huu. Nitajaribu kushinda matuzo mengi iwezekanavyo.\n \nD Zawadi\n \nKupigana ndondi ni shauku yangu. Ninatarajia kuwa bingwa wa dunia. Nilianza bila kukusudia. Nilikuwa ninasoma sheria chuoni katika mji mkuu na nilikuwa nikikimbia kwa ajili ya mazoezi tu. Hakukuwa na kikundi cha kukimbia chuoni, hivyo nilianza kukimbia pamoja na kikundi cha ndondi. Halafu walinishawishi kujiunga nao. Kwanza mazoezi yalikuwa magumu sana. Kocha alikuwa mzuri sana, lakini nilikuwa msichana pekee na hivyo nilipata changamoto nyingi. Lakini kocha aliona uwezo wangu na kunitia moyo sana. Halafu alipendekeza jina langu kwa timu ya taifa pia. Niliogopa sana nilipoingia ulingoni kwa mara ya kwanza, baada ya miezi minne ya mazoezi tu, na nilishindwa. Ilinichukua miezi minane kabla ya kuwahi kushinda kwa mara ya kwanza. Sasa ninaamini nina uwezo wa kutosha kushinda tuzo, lakini ningekuwa na nafasi kubwa zaidi ningeweza kupata mafunzo nje ya nchi. Hapa huduma si nzuri sana na ninapaswa kufanya mazoezi nje, kando ya njia kuu.",
202
+ "grade": "",
203
+ "preamble": "Wanafunzi wanne wanaelezea kuhusu shughuli watakazozifanya wakati wa likizo.",
204
+ "category": "Reading comprehension"
205
+ },
206
+ {
207
+ "question": "",
208
+ "a": "",
209
+ "b": "",
210
+ "c": "",
211
+ "d": "",
212
+ "answerKey": "",
213
+ "context": "",
214
+ "grade": "",
215
+ "preamble": "",
216
+ "category": ""
217
+ },
218
+ {
219
+ "question": "",
220
+ "a": "",
221
+ "b": "",
222
+ "c": "",
223
+ "d": "",
224
+ "answerKey": "",
225
+ "context": "",
226
+ "grade": "",
227
+ "preamble": "",
228
+ "category": ""
229
+ },
230
+ {
231
+ "question": "",
232
+ "a": "",
233
+ "b": "",
234
+ "c": "",
235
+ "d": "",
236
+ "answerKey": "",
237
+ "context": "",
238
+ "grade": "",
239
+ "preamble": "",
240
+ "category": ""
241
+ },
242
+ {
243
+ "question": "",
244
+ "a": "",
245
+ "b": "",
246
+ "c": "",
247
+ "d": "",
248
+ "answerKey": "",
249
+ "context": "",
250
+ "grade": "",
251
+ "preamble": "",
252
+ "category": ""
253
+ },
254
+ {
255
+ "question": "Mwanafunzi yupi ... ameweza kutoshawishika na wazazi wake?",
256
+ "a": "A",
257
+ "b": "B",
258
+ "c": "C",
259
+ "d": "D",
260
+ "answerKey": "D",
261
+ "context": "A Juma\n \nNina ujuzi mkubwa sana katika sekta ya teknolojia. Hasa teknolojia ya kompyuta na mitandao. Nilipokuwa mtoto nilipenda sana kucheza michezo mbalimbali kwenye kompyuta. Halafu, polepole nilianza kujaribu kuelewa jinsi michezo hiyo ilivyotengenezwa na niliweza kugundua mengi. Nchi nyingi za Afrika zinathamini matumizi ya kompyuta mashuleni na pia kuendesha shughuli tofauti kama biashara lakini huwa zaidi mijini na si vijijini. Ninadhani ni muhimu kwa wataalamu kutembelea sehemu tofauti na kusambaza ujuzi wa teknolojia ya kompyuta ili watu wote barani humu wafaidike na wafurahie mengi yanayovumbuliwa katika nyanja hii. Ndoto yangu hasa ni kuwafundisha wananchi mbalimbali yote niyajuayo ili na wao waweze kuwa na maendeleo. Likizo hii nitaanza kwa kutoa mafunzo kijijini kwetu.\n \nB Luka\n \nNimesoma masomo ya Siasa na Historia za nchi za Kiafrika kwa miaka miwili sasa. Umebaki mwaka mmoja tu wa masomo kabla ya kuhitimu. Bila shaka nitafunzwa mengi zaidi kuhusu serikali na sera tofauti, ingawa hivi sasa akili yangu imechoka kabisa. Nina hamu kubwa ya kupumzika na kutosoma chochote kabisa. Ningependa kuona nchi mbalimbali ambazo sijawahi kuzitembelea. Kwanza kabisa nina hamu ya kuenda Uchina na kuona jinsi watu wanavyoishi huko. Ninavutiwa sana na mila na desturi zao. Ningependa pia kuenda Brazil kwa sababu ninapenda sana mpira wa miguu na ninafikiri nchi hiyo ina wachezaji wazuri sana. Kuenda huko itakuwa ghali sana, kwa hivyo nitatafuta kazi kwenye kampuni ya teknolojia ya simu za kisasa itakayoniwezesha kujinunulia tiketi ya ndege.\n \nC Roza\n \nNinasoma masomo ya Utabibu na ninategemea kuwa daktari wa watoto baada ya miaka michache. Mwaka huu itabidi nifanye kazi ya udaktari hapa nchini au nchi yoyote ya jirani. Ningeweza kuajiriwa kwenye hospitali ambapo wazazi wangu ni wauguzi, lakini nilifanya hivyo mwaka uliopita. Mwaka huu ningependelea kuenda Uganda. Huko nitaweza kutoa msaada kwenye magonjwa yanayotishia afya za wengi. Ninadhani malaria ni ugonjwa ambao umekuwa tatizo kwa muda mrefu sana kote barani Afrika, ingawa wengi huuona kama wa kawaida tu. Pia, kwa bahati mbaya, ingawa maendeleo mengi ya kiteknolojia yamefanyika na yameweza kusaidia uelewa wa ugonjwa huu, bado ni tatizo kubwa sana, hasa kwa watoto. Hata kama siwezi kubadili sera mimi mwenyewe, ningetaka kuuona ugonjwa huu ukipotea kabisa. Ninadhani watu wengi hufanya kosa la kutokuutilia maanani kama inavyotakiwa.\n \nD Safia\n \nMimi ninasoma masomo ya Isimu ingawa ninavutiwa sana na siasa. Baada ya masomo yangu ningependa kuwa na nafasi nyeti katika uundwaji wa sera zitakazoleta maendeleo nchini kwetu. Kwa mfano, bado nchi yetu ina tatizo kubwa la ugonjwa wa UKIMWI. Kwa kweli, kama ningekuwa mwanasiasa leo hii, ningetoa kipau mbele kikubwa kwenye kuwasomesha wananchi wote kuhusu mambo yote yanayosababisha ugonjwa huu. Hii ingeipa serikali uwezo wa kubadili mawazo ya wananchi kuhusu maradhi haya. Mimi ninafikiri wanasiasa wa leo wanafikiria zaidi masuala ya uchumi. Likizo hii nina mpango wa kutafuta kazi kwenye kituo cha afya na kuelewa sera za nchi kuhusu magonjwa tofauti. Nina hamu hasa ya kuzungumza na wagonjwa wenyewe ili kuelewa ugonjwa huu unavyowaathiri. Wazazi wangu wamejaribu kunishauri nisafiri nao ili kustarehe nao lakini hawajafanikiwa kabisa. Wao wataenda likizo huko Msumbiji kwa mwezi mmoja.",
262
+ "grade": 11.0,
263
+ "preamble": "Wanafunzi wanne wanaelezea kuhusu shughuli watakazozifanya wakati wa likizo.",
264
+ "category": "Reading comprehension"
265
+ },
266
+ {
267
+ "question": "Mwanafunzi yupi ... ana mpango wa kusomesha?",
268
+ "a": "A",
269
+ "b": "B",
270
+ "c": "C",
271
+ "d": "D",
272
+ "answerKey": "A",
273
+ "context": "A Juma\n \nNina ujuzi mkubwa sana katika sekta ya teknolojia. Hasa teknolojia ya kompyuta na mitandao. Nilipokuwa mtoto nilipenda sana kucheza michezo mbalimbali kwenye kompyuta. Halafu, polepole nilianza kujaribu kuelewa jinsi michezo hiyo ilivyotengenezwa na niliweza kugundua mengi. Nchi nyingi za Afrika zinathamini matumizi ya kompyuta mashuleni na pia kuendesha shughuli tofauti kama biashara lakini huwa zaidi mijini na si vijijini. Ninadhani ni muhimu kwa wataalamu kutembelea sehemu tofauti na kusambaza ujuzi wa teknolojia ya kompyuta ili watu wote barani humu wafaidike na wafurahie mengi yanayovumbuliwa katika nyanja hii. Ndoto yangu hasa ni kuwafundisha wananchi mbalimbali yote niyajuayo ili na wao waweze kuwa na maendeleo. Likizo hii nitaanza kwa kutoa mafunzo kijijini kwetu.\n \nB Luka\n \nNimesoma masomo ya Siasa na Historia za nchi za Kiafrika kwa miaka miwili sasa. Umebaki mwaka mmoja tu wa masomo kabla ya kuhitimu. Bila shaka nitafunzwa mengi zaidi kuhusu serikali na sera tofauti, ingawa hivi sasa akili yangu imechoka kabisa. Nina hamu kubwa ya kupumzika na kutosoma chochote kabisa. Ningependa kuona nchi mbalimbali ambazo sijawahi kuzitembelea. Kwanza kabisa nina hamu ya kuenda Uchina na kuona jinsi watu wanavyoishi huko. Ninavutiwa sana na mila na desturi zao. Ningependa pia kuenda Brazil kwa sababu ninapenda sana mpira wa miguu na ninafikiri nchi hiyo ina wachezaji wazuri sana. Kuenda huko itakuwa ghali sana, kwa hivyo nitatafuta kazi kwenye kampuni ya teknolojia ya simu za kisasa itakayoniwezesha kujinunulia tiketi ya ndege.\n \nC Roza\n \nNinasoma masomo ya Utabibu na ninategemea kuwa daktari wa watoto baada ya miaka michache. Mwaka huu itabidi nifanye kazi ya udaktari hapa nchini au nchi yoyote ya jirani. Ningeweza kuajiriwa kwenye hospitali ambapo wazazi wangu ni wauguzi, lakini nilifanya hivyo mwaka uliopita. Mwaka huu ningependelea kuenda Uganda. Huko nitaweza kutoa msaada kwenye magonjwa yanayotishia afya za wengi. Ninadhani malaria ni ugonjwa ambao umekuwa tatizo kwa muda mrefu sana kote barani Afrika, ingawa wengi huuona kama wa kawaida tu. Pia, kwa bahati mbaya, ingawa maendeleo mengi ya kiteknolojia yamefanyika na yameweza kusaidia uelewa wa ugonjwa huu, bado ni tatizo kubwa sana, hasa kwa watoto. Hata kama siwezi kubadili sera mimi mwenyewe, ningetaka kuuona ugonjwa huu ukipotea kabisa. Ninadhani watu wengi hufanya kosa la kutokuutilia maanani kama inavyotakiwa.\n \nD Safia\n \nMimi ninasoma masomo ya Isimu ingawa ninavutiwa sana na siasa. Baada ya masomo yangu ningependa kuwa na nafasi nyeti katika uundwaji wa sera zitakazoleta maendeleo nchini kwetu. Kwa mfano, bado nchi yetu ina tatizo kubwa la ugonjwa wa UKIMWI. Kwa kweli, kama ningekuwa mwanasiasa leo hii, ningetoa kipau mbele kikubwa kwenye kuwasomesha wananchi wote kuhusu mambo yote yanayosababisha ugonjwa huu. Hii ingeipa serikali uwezo wa kubadili mawazo ya wananchi kuhusu maradhi haya. Mimi ninafikiri wanasiasa wa leo wanafikiria zaidi masuala ya uchumi. Likizo hii nina mpango wa kutafuta kazi kwenye kituo cha afya na kuelewa sera za nchi kuhusu magonjwa tofauti. Nina hamu hasa ya kuzungumza na wagonjwa wenyewe ili kuelewa ugonjwa huu unavyowaathiri. Wazazi wangu wamejaribu kunishauri nisafiri nao ili kustarehe nao lakini hawajafanikiwa kabisa. Wao wataenda likizo huko Msumbiji kwa mwezi mmoja.",
274
+ "grade": 11.0,
275
+ "preamble": "Wanafunzi wanne wanaelezea kuhusu shughuli watakazozifanya wakati wa likizo.",
276
+ "category": "Reading comprehension"
277
+ },
278
+ {
279
+ "question": "Mwanandondi yupi ... alipaswa kuvumilia huduma mbaya alipoingia ndondini?",
280
+ "a": "A",
281
+ "b": "B",
282
+ "c": "C",
283
+ "d": "D",
284
+ "answerKey": "A",
285
+ "context": "A Asha\n \nNilianza kupigana ndondi katika kijiji kidogo ambapo nilizaliwa. Nilipokuwa msichana nilikuwa nikicheza na wavulana na nilipendelea michezo yao kuliko michezo ya wasichana. Nilipokuwa na miaka kumi na mbili niliamua kuijiunga na kikundi kidogo cha ndondi kijijini kwangu. Nilianza mazoezi ya ndondi na nilisifiwa sana na makocha wangu. Baada ya muda si mrefu, nilipendekezwa kujiunga na timu ya taifa na kualikwa kuwa nao huko mji mkuu. Kusema kweli, sikuwa na huzuni wala hofu kuhama nyumbani. Hali ya huduma kijijini ilikuwa ni mbaya sana ... hata hatukuwa na ulingo wa kufaa. Nilipofika mji mkuu niliweza kushinda tuzo ndani ya mwaka mmoja tu. Kwa sababu hiyo, nilichaguliwa kuhusika kwenye mashindano huko Ulaya. Nilipata tuzo kule pia! Ninaupenda mchezo huu.\n \nB Jorbelle\n \nKila watu wanapofikiria mchezo wa ndondi hapa, wanamfikiria mwanandondi mashuhuri Muhammad Ali. Lakini kwa mimi mwenyewe alikuwa mwanandondi mwengine anayejulikana sasa, Mike Tyson, ambaye alinifanya nitake kupigana. Nilimpenda sana nilipokuwa mtoto na ninaamini nitakuwa mrefu na hodari kama alivyokuwa yeye. Tayari kama ungeniona ulingoni usingejua nani ni nani – Tyson au Jorbelle! Kitu kinachonichochea sasa ni kuwa mtu mwema zaidi kuliko mimi nilivyo leo. Ninaamini kwamba nikijitahidi sana, maisha yangu yatakuwa mazuri zaidi na siku moja nitajulikana duniani kote. Kupigana ndondi ni kazi yangu. Sina nyingine. Siwezi kumtegemea mtu mwingine kwa kazi, hata kama mshahara wangu ni mdogo. Fikra za pesa au kazi si muhumu sasa kwani nimekazia fikra na nguvu zangu zote kwenye nia ya kushinda matuzo. Sina mume wala mtoto. Familia yangu ni mama yangu na bibi yangu tu. Hakuna cha kunirudisha nyuma!\n \nC Safia\n \nNimekuwa nikipigana ndondi kwa miaka mitano sasa. Hamna mtu ye yote aliyenidokezea kuhusu ndondi au aliyenitia moyo. Kuanza ndondi kulikuwa ni ndoto yangu mwenyewe. Nilijijenga kinguvu na kiuwezo. Kuna wasichana watano tu wanaopigana kwenye kikundi chetu, na tunapaswa kujitahidi sana. Ni wasichana wachache sana watakaochaguliwa kushindana katika mashindano ya barani. Ni vigumu sana, lakini ukiwa na hamu ya kutosha utaweza kufanya cho chote na kufanikiwa. Nilishinda tuzo langu la kwanza mwaka uliopita. Kushinda kulinisisimua sana na kulinifanya nijiamini zaidi. Ningependa kutunukiwa zaidi kipesa kwa mafanikio yangu. Hivi sasa malipo ni madogo sana, ingawa kazi yenyewe ni ngumu. Kazi ya kuwa mchezaji ndondi haidumu sana. Sijui nitafanya nini baadaye, kwa sababu sitaki kuwa kocha. Lakini, kwa sasa nimeridhika kupigana kwa ajili ya upendo wangu mwenyewe wa mchezo huu. Nitajaribu kushinda matuzo mengi iwezekanavyo.\n \nD Zawadi\n \nKupigana ndondi ni shauku yangu. Ninatarajia kuwa bingwa wa dunia. Nilianza bila kukusudia. Nilikuwa ninasoma sheria chuoni katika mji mkuu na nilikuwa nikikimbia kwa ajili ya mazoezi tu. Hakukuwa na kikundi cha kukimbia chuoni, hivyo nilianza kukimbia pamoja na kikundi cha ndondi. Halafu walinishawishi kujiunga nao. Kwanza mazoezi yalikuwa magumu sana. Kocha alikuwa mzuri sana, lakini nilikuwa msichana pekee na hivyo nilipata changamoto nyingi. Lakini kocha aliona uwezo wangu na kunitia moyo sana. Halafu alipendekeza jina langu kwa timu ya taifa pia. Niliogopa sana nilipoingia ulingoni kwa mara ya kwanza, baada ya miezi minne ya mazoezi tu, na nilishindwa. Ilinichukua miezi minane kabla ya kuwahi kushinda kwa mara ya kwanza. Sasa ninaamini nina uwezo wa kutosha kushinda tuzo, lakini ningekuwa na nafasi kubwa zaidi ningeweza kupata mafunzo nje ya nchi. Hapa huduma si nzuri sana na ninapaswa kufanya mazoezi nje, kando ya njia kuu.",
286
+ "grade": "",
287
+ "preamble": "Wanafunzi wanne wanaelezea kuhusu shughuli watakazozifanya wakati wa likizo.",
288
+ "category": "Reading comprehension"
289
+ },
290
+ {
291
+ "question": "Mwanafunzi yupi ... atakataa nafasi ya kubaki na kufanya kazi nchini kwao?",
292
+ "a": "A",
293
+ "b": "B",
294
+ "c": "C",
295
+ "d": "D",
296
+ "answerKey": "C",
297
+ "context": "A Juma\n \nNina ujuzi mkubwa sana katika sekta ya teknolojia. Hasa teknolojia ya kompyuta na mitandao. Nilipokuwa mtoto nilipenda sana kucheza michezo mbalimbali kwenye kompyuta. Halafu, polepole nilianza kujaribu kuelewa jinsi michezo hiyo ilivyotengenezwa na niliweza kugundua mengi. Nchi nyingi za Afrika zinathamini matumizi ya kompyuta mashuleni na pia kuendesha shughuli tofauti kama biashara lakini huwa zaidi mijini na si vijijini. Ninadhani ni muhimu kwa wataalamu kutembelea sehemu tofauti na kusambaza ujuzi wa teknolojia ya kompyuta ili watu wote barani humu wafaidike na wafurahie mengi yanayovumbuliwa katika nyanja hii. Ndoto yangu hasa ni kuwafundisha wananchi mbalimbali yote niyajuayo ili na wao waweze kuwa na maendeleo. Likizo hii nitaanza kwa kutoa mafunzo kijijini kwetu.\n \nB Luka\n \nNimesoma masomo ya Siasa na Historia za nchi za Kiafrika kwa miaka miwili sasa. Umebaki mwaka mmoja tu wa masomo kabla ya kuhitimu. Bila shaka nitafunzwa mengi zaidi kuhusu serikali na sera tofauti, ingawa hivi sasa akili yangu imechoka kabisa. Nina hamu kubwa ya kupumzika na kutosoma chochote kabisa. Ningependa kuona nchi mbalimbali ambazo sijawahi kuzitembelea. Kwanza kabisa nina hamu ya kuenda Uchina na kuona jinsi watu wanavyoishi huko. Ninavutiwa sana na mila na desturi zao. Ningependa pia kuenda Brazil kwa sababu ninapenda sana mpira wa miguu na ninafikiri nchi hiyo ina wachezaji wazuri sana. Kuenda huko itakuwa ghali sana, kwa hivyo nitatafuta kazi kwenye kampuni ya teknolojia ya simu za kisasa itakayoniwezesha kujinunulia tiketi ya ndege.\n \nC Roza\n \nNinasoma masomo ya Utabibu na ninategemea kuwa daktari wa watoto baada ya miaka michache. Mwaka huu itabidi nifanye kazi ya udaktari hapa nchini au nchi yoyote ya jirani. Ningeweza kuajiriwa kwenye hospitali ambapo wazazi wangu ni wauguzi, lakini nilifanya hivyo mwaka uliopita. Mwaka huu ningependelea kuenda Uganda. Huko nitaweza kutoa msaada kwenye magonjwa yanayotishia afya za wengi. Ninadhani malaria ni ugonjwa ambao umekuwa tatizo kwa muda mrefu sana kote barani Afrika, ingawa wengi huuona kama wa kawaida tu. Pia, kwa bahati mbaya, ingawa maendeleo mengi ya kiteknolojia yamefanyika na yameweza kusaidia uelewa wa ugonjwa huu, bado ni tatizo kubwa sana, hasa kwa watoto. Hata kama siwezi kubadili sera mimi mwenyewe, ningetaka kuuona ugonjwa huu ukipotea kabisa. Ninadhani watu wengi hufanya kosa la kutokuutilia maanani kama inavyotakiwa.\n \nD Safia\n \nMimi ninasoma masomo ya Isimu ingawa ninavutiwa sana na siasa. Baada ya masomo yangu ningependa kuwa na nafasi nyeti katika uundwaji wa sera zitakazoleta maendeleo nchini kwetu. Kwa mfano, bado nchi yetu ina tatizo kubwa la ugonjwa wa UKIMWI. Kwa kweli, kama ningekuwa mwanasiasa leo hii, ningetoa kipau mbele kikubwa kwenye kuwasomesha wananchi wote kuhusu mambo yote yanayosababisha ugonjwa huu. Hii ingeipa serikali uwezo wa kubadili mawazo ya wananchi kuhusu maradhi haya. Mimi ninafikiri wanasiasa wa leo wanafikiria zaidi masuala ya uchumi. Likizo hii nina mpango wa kutafuta kazi kwenye kituo cha afya na kuelewa sera za nchi kuhusu magonjwa tofauti. Nina hamu hasa ya kuzungumza na wagonjwa wenyewe ili kuelewa ugonjwa huu unavyowaathiri. Wazazi wangu wamejaribu kunishauri nisafiri nao ili kustarehe nao lakini hawajafanikiwa kabisa. Wao wataenda likizo huko Msumbiji kwa mwezi mmoja.",
298
+ "grade": 11.0,
299
+ "preamble": "Wanafunzi wanne wanaelezea kuhusu shughuli watakazozifanya wakati wa likizo.",
300
+ "category": "Reading comprehension"
301
+ }
302
+ ]
sw_mc1_val.json ADDED
@@ -0,0 +1,62 @@
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1
+ [
2
+ {
3
+ "question": "",
4
+ "a": "",
5
+ "b": "",
6
+ "c": "",
7
+ "d": "",
8
+ "answerKey": "",
9
+ "context": "",
10
+ "grade": "",
11
+ "preamble": "",
12
+ "category": ""
13
+ },
14
+ {
15
+ "question": "Mwanafunzi yupi ... ana ujuzi mkubwa wa teknolojia ya kompyuta?",
16
+ "a": "A",
17
+ "b": "B",
18
+ "c": "C",
19
+ "d": "D",
20
+ "answerKey": "A",
21
+ "context": "A Juma\n \nNina ujuzi mkubwa sana katika sekta ya teknolojia. Hasa teknolojia ya kompyuta na mitandao. Nilipokuwa mtoto nilipenda sana kucheza michezo mbalimbali kwenye kompyuta. Halafu, polepole nilianza kujaribu kuelewa jinsi michezo hiyo ilivyotengenezwa na niliweza kugundua mengi. Nchi nyingi za Afrika zinathamini matumizi ya kompyuta mashuleni na pia kuendesha shughuli tofauti kama biashara lakini huwa zaidi mijini na si vijijini. Ninadhani ni muhimu kwa wataalamu kutembelea sehemu tofauti na kusambaza ujuzi wa teknolojia ya kompyuta ili watu wote barani humu wafaidike na wafurahie mengi yanayovumbuliwa katika nyanja hii. Ndoto yangu hasa ni kuwafundisha wananchi mbalimbali yote niyajuayo ili na wao waweze kuwa na maendeleo. Likizo hii nitaanza kwa kutoa mafunzo kijijini kwetu.\n \nB Luka\n \nNimesoma masomo ya Siasa na Historia za nchi za Kiafrika kwa miaka miwili sasa. Umebaki mwaka mmoja tu wa masomo kabla ya kuhitimu. Bila shaka nitafunzwa mengi zaidi kuhusu serikali na sera tofauti, ingawa hivi sasa akili yangu imechoka kabisa. Nina hamu kubwa ya kupumzika na kutosoma chochote kabisa. Ningependa kuona nchi mbalimbali ambazo sijawahi kuzitembelea. Kwanza kabisa nina hamu ya kuenda Uchina na kuona jinsi watu wanavyoishi huko. Ninavutiwa sana na mila na desturi zao. Ningependa pia kuenda Brazil kwa sababu ninapenda sana mpira wa miguu na ninafikiri nchi hiyo ina wachezaji wazuri sana. Kuenda huko itakuwa ghali sana, kwa hivyo nitatafuta kazi kwenye kampuni ya teknolojia ya simu za kisasa itakayoniwezesha kujinunulia tiketi ya ndege.\n \nC Roza\n \nNinasoma masomo ya Utabibu na ninategemea kuwa daktari wa watoto baada ya miaka michache. Mwaka huu itabidi nifanye kazi ya udaktari hapa nchini au nchi yoyote ya jirani. Ningeweza kuajiriwa kwenye hospitali ambapo wazazi wangu ni wauguzi, lakini nilifanya hivyo mwaka uliopita. Mwaka huu ningependelea kuenda Uganda. Huko nitaweza kutoa msaada kwenye magonjwa yanayotishia afya za wengi. Ninadhani malaria ni ugonjwa ambao umekuwa tatizo kwa muda mrefu sana kote barani Afrika, ingawa wengi huuona kama wa kawaida tu. Pia, kwa bahati mbaya, ingawa maendeleo mengi ya kiteknolojia yamefanyika na yameweza kusaidia uelewa wa ugonjwa huu, bado ni tatizo kubwa sana, hasa kwa watoto. Hata kama siwezi kubadili sera mimi mwenyewe, ningetaka kuuona ugonjwa huu ukipotea kabisa. Ninadhani watu wengi hufanya kosa la kutokuutilia maanani kama inavyotakiwa.\n \nD Safia\n \nMimi ninasoma masomo ya Isimu ingawa ninavutiwa sana na siasa. Baada ya masomo yangu ningependa kuwa na nafasi nyeti katika uundwaji wa sera zitakazoleta maendeleo nchini kwetu. Kwa mfano, bado nchi yetu ina tatizo kubwa la ugonjwa wa UKIMWI. Kwa kweli, kama ningekuwa mwanasiasa leo hii, ningetoa kipau mbele kikubwa kwenye kuwasomesha wananchi wote kuhusu mambo yote yanayosababisha ugonjwa huu. Hii ingeipa serikali uwezo wa kubadili mawazo ya wananchi kuhusu maradhi haya. Mimi ninafikiri wanasiasa wa leo wanafikiria zaidi masuala ya uchumi. Likizo hii nina mpango wa kutafuta kazi kwenye kituo cha afya na kuelewa sera za nchi kuhusu magonjwa tofauti. Nina hamu hasa ya kuzungumza na wagonjwa wenyewe ili kuelewa ugonjwa huu unavyowaathiri. Wazazi wangu wamejaribu kunishauri nisafiri nao ili kustarehe nao lakini hawajafanikiwa kabisa. Wao wataenda likizo huko Msumbiji kwa mwezi mmoja.",
22
+ "grade": 11.0,
23
+ "preamble": "Wanafunzi wanne wanaelezea kuhusu shughuli watakazozifanya wakati wa likizo.",
24
+ "category": "Reading comprehension"
25
+ },
26
+ {
27
+ "question": "",
28
+ "a": "",
29
+ "b": "",
30
+ "c": "",
31
+ "d": "",
32
+ "answerKey": "",
33
+ "context": "",
34
+ "grade": "",
35
+ "preamble": "",
36
+ "category": ""
37
+ },
38
+ {
39
+ "question": "Mwanafunzi yupi ... atajishughulisha na kazi isiyohusiana na masomo yake?",
40
+ "a": "A",
41
+ "b": "B",
42
+ "c": "C",
43
+ "d": "D",
44
+ "answerKey": "D",
45
+ "context": "A Juma\n \nNina ujuzi mkubwa sana katika sekta ya teknolojia. Hasa teknolojia ya kompyuta na mitandao. Nilipokuwa mtoto nilipenda sana kucheza michezo mbalimbali kwenye kompyuta. Halafu, polepole nilianza kujaribu kuelewa jinsi michezo hiyo ilivyotengenezwa na niliweza kugundua mengi. Nchi nyingi za Afrika zinathamini matumizi ya kompyuta mashuleni na pia kuendesha shughuli tofauti kama biashara lakini huwa zaidi mijini na si vijijini. Ninadhani ni muhimu kwa wataalamu kutembelea sehemu tofauti na kusambaza ujuzi wa teknolojia ya kompyuta ili watu wote barani humu wafaidike na wafurahie mengi yanayovumbuliwa katika nyanja hii. Ndoto yangu hasa ni kuwafundisha wananchi mbalimbali yote niyajuayo ili na wao waweze kuwa na maendeleo. Likizo hii nitaanza kwa kutoa mafunzo kijijini kwetu.\n \nB Luka\n \nNimesoma masomo ya Siasa na Historia za nchi za Kiafrika kwa miaka miwili sasa. Umebaki mwaka mmoja tu wa masomo kabla ya kuhitimu. Bila shaka nitafunzwa mengi zaidi kuhusu serikali na sera tofauti, ingawa hivi sasa akili yangu imechoka kabisa. Nina hamu kubwa ya kupumzika na kutosoma chochote kabisa. Ningependa kuona nchi mbalimbali ambazo sijawahi kuzitembelea. Kwanza kabisa nina hamu ya kuenda Uchina na kuona jinsi watu wanavyoishi huko. Ninavutiwa sana na mila na desturi zao. Ningependa pia kuenda Brazil kwa sababu ninapenda sana mpira wa miguu na ninafikiri nchi hiyo ina wachezaji wazuri sana. Kuenda huko itakuwa ghali sana, kwa hivyo nitatafuta kazi kwenye kampuni ya teknolojia ya simu za kisasa itakayoniwezesha kujinunulia tiketi ya ndege.\n \nC Roza\n \nNinasoma masomo ya Utabibu na ninategemea kuwa daktari wa watoto baada ya miaka michache. Mwaka huu itabidi nifanye kazi ya udaktari hapa nchini au nchi yoyote ya jirani. Ningeweza kuajiriwa kwenye hospitali ambapo wazazi wangu ni wauguzi, lakini nilifanya hivyo mwaka uliopita. Mwaka huu ningependelea kuenda Uganda. Huko nitaweza kutoa msaada kwenye magonjwa yanayotishia afya za wengi. Ninadhani malaria ni ugonjwa ambao umekuwa tatizo kwa muda mrefu sana kote barani Afrika, ingawa wengi huuona kama wa kawaida tu. Pia, kwa bahati mbaya, ingawa maendeleo mengi ya kiteknolojia yamefanyika na yameweza kusaidia uelewa wa ugonjwa huu, bado ni tatizo kubwa sana, hasa kwa watoto. Hata kama siwezi kubadili sera mimi mwenyewe, ningetaka kuuona ugonjwa huu ukipotea kabisa. Ninadhani watu wengi hufanya kosa la kutokuutilia maanani kama inavyotakiwa.\n \nD Safia\n \nMimi ninasoma masomo ya Isimu ingawa ninavutiwa sana na siasa. Baada ya masomo yangu ningependa kuwa na nafasi nyeti katika uundwaji wa sera zitakazoleta maendeleo nchini kwetu. Kwa mfano, bado nchi yetu ina tatizo kubwa la ugonjwa wa UKIMWI. Kwa kweli, kama ningekuwa mwanasiasa leo hii, ningetoa kipau mbele kikubwa kwenye kuwasomesha wananchi wote kuhusu mambo yote yanayosababisha ugonjwa huu. Hii ingeipa serikali uwezo wa kubadili mawazo ya wananchi kuhusu maradhi haya. Mimi ninafikiri wanasiasa wa leo wanafikiria zaidi masuala ya uchumi. Likizo hii nina mpango wa kutafuta kazi kwenye kituo cha afya na kuelewa sera za nchi kuhusu magonjwa tofauti. Nina hamu hasa ya kuzungumza na wagonjwa wenyewe ili kuelewa ugonjwa huu unavyowaathiri. Wazazi wangu wamejaribu kunishauri nisafiri nao ili kustarehe nao lakini hawajafanikiwa kabisa. Wao wataenda likizo huko Msumbiji kwa mwezi mmoja.",
46
+ "grade": 11.0,
47
+ "preamble": "Wanafunzi wanne wanaelezea kuhusu shughuli watakazozifanya wakati wa likizo.",
48
+ "category": "Reading comprehension"
49
+ },
50
+ {
51
+ "question": "",
52
+ "a": "",
53
+ "b": "",
54
+ "c": "",
55
+ "d": "",
56
+ "answerKey": "",
57
+ "context": "",
58
+ "grade": "",
59
+ "preamble": "",
60
+ "category": ""
61
+ }
62
+ ]
yo_mc1_test.json ADDED
The diff for this file is too large to render. See raw diff
 
yo_mc1_train.json ADDED
The diff for this file is too large to render. See raw diff
 
yo_mc1_val.json ADDED
@@ -0,0 +1,314 @@
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1
+ [
2
+ {
3
+ "question": "Ìlú wó ni àwọn ènìyàn péjọ sí?",
4
+ "a": "Ayépé",
5
+ "b": "Ìbídàpọ̀",
6
+ "c": "Sòǹdókò",
7
+ "d": "Ajégúnlẹ̀",
8
+ "answerKey": "D",
9
+ "context": "Mo kí gbogbo ẹ̀yin ènìyàn mi tí ẹ péjọ̀ síbí lónìí. Inú mi sì dùn jọjọ dé ibi pé bí ènìyàn bá gẹṣin nínú mi olúwarẹ̀ kò ní kọsè. A dájọ́, ọjọ́ pé, a dá ìgbà, ìgbà sì kò. Mo sì dúpẹ́ Iọ́wọ́ Adẹ́dàá nítorí èyí ṣojú wa ná.\n\nNí ìdunta ni irú ayẹyẹ, ìfinijoyè báyìí wáyé gbẹ̀yìn ní ìlú wa yìí. Nígbà náà lọ́hùn-ún, ènìyàn mẹ́ta péré ni mo fi oyè dá lọ́lá, ṣùgbọ́n lónìí, ènìyàn mẹ́jọ ni n ó já ewé oyè lé lóri - ọkùnrin márùn-ún àtí obìnrin mẹ́ta - fún iṣẹ́ takuntakun tí wọ́n ti ṣe fún ìdàgbàsókè ìlú yìí. Mo sì fẹ́ kí eléyìí jẹ́ àwòkọ́ṣe fún ẹ̀yin tó nífọ̀n tó tún ní èékánná ní ìlú yìí. Ògún ilé ni mo fé kí ẹ kọ́kọ́ máa bẹ̀ kí ẹ tó bẹ tìta, kí ẹ sì jáwọ́ nínú ìwà aláǹgbàá orí èṣù àti ìwà amúnibúni ẹran-ìbíyẹ. Ẹ jáwọ́ nínú ìwà fàyàwọ́ àti òògùn olóró gbígbé kí ẹ má baà ta epo sí àlà orúkọ ìlú wa yìí mọ́. Mo sọ èyí kí ọ̀rọ̀ yín má baà dà bí i ti Adélọjá àti Ọláòṣéépín. Ẹ̀wọ̀n ogún ọdún ni ẹni àkọ́kọ́ tí i ṣe ọmo ìlú Ayépé ń ṣe lọ́wọ́ báyìí fún fàyàwọ́ nígbà tí ẹnìkejì fi ẹ̀yìn tàgbá ní Sòǹdókò fún igbó gbíngbìn.\n\nỌlátẹ́jú tí i ṣe ọ̀gá àgbà ní ilé ìfowópamọ́ òlóògunebí ni yóò jẹ oyè Bàbálájé ìlú wa yìí. Ṣé ẹ kò gbàgbé ilé iṣẹ́ ńlá tó dá sílẹ̀ tí ọ̀pọ̀lọpọ̀ ọmọ ìlú yìí tí ń ṣiṣẹ́? Oyè Ọ̀tún Bàbálájé ni ti ọ̀rẹ́dẹbí rẹ̀ Adédùntán. Ẹ má gbàgbé pé Ọ̀rẹ́ kòríkòsùn niwọ́n àti pé Adédùntán tí i ṣe oníṣòwò pàtàkì ti ṣètò ẹ̀kọ́ ọ̀fẹ́ fún àwọn ọmọ ilé ẹ̀kọ́ gíga tó kù díẹ̀ káà-tó fún ní ìlú yìí bí ó tílẹ̀ jẹ́ pé Ìbídàpọ̀ ni ó ti wá. Ọládélé tí ṣe ọ̀gá lẹ́nu iṣẹ́ ọba tí ó ran àwọn ọmọ bíbí ìlú yìí lọ́wọ́ láti rí iṣẹ́ ọba ni yóò jẹ oyè Alátùn-únṣe ìlú nígbà tí oníṣègùn Babátúndé yóò di Agbáṣàga. Káńsílọ̀ ètò ẹ̀kó ìjọba ìbílẹ̀ yìí, ọ̀gbẹ́ni Tàlàbí di Olóyè Akéwejẹ̀. Arábìnrin Bísí, aya Adélọdún ni yóò dipò olóogbé Súọlá aya Tẹ̀là gẹ́gẹ́ bí l̀yálájé. Ṣèbí gbogbo wa ni a mọ̀ ón sí gbajúmọ̀ òǹtajà ní ìlú Kánnádopó. llé ìtajà tí ó kọ́ sílẹ̀ wa yìí àti agbègbè rẹ̀ jẹ́ méwàá. Màmá wa Adúlójú ni n ó já ewé oyè Yèyé Ọba lé lórí lónìí, nígbà tí arábìnrin Yétúndé aya Babalọlá, yóò jẹ oyè Onígègé Àrà ìlú Ajégúnlẹ̀ wa yìí láti òní.",
10
+ "grade": "SS3",
11
+ "preamble": "",
12
+ "category": "Reading comprehension"
13
+ },
14
+ {
15
+ "question": "[MASK] ni ó joyè nítorí akitiyan rẹ̀ lóri ètò ẹ̀kọ́",
16
+ "a": "Adúlójù",
17
+ "b": "Adédùntán",
18
+ "c": "Tàlàbí",
19
+ "d": "Ọládélé",
20
+ "answerKey": "B",
21
+ "context": "Mo kí gbogbo ẹ̀yin ènìyàn mi tí ẹ péjọ̀ síbí lónìí. Inú mi sì dùn jọjọ dé ibi pé bí ènìyàn bá gẹṣin nínú mi olúwarẹ̀ kò ní kọsè. A dájọ́, ọjọ́ pé, a dá ìgbà, ìgbà sì kò. Mo sì dúpẹ́ Iọ́wọ́ Adẹ́dàá nítorí èyí ṣojú wa ná.\n\nNí ìdunta ni irú ayẹyẹ, ìfinijoyè báyìí wáyé gbẹ̀yìn ní ìlú wa yìí. Nígbà náà lọ́hùn-ún, ènìyàn mẹ́ta péré ni mo fi oyè dá lọ́lá, ṣùgbọ́n lónìí, ènìyàn mẹ́jọ ni n ó já ewé oyè lé lóri - ọkùnrin márùn-ún àtí obìnrin mẹ́ta - fún iṣẹ́ takuntakun tí wọ́n ti ṣe fún ìdàgbàsókè ìlú yìí. Mo sì fẹ́ kí eléyìí jẹ́ àwòkọ́ṣe fún ẹ̀yin tó nífọ̀n tó tún ní èékánná ní ìlú yìí. Ògún ilé ni mo fé kí ẹ kọ́kọ́ máa bẹ̀ kí ẹ tó bẹ tìta, kí ẹ sì jáwọ́ nínú ìwà aláǹgbàá orí èṣù àti ìwà amúnibúni ẹran-ìbíyẹ. Ẹ jáwọ́ nínú ìwà fàyàwọ́ àti òògùn olóró gbígbé kí ẹ má baà ta epo sí àlà orúkọ ìlú wa yìí mọ́. Mo sọ èyí kí ọ̀rọ̀ yín má baà dà bí i ti Adélọjá àti Ọláòṣéépín. Ẹ̀wọ̀n ogún ọdún ni ẹni àkọ́kọ́ tí i ṣe ọmo ìlú Ayépé ń ṣe lọ́wọ́ báyìí fún fàyàwọ́ nígbà tí ẹnìkejì fi ẹ̀yìn tàgbá ní Sòǹdókò fún igbó gbíngbìn.\n\nỌlátẹ́jú tí i ṣe ọ̀gá àgbà ní ilé ìfowópamọ́ òlóògunebí ni yóò jẹ oyè Bàbálájé ìlú wa yìí. Ṣé ẹ kò gbàgbé ilé iṣẹ́ ńl�� tó dá sílẹ̀ tí ọ̀pọ̀lọpọ̀ ọmọ ìlú yìí tí ń ṣiṣẹ́? Oyè Ọ̀tún Bàbálájé ni ti ọ̀rẹ́dẹbí rẹ̀ Adédùntán. Ẹ má gbàgbé pé Ọ̀rẹ́ kòríkòsùn niwọ́n àti pé Adédùntán tí i ṣe oníṣòwò pàtàkì ti ṣètò ẹ̀kọ́ ọ̀fẹ́ fún àwọn ọmọ ilé ẹ̀kọ́ gíga tó kù díẹ̀ káà-tó fún ní ìlú yìí bí ó tílẹ̀ jẹ́ pé Ìbídàpọ̀ ni ó ti wá. Ọládélé tí ṣe ọ̀gá lẹ́nu iṣẹ́ ọba tí ó ran àwọn ọmọ bíbí ìlú yìí lọ́wọ́ láti rí iṣẹ́ ọba ni yóò jẹ oyè Alátùn-únṣe ìlú nígbà tí oníṣègùn Babátúndé yóò di Agbáṣàga. Káńsílọ̀ ètò ẹ̀kó ìjọba ìbílẹ̀ yìí, ọ̀gbẹ́ni Tàlàbí di Olóyè Akéwejẹ̀. Arábìnrin Bísí, aya Adélọdún ni yóò dipò olóogbé Súọlá aya Tẹ̀là gẹ́gẹ́ bí l̀yálájé. Ṣèbí gbogbo wa ni a mọ̀ ón sí gbajúmọ̀ òǹtajà ní ìlú Kánnádopó. llé ìtajà tí ó kọ́ sílẹ̀ wa yìí àti agbègbè rẹ̀ jẹ́ méwàá. Màmá wa Adúlójú ni n ó já ewé oyè Yèyé Ọba lé lórí lónìí, nígbà tí arábìnrin Yétúndé aya Babalọlá, yóò jẹ oyè Onígègé Àrà ìlú Ajégúnlẹ̀ wa yìí láti òní.",
22
+ "grade": "SS3",
23
+ "preamble": "",
24
+ "category": "Reading comprehension"
25
+ },
26
+ {
27
+ "question": "Àkókò wo ni olè yìí jà?",
28
+ "a": "Òru",
29
+ "b": "Àárọ̀",
30
+ "c": "ìrọ̀lẹ́",
31
+ "d": "ìdájí",
32
+ "answerKey": "A",
33
+ "context": "Àgbẹ̀ pàtàkì ni Oyèjídé ní agbègbè ìbọ́ṣẹ́. Kì í gbin kòkó, bẹ́ẹ̀ ni kì í gbin ọ̀gẹ̀dẹ̀. Ohun tí ó fi ta àwọn ẹgbẹ́ rẹ̀ yọ ni oko àlọ̀ tí ó ń dá. A máa tó ẹgbàá mẹ́rin. Ó máa ń gbin ewùrà díè ṣùgbọ́n èsúrú kì í pọ̀ púpọ̀. Yàtọ̀ si pé ó jé àgbẹ̀, ó tún gbówọ́. Lára àwọn tí ó bà a pààlà ni Àdìsá, Dérìn. Àrẹ̀mú àti Sùúrù. Ọ̀gbìn àgbàdo ni ti Àdìsá, Dérìn a máa dáko rodo; Àrẹ̀mú àti Sùúrù sì gbádùn gbágùúdá àti ilá ní tiwọn.\n\nOlè a máa jà púpọ̀ ní agbègbè yìí. Púpọ̀ nínú àwọn àgbẹ̀ l̀bọ́ṣẹ ti dọdẹ àwọn olè náà títí ṣùgbọ́n pàbó ló já sí. Ọjọó tí ọwọ́ pálábá olè kan máa ségi, oko Oyèjídé ni ó lọ. Lẹ́yìn tí ó tí palẹ̀ oko mọ́ láàjìn, ó gbé ẹrù; ó fẹ́ máa lọ. Bí ó ti gbé ẹrù karí́ ni ó bẹ̀rẹ̀ sí pòòyì lójú kan náà, bẹ́ẹ̀ ni ẹrù kò ṣée sọ̀. Ibẹ̀ ni ilè mọ bá olórò tí àwọn olóko dé bá a; wọ́n sì mú un lọ sí ilé baálẹ̀.",
34
+ "grade": "SS3",
35
+ "preamble": "",
36
+ "category": "Reading comprehension"
37
+ },
38
+ {
39
+ "question": "Aṣẹ̀dá ni [MASK]",
40
+ "a": "Sòǹdókò",
41
+ "b": "Àyìndé",
42
+ "c": "Títí",
43
+ "d": "Jèrùgbé",
44
+ "answerKey": "A",
45
+ "context": "Lẹ́yìn tí Kọ́lá àti Jèrùgbé ti fi ara mọ́ àwọn ènìyàn wọn fún ìgbà díẹ̀, wọ́n mú ṣòkòtò bọ́ láti lọ pe ẹni tí yóò fi irun ajá ṣe òògùn owó fún wọn. Iṣẹ́ onítibí ni láti ṣe ẹ̀dà. Ibi tí ó ń gbé jìnnà sí Ẹrè. Kò sí ọ̀nà méjì tí ó dé ìlú náà jù ojú omi lọ lásìkò tí à ń sọ̀rọ̀ rẹ̀ yìí. Ọkọ̀ ojú omi niwọn ní láti dé ibẹ̀. Níwọ̀n ìgbà tí ó sì jẹ́ ọ̀pá àti òbèlè niwọn fi ń wa ọkọ̀, ó gbà wọ́n ní àkókò díẹ̀. Kọ́lá rọ ìyá rẹ̀ láti fún un ní owó díẹ̀ tí ó nílò fún ìrìn àjò yìí.\n\nÒòrùn ti wọ̀ kí àwọn ènìyàn yìí tó 'mú ọ̀nà wọn pọ̀n. Wọ́n jẹun jẹun yó, wọ́n sì gbé àtùpà amọ̀, okùn, àṣọ àti ọ̀pá sínú ọkọ̀ láti fi ta ìgbòkùn. Ọkọ̀ kékeré tí l̀yá Akin fi máa ń ra ẹja ni wọ́n wọ̀. Akin jókòó sí ẹ̀yìn, Kọ́lá wà ní iwájú. Àyìndé sì lé téé sí orí tẹ́ba ní àárin. Kí wọ́n tó wo ọkọ̀ rẹ̀. Títí fi àdúrà sin Akin àti àwọn ẹmẹ̀wà rẹ̀. Àyìndé kò wọ ọkọ̀ rí bẹ́ẹ̀ ni kò mọ̀ ọ́n wẹ̀, kò lè mòòkùn nínú omi kí á má sọ nípa odò ńlá tí ó na ìyẹ́ láti ìsálú dé Ẹrẹ̀, ṣùgbọ́n kò jáyà. Ọ̀kan rẹ̀ balẹ̀ pé bí ó bá di bákan, àwọn ọ̀rẹ́ òun yóò gba òun là. llẹ̀ ti ṣú kí ọkọ̀ tó kúrò ní èbúté, Akin ni ó sì ń darí ọkọ̀. Iwájú ọkọ̀ niwọ́n gbé àtùpà sí láti máa ríran. Ṣùgbọ́n lẹ́yìn ìbùsọ̀ mẹ́tàlá, wọ́n yà sí èbúté Ṣabọ́jọ láti sùn.\n\nNígbà tí ilẹ̀ mọ́, gbogbo ilẹ̀ ni ó kún fún yànmùyánmú, wọ́n ti yó, agbèdu wọn pọ́n dòmùdòmù bí ẹ̀yìn ìmọ̀kọ̀. Gbogbo ará àwọn arìnrìn-àjò wá rí pàtipàti. Wọ́n tu ọkọ̀ títí tí ilẹ̀ fi ṣú ní ọjọ́ kejì, ṣùgbọ́n wọ́n dé ibi tí wọ́n ń lọ. Wọ́n ìbá tẹ̀síwájú ṣùgbọ́n epotó wà nínú fìtílà ti gbẹ. Èyí ló mú kí wọ́n ó tún sún bèbè odò Sanjọ́.Àkùkọ kò ì kọ ṣùgbọ́n òyẹ̀ ti là nígbà tí wọ́n mú ọ̀nà pọ̀n. Kí òòrùn tó yọ, wọ́n ti gúnlẹ̀ sí èbúté Táǹńwá níbi tí Sòǹdókò ń gbé.",
46
+ "grade": "SS3",
47
+ "preamble": "",
48
+ "category": "Reading comprehension"
49
+ },
50
+ {
51
+ "question": "Èwo ló yàtò?",
52
+ "a": "Akéwejẹ̀",
53
+ "b": "Onígègé Àrà",
54
+ "c": "Olóògùnebi",
55
+ "d": "Alátùn-únṣe ìlú",
56
+ "answerKey": "C",
57
+ "context": "Mo kí gbogbo ẹ̀yin ènìyàn mi tí ẹ péjọ̀ síbí lónìí. Inú mi sì dùn jọjọ dé ibi pé bí ènìyàn bá gẹṣin nínú mi olúwarẹ̀ kò ní kọsè. A dájọ́, ọjọ́ pé, a dá ìgbà, ìgbà sì kò. Mo sì dúpẹ́ Iọ́wọ́ Adẹ́dàá nítorí èyí ṣojú wa ná.\n\nNí ìdunta ni irú ayẹyẹ, ìfinijoyè báyìí wáyé gbẹ̀yìn ní ìlú wa yìí. Nígbà náà lọ́hùn-ún, ènìyàn mẹ́ta péré ni mo fi oyè dá lọ́lá, ṣùgbọ́n lónìí, ènìyàn mẹ́jọ ni n ó já ewé oyè lé lóri - ọkùnrin márùn-ún àtí obìnrin mẹ́ta - fún iṣẹ́ takuntakun tí wọ́n ti ṣe fún ìdàgbàsókè ìlú yìí. Mo sì fẹ́ kí eléyìí jẹ́ àwòkọ́ṣe fún ẹ̀yin tó nífọ̀n tó tún ní èékánná ní ìlú yìí. Ògún ilé ni mo fé kí ẹ kọ́kọ́ máa bẹ̀ kí ẹ tó bẹ tìta, kí ẹ sì jáwọ́ nínú ìwà aláǹgbàá orí èṣù àti ìwà amúnibúni ẹran-ìbíyẹ. Ẹ jáwọ́ nínú ìwà fàyàwọ́ àti òògùn olóró gbígbé kí ẹ má baà ta epo sí àlà orúkọ ìlú wa yìí mọ́. Mo sọ èyí kí ọ̀rọ̀ yín má baà dà bí i ti Adélọjá àti Ọláòṣéépín. Ẹ̀wọ̀n ogún ọdún ni ẹni àkọ́kọ́ tí i ṣe ọmo ìlú Ayépé ń ṣe lọ́wọ́ báyìí fún fàyàwọ́ nígbà tí ẹnìkejì fi ẹ̀yìn tàgbá ní Sòǹdókò fún igbó gbíngbìn.\n\nỌlátẹ́jú tí i ṣe ọ̀gá àgbà ní ilé ìfowópamọ́ òlóògunebí ni yóò jẹ oyè Bàbálájé ìlú wa yìí. Ṣé ẹ kò gbàgbé ilé iṣẹ́ ńlá tó dá sílẹ̀ tí ọ̀pọ̀lọpọ̀ ọmọ ìlú yìí tí ń ṣiṣẹ́? Oyè Ọ̀tún Bàbálájé ni ti ọ̀rẹ́dẹbí rẹ̀ Adédùntán. Ẹ má gbàgbé pé Ọ̀rẹ́ kòríkòsùn niwọ́n àti pé Adédùntán tí i ṣe oníṣòwò pàtàkì ti ṣètò ẹ̀kọ́ ọ̀fẹ́ fún àwọn ọmọ ilé ẹ̀kọ́ gíga tó kù díẹ̀ káà-tó fún ní ìlú yìí bí ó tílẹ̀ jẹ́ pé Ìbídàpọ̀ ni ó ti wá. Ọládélé tí ṣe ọ̀gá lẹ́nu iṣẹ́ ọba tí ó ran àwọn ọmọ bíbí ìlú yìí lọ́wọ́ láti rí iṣẹ́ ọba ni yóò jẹ oyè Alátùn-únṣe ìlú nígbà tí oníṣègùn Babátúndé yóò di Agbáṣàga. Káńsílọ̀ ètò ẹ̀kó ìjọba ìbílẹ̀ yìí, ọ̀gbẹ́ni Tàlàbí di Olóyè Akéwejẹ̀. Arábìnrin Bísí, aya Adélọdún ni yóò dipò olóogbé Súọlá aya Tẹ̀là gẹ́gẹ́ bí l̀yálájé. Ṣèbí gbogbo wa ni a mọ̀ ón sí gbajúmọ̀ òǹtajà ní ìlú Kánnádopó. llé ìtajà tí ó kọ́ sílẹ̀ wa yìí àti agbègbè rẹ̀ jẹ́ méwàá. Màmá wa Adúlójú ni n ó já ewé oyè Yèyé Ọba lé lórí lónìí, nígbà tí arábìnrin Yétúndé aya Babalọlá, yóò jẹ oyè Onígègé Àrà ìlú Ajégúnlẹ̀ wa yìí láti òní.",
58
+ "grade": "SS3",
59
+ "preamble": "",
60
+ "category": "Reading comprehension"
61
+ },
62
+ {
63
+ "question": "Èwo ni ó jẹ mọ́ àròkọ ajẹmọ́-ìṣípayá jù?",
64
+ "a": "Iṣẹ́ dẹ́rẹ́bà dára ju iṣẹ́ káfíntà lọ",
65
+ "b": "ilé ìgbẹ̀bí àdúgbò mi",
66
+ "c": "Ìwà ọmọlúwàbí",
67
+ "d": "Eré orí ìtàgé kan tí mo wò",
68
+ "answerKey": "C",
69
+ "context": "wó ṣe pàtàkì, ó ṣe kókó. Bí ó tilẹ̀ jẹ́ pé owó kò fẹ́ kí ẹnikẹ́ni dámọ̀ràn kankan lẹ́yìn òun, síbẹ̀ a gbọdọ̀ mọ̀ pé ìráńṣẹ́ ló jẹ́. Kò yẹ kí ó di ọ̀gá fún ẹnikẹ́ni ti Ọba òkè bá fi ṣe búrùjí fún. Láyé àtijọ́, bí ẹnìkan bá ṣiṣẹ́ tó lówó láàárín ẹbí, gbogbo ẹbi ní yóò jàǹfàní rẹ̀. Ìmọ̀ wọn nípa owó pé kò niran, kò jẹ́ kí wọ́n di agbéraga. Bí àwọn bàbá wa ti ní ìtara iṣẹ́ ajé tó, wọn kì í sábà gbọ̀nà àlùmọ̀kọ́rọ́í wá owó. Lóde òní, àwọn ènìyàn ń digunjalẹ̀. wọ́n ń ṣẹ́ṣó, wọ́n ń gbọ́mọ, wọ́n sì ń gbé kokéènì láti lówó.",
70
+ "grade": "SS3",
71
+ "preamble": "",
72
+ "category": "Reading comprehension"
73
+ },
74
+ {
75
+ "question": "[MASK] ni aburo babá Fadékẹ́mi",
76
+ "a": "Adébáyọ̀",
77
+ "b": "Àmọ̀pé",
78
+ "c": "Dékúnlé",
79
+ "d": "Ọlọ́rọ̀",
80
+ "answerKey": "A",
81
+ "context": "Fadékẹ́mi jẹ́ ọmọ òrukàn tí ó sì rẹwà lóbinrin. Láti kékeré ni ó ti ń wẹ̀ nínú ìyà. Ó ń gbé lọ́dọ́ Adébáyọ̀, ábúrò babá rẹ̀, ẹni tí ó fi ìyà pá a lórí dọ́ba, títi tí ó fi sá kúrò níbẹ̀. Ìlú Arárọ̀mí tí ó sá lọ ni ó ti di aláàárù. Ó tún dan iṣẹ́ apọnmità wò, bẹ́ẹ̀ ló tún ṣiṣẹ́ ọmọọdọ̀ lọ́dọ̀ Àmọ̀pé Olóúnjẹ, ṣùgbọ́n kàkà kí ewé àgbọ́n rẹ rọ̀, fíle ló ń le sí i.\n\nÌdí iṣẹ́ bírísopé tí ó tún lọ ṣe ni Dékúnlé ọmọọbá ti pàdé rẹ̀, tí ẹwà rẹ̀ sí wọ̀ ọ́ lójú. Ó bá a sọ̀rọ̀, ọ̀rọ, wọ́n sì wọ̀. Dékúnlé wá bọ́ṣọ ìyà lára rẹ̀, ó sì sọ ọ́ dìyàwó. Báyìí ni orúkọ ro Fadékẹ́mi. Ó di ọ̀kan nínú àwọn ìyàwó ọlọ́rọ̀ ìlú, ó sì bẹ̀rẹ̀ sí ní yí nínú ọlá.",
82
+ "grade": "SS3",
83
+ "preamble": "",
84
+ "category": "Reading comprehension"
85
+ },
86
+ {
87
+ "question": "Ọ̀rọ̀ mìíràn fún káràkátà ni",
88
+ "a": "ṣíṣẹ owó",
89
+ "b": "ẹ̀kọ́ kíkọ́",
90
+ "c": "àgbẹ̀ ṣíṣe",
91
+ "d": "kíkọ́ni lẹ́kọ̀ọ́",
92
+ "answerKey": "A",
93
+ "context": "Kò-là-kò-sagbe ni Yàyá ọmọ Ògúndìran. Atàpáta-dìde ni ọbàkan rẹ̀, Bísí, ó sì jẹ́ obìnrin. Iṣẹ́ káràkátà ni Yàyá ń ṣe kí ó tó dé ipò tí ó wà yìí. Yàyá ni àbúrò méjì, okùnrin ni àwọn méjèèjì. Àkókò wa ní ilé ẹ̀kọ́ṣẹ́ olùkọ́ni, èkejì náà wà ní ilé ẹ̀kọ́ girama. \n\nYàyá ni ó ń gbọ́ bùkátà àwọn ọmọ wọ̀nyí láti ìgbà tí ìyàwó wọn ti di olóògbé. Èyí rí bẹ́ẹ̀ nítorí pé gbogbo ènìyàn ló mọ̀ pé Ògúndìran wà láyé bí aláìsí ni. Ẹ̀rù yìí pọ̀ fún un láti dá gbé ṣùgbọ́n nítorí pé Ṣọlá jáfáfá lẹ́nu ẹ̀kọ́ rẹ, l̀jọba fi ẹ̀kọ́ dá a lọ́lá láti tẹ̀síwájú sí yunifásítì.",
94
+ "grade": "SS3",
95
+ "preamble": "",
96
+ "category": "Reading comprehension"
97
+ },
98
+ {
99
+ "question": "[MASK] ni Mọ̀gájì",
100
+ "a": "Adégbọ́lá",
101
+ "b": "Ṣubúọlá",
102
+ "c": "Ajírọ́lá",
103
+ "d": "Adébọ́lá",
104
+ "answerKey": "B",
105
+ "context": "Ajírọ́lá àti àwọn àbúrò rẹ̀ pa ẹnu pò láti sé ọjọ́ ìbí fún bàbá wọn. Gbogbo ìlàkàkà bàbá wọn láti ri pé wọ́n di ẹni ayé ń fẹ́ ni ó wú wọn lórí tí wọ́n fi ṣe ẹ̀yẹ yìí fún un. Bí ó tilẹ̀ jẹ́ pé ìránṣẹ́ ni Olóyè Bọ̀sún Owóṣeéní ní ilé iṣẹ́ ìjọba, síbẹ̀ kò fọwọ́ yẹpẹrẹ mú ọ̀rọ̀ ẹ̀kọ́ ọmọ. Bí ó tí ń ṣiṣẹ́ ọba ní Pápákọ̀ náà ni ó ń dáko tí ó sì tún ń gba àjọ.\n\nÀṣẹ̀yìnwá àṣẹ̀yìnbọ̀, gbogbo ọmọ rẹ̀ ló rí jájẹ. Ajírọ́lá di dọ́kítà, Adébọ́lá tí ó tẹ̀lé e jẹ́ akọ̀wé àgbà ní báǹki, nígbà tí Mọbọ́lárìn ń ṣe iṣẹ́ lọ́yà, Akin àbíkẹ́yìn rẹ̀ sì jẹ́, oníṣòwò pàtàkì.\nLọ́gán ni ìmúrasílè fún ayẹyẹ bẹ̀rẹ̀. Olóyè Ṣubúọlá, mọ́gàjí agbo-ilé bàbá wọn, ni àwọn ọmọ kọ́kọ́ fi ọ̀rọ̀ ayẹyẹ yìí tó létí. Wọ́n sì tún ránṣẹ́ sí Adégbọ́lá, báálẹ̀ Àkùkọ. Ṣé Balógun ìlú Àkùkọ ni Owóṣeéní. Gbogbo ètò bí ayẹyẹ yóò ṣe kẹ́sẹ̀ járí ni wọ́n farabalẹ̀ ṣe. Wọ́n fìwé ìpè ránṣẹ́ sí ẹbí, ará, àtọ̀rẹ́. Wọ́n sì pín bùkátà ayẹyẹ láàárín ará wọn. Nìgbá tí ó yá, ọjọ́ ayẹyẹ kò. Bí wọ́n tí ń sè ni wọ́n ń sọ̀. Ìdajì nínú àwọn obìnrin ilé ti bẹ̀rẹ̀ sí kọrin kí ọlọ́jọ́ ìbí lọ́kan-ò-jọ̀kan. \n\nWọ́n wọ aṣọ àǹkárá tí ó jiná, àwọn ọmọ ilé wọ léèsì aláwọ̀ ewé. Bí ó tilẹ̀ jẹ́ pé aago méjì ọ̀sán ni ayẹyẹ yóò bẹ̀rẹ̀, agogo mẹ́wáà àárọ̀ ni àwọn tí a fi ìwé pè ti ń dé láti Èkó, ìbàdàn àti Abẹ́òkúta sí Àkùkọ. Tọmọdé tàgbà lo gbédìí fún àwọn ọkọ̀ bọ̀bìnnì bọ̀bìnnì tí ó wọ̀lú lọ́jọ́ náà. Àwọn ọmọ ọlọ́jọ́ ìbí ṣe bẹbẹ. Ọ̀pọ̀ òbí ló sì tipasẹ̀ ayẹyẹ yìí pinnu láti máa ṣojúṣe wọn bó ti tọ́ àti bó ti yẹ sí ọmọ.\n",
106
+ "grade": "SS3",
107
+ "preamble": "",
108
+ "category": "Reading comprehension"
109
+ },
110
+ {
111
+ "question": "Àkọ́lé tí ó bá àyọkà yìí mu jùlọ ni",
112
+ "a": "Ààbọ̀ ẹ̀kọ́",
113
+ "b": "Ọmọ bẹẹrẹ",
114
+ "c": "Àǹfààní ẹ̀kọ́ ìwé",
115
+ "d": "iṣẹ́ àgbẹ̀ àǹfààní",
116
+ "answerKey": "C",
117
+ "context": "Ọmọ bíbí ìlú Béyìíòṣe ni Ìṣọ̀lá. Òun àti àbúrò rẹ̀ Fọláhànmí, nìkan ni Bádéjọ, bàbá wọ́n bí. Àgbẹ̀ oníkòkó aládàáńlá ni Bádéjọ. Bọ́látitó, aya rẹ̀ sì jẹ́ oníṣòwò obì. Bádéjọ kò kàwé ṣùgbọ́n ó pinnu láti tọ́ àwọn ọmọ rẹ̀ méjéèjì débi tí wọ́n bá lè kàwé dé láyé, nítorí pé ìya àìkàwé jẹ ẹ́ púpọ̀ nídi òwò tí ó ń ṣe.\n\nLẹ́yìn tí Ìṣọ̀lá parí ìwé mẹ́wàá ní ìlú l̀bòdì ni ó gba ìlú Arómisá lọ láti tẹ̀ síwáiú nínú ẹ̀kọ́ rẹ̀ ní fásitì. Ìlú ọbá ni ó sì ti gba oyè ìmọ̀ ìjìnlẹ̀ kejì nínú òfin. Ìṣọ̀lá padà sílúu Béyìíròṣe, ó sì di gbajúgbajà agbẹjọ́rò káàkiri agbègbè náà.",
118
+ "grade": "SS3",
119
+ "preamble": "",
120
+ "category": "Reading comprehension"
121
+ },
122
+ {
123
+ "question": "Àwọn tí ó ṣètò ayẹyẹ ni àwọn",
124
+ "a": "obìnrin",
125
+ "b": "òbí",
126
+ "c": "olóyè",
127
+ "d": "ọmọ",
128
+ "answerKey": "D",
129
+ "context": "Ajírọ́lá àti àwọn àbúrò rẹ̀ pa ẹnu pò láti sé ọjọ́ ìbí fún bàbá wọn. Gbogbo ìlàkàkà bàbá wọn láti ri pé wọ́n di ẹni ayé ń fẹ́ ni ó wú wọn lórí tí wọ́n fi ṣe ẹ̀yẹ yìí fún un. Bí ó tilẹ̀ jẹ́ pé ìránṣẹ́ ni Olóyè Bọ̀sún Owóṣeéní ní ilé iṣẹ́ ìjọba, síbẹ̀ kò fọwọ́ yẹpẹrẹ mú ọ̀rọ̀ ẹ̀kọ́ ọmọ. Bí ó tí ń ṣiṣẹ́ ọba ní Pápákọ̀ náà ni ó ń dáko tí ó sì tún ń gba àjọ.\n\nÀṣẹ̀yìnwá àṣẹ̀yìnbọ̀, gbogbo ọmọ rẹ̀ ló rí jájẹ. Ajírọ́lá di dọ́kítà, Adébọ́lá tí ó tẹ̀lé e jẹ́ akọ̀wé àgbà ní báǹki, nígbà tí Mọbọ́lárìn ń ṣe iṣẹ́ lọ́yà, Akin àbíkẹ́yìn rẹ̀ sì jẹ́, oníṣòwò pàtàkì.\nLọ́gán ni ìmúrasílè fún ayẹyẹ bẹ̀rẹ̀. Olóyè Ṣubúọlá, mọ́gàjí agbo-ilé bàbá wọn, ni àwọn ọmọ kọ́kọ́ fi ọ̀rọ̀ ayẹyẹ yìí tó létí. Wọ́n sì tún ránṣẹ́ sí Adégbọ́lá, báálẹ̀ Àkùkọ. Ṣé Balógun ìlú Àkùkọ ni Owóṣeéní. Gbogbo ètò bí ayẹyẹ yóò ṣe kẹ́sẹ̀ járí ni wọ́n farabalẹ̀ ṣe. Wọ́n fìwé ìpè ránṣẹ́ sí ẹbí, ará, àtọ̀rẹ́. Wọ́n sì pín bùkátà ayẹyẹ láàárín ará wọn. Nìgbá tí ó yá, ọjọ́ ayẹyẹ kò. Bí wọ́n tí ń sè ni wọ́n ń sọ̀. Ìdajì nínú àwọn obìnrin ilé ti bẹ̀rẹ̀ sí kọrin kí ọlọ́jọ́ ìbí lọ́kan-ò-jọ̀kan. \n\nWọ́n wọ aṣọ àǹkárá tí ó jiná, àwọn ọmọ ilé wọ léèsì aláwọ̀ ewé. Bí ó tilẹ̀ jẹ́ pé aago méjì ọ̀sán ni ayẹyẹ yóò bẹ̀rẹ̀, agogo mẹ́wáà àárọ̀ ni àwọn tí a fi ìwé pè ti ń dé láti Èkó, ìbàdàn àti Abẹ́òkúta sí Àkùkọ. Tọmọdé tàgbà lo gbédìí fún àwọn ọkọ̀ bọ̀bìnnì bọ̀bìnnì tí ó wọ̀lú lọ́jọ́ náà. Àwọn ọmọ ọlọ́jọ́ ìbí ṣe bẹbẹ. Ọ̀pọ̀ òbí ló sì tipasẹ̀ ayẹyẹ yìí pinnu láti máa ṣojúṣe wọn bó ti tọ́ àti bó ti yẹ sí ọmọ.\n",
130
+ "grade": "SS3",
131
+ "preamble": "",
132
+ "category": "Reading comprehension"
133
+ },
134
+ {
135
+ "question": "\"Gbọ̀ngàn ìlú mi’’ jẹ mọ́ àròkọ [MASK] jù",
136
+ "a": "aṣàríyànjiyàn",
137
+ "b": "ajẹmọ́-ìṣípayá",
138
+ "c": "asọ̀tàn",
139
+ "d": "aṣàpèjúwe",
140
+ "answerKey": "D",
141
+ "context": "Ajírọ́lá àti àwọn àbúrò rẹ̀ pa ẹnu pò láti sé ọjọ́ ìbí fún bàbá wọn. Gbogbo ìlàkàkà bàbá wọn láti ri pé wọ́n di ẹni ayé ń fẹ́ ni ó wú wọn lórí tí wọ́n fi ṣe ẹ̀yẹ yìí fún un. Bí ó tilẹ̀ jẹ́ pé ìránṣẹ́ ni Olóyè Bọ̀sún Owóṣeéní ní ilé iṣẹ́ ìjọba, síbẹ̀ kò fọwọ́ yẹpẹrẹ mú ọ̀rọ̀ ẹ̀kọ́ ọmọ. Bí ó tí ń ṣiṣẹ́ ọba ní Pápákọ̀ náà ni ó ń dáko tí ó sì tún ń gba àjọ.\n\nÀṣẹ̀yìnwá àṣẹ̀yìnbọ̀, gbogbo ọmọ rẹ̀ ló rí jájẹ. Ajírọ́lá di dọ́kítà, Adébọ́lá tí ó tẹ̀lé e jẹ́ akọ̀wé àgbà ní báǹki, nígbà tí Mọbọ́lárìn ń ṣe iṣẹ́ lọ́yà, Akin àbíkẹ́yìn rẹ̀ sì jẹ́, oníṣòwò pàtàkì.\nLọ́gán ni ìmúrasílè fún ayẹyẹ bẹ̀rẹ̀. Olóyè Ṣubúọlá, mọ́gàjí agbo-ilé bàbá wọn, ni àwọn ọmọ kọ́kọ́ fi ọ̀rọ̀ ayẹyẹ yìí tó létí. Wọ́n sì tún ránṣẹ́ sí Adégbọ́lá, báálẹ̀ Àkùkọ. Ṣé Balógun ìlú Àkùkọ ni Owóṣeéní. Gbogbo e��tò bí ayẹyẹ yóò ṣe kẹ́sẹ̀ járí ni wọ́n farabalẹ̀ ṣe. Wọ́n fìwé ìpè ránṣẹ́ sí ẹbí, ará, àtọ̀rẹ́. Wọ́n sì pín bùkátà ayẹyẹ láàárín ará wọn. Nìgbá tí ó yá, ọjọ́ ayẹyẹ kò. Bí wọ́n tí ń sè ni wọ́n ń sọ̀. Ìdajì nínú àwọn obìnrin ilé ti bẹ̀rẹ̀ sí kọrin kí ọlọ́jọ́ ìbí lọ́kan-ò-jọ̀kan. \n\nWọ́n wọ aṣọ àǹkárá tí ó jiná, àwọn ọmọ ilé wọ léèsì aláwọ̀ ewé. Bí ó tilẹ̀ jẹ́ pé aago méjì ọ̀sán ni ayẹyẹ yóò bẹ̀rẹ̀, agogo mẹ́wáà àárọ̀ ni àwọn tí a fi ìwé pè ti ń dé láti Èkó, ìbàdàn àti Abẹ́òkúta sí Àkùkọ. Tọmọdé tàgbà lo gbédìí fún àwọn ọkọ̀ bọ̀bìnnì bọ̀bìnnì tí ó wọ̀lú lọ́jọ́ náà. Àwọn ọmọ ọlọ́jọ́ ìbí ṣe bẹbẹ. Ọ̀pọ̀ òbí ló sì tipasẹ̀ ayẹyẹ yìí pinnu láti máa ṣojúṣe wọn bó ti tọ́ àti bó ti yẹ sí ọmọ.\n",
142
+ "grade": "SS3",
143
+ "preamble": "",
144
+ "category": "Reading comprehension"
145
+ },
146
+ {
147
+ "question": "Èwo ni ó tàbùkù àṣà ìwọṣọ Yorùbá?",
148
+ "a": "Sísọ ède Gẹ̀ẹ́sì",
149
+ "b": "Lílo wíìgi",
150
+ "c": "Irun dídì okùnrin",
151
+ "d": "Rírìn ìhòòhò",
152
+ "answerKey": "D",
153
+ "context": "Àṣa Yorùbá rẹwà púpọ̀; ó sì jẹ́ ohun ìwúrí fún gbogbo àwọn ọmọ káàárọ̀-ò-jíire láti máa gbé e lárugẹ. Lára àwọn àmúye àṣa Yorùbá ni mímọ Èdè é lò, kí ọmọ Yorùbá sọ̀rọ̀, kí ó sì fa kòmóòkun ọ̀rọ̀ yọ. Ìpèsè oríṣiríṣi oúnjẹ ilẹ̀ Yorùbá, ṣíṣe ara ní ọ̀ṣọ́ àti wíwọ aṣọ tó bá òde mu; gbogbo àwọn ìwọ̀nyí ni Yorùbá fi ń yangàn láwùjọ.\n\nLóde òní, àṣa àjèjì ti gba gbogbo àwọn ohun ìṣẹ̀ǹbáyé wọ̀nyí lọ́wọ́ọ púpọ̀ nínú wa. Ède Gẹ̀ẹ́sì ni púpọ̀ ọmọ Yorùbá ń fọ̀. Gbogbo aṣọ tó buyì kẹ́wà tí ó dáàbò bo gbogbo ògo tí Ọlọ́run fún wa ti ń di ohun ìgbàgbé lọ. Ìhòòhò ni àwọn ọmọ mìíràn ń rìn kiri ìlú!\n\nIrun dídì bíi pàtẹ́wọ́, kọjúsọ́kọ, ìpàkọ́ ẹlẹ́dẹ̀, ṣùkú, korobá àti bẹ́ẹ̀ bẹ́ẹ̀ lọ tí ó máa ń móge rẹwà ti fẹ́rẹ̀ di àfìsẹ́hìn téégún aláré ń fiṣọ. Àṣà irun jíjó, gbígbé irun àgùntàn lérí ti gbalẹ̀ kan láàárín ọ̀pọ̀ obìnrin, tí ọ̀pọ̀ ọmọkùnrin sì ń dirí bíi elégún Ṣángó.",
154
+ "grade": "SS3",
155
+ "preamble": "",
156
+ "category": "Reading comprehension"
157
+ },
158
+ {
159
+ "question": "Orí-ọ̀rọ̀ tó jẹ mọ́ àròkọ asọ̀tàn jù ni",
160
+ "a": "Àlá tí ó dèrù bà mí jù lọ",
161
+ "b": "Iṣẹ́ àgbẹ̀ wù mí jù iṣẹ́ olùkọ́ lo",
162
+ "c": "irú ilé tí mo fẹ́ kọ́",
163
+ "d": "Epo pupa",
164
+ "answerKey": "A",
165
+ "context": "Mo kí gbogbo ẹ̀yin ènìyàn mi tí ẹ péjọ̀ síbí lónìí. Inú mi sì dùn jọjọ dé ibi pé bí ènìyàn bá gẹṣin nínú mi olúwarẹ̀ kò ní kọsè. A dájọ́, ọjọ́ pé, a dá ìgbà, ìgbà sì kò. Mo sì dúpẹ́ Iọ́wọ́ Adẹ́dàá nítorí èyí ṣojú wa ná.\n\nNí ìdunta ni irú ayẹyẹ, ìfinijoyè báyìí wáyé gbẹ̀yìn ní ìlú wa yìí. Nígbà náà lọ́hùn-ún, ènìyàn mẹ́ta péré ni mo fi oyè dá lọ́lá, ṣùgbọ́n lónìí, ènìyàn mẹ́jọ ni n ó já ewé oyè lé lóri - ọkùnrin márùn-ún àtí obìnrin mẹ́ta - fún iṣẹ́ takuntakun tí wọ́n ti ṣe fún ìdàgbàsókè ìlú yìí. Mo sì fẹ́ kí eléyìí jẹ́ àwòkọ́ṣe fún ẹ̀yin tó nífọ̀n tó tún ní èékánná ní ìlú yìí. Ògún ilé ni mo fé kí ẹ kọ́kọ́ máa bẹ̀ kí ẹ tó bẹ tìta, kí ẹ sì jáwọ́ nínú ìwà aláǹgbàá orí èṣù àti ìwà amúnibúni ẹran-ìbíyẹ. Ẹ jáwọ́ nínú ìwà fàyàwọ́ àti òògùn olóró gbígbé kí ẹ má baà ta epo sí àlà orúkọ ìlú wa yìí mọ́. Mo sọ èyí kí ọ̀rọ̀ yín má baà dà bí i ti Adélọiá àti Ọláòṣéépín. Ẹ̀wọ̀n ogún ọdún ni ẹni àkọ́kọ́ tí i ṣe ọmo ìlú Ayépé ń ṣe lọ́wọ́ báyìí fún fàyàwọ́ nígbà tí ẹnìkejì fi ẹ̀yìn tàgbá ní Sòǹdókò fún igbó gbíngbìn.\n\nỌlátẹ́jú tí i ṣe ọ̀gá àgbà ní ilé ìfowópamọ́ òlóògunebí ni yóò jẹ oyè Bàbálájé ìlú wa yìí. Ṣé ẹ kò gbàgbé ilé iṣẹ́ ńlá tó dá sílẹ̀ tí ọ̀pọ̀lọpọ̀ ọmọ ìlú yìí tí ń ṣiṣẹ́? Oyè Ọ̀tún Bàbálájé ni ti ọ̀rẹ́dẹbí rẹ̀ Adédùntán. Ẹ má gbàgbé pé Ọ̀rẹ́ kòríkòsùn niwọ́n àti pé Adédùntán tí i ṣe oníṣòwò pàtàkì ti ṣètò ẹ̀kọ́ ọ̀fẹ́ fún àwọn ọmọ ilé ẹ̀kọ́ gíga tó kù dí��̀ káà-tó fún ní ìlú yìí bí ó tílẹ̀ jẹ́ pé Ìbídàpọ̀ ni ó ti wá. Ọládélé tí ṣe ọ̀gá lẹ́nu iṣẹ́ ọba tí ó ran àwọn ọmọ bíbí ìlú yìí lọ́wọ́ láti rí iṣẹ́ ọba ni yóò jẹ oyè Alátùn-únṣe ìlú nígbà tí oníṣègùn Babátúndé yóò di Agbáṣàga. Káńsílọ̀ ètò ẹ̀kó ìjọba ìbílẹ̀ yìí, ọ̀gbẹ́ni Tàlàbí di Olóyè Akéwejẹ̀. Arábìnrin Bísí, aya Adélọdún ni yóò dipò olóogbé Súọlá aya Tẹ̀là gẹ́gẹ́ bí l̀yálájé. Ṣèbí gbogbo wa ni a mọ̀ ón sí gbajúmọ̀ òǹtajà ní ìlú Kánnádopó. llé ìtajà tí ó kọ́ sílẹ̀ wa yìí àti agbègbè rẹ̀ jẹ́ méwàá. Màmá wa Adúlójú ni n ó já ewé oyè Yèyé Ọba lé lórí lónìí, nígbà tí arábìnrin Yétúndé aya Babalọlá, yóò jẹ oyè Onígègé Àrà ìlú Ajégúnlẹ̀ wa yìí láti òní.",
166
+ "grade": "SS3",
167
+ "preamble": "",
168
+ "category": "Reading comprehension"
169
+ },
170
+ {
171
+ "question": "Iṣẹ́ wo ni Fadékẹ́mi kọ́kọ́ ṣe?",
172
+ "a": "Omi pípọntà",
173
+ "b": "Ọmọọ̀dọ̀",
174
+ "c": "Bírísopé",
175
+ "d": "Àárù gbígbà",
176
+ "answerKey": "D",
177
+ "context": "Fadékẹ́mi jẹ́ ọmọ òrukàn tí ó sì rẹwà lóbinrin. Láti kékeré ni ó ti ń wẹ̀ nínú ìyà. Ó ń gbé lọ́dọ́ Adébáyọ̀, ábúrò babá rẹ̀, ẹni tí ó fi ìyà pá a lórí dọ́ba, títi tí ó fi sá kúrò níbẹ̀. Ìlú Arárọ̀mí tí ó sá lọ ni ó ti di aláàárù. Ó tún dan iṣẹ́ apọnmità wò, bẹ́ẹ̀ ló tún ṣiṣẹ́ ọmọọdọ̀ lọ́dọ̀ Àmọ̀pé Olóúnjẹ, ṣùgbọ́n kàkà kí ewé àgbọ́n rẹ rọ̀, fíle ló ń le sí i.\n\nÌdí iṣẹ́ bírísopé tí ó tún lọ ṣe ni Dékúnlé ọmọọbá ti pàdé rẹ̀, tí ẹwà rẹ̀ sí wọ̀ ọ́ lójú. Ó bá a sọ̀rọ̀, ọ̀rọ, wọ́n sì wọ̀. Dékúnlé wá bọ́ṣọ ìyà lára rẹ̀, ó sì sọ ọ́ dìyàwó. Báyìí ni orúkọ ro Fadékẹ́mi. Ó di ọ̀kan nínú àwọn ìyàwó ọlọ́rọ̀ ìlú, ó sì bẹ̀rẹ̀ sí ní yí nínú ọlá.",
178
+ "grade": "SS3",
179
+ "preamble": "",
180
+ "category": "Reading comprehension"
181
+ },
182
+ {
183
+ "question": "Irú ènìyàn wó ni ẹni tó ń sọ̀rọ̀?",
184
+ "a": "Onífàyàwó",
185
+ "b": "Adáhunṣe",
186
+ "c": "Oníṣòwò",
187
+ "d": "Ọba",
188
+ "answerKey": "D",
189
+ "context": "Mo kí gbogbo ẹ̀yin ènìyàn mi tí ẹ péjọ̀ síbí lónìí. Inú mi sì dùn jọjọ dé ibi pé bí ènìyàn bá gẹṣin nínú mi olúwarẹ̀ kò ní kọsè. A dájọ́, ọjọ́ pé, a dá ìgbà, ìgbà sì kò. Mo sì dúpẹ́ Iọ́wọ́ Adẹ́dàá nítorí èyí ṣojú wa ná.\n\nNí ìdunta ni irú ayẹyẹ, ìfinijoyè báyìí wáyé gbẹ̀yìn ní ìlú wa yìí. Nígbà náà lọ́hùn-ún, ènìyàn mẹ́ta péré ni mo fi oyè dá lọ́lá, ṣùgbọ́n lónìí, ènìyàn mẹ́jọ ni n ó já ewé oyè lé lóri - ọkùnrin márùn-ún àtí obìnrin mẹ́ta - fún iṣẹ́ takuntakun tí wọ́n ti ṣe fún ìdàgbàsókè ìlú yìí. Mo sì fẹ́ kí eléyìí jẹ́ àwòkọ́ṣe fún ẹ̀yin tó nífọ̀n tó tún ní èékánná ní ìlú yìí. Ògún ilé ni mo fé kí ẹ kọ́kọ́ máa bẹ̀ kí ẹ tó bẹ tìta, kí ẹ sì jáwọ́ nínú ìwà aláǹgbàá orí èṣù àti ìwà amúnibúni ẹran-ìbíyẹ. Ẹ jáwọ́ nínú ìwà fàyàwọ́ àti òògùn olóró gbígbé kí ẹ má baà ta epo sí àlà orúkọ ìlú wa yìí mọ́. Mo sọ èyí kí ọ̀rọ̀ yín má baà dà bí i ti Adélọjá àti Ọláòṣéépín. Ẹ̀wọ̀n ogún ọdún ni ẹni àkọ́kọ́ tí i ṣe ọmo ìlú Ayépé ń ṣe lọ́wọ́ báyìí fún fàyàwọ́ nígbà tí ẹnìkejì fi ẹ̀yìn tàgbá ní Sòǹdókò fún igbó gbíngbìn.\n\nỌlátẹ́jú tí i ṣe ọ̀gá àgbà ní ilé ìfowópamọ́ òlóògunebí ni yóò jẹ oyè Bàbálájé ìlú wa yìí. Ṣé ẹ kò gbàgbé ilé iṣẹ́ ńlá tó dá sílẹ̀ tí ọ̀pọ̀lọpọ̀ ọmọ ìlú yìí tí ń ṣiṣẹ́? Oyè Ọ̀tún Bàbálájé ni ti ọ̀rẹ́dẹbí rẹ̀ Adédùntán. Ẹ má gbàgbé pé Ọ̀rẹ́ kòríkòsùn niwọ́n àti pé Adédùntán tí i ṣe oníṣòwò pàtàkì ti ṣètò ẹ̀kọ́ ọ̀fẹ́ fún àwọn ọmọ ilé ẹ̀kọ́ gíga tó kù díẹ̀ káà-tó fún ní ìlú yìí bí ó tílẹ̀ jẹ́ pé Ìbídàpọ̀ ni ó ti wá. Ọládélé tí ṣe ọ̀gá lẹ́nu iṣẹ́ ọba tí ó ran àwọn ọmọ bíbí ìlú yìí lọ́wọ́ láti rí iṣẹ́ ọba ni yóò jẹ oyè Alátùn-únṣe ìlú nígbà tí oníṣègùn Babátúndé yóò di Agbáṣàga. Káńsílọ̀ ètò ẹ̀kó ìjọba ìbílẹ̀ yìí, ọ̀gbẹ́ni Tàlàbí di Olóyè Akéwejẹ̀. Arábìnrin Bísí, aya Adélọdún ni yóò dipò olóogbé Súọlá aya Tẹ̀là gẹ́gẹ́ bí l̀yálájé. Ṣèbí gbogbo wa ni a mọ̀ ón sí gbajúmọ�� òǹtajà ní ìlú Kánnádopó. llé ìtajà tí ó kọ́ sílẹ̀ wa yìí àti agbègbè rẹ̀ jẹ́ méwàá. Màmá wa Adúlójú ni n ó já ewé oyè Yèyé Ọba lé lórí lónìí, nígbà tí arábìnrin Yétúndé aya Babalọlá, yóò jẹ oyè Onígègé Àrà ìlú Ajégúnlẹ̀ wa yìí láti òní.",
190
+ "grade": "SS3",
191
+ "preamble": "",
192
+ "category": "Reading comprehension"
193
+ },
194
+ {
195
+ "question": "Àkọ́lé tí ó bá àyọkà yìí mu jù ni [MASK]",
196
+ "a": "Àwọn adigunjalè",
197
+ "b": "Owó níní",
198
+ "c": "Àǹfààní olówó",
199
+ "d": "gbígbé kokéènì",
200
+ "answerKey": "B",
201
+ "context": "wó ṣe pàtàkì, ó ṣe kókó. Bí ó tilẹ̀ jẹ́ pé owó kò fẹ́ kí ẹnikẹ́ni dámọ̀ràn kankan lẹ́yìn òun, síbẹ̀ a gbọdọ̀ mọ̀ pé ìráńṣẹ́ ló jẹ́. Kò yẹ kí ó di ọ̀gá fún ẹnikẹ́ni ti Ọba òkè bá fi ṣe búrùjí fún. Láyé àtijọ́, bí ẹnìkan bá ṣiṣẹ́ tó lówó láàárín ẹbí, gbogbo ẹbi ní yóò jàǹfàní rẹ̀. Ìmọ̀ wọn nípa owó pé kò niran, kò jẹ́ kí wọ́n di agbéraga. Bí àwọn bàbá wa ti ní ìtara iṣẹ́ ajé tó, wọn kì í sábà gbọ̀nà àlùmọ̀kọ́rọ́í wá owó. Lóde òní, àwọn ènìyàn ń digunjalẹ̀. wọ́n ń ṣẹ́ṣó, wọ́n ń gbọ́mọ, wọ́n sì ń gbé kokéènì láti lówó.",
202
+ "grade": "SS3",
203
+ "preamble": "",
204
+ "category": "Reading comprehension"
205
+ },
206
+ {
207
+ "question": "Kíni ìtumọ̀ ‘rú fín-in'?",
208
+ "a": "Fárígá",
209
+ "b": "Gbìyànjú",
210
+ "c": "Bínú",
211
+ "d": "Borí",
212
+ "answerKey": "B",
213
+ "context": "Bí àlá ló ń ṣe Bọ́ládé nígbà tí èsì ìbò tí àwọn ará Àlàdé àti agbègbè rẹ̀ dì jáde pé òun ni wọ́n dìbò yàn gẹ́gẹ́ bí alága ìjọba ìbíla Ayédé. Èsì ìbò yìí ya ọ̀pọ̀lọpọ̀ lẹ́nu nítorí kò ṣẹni tó tilẹ̀ rò pé ó lè rú-fin-in nítorí pé àgbẹ̀ paraku ni, kò lówó lọ́wọ́ àti pé àwọn lóókọlóókọ nílùú bí Olóyè\nAgboadé, Dọ́kítà Ọláìyá, Lọ́yà ìbídàpọ̀ àti Arábinin Sáúdátù tíí ṣe oníṣòwò pàtàkì ló bá a fi iga gbága.",
214
+ "grade": "SS3",
215
+ "preamble": "",
216
+ "category": "Reading comprehension"
217
+ },
218
+ {
219
+ "question": "Jẹnẹra Àyìnlá ni ó",
220
+ "a": "kí ọba",
221
+ "b": "gun ẹṣin",
222
+ "c": "gba ẹ̀bùn",
223
+ "d": "jáde jó",
224
+ "answerKey": "B",
225
+ "context": "Ohun gbogbo ló ni àsìkò tirẹ̀. Nígbà tí àsìkò tó fún àwọn ẹgbẹẹgbẹ́ wọ̀nyí láti jó kí ọba ni a ṣẹ̀ṣẹ̀ tó wá ríran wò. Ṣé ní ti ẹgbẹ́, wọ́n pọ̀ lọ súà bí ọlá Ọlọ́run: Ìdáǹdè, Ọmọladé, Òmìnira, Ọmọ́yèiú, Bọ́bakẹyẹ, Ajagungbadé, Ọbatèkóbọ̀, Ọbaníbàṣírí, Bọ́bagúntẹ̀, àti bẹ́è bẹ́ẹ̀ lọ.\n\nTí a bá ní kí á máa to àwọn orúkọ ẹgbẹ́ wọ̀nyí bí wọ́n ṣe pọ̀ tó, yóò gba odindin ojú-ìwé méjì níbi tí wọ́n pọ̀ dé. Bí oníkàlùkù wọn ti ń jáde lọ síwájú kábíyèsí pẹ̀lú ẹ̀bùn wọn lọ́wọ́ ni àwọn òṣèré wọn ń lù tẹ̀lé wọn lẹ́yìn. Músílíù ọmọ Hárúnà Ìṣọ̀lá kọ kísà lórin. Eléré ìbílẹ̀ kan tí wọn ń pè ní Ìdàgẹ̀rẹ̀ náà ko ségè lórin. Orí ẹṣin funfun ni Jẹnẹra Àyìnlá wà tó ń kọrin fún ẹgbẹ́ Ìdáǹdè.",
226
+ "grade": "SS3",
227
+ "preamble": "",
228
+ "category": "Reading comprehension"
229
+ },
230
+ {
231
+ "question": "Ta ni akéwì sọ pé ó máa gbowó ẹ̀yìn?",
232
+ "a": "Olùkọ́",
233
+ "b": "Kólékóle",
234
+ "c": "Ọlọ́pàá",
235
+ "d": "Adájọ́",
236
+ "answerKey": "C",
237
+ "context": "Bó o bá réèyan tó fówó láfẹ̀ẹ́jù\nỌgbọ́n inú ni kó o fi máa bá a lò\nKò síwà búburú kan tí irú wọn kò lè wù\nBá a fiwọ́n sípò iyì, wọn kò jẹ́ ṣòótọ́ \nBí wọ́n jọ́lọ́paá, wọn a gbowó ẹ̀yìn \nBí wọ́n jádájọ́, wọn á gbẹ́bi fáláre \nBí wọ́n jólùkọ́, wọn á fohun burúkú kọ́mọ \nBí wọ́n jójìíṣẹ́ Ọlọ́run, wọn á ṣi ọ̀pọ̀ lọ́nà\nWò wọ́n léèkan kó o kọjú sí ibi ò ń lọ \nMo bẹ̀ ọ́, má tilẹ̀ fara wé wọn \nÌfẹ́-owó ṣáà ni gbòǹgbò ẹ̀ṣẹ̀ \nAláṣọ dúdú tó ń rìn kiri lóru\nÀwọn tí kìí fojú róhun olóhun\nAlágbàtà tó pa ṣíṣi tó pè é ní tọ́rọ́ fólówó\nẸni tó ń bàṣírí apààyàn àti kólékólé\nẸyí tí ó ń ṣe fàyàwọ́, èyí tí ń tọwọ́ bàpò alápò\nÈyí tó ń parọ́ fún ni bí ẹni láyin\nỌ̀nà àtijí ohun olóhun mọ́ tiwọn ni wọ́n ń ṣe kiri!",
238
+ "grade": "SS3",
239
+ "preamble": "",
240
+ "category": "Reading comprehension"
241
+ },
242
+ {
243
+ "question": "Orí-ọ̀rọ̀ tí ó bá àrọ̀kọ oníròyìn mu jù ni",
244
+ "a": "Awo ifá sàn ju awo eégún",
245
+ "b": "Epo ìsebẹ̀",
246
+ "c": "Ọjọ́ kan tí ayé sú mi",
247
+ "d": "Ayé òde-òní",
248
+ "answerKey": "C",
249
+ "context": "\"Orí ọ̀kẹ́rẹ́ koko láwo, báa wi fọ́mọ ẹni a gbọ́\", èyí ni gbólóhùn tí ó jáde lẹ́nu Àkàndé tí i ṣe bàbá Àlàó, bí ọmọ rẹ̀ tí ń japoró ikú lóríbùsùn ní ilé-Ìwòsàn Márapé ní Dòho.\n\nÀlàó jẹ́ ọmọ ìlú Òkè-Ẹgàn. Láti kékeré ni l̀yápé, l̀yá Àlàó ti bà á jẹ́, nítorí pé ó jẹ́ ògúnná kanṣoṣo tí ó ní. Gbogbo akitiyan Àkàndé ní títọ́ Àlàó sọ́nà ló já sí pàbó. Àlàó jayé alákátá, ó gbé ìwà ìṣekúṣe wọ̀ bí ẹ̀wù. Bí dúdú ti ń wá, ni pupa ń wá sọ́ọ̀dẹ̀ rẹ̀, kódà ó fẹ́rè lè máa gbé wèrè ní àgbésùn. Àyẹ̀wò tí ó lọ ṣe ni ó fi hàn pé ó ti kó àrùn-kògbóògùn.\n\nÀlàó gbà pé ikú yá ju ẹ̀sín, èyí ni ó mú un gbé májèlé jẹ, èyí tí ó sọ ọ́ di èró ilé-ìwòsàn.",
250
+ "grade": "SS3",
251
+ "preamble": "",
252
+ "category": "Reading comprehension"
253
+ },
254
+ {
255
+ "question": "\"Kàyééfì túmọ̀ sí",
256
+ "a": "ìlára",
257
+ "b": "ìyọ̀nda",
258
+ "c": "ìyàlẹ́nu",
259
+ "d": "",
260
+ "answerKey": "C",
261
+ "context": "Bí ó ti lẹ̀ jẹ́ pé Àṣàké ni ààyò Délé. Ọlọ́run kò tètè yọ̀nda. ọmọ fún un. l̀yáalé rẹ̀, Àjọ́kẹ́ ti bí ìsun, l̀yàwó tí Déié fẹ́ tẹ̀lé e, Àníkẹ́, náà ti bí ìwàlè. Àwọn méjèèjì a sì máa wo Àṣàké bi ọlọ́wọ́-ṣíbí tó kàn wá bá ọkọ wọn jẹun lásán. Gbogbo ìgbà ni Délé máa ń gbàdúrà kí Ọlọ́run tètè dá Àṣàkẹ́ lóhùn. Ìparí oṣù tí iṣé pàjáwìrì gbé Délé lọ sí Òkè-òkun ni Àṣàkẹ́ déédéé rí i pé òun ti fẹ́ra kù! Wéré lo tẹ ọkọ rẹ̀ láago láti fún un ní ìròyin ayọ̀ náà. Kàyéfí ni ó jẹ́ fún àwọn orogún rẹ láti rí i ní ipò tó wa, wọ́n sì ń fojú ìlara wò ó. Oṣù mẹ́fà ni Délé lò lẹ́yìn odi kí ó tó padà wá sílé. Oṣù kejì tó dé ni Àṣàkẹ́ bímọ, ọmọ náà si jọ Délé bí ìmumu. Ó sọ ọ́ ní Ọmọniyì. Àṣàkẹ́' sọ, ọ́ ní Olúwajùwá.",
262
+ "grade": "SS3",
263
+ "preamble": "",
264
+ "category": "Reading comprehension"
265
+ },
266
+ {
267
+ "question": "Ọmọ ìbídàpọ̀ ni ó joyè",
268
+ "a": "Akéwejẹ̀",
269
+ "b": "ọ̀tún Bàbálájé",
270
+ "c": "Alátùn-únṣe",
271
+ "d": "Yèyé Oge",
272
+ "answerKey": "B",
273
+ "context": "Mo kí gbogbo ẹ̀yin ènìyàn mi tí ẹ péjọ̀ síbí lónìí. Inú mi sì dùn jọjọ dé ibi pé bí ènìyàn bá gẹṣin nínú mi olúwarẹ̀ kò ní kọsè. A dájọ́, ọjọ́ pé, a dá ìgbà, ìgbà sì kò. Mo sì dúpẹ́ Iọ́wọ́ Adẹ́dàá nítorí èyí ṣojú wa ná.\n\nNí ìdunta ni irú ayẹyẹ, ìfinijoyè báyìí wáyé gbẹ̀yìn ní ìlú wa yìí. Nígbà náà lọ́hùn-ún, ènìyàn mẹ́ta péré ni mo fi oyè dá lọ́lá, ṣùgbọ́n lónìí, ènìyàn mẹ́jọ ni n ó já ewé oyè lé lóri - ọkùnrin márùn-ún àtí obìnrin mẹ́ta - fún iṣẹ́ takuntakun tí wọ́n ti ṣe fún ìdàgbàsókè ìlú yìí. Mo sì fẹ́ kí eléyìí jẹ́ àwòkọ́ṣe fún ẹ̀yin tó nífọ̀n tó tún ní èékánná ní ìlú yìí. Ògún ilé ni mo fé kí ẹ kọ́kọ́ máa bẹ̀ kí ẹ tó bẹ tìta, kí ẹ sì jáwọ́ nínú ìwà aláǹgbàá orí èṣù àti ìwà amúnibúni ẹran-ìbíyẹ. Ẹ jáwọ́ nínú ìwà fàyàwọ́ àti òògùn olóró gbígbé kí ẹ má baà ta epo sí àlà orúkọ ìlú wa yìí mọ́. Mo sọ èyí kí ọ̀rọ̀ yín má baà dà bí i ti Adélọjá àti Ọláòṣéépín. Ẹ̀wọ̀n ogún ọdún ni ẹni àkọ́kọ́ tí i ṣe ọmo ìlú Ayépé ń ṣe lọ́wọ́ báyìí fún fàyàwọ́ nígbà tí ẹnìkejì fi ẹ̀yìn tàgbá ní Sòǹdókò fún igbó gbíngbìn.\n\nỌlátẹ́jú tí i ṣe ọ̀gá àgbà ní ilé ìfowópamọ́ òlóògunebí ni yóò jẹ oyè Bàbálájé ìlú wa yìí. Ṣé ẹ kò gbàgbé ilé iṣẹ́ ńlá tó dá sílẹ̀ tí ọ̀pọ̀lọpọ̀ ọmọ ìlú yìí tí ń ṣiṣẹ́? Oyè Ọ̀tún Bàbálájé ni ti ọ̀rẹ́dẹbí rẹ̀ Adédùntán. Ẹ má gbàgbé pé Ọ̀rẹ́ kòríkòsùn niwọ́n àti pé Adédùntán tí i ṣe oníṣòwò pàtàkì ti ṣètò ẹ̀kọ́ ọ̀fẹ́ fún àwọn ọmọ ilé ẹ̀kọ́ gíga tó kù díẹ̀ káà-tó fún ní ìlú yìí bí ó tílẹ̀ jẹ́ pé Ìbídàpọ̀ ni ó ti wá. Ọládélé tí ṣe ọ̀gá lẹ́nu iṣẹ́ ọba tí ó ran àwọn ọmọ bíbí ìlú yìí lọ́wọ́ láti rí iṣẹ́ ọba ni yóò jẹ oyè Alátùn-únṣe ìlú nígbà tí oníṣègùn Babátúndé yóò di Agbáṣàga. Káńsílọ̀ ètò ẹ̀kó ìjọba ìbílẹ̀ yìí, ọ̀gbẹ́ni Tàlàbí di Olóyè Akéwejẹ̀. Arábìnrin Bísí, aya Adélọdún ni yóò dipò olóogbé Súọlá aya Tẹ̀là gẹ́gẹ́ bí l̀yálájé. Ṣèbí gbogbo wa ni a mọ̀ ón sí gbajúmọ̀ òǹtajà ní ìlú Kánnádopó. llé ìtajà tí ó kọ́ sílẹ̀ wa yìí àti agbègbè rẹ̀ jẹ́ méwàá. Màmá wa Adúlójú ni n ó já ewé oyè Yèyé Ọba lé lórí lónìí, nígbà tí arábìnrin Yétúndé aya Babalọlá, yóò jẹ oyè Onígègé Àrà ìlú Ajégúnlẹ̀ wa yìí láti òní.",
274
+ "grade": "SS3",
275
+ "preamble": "",
276
+ "category": "Reading comprehension"
277
+ },
278
+ {
279
+ "question": "Kí ni àyọrísí ìwà tí Àlàó hù nínú àyọkà yìí?",
280
+ "a": "Ó ń gbé wèrè ṣàgbésùn",
281
+ "b": "Ó pa òwe \"ikú yá ju ẹ̀sín",
282
+ "c": "Ó kó àrùn-kògbóògùn",
283
+ "d": "Ó di ọmọ ìlú Òkè-Ẹgàn",
284
+ "answerKey": "C",
285
+ "context": "\"Orí ọ̀kẹ́rẹ́ koko láwo, báa wi fọ́mọ ẹni a gbọ́\", èyí ni gbólóhùn tí ó jáde lẹ́nu Àkàndé tí i ṣe bàbá Àlàó, bí ọmọ rẹ̀ tí ń japoró ikú lóríbùsùn ní ilé-Ìwòsàn Márapé ní Dòho.\n\nÀlàó jẹ́ ọmọ ìlú Òkè-Ẹgàn. Láti kékeré ni l̀yápé, l̀yá Àlàó ti bà á jẹ́, nítorí pé ó jẹ́ ògúnná kanṣoṣo tí ó ní. Gbogbo akitiyan Àkàndé ní títọ́ Àlàó sọ́nà ló já sí pàbó. Àlàó jayé alákátá, ó gbé ìwà ìṣekúṣe wọ̀ bí ẹ̀wù. Bí dúdú ti ń wá, ni pupa ń wá sọ́ọ̀dẹ̀ rẹ̀, kódà ó fẹ́rè lè máa gbé wèrè ní àgbésùn. Àyẹ̀wò tí ó lọ ṣe ni ó fi hàn pé ó ti kó àrùn-kògbóògùn.\n\nÀlàó gbà pé ikú yá ju ẹ̀sín, èyí ni ó mú un gbé májèlé jẹ, èyí tí ó sọ ọ́ di èró ilé-ìwòsàn.",
286
+ "grade": "SS3",
287
+ "preamble": "",
288
+ "category": "Reading comprehension"
289
+ },
290
+ {
291
+ "question": "Ta ni 'amọniṣeni?",
292
+ "a": "Sakasaka",
293
+ "b": "Kàsúmù",
294
+ "c": "Àmọ̀dá",
295
+ "d": "Ìgárá",
296
+ "answerKey": "C",
297
+ "context": "Ilẹ̀ ọlọ́ràá tí Ẹlẹ́dàá fi jìnkí àwọn ará abúlé Aṣaka ló sọ ọ̀pọ̀lọpọ̀ wọn di ẹni tí ajé ń bá jẹun. Ṣakaṣaka ni orúkọ baba ńlá wọn tí ó ti ìlú Aperin wa, lẹ́yìn tí ó ti kọ́kọ́ tẹ̀dó sí abúlé Ọmọ́là.\nIlẹ̀ abà yìí tí ó dára jẹ́ kí nǹkan oko wọ́n máa ṣe dáradára, ṣùgbọ́n àwọn olè kò jẹ́ kí wọn ó ri owó tí wọ́n pa ná. Àwọn ará abà yìí náà kò fọwọ́ lẹ́rán, àwọn géndé abà yìí pín ara wọn sí ẹgbẹẹgbẹ́ ojú-lalákan-fi-í -ṣọ́rí. Wọn a máa jáde ní òru, wọn a sì máa ṣọ́ ìlú.\n\nÀṣé Àmọ̀dá ni kòkòrò tí ó ń jẹ̀fọ́. Ìlú Ìlokọ́ ló ti sá wálé. Oko kòkó Kásúmù, baba rẹ̀ tí ó sì sọ pé òún wá jókòó ti férè run tán. Kò wá sí ẹni tí ó torí éyí fura sí i. Kúrá kìí lọ sí oko olè, àmó òun ló máa ń júwe ilé ẹni tí ó bá ṣẹ̀ṣẹ̀ ta irè-oko fún àwọn apamọlẹ́kún-jayé. Ọjọ́ gbogbo ni tolè, ọjọ́ kan ṣoṣo ni tolóhun. Ní òru ọjọ́ kan ọwọ́ tẹ díẹ̀ lára àwọn ìgárá náà, wọ́n sì jẹ́wọ́ pé Àmọ̀dá jẹ́ ọ̀kan lára igi-lẹ́yìn-ọgbà àwọn. Lọ́gán ni wọ́n lọ mú u, tí wọ́n sì fa òun àti àwọn ọmọ-iṣẹ́ rẹ̀ lé ìjọba lọ́wọ́.",
298
+ "grade": "SS3",
299
+ "preamble": "",
300
+ "category": "Reading comprehension"
301
+ },
302
+ {
303
+ "question": "Ta ni Ọbàkan Yàyá?",
304
+ "a": "Olóògbé",
305
+ "b": "Ògúndìran",
306
+ "c": "Ṣọlá",
307
+ "d": "Bísí",
308
+ "answerKey": "D",
309
+ "context": "Kò-là-kò-sagbe ni Yàyá ọmọ Ògúndìran. Atàpáta-dìde ni ọbàkan rẹ̀, Bísí, ó sì jẹ́ obìnrin. Iṣẹ́ káràkátà ni Yàyá ń ṣe kí ó tó dé ipò tí ó wà yìí. Yàyá ni àbúrò méjì, okùnrin ni àwọn méjèèjì. Àkókò wa ní ilé ẹ̀kọ́ṣẹ́ olùkọ́ni, èkejì náà wà ní ilé ẹ̀kọ́ girama. \n\nYàyá ni ó ń gbọ́ bùkátà àwọn ọmọ wọ̀nyí láti ìgbà tí ìyàwó wọn ti di olóògbé. Èyí rí bẹ́ẹ̀ nítorí pé gbogbo ènìyàn ló mọ̀ pé Ògúndìran wà láyé bí aláìsí ni. Ẹ̀rù yìí pọ̀ fún un láti dá gbé ṣùgbọ́n nítorí pé Ṣọlá jáfáfá lẹ́nu ẹ̀kọ́ rẹ, l̀jọba fi ẹ̀kọ́ dá a lọ́lá láti tẹ̀síwájú sí yunifásítì.",
310
+ "grade": "SS3",
311
+ "preamble": "",
312
+ "category": "Reading comprehension"
313
+ }
314
+ ]
zu_gen_test.json ADDED
The diff for this file is too large to render. See raw diff
 
zu_gen_train.json ADDED
The diff for this file is too large to render. See raw diff
 
zu_gen_val.json ADDED
@@ -0,0 +1,219 @@
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1
+ [
2
+ {
3
+ "q": "Phinda ubhale lezi zinombolo kusukela kwencane kuye kwenkulu: 14, 6, 3, 4, 13.",
4
+ "a": "3, 4, 6, 13, 14.",
5
+ "context": "",
6
+ "grade": "1",
7
+ "category": "Mathematics"
8
+ },
9
+ {
10
+ "q": "Zingena ngamalini izingane emkhunjini?",
11
+ "a": "Izingane azikhokhi / izingane zikhokhela intela nomshwalense kuphela uma zizolala egunjini elilodwa nabazali",
12
+ "context": "THATHA IHOLIDE NGOKUFANELEKILE\n\nUdinga ikhefu? Uma kunjalo lesi sikhangiso singesakho. Kwa-SA Travel Club singakungcebelekisa ngomkhumbi. Singakubonisa ubuhle bedolobha laseThekwini noma iziqhingi zodumo zaseMozambique.\n\nHamba ngomunye wemikhumbi yethu kanokusho \n\nkusukela ziyi-14 kuya ziyi-16 enyangeni kaNovemba 2018 \n\nUbuhle baseThekwini\n\nIphupho lakho lokuya eholidini ngomkhumbi wohlobo oluphezulu lingafezeka. Ungaba yingxenye yalolu hambo olujikeleza eThekwini, ubone bonke ubuhle beTheku. Ungahlala phezulu uzipholele ubone izindawo ezigudle iTheku kanye namanzi olwandle oluhle i-Indian Ocean lapho umkhumbi usuka eMtateni. Miningi nemidlalo ekhona kanye nokunye eningakwenza ukuzijabulisa njengomndeni khona ngaphakathi.\n\nIzingane ezineminyaka engaphansi kweyi-18 zingena mahhala uma zizohlala egunjini elifanayo nelabazali babo. Zikhokhela kuphela intela yemithwalo kanye nomshwalense wezempilo okubiza R250 inganye ngayinye.\n\nImali isukela kuR2500 abantu abadala ababili kanye nemali yentela yezimpahla nomshwalense wezempilo okubiza R250 umuntu ngamunye.\n\nImali ifaka:\n• Ubusuku obubili\n• Ukudla okuthathu ngosuku\n• Amafilimu, indawo yokuzilolonga kanye neminye imibukiso yokunandisa\n• Ukungena ekhasino\n• Yonke imidlalo etholakala ngaphakathi\n\nUhambo ngomkhumbi oluya eziqhingini zaseMozambique\n\nUngakhetha futhi ukuthatha uhambo olusuka eThekwini lujike eziqhingini zaseMozambique ngemali esukela ku R3650 umuntu ngamunye. Lolu hambo lona luthatha izinsuku ezintathu. Konke okunye kuyefana.\n\nUma udinga ukufika eThekwini singakuhlelela ibhanoyi elisuka eGoli noma eKapa elizofika mhla ziyi-13 KuNovemba. EThekwini sikulalise ehhotela elisezingeni elihle, bese ngakusasa ekuseni uthola ukudla khona ngaphambi kokuthi sikuyise eMtateni lapho uzongena emkhunjini. Ngosuku obuya ngalo sikususa emkhunjini sikubeke esikhumulweni sezindiza lapho ungathatha indiza eya eGoli noma eKapa. Konke lokhu sikwenzela ngemali ephansi esukela ku R1500 umuntu ngamunye.\n\nUkubekisa indawo noma ukubhalisela leli holidi, ungasishayela ucingo kule nombolo ethi, 086-554-3232 noma usithumele i-imeyli ku [email protected]. Ukuthola eminye imininingwane, thanda ikhasi lethu ku Facebook: SA Travel Club noma uye ekhasini lethu www.satravelc.co.za.",
13
+ "grade": "GCSE",
14
+ "category": "Reading comprehension"
15
+ },
16
+ {
17
+ "q": "UWhitney wayengezwani nokucula nabanye abaculi?",
18
+ "a": "Cha",
19
+ "context": "UWhitney wazalwa ngomhlaka 9 kuNcwaba 1963 ezalelwa eNew Jersey e-Melika. Wayezalwa ngu John Russel Houston Jr beno Emily Cissy Houston.Ubaba wakhe uJohn wayengumfundisi. UWhitney waqala ukucula esemncane ecula ekhwayeni yasesontweni lakobo i- Baptist .Ikhono lakhe lavela lapho anikwa ithuba lokuthi acule yedwa ehola ikhwaya bese New Hope Baptist Church lapho babecula iculo elithi, “Guide me oh Thy great Jehova”.\n\nUmama wakhe wabe engumculi,wayehamba naye esemncane uma eyocula.Kwakuthi uma eseculile amnike ithuba njengengane yakhe ukujabulisa abantu. Iphimbo lakhe lajabulisa futhi lathandwa izinkampani eziningi zabaqophi (recording companies) bomculo. Lezi zinkampani zazifuna ukumsayinisa khona esemncane, kodwa unina wayengafuni. Wayethi kumele aqale afunde aqede isikole kuqala. Kwathi ngonyaka ka-1983 inkampani eyaziwa ngokuthii –Ariste Records yamsayinisa. Ngaphandle kokucula uWhitney wayengumkhangisi wengqephu. Lelithalente lakhe lokukhangisa nalo lagqama esemncane.\n\nNgaphandle kokucula nokukhangisa ngengqephu waba futhi ngumdlali wamafilimu. Sibala lapha amafilimu anjengo Bodygaurd, Preacher’s Wife, Exhaling kanye namanye..Ziningi izingoma aduma ngazo,singabala lezi ezimbalwa: “Where do broken hearts go”, I will always love you”, “Greatest love of all”, I wanna dance with somebody namanye amaningi. Wacula ngokubambisana nabaculi abaningi. Ipholavuthondaba ngoWhitney laba emva kokungena kwakhe ezidakamizweni. Kwathi ngo 1993 washada noBobby Brown. Umshado wakhe noBobby waphela ngo 2007 naye owayethinteka kakhulu kulomkhuba wezidakamizwa. Baningi abantu abaphoxeka ngokuziphatha kuka Whitney futhi kwehlisa isithunzi sakhe nendlela acula ngayo.\n\nWabuye wasimama kwezomculo kodwa akubange kusaba lula ngoba phela wabe esengene shi kulomkhuba wezidakamizwa.Ngonyaka ka 2012 ziyi-9 kuFebruwari watholakala eshonile egunjini lakhe lasehhotela, kwathi uma ehlolwa kwatholakala ukuthi igazi lakhe laligcwele izidakamizwa ngokweqile.",
20
+ "grade": "8",
21
+ "category": "Reading comprehension"
22
+ },
23
+ {
24
+ "q": "Bhala izinto ezimbili ezatholwa nguDumisani ocwaningweni lwakhe.",
25
+ "a": "[\"Iminyaka yomuntu ihambisana nezinto angazikhohlwa\", \"uma uthatha uhambo usuke ungekho esimweni esijwayelekile\"]",
26
+ "context": "Makhulu amathuba okuthi kube khona okungenani into eyodwa oyikhohlwayo uma uthatha uhambo oluya eholideni. Kungenzeka kube yinto encane noma engabalulekile kakhulu kodwa kwesinye isikhathi kungaba yinto oyidinga ngempela futhi engatholakali kalula. Lokhu kungaqeda injabulo yohambo lwakho.\n\t\t\t\t\t\t\nIzinto engivame ukuzikhohlwa uma ngithatha uhambo kuba yisixubho, umuthi wokuxubha amazinyo noma amasokisi. Mhla mina nomngani wami uSabelo sizoya eholideni e-Spain sasijabule kakhulu. Ngenxa yokuthi uSabelo wayezobe eqala ukuya phesheya wayengazi ukuthi alindeleni kulolu hambo lwethu. Ngingasho nje ukuthi wayenalo novadlwana. Mina ngangijabulele ukuthi ngizohamba nomngane wami omkhulu. Ubumnandi beholide kimina abuyi ngendawo engiyivakashelayo kuphela, abantu enginabo nabo badlala indima yabo. Ngakho-ke kubalulekile ukuthi ngikhethe abantu engikujabulelayo ukuchitha nabo isikhathi.\n\t\t\t\t\t\t\nNgenxa yokuthi ngangingaqali ukuthatha uhambo olufana nalolu ngase ngikwazi okulindelekile. Ngase ngifundile futhi ukuthi ukukhohlwa kuyinkinga engakanani ngakho-ke ngenza isiqiniseko sokuthi ngibhale amanothi kumakhalekhukhwini wami ezinto zonke okwakumele ngizikhumbule. Okumangazayo ikhona ukuthi ngisho sengikwenzile lokhu, yaba khona into esathi uma sifika e-Barcelona sabona ukuthi siyikhohliwe. Kwakuyi-charger yomshini wokushefa. Yikhona okwangenza ngafuna ukuthola ukuthi yini kahle kahle ngempela edala lokhu. Ucwaningo engalwenza lwangifundisa izinto ezimbalwa.\n\t\t\t\t\t\t\nOkokuqala nokwangimangaza ukuthola ukuthi iminyaka yomuntu ihambisana nezinto angazikhohlwa. Kuthiwa abantu abasha bavame ukukhohlwa izinto ezifana nokudla, amasokisi, kanye nama-charger omakhalekhukhwini. Abadala bona bavamise ukukhohlwa imithi, izinto zokugeza ikhanda kanye nezamehlo. Kuze kube manje angikazi noma ngikukholwe yini konke lokhu.\n\t\t\t\t\t\t\nOkunye engakuthola ocwaningweni futhi engikukholwayo ukuthi uma uthatha uhambo usuke ungekho esimweni esijwayelekile okuyingakho eba makhulu amathuba okukhohlwa izinto ezithile. Lokhu kwenza umqondo kimi ngoba kulula ukukhohlwa into ongajwayele ukuyenza. Kudinga ingqondo yakho isebenze ngokweqile. Njengabantu, izingqondo kanye nemizimba yethu ziyajwayela lokhu esivame ukukwenza bese kuthi uma kukhona okusha kudinga izingqondo zethu zisebenze kakhulu kunokuvamile.\n\t\t\t\t\t\t\nNgithe uma sengiyicabangisisa le ndaba kwangifikela ukuthi kuyawenza umqondo ngempela ukuthi kungani kube lula ukuthi kube khona into ethize oyikhohlwayo uma uzothatha uhambo oluya phesheya. Ziningi kakhulu izinto okumele uzikhumbule. Akugcini nje ngamathikithi, ukupakisha izimpahla, ukukhuluma nomakhelwane ozokugadela izinja zakho. Umuntu oya eholideni ngingamluleka ngokuthi ayibhekisise kabili yonke imininingwane. Abhekisise isikhathi okumele abe ngaso esikhumulweni sezindiza, aqinisekise ukuthi unayo inombolo kanye nemininingwane yehhotela azohlala kulo, amanothi ezinto okubalulekile ukuthi aziphathe, njalo njalo.\n\t\t\t\t\t\t\nKulesi sikhathi esiphila kuso sezobuchwepheshe kumele sisebenzise omakhalekhukhwini bethu kanye namakhompuyutha. Sesiyakwazi manje ukufaka imininingwane kumakhalenda azokwazi ukusikhumbuza imininingwane efanele.",
27
+ "grade": "GCSE",
28
+ "category": "Reading comprehension"
29
+ },
30
+ {
31
+ "q": "Kungani le nkampani isebenzisana nezinkampani ezisemthethweni?",
32
+ "a": "Ukuphepha kubalulekile/ukuqinisekisa ukuphepha",
33
+ "context": "Vakash’ Ufunde\n\t\t\t\t\t\nInkampani yakwaVakash’ Ufunde isiza izikole ezifuna ukuhambisa abafundi bazo ezindaweni ezahlukene ngenhloso yokuba kube khona abakufundayo.\n\t\t\t\t\t\nSineminyaka engaphezu kwengamashumi amabili sisebenzisana nezikole ukuhlela ukuvakasha okuhambisana nezemfundo. Siyakwazi okusebenzayo uma kuziwa emfundweni yangaphandle kwasekilasini.\n\t\t\t\t\t\nSingakusiza ngokukuhlelela uhambo nabafundi bakho abaphakathi kweminyaka eyi-10 kuya kweyi-18 lokuya noma kuphi. Asigcini ngokuhlela ukuvakasha okuqondene nezifundo zasekilasini kuphela. Silungisela abafundi izinhlelo zokuphuma eziqondene namakhono okuxazulula izinkinga kanye nezobuholi.\n\t\t\t\t\t\nUkuphepha kuhamba phambili ngakho senza isiqiniseko sokuthi sisebenzisana nezinkampani ezisemthethweni ngakho sisebenzisa amahhotela, amahhositela, amabhasi kanye namabhanoyi abhalisiwe futhi ahambisana nemigomo engaphansi komthetho wezokuvakasha nokungcebeleka umhlaba wonke. Zonke izindawo esihambisa abafundi kuzo ziphephile.\n\t\t\t\t\t\nUbudlelwano obuhle esinabo nezinkampani buqinisekisa ukuthi sithole amanani aphansi ezithuthi, nezindawo zokuhlala kanye nemali yokungena ezindaweni ezisuke zivakashelwe. Lokhu kwenza ukuthi ukwazi ukuhamba nabafundi bakho ngemali ephansi kwaleyo obuzoyikhokha ukuba ubuzihlelele wena.\n\t\t\t\t\t\nKwaVakash’ Ufunde siyayithanda imfundo kanye nezemvelo. Bonke abasebenza nathi baneminyaka eminingi benza lo msebenzi wokuphuma nezikole. Ngakho ungasethemba.\n\t\t\t\t\t\nNgeminye imininingwane sithinte kule nombolo yocingo: 091 818120 ukuze ukhulume nathi ngokushesha. Ungathanda ikhasi lethu ku-Facebook noma usilandele ku-Twitter. Ungangena naku webpage lethu ushiye imininingwane yakho ku-www.vuedu.org.cz sizobe sesikuthinta ngakusasa.",
34
+ "grade": "GCSE",
35
+ "category": "Reading comprehension"
36
+ },
37
+ {
38
+ "q": "Chaza ukuthi uTholi ubuphazamisa kanjani ubudlelwane phakathi kukaBheki nalaba balingiswa abalandelayo: Umama kaBhekani",
39
+ "a": "UBhekani nomama wakhe sebelokhu bexabana ngenxa yokuthi umama kaBhekani uthi ngeke ashade umfelokazi. Nasekhaya akusemnandi kuBhekani ngoba sekulokhu kukhulunywa indaba kaTholi.",
40
+ "context": "UMSHADO\n\n“Kazi le mali yami iyobuyiswa ubani,nini?”\nAzibuze lombuzo uBheki angayitholi\nimpendulo.Akahlalanga kakhuli esikoleni\nwaphuthuma ukuyokhipha imali. Wabuya\nwazolinda uPamella.”Uma lemali ingabuyi\nisiyongena elobolweni,”\n\nEmva kwesikhashana nje atheleke uPamella. Ufika\nngemoto ebomvu.Athi ukwethuka uBheki.\nAkhumbule ukuthi uLindiwe naye wathathwa imoto\nebomvu.Abone uSifiso ephakamisa isandla\nebingelela uPamella.Imxake futhi leyo\nuBheki.Ubengazi ukuthi uPamella noSifiso\nbayazana.",
41
+ "grade": "11",
42
+ "category": "Reading comprehension"
43
+ },
44
+ {
45
+ "q": "Yikuphi okumele kwenziwe ngabazali mayelana nesikhathi?",
46
+ "a": "Kumele basize abantwana babo ngokubafundisa ukuhlonipha/ ngokugcina nokuhlela isikhathi",
47
+ "context": "Iwashi elifakwa esandleni noma eliphanyekwa odongeni lingufakazi omkhulu wokuthi ihora nehora lisho uguquko olwenzekayo empilweni yomuntu ngamunye emhlabeni jikelele. Kufanele nakanjani ukuba isikhathi sisetshenziswe ngendlela efanele. Ungahlala ungenzi lutho kodwa sona isikhathi siyahamba. Asimile futhi asisoze samlinda umuntu.\n\nKwangisiza nami ukuba nomzali owayekwazisa ukusetshenziswa kwesikhathi. Wayevame ukusho umama ukuthi, isikhathi esilahlekile asibuyeli emuva. Sifana nomfula olokhu ugeleze njalo uya phambili futhi ongomiswa ngisho nayisomiso. Kunabantu abasazisayo isikhathi nokuthi kuningi okumele bakwenze nakuba isikhathi sisincane. Ngiyacabanga ukuthi sasuka lapho isisho sesiZulu esithi, ‘isikhathi sesidliwe yinja’. Saqanjelwa ukuxwayisa futhi siphaphamise abantu laba abenza zonke izinto ngonyawo lonwabu. Laba bantu banazo-ke izimpendulo ngoba uyaye ubezwe bethi, ‘Khululeka, ngizogcina ngifikile nami lapho kwazise phela nenja iyawaqeda amanzi ngolimi.’\n\nEsikoleni, ngangingawenzi umsebenzi wami ngisanesikhathi esanele. Lokhu kwakugcina kungenza ngigcine ngiphuthelwe umdlalo webhola noma uhlelo engiluthandayo lukamabonakude sengizama ukuqeda lowo msebenzi wesikole. Siningi isikhathi esichithwa abanye abafundi ngokudlala nokuxoxa nabangane ngesikhathi uthisha efundisa. Sengathi abafundi bangalalela lapho kufundiswa.\n\nNgasifunda isifundo ngisakhula. Manje sengiyasihlela isikhathi sazo zonke izinto engizenzayo. Lokhu ngikuthola kungisiza ukuthi ngenze izinto ngokuhleleka. Impumelelo empilweni yami njengosomabhizinisi ilele ekutheni ngiyakwazi ukwenzisisa lokho okusuke kufanele ngikwenze ngaleso sikhathi. Ngiba nesikhathi esanele sokubuyela emuva ngilungise amaphutha ngaphandle kwengcindezi. Abantu abasiqikelelayo isikhathi ziba mbalwa kabi izinto ezibaphuthelayo ngaphandle uma bebona ukuthi lezo zinto zizobachithela isikhathi bese bengazibandakanyi nazo. Bahlela ngisho isikhathi sokungcebeleka ukuze singashayisani naleso sokwenza umsebenzi.\n\nAyikho into engihlukumeza njengokufika emcimbini ngilinde isikhathi eside ngoba abawuhlelayo behluleka ukuwuqala ngesikhathi abebesishilo. Sekujwayelekile ukubona abantu bezifikela umcimbi usuphakathi ngenxa yokwazi ukuthi akuqalwa ngesikhathi. Ngaba nenhlanhla ukuthola unkosikazi osazisayo isikhathi njengami. Umshado wethu waqala ngesikhathi, okuyinto engajwayelekile. Ukungagcini isikhathi kukhathaza kakhulu esontweni uma kungumshado lapho umakoti engasaqhamuki. Ngike ngaba semishadweni lapho umkhwenyana walinda waze wacabanga ukuthi umakoti wakhe usemphucwe ngabanye.\n\nUma ngifake isicelo somsebenzi bese ngibizelwa inhlolokhono, ngiyaqinisekisa ukusigcina isikhathi. Abanye abantu abasuke bezele le nhlolokhono ukuze baqashwe bafika emuva kwesikhathi esibekiwe. Lokhu kwehlisa isithunzi salowo ofikele inhlolokhono futhi kumenza abukeke njengomuntu ongawugqizi qakala lowo msebenzi. Kuwuphawu lokungabi nanhlonipho ngisho kulowo noma kulabo abasuke bezompheka ngemibuzo. Kwenza babone ukuthi noma angawuthola lo msebenzi uyoba wuhlupho ehlulwa ukubamba isikhathi sokufika emsebenzini kanye naleso sokwenza umsebenzi awuqede ngakho angagcina engawutholanga lowo msebenzi.\n\nIsikhathi esingaqapheleki kangako ukuhamba kwaso yilesi esichitheka uma umuntu elele. Umuntu akalali izinsuku ngezinsuku engavuki ngoba sikhona lesi esibizwa ngokuthi esokuvuka. Kusuke sekufanele aqhubeke nezidingo zosuku. Kufanele abazali bazifundise izingane zabo ngokugcina nokuhlela isikhathi ukuze impilo yazo iqonde. Uye uzwe abantu bethi ukuba kubuyelwa emuva, ziningi izinto abangazenza ngendlela ehlukile ngoba bachitha isikhathi. Kuyiqiniso impela ukuthi akubuyelwa emuva kungemgqigqo.",
48
+ "grade": "GCSE",
49
+ "category": "Reading comprehension"
50
+ },
51
+ {
52
+ "q": "Bhala lezi zinombolo ngamagama: 123",
53
+ "a": "ikhulu namashumi mabili nantathu",
54
+ "context": "",
55
+ "grade": "9",
56
+ "category": "Reading comprehension"
57
+ },
58
+ {
59
+ "q": "Kungani wazizwa kamnandi uma efika ekhaya evela ekugijimeni kwakhe ngakusasa?",
60
+ "a": "Omakhelwane babembuka bemncoma.",
61
+ "context": "Indaba yomgijimi\n\nKwakuyisiqalo esihle. Ukugijima imizuzu engama-20 ibanga eliyikhilomitha elilodwa endaweni yangakithi! “Yintwasahlobo!” Yilokho engangikucabanga ngesikhathi ngivuka ekuseni ngeSonto. “Yisikhathi sokwenza ushintsho, sokuhlukana nalamakhilo asemzimbeni wami! Futhi kuzoba namahlumela amasha ezihlahleni. Yebo! Ngizoyogijima!” Ngabopha izicathulo zami zokugijima ezindala ngaqonda emnyango. Amadodana ami amabili angibuka ngamehlo amakhulu, ekhamisile.\n\nNgemuva kwalokho ngacabanga ukuthi, “Manje sengingazibiza ngomgijimi!” Ngangizizwa ngijabule usuku lonke. Kodwa ngalobo busuku, iqiniso lafika. “Uzogijima njalo ngeSonto ekuseni, vele” kusho umkami. Inhliziyo yami yacwila isikhashana, kodwa-ke, ngaphandle kokucabanga ngazithola sengizishaya isifuba, “Yebo! Futhi ekupheleni kwenyanga ngizobe sengikwazi ukugijima amakhilomitha ama-5 ngaphandle kokuma.” Ubuwula bokuzethemba ngokweqile! “Ngikusholoni lokho?” ngazibuza ngalobo busuku.\n\nKodwa ngakusasa ngazizwa sengingcono, futhi ukuzethemba kwami kwabuya. Ngazizwa kamnandi kakhulu lapho ngifika ekhaya ngibuya ukuyogijima ngoba ngangibona ukuthi omakhelwane babengibuka ngamehlo alangazelela ukuba yimi. Owamukela abantu emsebenzini wangibuza (ngenkathi ngikhuluma ngokunganaki ukuthi bengigijima izolo), “Hawu! Ngabe ungumgijimi vele?” Ngaphendula ngesizotha sokuzenzisa, “Amakhilomitha ambalwa nje ngesikhathi.”\n\nUsuku lwami lokuzalwa lwafika. Yize umama wayehlala njalo ethi ngingumuntu ovilaphayo kunabo bonke abantwana bakhe, ngalolu suku wangimangaza ngesipho semali yokuthi ngiye esitolo sezemidlalo ku-High Street. Ngachitha amahora amaningi lapho, ngikhetha izimpahla ezilungele umsubathi wangempela; ivesti, izikhindi... futhi, nophawu lokugcina, okungekho mgijimi wangempela obengabonakala ngaphandle kwalo, amateki e-Air Float.\n\nNgokugijima ibanga nje elingamakhilomitha ama-5 ngosuku, ngalahlekelwa yilawo makhilo asebusika. Ngangihleka abantu ababehlala behleli ekhaya bengenzi lutho. Ngaze ngabukela phansi “ama-fitness-freaks” ngoba wona ayezilolonga ejimini ebukela i-TV. Ngangizimisele ngokuba umsubathi osezingeni eliphezulu. Amakhaza, umoya, imvula? Ngangingenandaba.\n\nUkuze ngithole abanye engangizojwayelana nabo kuloku zilolonga kwami okusha, ngazithola sengizifake enkingeni. Edolobheni engangihlala kulo kwakukhona ikilabhu yabagijimayo. “IziNsephe”, bazibiza kanjalo. “Igama elihle lekilabhu leli,” ngokucabanga kwami. Leyo indlela engangizizwa ngayo nami. Amalungu ekilabhu angamukela ngezandla ezifudumele. Okwangithatha kakhulu kule kilabhu ukuthi bamukela wonke umuntu akukhathalekile ukuthi ugijima ngasiphi isivinini noma ibanga elingakanani, wonke amakhono amukelekile! Ngangigcwele ukuzethemba okuhambisana nobuwula ngabhalisa ukugijima ngamaSonto ekuseni, ukusukela ngehora lesi-7 kuze kushaye elesi-9. Sasihlangana endlini yekilabhu bese sisuka!\n\nNgeSonto, ngemuva kwamakhilomitha ayi-15 namahora ama-3, ngabuya ngidiyazela endlini yekilabhu. Ngangiqonda kahle ukuthi ngangisukele okungaphezu kwamandla ami, kodwa amanye amalungu ekilabhu angikhuthaza ngokuthi, “Isikhathi sokuqala sihlala sinzima! Maduzane nje uzobe usugijima nabaholi!”\n\nNgangicabanga ngeSonto elilandelayo njengoba ngangihamba ngiqhuga futhi ngizihudula phakathi neviki. Ngangiwuthandile umoya ohlanzekile nokuvocavoca umzimba, kepha angikuthandanga ukuhlukumezeka amakhilomitha ayi-15. Ngenhlanhla yami ngasinda ekugijimeni ibanga elide okwesibili. Ngemuva nje kokuqala ukugijima kwangamaSonto ekuseni, ngawa ngenyela eqakaleni. “Kubi – kungcono uthathe iviki lokuphumula”, kweluleka abanye abagijimi. Kodwa ngaya kudokotela wami. Indoda eyisimanga, udokotela wami! Wangihlola wabe esesho amazwi awumlingo engangidinga ukuwezwa, “Udinga ikhefu, cishe okungenani izinyanga ezimbili! Kungcono ungagagameli ngenxa yeminyaka yakho.” Kwakuthi angimbambe ngimange! Ngemuva kwalokho, ngizoqhubeka yini mina nokugijima? Hhayi-ke, mhlawumbe ngentwasahlobo elandelayo…",
62
+ "grade": "GCSE",
63
+ "category": "Reading comprehension"
64
+ },
65
+ {
66
+ "q": "Bhala usho ukuthi le nkondlo inemigqa emingaki ngamagama.",
67
+ "a": "eyishumi nesikhombisa",
68
+ "context": "KUNZIMA\n\nAsisakwazi ukukhuleka.\nSizikhiyela ezindlini.\nSizikhiyela ezimotweni.\nKwaze kwanzima!\nAsisakwazi ukuhamba ngokukhululeka.\nImini nobusuku sekuyefana.\nSihlushwa ebusuku,\nSihlushwa emine.\nKwaze kwanzima!\n\nKukhona lapho konakele khona.\nKukhona lapho kuphambene khona,\nInhlonipho kayisekho.\nInhlonipho iphelile.\nObaba baphelile, omama baphelile.\nIzinsizwa ziphelile, izintombi ziphelile.\nAbasele basele nemihuzuko.\nKwaze kwanzima!",
69
+ "grade": "8",
70
+ "category": "Reading comprehension"
71
+ },
72
+ {
73
+ "q": "Bazithokozisa kanjani abantu kulezi zinsuku?",
74
+ "a": "Aantu bazithengela okusha/izinto ezintsha njalo.",
75
+ "context": "Ukujabulela lokho onakho nezinto abanye abantu abakwenzela zona kunomthelela omkhulu nomuhle empilweni yakho. Kubalulekile sizijwayeze ukubonga kunokucela njalo.\n\nAbantwana abangafundanga ukubonga bayahlupha ngoba abaziphathi kahle uma bengakutholi abakufunayo. Lokhu kuvamise kakhulu kulabo abaneminyaka emihlanu kuya phansi. Nendodana yami, uZibuyile, seyineminyaka emithathu ngabona ukuthi seyikulungele ukufundiswa ukubonga.\n\nSaqala ngokusebenzisa amagama okubonga ekhaya. Ngafundiswa ukuthi ukubonga kuyahambisana nenhlonipho. Ukubonga kuyinto umntwana angafundiswa yona aze afike ezingeni lapho ekuqonda ukuthi kusho ukuthini. UZibuyile wayethanda ukwenza yonke into njengami. Ngase ngibona ukuthi abantwana bafunda ngokubuka indlela abanye abenza ngayo. Njengabantu abadala nabazali, kumele sibe yizibonelo ezinhle kubo. Lokhu kwangenza ukuthi ngisho ukuthi ngiyabonga kuye uma kukhona engikuthandayo akwenzayo. Angigcinanga lapho, kodwa bengenza isiqiniseko sokubonga nabanye abantu ngokuhle abakwenzayo. Konke lokhu ngangikwenza phambi kwakhe umfana wami ukuze afunde ukubonga.\n\nSacabanga njengomndeni ukuthi kwakuzosiza uZibuyile uma siba yingxenye yomsebenzi wokusiza abahluphekayo. Ngenxa yalokhu, eseneminyaka eyisithupha, uZibuyile waqala wabona ukuthi kuningi kangakanani anakho futhi okufanele akubonge empilweni yakhe. Akugcinanga nje lapho, kodwa lesi senzo samsiza futhi ukuthi afunde ukucabanga ngabanye abantu kanye nokupha labo abaswele.\n\nEnye yezindlela zokukhuthaza abantwana ukuze bajwayele ukubonga ukukwenza lokhu kube samdlalo. Isibonelo, umuntu ngamunye angasho akubongayo ngosuku lwakhe ngaphambi kokuhlala phansi etafuleni. Kungenzeka abantwana baqale ngokubonga izinto eziphathekayo kodwa ngokuhamba kwesikhathi bazohamba babone ukuthi kuningi okunye abangakubonga ezimpilweni zabo. Lokhu sisaqhubeka nokukwenza noma esemdala uZibuyile.\n\nHamba nabantwana bakho uma uyothengela abanye izipho. Ungabacela abantwana ukuba bakuphe amacebo ezipho ezingafanela labo obathengelayo. Bacele futhi bakusize lapho usugoqa isipho leso. Okunye futhi ukuthi ucele kube yibo abahambisa isipho kulo okusuke kungesakhe.\n\nAbantwana bajwayele ukusicela njengabazali ukuba sibathengele amathoyizi nezinye izinto zokudlala. Uma sibanika konke abakucelayo sibafundisa ukubhekana nokuphoxeka futhi bakujabulele lokho abanakho. Akumele futhi sibajwayeze izipho ezibiza kakhulu njalo uma begubha usuku lokuzalwa noma kuyisikhathi sikakhisimusi.\n\nKumele sikhumbule ukuthi abantwana bafunda ngokubukela kithi esibadala. Masiqaphele ukuthi yini le esiyijahayo empilweni ngoba nabo bazokhula bajahe yona. Siphila esikhathini lapho abantu bekholelwa ukuthi kufanele njalo kube khona okusha abakuthengayo ukuze bajabule. Lokhu kungenza nabantwana bazibone benelungelo lokuthengelwa izinto ezintsha nezingcono nezinkulu ngaso sonke isikhathi. Ingozi yalokhu ukuthi bangagcina bengakwazi ukwaneliseka nokujabulela lokho abanakho. Kungumsebenzi wethu njengabazali ukufundisa abantwana bethu ukuthi iyini injabulo yangempela kahle kahle.",
76
+ "grade": "GCSE",
77
+ "category": "Reading comprehension"
78
+ },
79
+ {
80
+ "q": "Thola igama endabeni elifana nelithi: unina",
81
+ "a": "umama",
82
+ "context": "UWhitney wazalwa ngomhlaka 9 kuNcwaba 1963 ezalelwa eNew Jersey e-Melika. Wayezalwa ngu John Russel Houston Jr beno Emily Cissy Houston.Ubaba wakhe uJohn wayengumfundisi. UWhitney waqala ukucula esemncane ecula ekhwayeni yasesontweni lakobo i- Baptist .Ikhono lakhe lavela lapho anikwa ithuba lokuthi acule yedwa ehola ikhwaya bese New Hope Baptist Church lapho babecula iculo elithi, “Guide me oh Thy great Jehova”.\n\nUmama wakhe wabe engumculi,wayehamba naye esemncane uma eyocula.Kwakuthi uma eseculile amnike ithuba njengengane yakhe ukujabulisa abantu. Iphimbo lakhe lajabulisa futhi lathandwa izinkampani eziningi zabaqophi (recording companies) bomculo. Lezi zinkampani zazifuna ukumsayinisa khona esemncane, kodwa unina wayengafuni. Wayethi kumele aqale afunde aqede isikole kuqala. Kwathi ngonyaka ka-1983 inkampani eyaziwa ngokuthii –Ariste Records yamsayinisa. Ngaphandle kokucula uWhitney wayengumkhangisi wengqephu. Lelithalente lakhe lokukhangisa nalo lagqama esemncane.\n\nNgaphandle kokucula nokukhangisa ngengqephu waba futhi ngumdlali wamafilimu. Sibala lapha amafilimu anjengo Bodygaurd, Preacher’s Wife, Exhaling kanye namanye..Ziningi izingoma aduma ngazo,singabala lezi ezimbalwa: “Where do broken hearts go”, I will always love you”, “Greatest love of all”, I wanna dance with somebody namanye amaningi. Wacula ngokubambisana nabaculi abaningi. Ipholavuthondaba ngoWhitney laba emva kokungena kwakhe ezidakamizweni. Kwathi ngo 1993 washada noBobby Brown. Umshado wakhe noBobby waphela ngo 2007 naye owayethinteka kakhulu kulomkhuba wezidakamizwa. Baningi abantu abaphoxeka ngokuziphatha kuka Whitney futhi kwehlisa isithunzi sakhe nendlela acula ngayo.\n\nWabuye wasimama kwezomculo kodwa akubange kusaba lula ngoba phela wabe esengene shi kulomkhuba wezidakamizwa.Ngonyaka ka 2012 ziyi-9 kuFebruwari watholakala eshonile egunjini lakhe lasehhotela, kwathi uma ehlolwa kwatholakala ukuthi igazi lakhe laligcwele izidakamizwa ngokweqile.",
83
+ "grade": "8",
84
+ "category": "Reading comprehension"
85
+ },
86
+ {
87
+ "q": "Yenza lesi sibalo: 125 + 64 usebenzise noma iyiphi ‘indlela yokuhlakaza’.",
88
+ "a": "Uphendule ngokufanele uma impendulo kuyi-189.\n125 + 64\n= 100 + 20 + 5 + 60 + 4 = 100 + 20 +60 + 5 + 4 = 100 + 80 + 9\n= 189",
89
+ "context": "",
90
+ "grade": "3",
91
+ "category": "Mathematics"
92
+ },
93
+ {
94
+ "q": "Ucabanga ukuthi wenzani uMkaBhoza? Sekela impendulo yakho.",
95
+ "a": "Uyapheka. Kubonakala engathi kunebhodwe esitofini.",
96
+ "context": "Bhoza: UMasaka usebizwa ngodokotela. Uma ucabanga nkosikazi uwudokotela wani? (Sengenzani manje?)\n\nMkaBhoza: Ungudokotela weziminofo lezi enizidlayo! Wena unguprofesa ngoba uyathenga. Angithi? ngangicasuli la wena Bhoza!",
97
+ "grade": "9",
98
+ "category": "Reading comprehension"
99
+ },
100
+ {
101
+ "q": "Bhala izinto ezimbili umbhali azibonga kugogo wakhe.",
102
+ "a": "Ukuyikhulisa, ukuyizamela okokudla",
103
+ "context": "Ukube awungibuthanga \nNgilahlwe ngabazali bami. \nUkube awungimelanga \nNgiwusana olunganakuzivikela. \nNgabe ngikuphi Gogo wami? \nNguwena owangikhulisayo \nBengenandaba abangilethayo. \nWadla nami kweyempesheni \nUngizamela nokokuya esikoleni. \nWena Gogo wami.\n\nNgawe ngingene eNyuvesi, \nWazixabanisa nomashonisa. \nNoma sebekusabisa waphikelela \nUcula iculo lempumelelo yami. \nWena Gogo wami.\n\nNgikhomba ngophakathi namuhla, \nNgibhukuda kwaluhlaza amadlelo \nNgalomuzi omusha omkhulukazi, \nOkungakaze kuhlale muntu kuwo, \nNgithi kuwe unwele ulude! \nUgubha amashumi ayisithupha, \nHappy Birthday Gogo wami.",
104
+ "grade": "8",
105
+ "category": "Reading comprehension"
106
+ },
107
+ {
108
+ "q": "Ubani igama lesoka lika Grace?",
109
+ "a": "UZakhele",
110
+ "context": "NguSaturday ekuseni,ngisendleleni eya e-ICC eDurban. Angikholwa ukuthi ngiwine ithikithi lekhonsathi kaJustin Bieber. Ngizobe ngihleli phambili. Mhlawumbe ngizokwazi nokumthinta nje. Ngiyajabula ukuthi isoka lami uZakhele uvakashele ubaba wakhe eLadysmith. Phela ubezoba nomona ebona indlela engimjabulela ngayo uJustin Bieber.\n\nNgempela ngahlala phambili ezihlalweni zokuqala. Kwaqala kwangena uNasty C walandelwa uVusi Nova. Kwaba sengathi bathatha isikhathi eside phela angisakwazi ukulinda. Ekugcineni wangena uJustin Bieber ngeculo lakhe elingichazayo elithi “What do you mean”. Kwase kuthi angizule injabulo, uyena ngempela, wayemi phambi kwami. Lapho mina ngase ngishutha ngishuthile ngibuye ngithathe nevidiyo njengoba ecula nje. Umsindo owawulapho, phela yonke intsha yayifike ngobuningi bayo. Mina nomngani wami uJesta sase sikhala mi izinyembezi zenjabulo. Angiphathi kona uma eke wadansa. Ngase ngibona kahle nje ukuthi kukhona thina sobabili la e-ICC.\n\nWayecula aze agobe. Awu nami ngithole nethuba lokumthinta, kwakungathi ngithintwa ugesi. Ngafunga ukuthi ngeke ngiphinde ngisigeze isandla sami. Ngangilokhu ngisibuka nje ngimoyizele, kube sengathi usasibambile. Ngesikhathi sekhefu ngangingafuni ngisho ukuyothenga isiphuzo esibandayo ngesaba ukuthi kukhona ozothatha indawo yami uma ngike ngasuka.\n\nWabuya eseshintshile esegqoke okunye futhi esemuhle ngenye indlela. Uthe uma engena esiteji wathi uzobiza abalandeli bakhe bazodansa naye. Ngazitshela nje ngaphakathi ukuthi nanto ke ithuba lami. Wabe esememeza kakhulu wathi ‘Anybody by the name of Grace in the house, should come up and dance with me. Angikholwanga ukuthi ubiza igama lami. Nezihlwele zase zimemeza zithi ‘Grace, Grace,Grace’. Ngasukuma, ngagxuma naye welula isandla ukuba angemukele.\n\nNgithe sengisesitebhisini sokugcina ngashibilika (slipped) ngawa. Ngathuka ngaphaphama. Awu madoda kanti ngilele, ngiyaphupha. Maye! Ngizumeke ekilasini ngenkathi uthisha ethi asibhale ngomculi wethu esimthandayo. Uthisha usemi phambi kwami, ikilasi liyahleka liyamemeza, “Grace, Grace, Vuka!",
111
+ "grade": "9",
112
+ "category": "Reading comprehension"
113
+ },
114
+ {
115
+ "q": "Ngubani ozotshela abafundi ngokushintsha kwabantu?",
116
+ "a": "Osolwazi basemanyuvesi.",
117
+ "context": "Bothisha Besayensi!\n \nNgabe niyafuna yini abafundi benu bazi ukuthi isayensi iwuguqula kanjani umhlaba?\n \nYebo, bazokwenza lokho uma nje bevakashela\n \nEmbukisweni wezesayensi wezikole\n \nZonke izinsuku ngenyanga kaJuni, abafundi bazoba nethuba lokuhlangana nekusasa e-Durban Exhibition Centre.\n \nKuzoba namakhulu emisebenzi yesayensi abafundi abangayijabulela ukuyizama, kanye nethuba:\nlokungena ku-capsule yasemkhathini\nlokukhuluma nosomkhathi emoyeni mayelana nokuthi osomkhathi basebenza, balale futhi bazijabulise kanjani, esiteshini sasemkhathini\nlokufunda ngokuthi ubuchwepheshe basemkhathini buthinte kanjani impilo emhlabeni\nlokubuka amavidiyo ngemizamo yomhlaba wonke yokulwa nokuguquka kwesimo sezulu\nlokuzwa osolwazi basemanyuvesi bekhuluma ngokuthi abantu bazoguquka kanjani esikhathini esizayo\nlokwenza ucwaningo lokuhlola ukuthi izakhi zofuzo (amajinethiksi) zingasiza kanjani ukuqeda izifo emhlabeni wonke jikelele.\n \nSiqinisekisa ukuthi sonke isivakashi sizophuma simangazwe yilokhu esizobe sikubona – futhi abafundi bangahamba nomqulu wolwazi ukuze bathuthukise ukuqonda kwabo izifundo zesayensi esikoleni.\n \nNgakho-ke, bothisha – uma nifuna izinsizakufunda zokulungiselela abafundi benu ngabazokubona embukisweni ukuze bakwazi ukuzuza kakhulu kuwo, sicela niye kuwebhusayithi yethu. Nizothola uhla olumangazayo lwezinto kanye nezinhlelo zokulungiselela izifundo ezenzelwe nina zokufundisa ngemuva kokuvakasha kwabo.",
118
+ "grade": "GCSE",
119
+ "category": "Reading comprehension"
120
+ },
121
+ {
122
+ "q": "Bhala izinombolo 1-4 emabhokisini ukukhombisa indlela efanele okumele uyilandele uma uxubha amazinyo akho.",
123
+ "a": "| Manzisa isixubho sakho. | 1 |\n| Yakaza umlomo wakho ngamanzi. | 4 |\n| Hlikihla amazinyo akho ngesixubho. | 3 |\n| Faka umuthi esixubheni sakho. | 2 |",
124
+ "context": "| Manzisa isixubho sakho. | |\n| Yakaza umlomo wakho ngamanzi. | |\n| Hlikihla amazinyo akho ngesixubho. | |\n| Faka umuthi esixubheni sakho. | |",
125
+ "grade": "1",
126
+ "category": "Mathematics"
127
+ },
128
+ {
129
+ "q": "Zicabange unguDalingcebo futhi ugcwalisa leli fomu elilandelayo.\n\nUmncintiswano wamakhono okukhuluma\n\nImali oyikhokhile ebhange:",
130
+ "a": "100",
131
+ "context": "UDalingcebo Masuku ngumfana oneminyaka eyi-16. Ufunda e-St Paul’s College esedolobheni lasePitoli. Isikole siku-101 Mbombela Street, Pretoria, 4301 kanti inombolo yocingo yona ithi, 012 435 1000. UDalingcebo ungumfana othanda ukukhuluma phambi kwabantu. Esikoleni sakhe ungusihlalo weqembu labakhuluma esidlangalaleni kanti uphinde futhi abe yingxenye yeqembu lenkulumo-mpikiswano noma khona engakukhonzile kangako. Uthanda ukulungisa inkulumo azoyethula kunokuphikisana nabanye ngemibono. Useneminyaka eminingi impela enza lezi zinto zombili futhi usewine imincintiswano emithathu edolobheni langakubo esigabeni sabangaphansi kweminyaka eyi-17.\n\t\t\t\t\t\nUDalingcebo uhlala nabazali bakhe kanye nodadewabo oyedwa. Omunye udadewabo omdala, u-Ayanda, usebenza eKapa futhi unefulethi elinamakamelo amabili khona edolobheni. Ifulethi lakhe lisenombolo-23 Palace Street. UDalingcebo uhlala naye uma eseKapa. UDalingcebo uneselula, inombolo yakhe ithi-090 676 2983. Iselula yakhe isayolungiswa ngoba iwile ngeviki eledlule. Inombolo yocingo lwasekhaya yona ithi, 012 434 0552. Umama kaDalingcebo unguthisha esikoleni esifunda indodana yakhe.\n\t\t\t\t\t\nUthisha kaDalingcebo, uNkosikazi Thobela, uhlale emqeqesha futhi emsiza ngokulalela izinkulumo zakhe asuke ezilungiselele. Phela naye uNkosikazi Thobela wayekwenza lokhu ebusheni bakhe waze wayomela izwe emncintiswaneni wamazwe ase-Afrika eneminyaka eyi-16. Lokhu kuyamkhuthaza kakhulu uDalingcebo ngoba naye ufisa ukufika kulelo zinga.\n\t\t\t\t\t\nUDalingcebo ubone lesi sikhangiso somncintiswano ozobe useKapa:\n\n\"Umncintiswano wamakhono okukhuluma:\n\t\t\t\t\t\t\nIndawo: Ehholo ledoloba laseKapa\n\t\t\t\t\t\t\nUsuku: 29 kuNovemba 2019\n\t\t\t\t\t\t\nIsikathi: kuyoqalwa ngehora lesi-9 ekuseni\n\t\t\t\t\t\t\nKuyobe kunemikhakha ehlukene yebuciko bokukhuluma.\n\t\t\t\t\t\t\nUkungenela, gcwalisa ifomu bese ulithumela engakashayi umhla zingama-20 kuJulayi 2019.\n\t\t\t\t\t\t\nEminye imininingwane:\nUdinga ukuba ngaphansi kweminyaka engama-21 ubudala\nindawo yokulala iyohlelelwa abaphuma kwamanye amadolobha akude\nimali yokungenela: R100 uma ungeke udinge indawo yokulala, bese kuthi abandinga nendawo kuyomele bafake R150 ngaphezulu.\"",
132
+ "grade": "GCSE",
133
+ "category": "Reading comprehension"
134
+ },
135
+ {
136
+ "q": "Yini eyenza impilo yomndeni ibelula kubathwebuli bezithombe abasebenzela amaqembu ezemidlalo amakhulu?",
137
+ "a": "Bangakwazi ukuhlela isikhathi nemindeni yabo.",
138
+ "context": "Ukugcina Umzuzu – nguSipho Msomi \n\nSacela umthwebuli wezithombe zemidlalo ohamba phambili uSipho Msomi ukuthi akhulume ngempilo yakhe. Nakhu akusho: \n\nYize abantu abaningi becabanga ukuthi ukuba ngumthwebuli wezithombe zemidlalo kusho impilo elula nemnandi yokuba phambili emicimbini yezemidlalo, iqiniso wukuthi kuwumthwalo – futhi ngiqonde ukuthi imithwalo – yomsebenzi onzima – ngaphandle kokuba phambili emidlalweni nasemicimbini! Kungenzeka ukuthi uyazithanda ezemidlalo futhi ungathanda ukwenza umsebenzi wokuba ngumthwebuli wezithombe zemidlalo, kodwa kumele wazi ukuthi kuningi ongakwenza kulo msebenzi okudlula ukufika emdlalweni usuphethe umakhalekhukhwini wakho. \n\nOkokuqala nje, umthwebuli wezithombe zemidlalo angenza imisebenzi ehlukene. Abanye baqashwa yiqembu elithile – njenge Kaiser Chiefs – bese beya kuyo yonke imidlalo yalo, edlalelwa ekhaya nedlalelwa kude. Into enhle kakhulu ukuthi, njengoba usuke wazi izinhlelo zeqembu ngaphambi kwesikhathi, uthola ithuba lokuhlela isikhathi nomndeni wakho. Uba nethuba futhi lokwazi abadlali uqobo lwabo, okungaba yinto ethokozisayo ngempela. Ukusebenzela iphephabhuku elithile kungenye indlela. Unikezwa imicimbi noma imidlalo okumele uyibheke futhi utshelwe nokudingakalayo. Yebo iholo lingahle livikeleke, kepha mancane amathuba okuthola isithombe esivelele impela. Bese kuba nokuzimela – umsebenzi ongaqinisekile! Umthwebuli wezithombe ukhetha ukuthi yimiphi imicimbi angayibheka bese ethemba ukuthi uzothengisa lezo zithombe ukuze athole imali yakhe. Kunenzuzo enkulu kuphela uma ukwazi ukwakha ubudlelwano nezinkampani zabezindaba ezifanele, kepha lokho kungenzeka kuthathe iminyaka eminingi ukuba kuphumelele. \n\nSengisebenza ngokuzimela manje, futhi kuyimpilo ematasa, ukubona umhlaba, ukuhlala emahhotela amahle. Lokho kungazwakala kukuhle, kepha imvamisa akukho engikulangazelela kakhulu kunokuthola ukuphumula okuhle embhedeni wami. \n\nNoma ngabe yiyiphi indlela oyikhethayo kunezinto ezithile ezifanayo. Izinsizakusebenza kufanele zihlale zihlanzekile, zisebenza ngokugcwele futhi zihambisana nesikhathi ukuze kuthathwe izithombe ezinhle kakhulu. Awuyena umthwebuli zithombe ofanele uma ungayinaki imishini yakho. \n\nUkuhambela imicimbi yezemidlalo kuyinto ehamba phambili. Uthola ithuba lokuba seduze nabantu abadumile kuzo zonke ezemidlalo futhi indawo enhle kakhulu yokubukela emdlalweni ibekelwa wena. Okubi ukuthi ingcindezi ihlale ikhona futhi alikho ithuba lesibili. Uma ithuba lokuthwebula isithombe esihle selidlulile, lihamba unomphela. Ngesikhathi somdlalo uzikhandla njalo uhamba uzungeza indawo yokudlala, uhamba uthwebula izithombe. Futhi nangesikhathi sekhefu akukho ukuphumula – unezinsizakusebenza okumele uzihlole, namakhadi ememori okumele uwashintshe... Kuthi lapho impempe yokugcina ikhala usuke usufile, kepha kufanele uphinde ubheke zonke izithombe, sinye ngasinye, ubheka esihle kakhulu. Lokho kungakuthatha amahora athe xaxa bese kubuye kudingeke usilungise kahle ngaphambi kokusithumela ukuze siyoshicilelwa. \n\nI-bugbear kanokusho iwona mshini – inkulu, ivame ukuba ntekenteke, futhi ihlale ibiza, ngakho- ke mhlawumbe kungcono ukuyiqasha kunokuyithenga lapho usaqala emsebenzini. Kufanele wenze uhlu lwezinto ezibalulekile ongeke usuke ekhaya ungenazo. Akukho kuhle ukuzithola ushoda ngokuthile – njengebhethri lomlilo eliyisipele – emsebenzini. Kuthatha isikhathi ukuqoqa uphinde ulayishe, bese upakisha emva komcimbi. Futhi maqondana nezinsizakusebenza, enye into engiyifundile kwengahlangabezana nakho – uyawudinga ngempela umshuwalensi obhekelela izingozi nokuntshontshelwa.\n\nPho-ke yini ekwenza uthatheke ngempela ngalo msebenzi? Ukubona igama lakho ephepheni lezwe lonke, ngaphansi kwesithombe esisezingeni lomhlaba, angithi nje, segoli lomzuzu wokugcina. Lowo mzuzu uzongena emlandweni wezemidlalo – futhi kuzobe kunguwe owugcine unomphela!",
139
+ "grade": "GCSE",
140
+ "category": "Reading comprehension"
141
+ },
142
+ {
143
+ "q": "Zicabange unguZinhle futhi ugcwalisa leli fomu:\n\nGcwalisa okulandelayo uma ungaphansi kweminyaka eyishumi nesishiyagalombili: \n\nInombolo otholakala kuyo:",
144
+ "a": "0731 995 3657",
145
+ "context": "UZinhle uhlala nomama wakhe, uNonkululeko Mbatha, ekhaya labo eliku-110 St Patricks Drive, eMount View. Inombolo yakhe yocingo ithi, 0331 757 0894 kodwa okwamanje ucingo lukamama wakhe lufile ngakho utholakala ocingweni lwasendlini naku imeyli yakhe. UZinhle naye unalo ikheli le-imeyli elithi, [email protected]. Ucingo lwasekhaya luthi, 0731 995 3657.\n\nUZinhle Mbatha uyintombazane eyenza ibanga-12 eSt Martha Collegiate. Inombolo yocingo lwesikole ithi, 0731 889 7357. Ikheli lesikole lithi, 23 King Edward Avenue, eMount View. Ngonyaka ozayo ufisa ukuya esikoleni semfashini. Uthisha wakhe, uNkosikazi Sinenhlanhla Ndlovu, naye uyalibona ikhono analo futhi uhlale emkhuthaza ukuthi aqhubeke nokuthunga izingubo. Njalo uma kukhona akudwebile uqale akuthumelele uNkosikazi Ndlovu ku-imeyli yakhe ethi, [email protected].\n\nUZinhle akanazo izihlobo eGoli kodwa, uzoba neminyaka eyishumi nesishiyagalombili ngonyaka ozayo. Lokhu kusho ukuthi uyobe esengakwazi ukuzihlalela yedwa.\n\nUZinhle uzimisele ngokuthunga izingubo zokugqoka nangemfashini. Uyathanda ukuhambela imicimbi kanye nemincintiswano yalolu hlobo. Ngenyanga kaJulayi ubesemcimbini odume kakhulu eNingizimu Afrika owaziwa ngeMgungundlovu July. Lapha kusuke kugcwele osaziwayo begqoke izimpahla ezithungwe ngabathungi abakhulu abavela emazweni ahlukene. Lokhu kuyamkhuthaza kakhulu futhi kumnika nethuba lokubona ukuthi yiziphi izitayela ezithandwayo. Yena ujwayele ukudweba futhi azithungele izingubo zemicimbi yasebusuku. Uthanda zona kodwa nezokungcebeleka uyazithunga nazo.\n\nNgesonto eledlule, uZinhle ubone lokhu ephephandabeni:\n\n“Umncintiswano wabathungi abasafufusa \n\nUngaphuthelwa yithuba lokuziwinela umfundaze wokuyofunda esikoleni esiphezulu semfashini.\n\nKumenywa bonke abasaqala ukuthunga ukuba bangenele lo mncintiswano. Abathathu abazophuma phezulu bazothola ithuba lokuyokwenza izifundo zamahhala zokuthunga nemfashini ngonyaka wezi-2019 e-Fashion World Institute eseGoli.\n\nUsuku: ngoMgqibelo mhla zingama-23 KuNovemba 2018\nIsikhathi: 09h00 ekuseni\nIndawo: eMount View Community hall\nOkulindelekile: ukufika nezimpahla ezintathu ozithungile\nImikhakha: ezokubhukuda, ezasebusuku kanye nezokungcebeleka\n\nVakashela ku www.FWI.co.zi ukuthola ifomu lokungenela.”",
146
+ "grade": "GCSE",
147
+ "category": "Reading comprehension"
148
+ },
149
+ {
150
+ "q": "Nikeza ubuningi bamagama abhalwe ngokugqamile. Isibonelo: Umfana - abafana",
151
+ "a": "amakati",
152
+ "context": "Kuba into enhle uma umndeni uhleli ndawonye umuntu uthola isikhathi sokuhleka adle ukudla okumnandi. Umalume uyathanda ukukhumula izicathulo uma sihleli sidla kanti ujwayele ukufika ephethe *ikati* lakhe elifake esikhwameni.",
153
+ "grade": "8",
154
+ "category": "Reading comprehension"
155
+ },
156
+ {
157
+ "q": "KwaHamba Kalula bakuhambisa kuziphi izindawo futhi ngaziphi izikhathi?",
158
+ "a": "Bakuhambisa yonke indawo noma nini ",
159
+ "context": "HAMBA KALULA\n\t\t\t\t\t\t\nCindezela inkinobho bese imoto iza kuwe ngokushesha. Ngena emotweni ukhululeke ngoba umshayeli wakho uyazi ukuthi uzofika kanjani lapho udinga ukuya khona. Uma usufikile, awudingi ukuba nemali esikhwameni noma ikhadi lasebhange.\n\t\t\t\t\t\t\nSikuthatha sikubeke yonke indawo. Akukhethile ukuthi uya kuphi. Kungaba ukuthi udinga ukuya esikhumulweni sezindiza, udinga ukuyokwenza izinto ezimbalwa edolobheni, uyazikhipha nabangane niyothola iziphuzo, noma nje uthatha uhambo lwansuku zonke. Awudingi nokubekisa, uvele uciphize inkinobho bese iyafika imoto ngokushesha.\n\t\t\t\t\t\t\nSinezinhlobo ezahlukene zezimoto. Uyakwazi ukuzikhethela uhlobo lwemoto ezohambisana nawe kanye nohambo oluthathayo. Kukhona izimoto ezibiza kancane ezingakuhambisa noma kuphi lapho ufuna ukuya khona kuphinde kube khona izimoto ezinkudlwana ezingalayisha abantu abayisithupha noma izimoto zikanokusho ezikhonzwe kakhulu ngosomabhizinisi. Konke lokhu kusezandleni zakho, unelungelo lokuzikhethela uhlobo lwemoto othanda ukuhamba ngayo.\n\t\t\t\t\t\t\nAwufoni, awubekisi, awulindi isikhathi eside. Uchofoza inkinobho noma kungasiphi isikhathi sosuku noma sonyaka. I-app yethu iyakubona lapho ukhona. Wena kumele ufake ikheli nje lalapho ofisa ukuya khona. Umshayeli uzofika esekulungele ukukuhambisa lapho.\n\t\t\t\t\t\t\nOkundingekayo ukuze ukwazi ukubiza imoto ukuba ube ne-app yethu kumakhalekhukhwini wakho. Iyatholakala mahhala kwa-Google Play noma kwa-App store. Uyakwazi ukufaka imininingwane yakho. Ungafaka imininingwane yekhadi othanda ukukhokha ngalo ukuze ungadingi ukuphatha imali esandleni. Uma isifika imoto ezokuhambisa uyangena, uhambe bese kuthi uma usufikile lapho uya khona uvele uphume.\n\t\t\t\t\t\t\nUyakwazi nokusazisa ukuthi uhambo lwakho lube njani ukuze senze kangcono ngokuzayo uma kukhona isidingo. Emva kohambo lwakho ungasithumela umyalezo kuyo i-app yethu ukuze sazi ukuthi uphatheke kanjani.\n\t\t\t\t\t\t\nKuphephile kakhulu ukusebenzisa izimoto zethu. Miningi imininingwane yemoto kanye nomshayeli okwazi ukuyibona. I-app iyakubonisa ukuthi baphawula bathini abanye abagibeli ngomshayeli wakho. Okunye okubonayo ukuthi usenesikhathi esingakanani umshayeli wakho enza lo msebenzi.",
160
+ "grade": "GCSE",
161
+ "category": "Reading comprehension"
162
+ },
163
+ {
164
+ "q": "Wazalelwa kuyiphi indawo?",
165
+ "a": "eNew Jersey, eMelika",
166
+ "context": "UWhitney wazalwa ngomhlaka 9 kuNcwaba 1963 ezalelwa eNew Jersey e-Melika. Wayezalwa ngu John Russel Houston Jr beno Emily Cissy Houston.Ubaba wakhe uJohn wayengumfundisi. UWhitney waqala ukucula esemncane ecula ekhwayeni yasesontweni lakobo i- Baptist .Ikhono lakhe lavela lapho anikwa ithuba lokuthi acule yedwa ehola ikhwaya bese New Hope Baptist Church lapho babecula iculo elithi, “Guide me oh Thy great Jehova”.\n\nUmama wakhe wabe engumculi,wayehamba naye esemncane uma eyocula.Kwakuthi uma eseculile amnike ithuba njengengane yakhe ukujabulisa abantu. Iphimbo lakhe lajabulisa futhi lathandwa izinkampani eziningi zabaqophi (recording companies) bomculo. Lezi zinkampani zazifuna ukumsayinisa khona esemncane, kodwa unina wayengafuni. Wayethi kumele aqale afunde aqede isikole kuqala. Kwathi ngonyaka ka-1983 inkampani eyaziwa ngokuthii –Ariste Records yamsayinisa. Ngaphandle kokucula uWhitney wayengumkhangisi wengqephu. Lelithalente lakhe lokukhangisa nalo lagqama esemncane.\n\nNgaphandle kokucula nokukhangisa ngengqephu waba futhi ngumdlali wamafilimu. Sibala lapha amafilimu anjengo Bodygaurd, Preacher’s Wife, Exhaling kanye namanye..Ziningi izingoma aduma ngazo,singabala lezi ezimbalwa: “Where do broken hearts go”, I will always love you”, “Greatest love of all”, I wanna dance with somebody namanye amaningi. Wacula ngokubambisana nabaculi abaningi. Ipholavuthondaba ngoWhitney laba emva kokungena kwakhe ezidakamizweni. Kwathi ngo 1993 washada noBobby Brown. Umshado wakhe noBobby waphela ngo 2007 naye owayethinteka kakhulu kulomkhuba wezidakamizwa. Baningi abantu abaphoxeka ngokuziphatha kuka Whitney futhi kwehlisa isithunzi sakhe nendlela acula ngayo.\n\nWabuye wasimama kwezomculo kodwa akubange kusaba lula ngoba phela wabe esengene shi kulomkhuba wezidakamizwa.Ngonyaka ka 2012 ziyi-9 kuFebruwari watholakala eshonile egunjini lakhe lasehhotela, kwathi uma ehlolwa kwatholakala ukuthi igazi lakhe laligcwele izidakamizwa ngokweqile.",
167
+ "grade": "8",
168
+ "category": "Reading comprehension"
169
+ },
170
+ {
171
+ "q": "Zicabange unguThandi ugcwalisa leli fomu elilandelayo. \n\nKwaZulu Natal Cultural Holiday Camps Ifomu lokubhukha\nIsigaba A: Imininingwane yakho. \n\nAmagama aphelele: Thandi Gumede\nIkheli: 17 Victoria Street, eThekwini\nIndawo yokuhlala oyikhethayo: A) Itende loyedwa B) Itende lababili C) Itende eliyidomethri",
172
+ "a": "Amagama aphelele: Thandi Gumede\nIkheli: 17 Victoria Street, eThekwini\nIndawo yokuhlala oyikhethayo: Itende loyedwa ",
173
+ "context": "UThandi Gumede uhlala eThekwini, e-17 Victoria Street.\n\nUjabulele ukuya ekhempini yomculo, umdanso nomdlalo. Uneminyaka eyi-16 manje, kodwa usecule iminyaka eyi-10 esigodini sakubo, kusukela eneminyaka eyi-6 nje kuphela. Kwathi lapho uThandi eseneminyaka eyi-8, umalume wakhe wamthengela isigujana. Ngemuva kweminyaka emibili wamnika isiginci futhi manje usesidlala kamnandi. Uthisha kaThandi wamkhuthaza futhi ngonyaka odlule wazuza umklomelo wesifunda wokuba umculi omncane wonyaka. Kunezinto eziningi angazenza ekhempini. UThandi ufuna ukuzama umdlalo kodwa inhloso yakhe enkulu ukudlala isiginci.\n\nIkhempu yase-Kloof iseduze nasekhaya, kodwa uzizwa sengathi isonto alilide ngokwanele. Ubaba wakhe uthi i-Howick isekudeni kakhulu (uzomhambisa ngemoto lapho esefuna ukuhamba, nakuba ematasa impela ngo Aphreli). Ngakho-ke i-Richmond iyona yodwa esele angakhetha kuyo. Ubefuna ukwenza abangani ezindlini zokulala abafundi kodwa ubaba wakhe uthi kumele alale etendeni loyedwa ukuze ezokwenza umsebenzi wesikole. UThandi akayidli inyama futhi ubekhathazekile ngokudla – kungenzeka kube nokosiwa kwenyama njalo ebusuku – kepha ubaba wakhe ubashayele ucingo bathi ayikho inkinga.",
174
+ "grade": "GCSE",
175
+ "category": "Reading comprehension"
176
+ },
177
+ {
178
+ "q": "Ungayibona kanjani insipho yakwaKhuculula engenawo amakha esitolo?",
179
+ "a": "Ifakwa ephaketheni noma esigujini esimhlophe/esingenyayo eminye imibala.",
180
+ "context": "Zama iKhuculula okuyinsipho yethu esizenzele igama emakhaya amaningi, ubone umehluko emva kwezinsuku ezimbalwa nje!\n\t\t\t\t\t\t\nIzinsipho zokugeza zaqala zitholakala ngezinhlobo ezimbili. Kukhona uhlobo oluyisigaxa olungasetshenziswa eshaweni noma kubhavu kanye nohlobo oluwuketshezi olwenzelwe ukugeza eshaweni. Amakhasimende ethu azokujabulela ukuthi isiyatholakala nensipho yegwebu oyisebenzisa lapho ugeza kubhavu uma ufuna ukungena uzicwilise emanzini emva kosuku olude.\n\t\t\t\t\t\t\nAmakhasimende ethu awaphinde abheke emuva emva kokusebenzisa iKhuculula. Amakhasimende ancoma ukuthi inukisa isikhumba sawo kamnandi usuku lonke. Athi asikho isidingo sokufaka amakha uma ugeze ngenye yalezi zinsipho zethu. Kunezinhlobo ezihlukene zamakha atholakala kulezi zinsipho. Kuncike kuwe ukuthi uthanda amakha anjani. Kanti futhi iyatholakala nengafakwanga amakha eyenzelwe labo abangezwani nawo. Yona ibonakala kalula ngoba iba sephaketheni elimhlophe uma kuyiqhuzu, kube yisigubhu esimhlophe uma kungeyoketshezi lwaseshaweni noma yoketshezi lwasebhavini olwakha amagwebu. Ezinye zona ziba semaphaketheni nasezigujini ezimibalabala ezihambisana namakha asuke esetshenzisiwe.\n\t\t\t\t\t\t\nOkunye okuhlukile ngeKhuculula ukuthi ilungele wonke umuntu ekhaya. Iphephile ngisho nakubantwana abazelwe. Imikhiqizo yethu yakwaKhuculula ihlolwe ngodokotela abaphezulu besikhumba emazweni ahlukene ukuqinisekisa ukuthi ihambisana nazo zonke izinhlobo zesikhumba kanye nezimo ezihlukene zezulu. Konke okusetshenzisiwe ekukhiqizeni izinsipho zethu kuhlolisisiwe ukuthi akusilimazi isikhumba. Ngakho-ke, akukhathalekile ukuthi uhlala kuliphi izwe noma kuliphi ikhona lomhlaba. Ungayisebenzisa ukhululekile.\n\t\t\t\t\t\t\nIzinsipho zethu sezineminyaka eyishumi zikhona abantu bezisebenzisa. Ungambuza nodokotela wakho wesikhumba ngazo. Ungaya ku-web site yethu ufunde okushiwo ngabantu abayisebenzisayo imikhiqizo yethu. Kanti nawe uma usuyizamile singajabulela ukuthola ukuthi uyithole injani. Ungangena khona ku-web site yethu bese ugcwalisa imininingwane. Sizokujabulela ukuzwa ukuthi yiluphi uhlobo lwensipho yethu oluthanda kakhulu wena nomndeni wakho.",
181
+ "grade": "GCSE",
182
+ "category": "Reading comprehension"
183
+ },
184
+ {
185
+ "q": "Phinda ubhale lo musho. Ufake usonhlamvukazi nongqi ngokufanele.",
186
+ "a": "UNhloso udlala ikhilikithi epaki.",
187
+ "context": "uNhloso udlala ikhilikithi epaki",
188
+ "grade": "1",
189
+ "category": "Reading comprehension"
190
+ },
191
+ {
192
+ "q": "Isi-8 siphindwe kabili. ",
193
+ "a": "16",
194
+ "context": "",
195
+ "grade": "1",
196
+ "category": "Mathematics"
197
+ },
198
+ {
199
+ "q": "Ubani uPamella ngokwale ncwadi?",
200
+ "a": "Umngani kaTholakele",
201
+ "context": "UMSHADO\n\n“Kazi le mali yami iyobuyiswa ubani,nini?”\nAzibuze lombuzo uBheki angayitholi\nimpendulo.Akahlalanga kakhuli esikoleni\nwaphuthuma ukuyokhipha imali. Wabuya\nwazolinda uPamella.”Uma lemali ingabuyi\nisiyongena elobolweni,”\n\nEmva kwesikhashana nje atheleke uPamella. Ufika\nngemoto ebomvu.Athi ukwethuka uBheki.\nAkhumbule ukuthi uLindiwe naye wathathwa imoto\nebomvu.Abone uSifiso ephakamisa isandla\nebingelela uPamella.Imxake futhi leyo\nuBheki.Ubengazi ukuthi uPamella noSifiso\nbayazana.",
202
+ "grade": "11",
203
+ "category": "Reading comprehension"
204
+ },
205
+ {
206
+ "q": "Khipha ukuxhumana sigcino kule nkondlo",
207
+ "a": "umugqa 14 no 15",
208
+ "context": "KUNZIMA\n\nAsisakwazi ukukhuleka.\nSizikhiyela ezindlini.\nSizikhiyela ezimotweni.\nKwaze kwanzima!\nAsisakwazi ukuhamba ngokukhululeka.\nImini nobusuku sekuyefana.\nSihlushwa ebusuku,\nSihlushwa emine.\nKwaze kwanzima!\n\nKukhona lapho konakele khona.\nKukhona lapho kuphambene khona,\nInhlonipho kayisekho.\nInhlonipho iphelile.\nObaba baphelile, omama baphelile.\nIzinsizwa ziphelile, izintombi ziphelile.\nAbasele basele nemihuzuko.\nKwaze kwanzima!",
209
+ "grade": "8",
210
+ "category": "Reading comprehension"
211
+ },
212
+ {
213
+ "q": "Zicabange unguKhanyisile ugcwalisa leli fomu elilandelayo.\n\nImininingwane ngawe\n\nIsibongo:",
214
+ "a": "Mdletshe",
215
+ "context": "UKhanyisile Mdletshe ungumuntu ozithandayo izilwane ezifuywayo emakhaya ezifana nezinja, amakati nezinye. Usafunda isikole okwamanje kodwa uma eqeda ufisa ukuyofunda eNyuvesi yasePitoli lapho ezokwenza izifundo zokuba ngudokotela wezilwane. Uneminyaka eyi-16 ubudala futhi useselelwe ngunyaka owodwa ukuba aqede e-New Hanover High School lapho engumfundi khona. Inombolo yesikole ithi, -063 9 245 536. Ikheli lona lithi, 132 Chelmsford Road, Bulawayo.\n\t\t\t\t\t\t\nUKhanyisile uhlala nomama wakhe uSebenzile Mdletshe. Ubaba wakhe usebenza e-Zambia kanti uvame ukubuya emva kwezinyanga ezimbili. USebenzile uyintatheli yephephandaba. Inombolo yakhe yocingo ithi -004 020 1723 kanti uyatholakala nakuyo i-imeyili ethi: [email protected] uthinteka kalula ngocingo ngoba uhlale esemgwaqeni. Ikhaya likaKhanyisile likunombolo-23 Esigodini Road, Bulawayo. Inombolo yocingo ithi, -063 9 263 323.\n\t\t\t\t\t\t\nNjalo ngempelasonto uthanda ukuvakashela izindawo lapho kugcinwa izilwane ezidinga usizo. Uyathanda ukusiza lapho ngaphandle kokukhokhelwa. UKhanyisile ubone isikhangiso lapho kufuneka abantu abazosebenza ngezimpelasonto noma ebusuku esibhedlela esisha sezilwane. Lokhu kungaba yithuba elihle kakhulu kuye ngoba lokhu kuhambisana nezifundo afisa ukuzenza kanti futhi kuyinto athandayo ukuyenza.",
216
+ "grade": "GCSE",
217
+ "category": "Reading comprehension"
218
+ }
219
+ ]
zu_mc1_test.json ADDED
@@ -0,0 +1,374 @@
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1
+ [
2
+ {
3
+ "question": "Dweba umugq a osuka ekuq aleni komusho uze uyof ika esiphet hweni esif anele somusho.\n\nUSam uyagij ima: ",
4
+ "a": "bese ehlala phansi.",
5
+ "b": "bese ekhahlela ibhola.",
6
+ "c": "bese edla.",
7
+ "d": "",
8
+ "answerKey": "B",
9
+ "context": "",
10
+ "grade": 1,
11
+ "preamble": "",
12
+ "category": "Reading comprehension"
13
+ },
14
+ {
15
+ "question": "Sithini isihloko esifanele le ndaba?",
16
+ "a": "Ukudlala nabangane.",
17
+ "b": "Ukuzijabulisa ezu.",
18
+ "c": "Ukuzijabulisa epaki.",
19
+ "d": "",
20
+ "answerKey": "c",
21
+ "context": "Namuhla usuku lokuzalwa lukaNhloso lweminyaka eyisithupha. Usisi wakhe uSihle umthengele ibhethi njengesipho. Unesasasa lokusebenzisa ibhethi yakhe. UNhloso nomndeni wakhe baya epaki ngemoto. UNhloso ugqoka ikepisi uma edlala ikhilikithi. Ubaba umphosela ibhola. UNhloso ushaya ibhola ngebhethi bese egijima kakhulu. Umama noSihle bamshayela izandla. Umndeni wonke uthokozele ukuba sepaki.",
22
+ "grade": 1,
23
+ "preamble": "",
24
+ "category": "Reading comprehension"
25
+ },
26
+ {
27
+ "question": "Yisiphi isihloko esifanele le ndaba?",
28
+ "a": "Ipulazi lezinkukhu",
29
+ "b": "Ugandaganda owaphelelwa amabhuleki",
30
+ "c": "Ipulazi lezimvu",
31
+ "d": "Ipulazi lama-aphula",
32
+ "answerKey": "b",
33
+ "context": "UMnumzane noNkosikazi Shabangu babehlala epulazini nezingane zabo, uThoko noThemba. UNkosikazi Shabangu noThoko babhaka izinkwa nsuku zonke bahlanze izitebele. AbakwaMsibi, Tembe nabakwaZulu bathanda ukuvakashela abakwaShabangu. Izingane zazinakekela izinkukhu namadada. UMnumzane Shabangu wayebhekelela izinkomo nezimvu.\n\nNgolunye usuku umndeni wawuthokozela isidlo sephikhinikhi emini okwakuwushizi, amashibusi, namaqatha enyama yemvu. Ngaso leso sikhathi kwenzeka inhlekelele yengozi. Ugandaganda waphelelwa amabhuleki, wabonakala wehla kancane uqonde ezansi. Wezwakala uMnumzane Shabangu ememeza exwayisa umndeni wakhe. Wehla njalo ugandaganda ugingqika wayongena edamini. Umndeni wagijima emva kwawo, nawo wangena emanzini.\n\nUMnumzane Shabangu wabophela isipani sezinkabi ukuba sidonse ugandaganda. Umndeni wonke wajabula ngoba akekho owalimala.",
34
+ "grade": 2,
35
+ "preamble": "",
36
+ "category": "Reading comprehension"
37
+ },
38
+ {
39
+ "question": "Kungani ubaba noThemba bathatha inethi? ",
40
+ "a": "bahambe ngebhasi.",
41
+ "b": "bahambe ngetekisi.",
42
+ "c": "bose izinhlanzi.",
43
+ "d": "badobe izinhlanzi.",
44
+ "answerKey": "d",
45
+ "context": "Umama, ubaba, uJabu kanye noThemba baya edamini. Ubaba noThemba bathatha udobo nenethi kokudoba izinhlanzi. Ubaba noThemba bamanziswa yinethi bedoba.\n\nUmama noJabu bazifaka esitsheni izinhlanzi ezidotshiwe. Ubaba ubasa umlilo. Ubaba wosa izinhlanzi. UThemba noJabu bayazijabulela izinhlanzi. Bazijabulisa bonke edamini.",
46
+ "grade": 1,
47
+ "preamble": "",
48
+ "category": "Reading comprehension"
49
+ },
50
+ {
51
+ "question": "Khombisa ukulandelana kwezigamelo endabeni kule misho engezansi. Landelanisa ngezinamba kusuka kweyoku-1 kuya kweye-4.",
52
+ "a": "Wat hola izicat hulo ezint sha zokudlala ibhola lezinyawo.",
53
+ "b": "Umdlalo waqala ngo-9 nqo ezimpondweni.",
54
+ "c": "Wat hola umklomelo wekhet helo.",
55
+ "d": "USipho w akor a amagoli amat hat hu.",
56
+ "answerKey": "A) Wathola izicathulo ezintsha zokudlala ibhola lezinyawo - 4\nB) Umdlalo waqala ngo-9 nqo ezimpondweni - 1\nC) Wathola umklomelo wekhethelo - 3\nD) USipho wakora amagoli amathathu - 2 \n\nQaphela: Imaki elilodwa lokulandelanisa ngokufanele kwezigameko. Awikho uhhafu.wemaki",
57
+ "context": "",
58
+ "grade": 2,
59
+ "preamble": "",
60
+ "category": "Reading comprehension"
61
+ },
62
+ {
63
+ "question": "Dwebela impendulo ef anele.\n(UJ ohn , USipho, UTom, UThemba ) wakor a amagoli amat hat hu.",
64
+ "a": "UJohn",
65
+ "b": "USipho",
66
+ "c": "UTom",
67
+ "d": "UThemba",
68
+ "answerKey": "B",
69
+ "context": "",
70
+ "grade": 2,
71
+ "preamble": "",
72
+ "category": "Reading comprehension"
73
+ },
74
+ {
75
+ "question": "Yiluphi uphawu olungenza lo musho wezinombolo ube yiqiniso? 15 _ 3 = 18",
76
+ "a": "÷",
77
+ "b": "×",
78
+ "c": "+",
79
+ "d": "-",
80
+ "answerKey": "c",
81
+ "context": "",
82
+ "grade": 2,
83
+ "preamble": "",
84
+ "category": "Maths"
85
+ },
86
+ {
87
+ "question": "Ngiyat handa ... indaba encwadini.",
88
+ "a": "ukuf ihla",
89
+ "b": "ukuf unda",
90
+ "c": "ukuf anda",
91
+ "d": "ukuf unba",
92
+ "answerKey": "B",
93
+ "context": "",
94
+ "grade": 3,
95
+ "preamble": "",
96
+ "category": "Reading comprehension"
97
+ },
98
+ {
99
+ "question": "Yiliphi igama elinomsindo of ana noka “phuphu” kulana?",
100
+ "a": "Impuphu",
101
+ "b": "iphaphu",
102
+ "c": "popo",
103
+ "d": "mpompi",
104
+ "answerKey": "B",
105
+ "context": "",
106
+ "grade": 3,
107
+ "preamble": "",
108
+ "category": "Reading comprehension"
109
+ },
110
+ {
111
+ "question": "Yiliphi igama elikhomba ubuningi begama elithi ‘ingane’?",
112
+ "a": "amangane",
113
+ "b": "abangane",
114
+ "c": "izingane",
115
+ "d": "izingono",
116
+ "answerKey": "c",
117
+ "context": "",
118
+ "grade": 3,
119
+ "preamble": "",
120
+ "category": "Reading comprehension"
121
+ },
122
+ {
123
+ "question": "Simbiza ngokut hini umunt u obhaka amakhekhe?",
124
+ "a": "Iphoyisa.",
125
+ "b": "Uthisha.",
126
+ "c": "Unesi.",
127
+ "d": "Umbhaki",
128
+ "answerKey": "D",
129
+ "context": "",
130
+ "grade": 3,
131
+ "preamble": "",
132
+ "category": "Reading comprehension"
133
+ },
134
+ {
135
+ "question": "Kokelezela uhlamvu olunempendulo ef anele. USam une...",
136
+ "a": "mbhede",
137
+ "b": "bhasi",
138
+ "c": "bhola",
139
+ "d": "bhuku",
140
+ "answerKey": "C",
141
+ "context": "",
142
+ "grade": 1,
143
+ "preamble": "",
144
+ "category": "Reading comprehension"
145
+ },
146
+ {
147
+ "question": "Umsebenzi uwenze encwadini yakhe ngobukhulu ...",
148
+ "a": "ubudlabha",
149
+ "b": "ubudlobha",
150
+ "c": "ubudlebhu",
151
+ "d": "ubudlala",
152
+ "answerKey": "A",
153
+ "context": "",
154
+ "grade": 3,
155
+ "preamble": "",
156
+ "category": "Reading comprehension"
157
+ },
158
+ {
159
+ "question": "Kokelezela uhlamvu olunempendulo ef anele. Ubani ohlezi?",
160
+ "a": "Ubaba noSam.",
161
+ "b": "UMangobe noSam.",
162
+ "c": "UMangobe nobaba.",
163
+ "d": "USam nobaba.",
164
+ "answerKey": "B",
165
+ "context": "",
166
+ "grade": 1,
167
+ "preamble": "",
168
+ "category": "Reading comprehension"
169
+ },
170
+ {
171
+ "question": "Kungani uNhloso egqoka ikepisi lakhe?",
172
+ "a": "Ukuzithokozisa.",
173
+ "b": "Ukudlala ikhilikithi.",
174
+ "c": "Ukuphosa ibhola.",
175
+ "d": "Ukugijima epaki.",
176
+ "answerKey": "b",
177
+ "context": "Namuhla usuku lokuzalwa lukaNhloso lweminyaka eyisithupha. Usisi wakhe uSihle umthengele ibhethi njengesipho. Unesasasa lokusebenzisa ibhethi yakhe. UNhloso nomndeni wakhe baya epaki ngemoto. UNhloso ugqoka ikepisi uma edlala ikhilikithi. Ubaba umphosela ibhola. UNhloso ushaya ibhola ngebhethi bese egijima kakhulu. Umama noSihle bamshayela izandla. Umndeni wonke uthokozele ukuba sepaki.",
178
+ "grade": 1,
179
+ "preamble": "",
180
+ "category": "Reading comprehension"
181
+ },
182
+ {
183
+ "question": "Isisindo sephakethe lamaship’si singakalwa ngama ...",
184
+ "a": "milimitha.",
185
+ "b": "gremu.",
186
+ "c": "",
187
+ "d": "",
188
+ "answerKey": "b",
189
+ "context": "",
190
+ "grade": 3,
191
+ "preamble": "",
192
+ "category": "Maths"
193
+ },
194
+ {
195
+ "question": "UMandela wayengumengameli waliphi ilizwe?",
196
+ "a": "Ningizimu Amerika",
197
+ "b": "Ningizimu Afrika",
198
+ "c": "Ningizimu Arabia",
199
+ "d": "Ningizimu Asia",
200
+ "answerKey": "b",
201
+ "context": "",
202
+ "grade": 3,
203
+ "preamble": "",
204
+ "category": "Reading comprehension"
205
+ },
206
+ {
207
+ "question": "Kokelezela uhlamvu olunempendulo ef anele.\nUThemba ... kaSipho",
208
+ "a": "umzala",
209
+ "b": "umngane",
210
+ "c": "ubhuti",
211
+ "d": "ubaba",
212
+ "answerKey": "C",
213
+ "context": "",
214
+ "grade": 2,
215
+ "preamble": "",
216
+ "category": "Reading comprehension"
217
+ },
218
+ {
219
+ "question": "Bazowadayisa nini abaf undi amakhekhe?",
220
+ "a": "ngaphambi kwesikole",
221
+ "b": "emva kwesikole",
222
+ "c": "ngekhefu",
223
+ "d": "ngesikhathise -Art",
224
+ "answerKey": "C",
225
+ "context": "",
226
+ "grade": 3,
227
+ "preamble": "",
228
+ "category": "Reading comprehension"
229
+ },
230
+ {
231
+ "question": "Ubaba ugcwalisa imot o yakhe ngo ... uma eya eholidini.",
232
+ "a": "Glu",
233
+ "b": "qiniso",
234
+ "c": "phet hiloli",
235
+ "d": "pharaf ini",
236
+ "answerKey": "C",
237
+ "context": "",
238
+ "grade": 3,
239
+ "preamble": "",
240
+ "category": "Reading comprehension"
241
+ },
242
+ {
243
+ "question": "Isonto elilodwa lilingana nezinsuku ezi ...",
244
+ "a": "5",
245
+ "b": "7",
246
+ "c": "2",
247
+ "d": "31",
248
+ "answerKey": "b",
249
+ "context": "",
250
+ "grade": 3,
251
+ "preamble": "",
252
+ "category": "Maths"
253
+ },
254
+ {
255
+ "question": "Dwebela igama elinomqondo of ana naleli elit hi ukuj abula.",
256
+ "a": "ukudumala",
257
+ "b": "ukuthokoza",
258
+ "c": "ukungaj abuli",
259
+ "d": "ukusangana",
260
+ "answerKey": "B",
261
+ "context": "",
262
+ "grade": 2,
263
+ "preamble": "",
264
+ "category": "Reading comprehension"
265
+ },
266
+ {
267
+ "question": "Kokelezela uhlamvu olunempendulo ef anele.\nUmama wakhe wamt hengela izicat hulo ezint sha zebhola\nlezinyawo ngoba ...",
268
+ "a": "wayemdala.",
269
+ "b": "Wayeziqhenya ngaye.",
270
+ "c": "Kwakulusuku lwakhe lokuzalwa.",
271
+ "d": "walicela.",
272
+ "answerKey": "B",
273
+ "context": "",
274
+ "grade": 2,
275
+ "preamble": "",
276
+ "category": "Reading comprehension"
277
+ },
278
+ {
279
+ "question": "Abafana belusa izi.....",
280
+ "a": "-khomo.",
281
+ "b": "-nkomo.",
282
+ "c": "-klomo.",
283
+ "d": "-mkomo.",
284
+ "answerKey": "b",
285
+ "context": "",
286
+ "grade": 2,
287
+ "preamble": "",
288
+ "category": "Reading comprehension"
289
+ },
290
+ {
291
+ "question": "Dwebela impendulo ef anele.\nBabuyela ekhaya (ngesikhat hi, ngaphambi, ngemuva) kwesikhat hi sokudla kwasemini.",
292
+ "a": "ngesikhat hi",
293
+ "b": "ngaphambi",
294
+ "c": "ngemuva",
295
+ "d": "",
296
+ "answerKey": "C",
297
+ "context": "",
298
+ "grade": 2,
299
+ "preamble": "",
300
+ "category": "Reading comprehension"
301
+ },
302
+ {
303
+ "question": "Ngaphambi kokuf aka ikhekhe kuhhavini kumele ngi ...",
304
+ "a": "Ngikolobhe phansi.",
305
+ "b": "Ngiwashe izingubo.",
306
+ "c": "Ngibase uhhavini.",
307
+ "d": "Ngicime uhhavini.",
308
+ "answerKey": "C",
309
+ "context": "",
310
+ "grade": 3,
311
+ "preamble": "",
312
+ "category": "Reading comprehension"
313
+ },
314
+ {
315
+ "question": "I zolo ngi ........................ ibhayisikili lami.",
316
+ "a": "gibele",
317
+ "b": "phushe",
318
+ "c": "ngigibele",
319
+ "d": "",
320
+ "answerKey": "c",
321
+ "context": "",
322
+ "grade": 3,
323
+ "preamble": "",
324
+ "category": "Reading comprehension"
325
+ },
326
+ {
327
+ "question": "Amakhekhe azodayiswa ngolwesingaki?",
328
+ "a": "Msombuluko",
329
+ "b": "Lwesithathu",
330
+ "c": "Lwesine",
331
+ "d": "Lwesihlanu",
332
+ "answerKey": "d",
333
+ "context": "",
334
+ "grade": 3,
335
+ "preamble": "",
336
+ "category": "Reading comprehension"
337
+ },
338
+ {
339
+ "question": "Kokelezela uhlamvu olunempendulo ef anele.\nQedela lo musho.\nUmama kaSipho waziq henya ngaye ngoba waye....................ovelele.",
340
+ "a": "ngumdlali wer abhi.",
341
+ "b": "ngumdlali wet henisi.",
342
+ "c": "ngumdlali webhola lezinyawo.",
343
+ "d": "ngumdlali wekhr ikhet hi.",
344
+ "answerKey": "C",
345
+ "context": "",
346
+ "grade": 2,
347
+ "preamble": "",
348
+ "category": "Reading comprehension"
349
+ },
350
+ {
351
+ "question": "Kokelezela uhlamvu olunempendulo ef anele.\nKune ... eziningi ef amu.",
352
+ "a": "mashibusi",
353
+ "b": "zimvu",
354
+ "c": "mamvu",
355
+ "d": "zomvu",
356
+ "answerKey": "B",
357
+ "context": "",
358
+ "grade": 3,
359
+ "preamble": "",
360
+ "category": "Reading comprehension"
361
+ },
362
+ {
363
+ "question": "kokelezela igama elisho umqondo ophikisana naleli elit hi ubude.",
364
+ "a": "enkulu",
365
+ "b": "encane",
366
+ "c": "ephakeme",
367
+ "d": "emfushane",
368
+ "answerKey": "D",
369
+ "context": "",
370
+ "grade": 2,
371
+ "preamble": "",
372
+ "category": "Reading comprehension"
373
+ }
374
+ ]
zu_mc1_train.json ADDED
@@ -0,0 +1,386 @@
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1
+ [
2
+ {
3
+ "question": "Yiliphi igama elimomsindo ongahambisana neminye kulana angezansi.",
4
+ "a": "ushoki",
5
+ "b": "ishoba",
6
+ "c": "intshebe",
7
+ "d": "ushaka",
8
+ "answerKey": "D",
9
+ "context": "",
10
+ "grade": 3,
11
+ "preamble": "",
12
+ "category": "Reading comprehension"
13
+ },
14
+ {
15
+ "question": "Isihloko esifanele le ndaba esithi:",
16
+ "a": "Usuku epulazini",
17
+ "b": "Usuku ezu",
18
+ "c": "Usuku edamini",
19
+ "d": "",
20
+ "answerKey": "c",
21
+ "context": "Umama, ubaba, uJabu kanye noThemba baya edamini. Ubaba noThemba bathatha udobo nenethi kokudoba izinhlanzi. Ubaba noThemba bamanziswa yinethi bedoba.\n\nUmama noJabu bazifaka esitsheni izinhlanzi ezidotshiwe. Ubaba ubasa umlilo. Ubaba wosa izinhlanzi. UThemba noJabu bayazijabulela izinhlanzi. Bazijabulisa bonke edamini.",
22
+ "grade": 1,
23
+ "preamble": "",
24
+ "category": "Reading comprehension"
25
+ },
26
+ {
27
+ "question": "Dwebela elisho ukwesaba.",
28
+ "a": "ukudumala",
29
+ "b": "ukudinwa",
30
+ "c": "ukungenami",
31
+ "d": "uvalo",
32
+ "answerKey": "D",
33
+ "context": "",
34
+ "grade": 2,
35
+ "preamble": "",
36
+ "category": "Reading comprehension"
37
+ },
38
+ {
39
+ "question": "Kokelezela uhlamvu oluseduze kwempendulo efanele. Ngabe umqeqeshi webhola lezinyawo ushayani?",
40
+ "a": "impilo.",
41
+ "b": "impompi.",
42
+ "c": "impempe.",
43
+ "d": "impuphu.",
44
+ "answerKey": "c",
45
+ "context": "",
46
+ "grade": 2,
47
+ "preamble": "",
48
+ "category": "Reading comprehension"
49
+ },
50
+ {
51
+ "question": "Dweba umugqa uqondanise isimo negama elifanele.",
52
+ "a": "unxantathu",
53
+ "b": "indilinga",
54
+ "c": "unxande",
55
+ "d": "",
56
+ "answerKey": "b",
57
+ "context": "",
58
+ "grade": 1,
59
+ "preamble": "",
60
+ "category": "Maths"
61
+ },
62
+ {
63
+ "question": "Yimuphi umusho wezinombolo onempendulo efanele?",
64
+ "a": "21 - 12 = 33",
65
+ "b": "43 - 12 = 33",
66
+ "c": "21 + 22 = 33",
67
+ "d": "21 + 12 = 33",
68
+ "answerKey": "d",
69
+ "context": "",
70
+ "grade": 2,
71
+ "preamble": "",
72
+ "category": "Maths"
73
+ },
74
+ {
75
+ "question": "Kokelez ela uhlamvu olunempendulo ef anele. Ngabona ... ibhubesi ekhay a lez ilw ane",
76
+ "a": "elikhulu",
77
+ "b": "gona",
78
+ "c": "hleka",
79
+ "d": "elikhala",
80
+ "answerKey": "C",
81
+ "context": "",
82
+ "grade": 3,
83
+ "preamble": "",
84
+ "category": "Reading comprehension"
85
+ },
86
+ {
87
+ "question": "Kungani babejabule bonke? Babejabule bonke ngoba ...",
88
+ "a": "umndeni wangena emanzini.",
89
+ "b": "akekho owalimala emndenini.",
90
+ "c": "ugandaganda wangena edamini.",
91
+ "d": "uThemba noThoko bagijima belandela.",
92
+ "answerKey": "b",
93
+ "context": "UMnumzane noNkosikazi Shabangu babehlala epulazini nezingane zabo, uThoko noThemba. UNkosikazi Shabangu noThoko babhaka izinkwa nsuku zonke bahlanze izitebele. AbakwaMsibi, Tembe nabakwaZulu bathanda ukuvakashela abakwaShabangu. Izingane zazinakekela izinkukhu namadada. UMnumzane Shabangu wayebhekelela izinkomo nezimvu.\n\nNgolunye usuku umndeni wawuthokozela isidlo sephikhinikhi emini okwakuwushizi, amashibusi, namaqatha enyama yemvu. Ngaso leso sikhathi kwenzeka inhlekelele yengozi. Ugandaganda waphelelwa amabhuleki, wabonakala wehla kancane uqonde ezansi. Wezwakala uMnumzane Shabangu ememeza exwayisa umndeni wakhe. Wehla njalo ugandaganda ugingqika wayongena edamini. Umndeni wagijima emva kwawo, nawo wangena emanzini.\n\nUMnumzane Shabangu wabophela isipani sezinkabi ukuba sidonse ugandaganda. Umndeni wonke wajabula ngoba akekho owalimala.",
94
+ "grade": 2,
95
+ "preamble": "",
96
+ "category": "Reading comprehension"
97
+ },
98
+ {
99
+ "question": "Ingabe le phikhinikhi ..?",
100
+ "a": "ezakho",
101
+ "b": "esami",
102
+ "c": "ezethu",
103
+ "d": "eyakho",
104
+ "answerKey": "d",
105
+ "context": "",
106
+ "grade": 2,
107
+ "preamble": "",
108
+ "category": "Reading comprehension"
109
+ },
110
+ {
111
+ "question": "Faka lolu phawu (x) ebhokisini elinebinzana lamagama ukwenza isibalo sibe yiqiniso. 143 _ 134",
112
+ "a": "lilingana ne",
113
+ "b": "likhulu kune",
114
+ "c": "lincane kune",
115
+ "d": "",
116
+ "answerKey": "c",
117
+ "context": "",
118
+ "grade": 2,
119
+ "preamble": "",
120
+ "category": "Maths"
121
+ },
122
+ {
123
+ "question": "Khet ha impendulo ef anele. Kokelezela uhlamvu olunempendulo ef anele.\nKuna ...abahlanu abaphuza itiye.",
124
+ "a": "besif azini",
125
+ "b": "besif azene",
126
+ "c": "besif azane",
127
+ "d": "besif ezone",
128
+ "answerKey": "C",
129
+ "context": "",
130
+ "grade": 3,
131
+ "preamble": "",
132
+ "category": "Reading comprehension"
133
+ },
134
+ {
135
+ "question": "Kokelezela uhlamvu oluseduze kwempendulo efanele.\nNgigqoka ... uma ngiyodlala ikhilikithi.",
136
+ "a": "isigqulo.",
137
+ "b": "isigqoko.",
138
+ "c": "isigqiki.",
139
+ "d": "isigqala.",
140
+ "answerKey": "b",
141
+ "context": "",
142
+ "grade": 2,
143
+ "preamble": "",
144
+ "category": "Reading comprehension"
145
+ },
146
+ {
147
+ "question": "Bhala imisho emi- 3 (1 iphar agr af u) usebenzise lezi zimpawu zokubhala:",
148
+ "a": "ikhef ana",
149
+ "b": "usonhlamvukazi",
150
+ "c": "umbabazi",
151
+ "d": "ungqi",
152
+ "answerKey": "Thatha noma iyiphi impendulo efanele.",
153
+ "context": "",
154
+ "grade": 3,
155
+ "preamble": "",
156
+ "category": "Reading comprehension"
157
+ },
158
+ {
159
+ "question": "Yiluphi uhlamvu umbhaki okumele aluf aka ekhekheni?",
160
+ "a": "D",
161
+ "b": "B",
162
+ "c": "P",
163
+ "d": "T",
164
+ "answerKey": "B",
165
+ "context": "",
166
+ "grade": 3,
167
+ "preamble": "",
168
+ "category": "Reading comprehension"
169
+ },
170
+ {
171
+ "question": "Iliphi igama elisho okufanayo nelithi wethukile?",
172
+ "a": "ujabhile",
173
+ "b": "uthukuthele",
174
+ "c": "uyesaba",
175
+ "d": "ujabule",
176
+ "answerKey": "c",
177
+ "context": "",
178
+ "grade": 2,
179
+ "preamble": "",
180
+ "category": "Reading comprehension"
181
+ },
182
+ {
183
+ "question": "Kokelezela u-Yebo noma Cha.\nUSam ugq oke isikhindi.",
184
+ "a": "Yebo",
185
+ "b": "C ha",
186
+ "c": "",
187
+ "d": "",
188
+ "answerKey": "A",
189
+ "context": "",
190
+ "grade": 1,
191
+ "preamble": "",
192
+ "category": "Reading comprehension"
193
+ },
194
+ {
195
+ "question": "Ngiyat handa ukuphuza ... .",
196
+ "a": "itiye",
197
+ "b": "itayi",
198
+ "c": "itoyi",
199
+ "d": "itete",
200
+ "answerKey": "A",
201
+ "context": "",
202
+ "grade": 3,
203
+ "preamble": "",
204
+ "category": "Reading comprehension"
205
+ },
206
+ {
207
+ "question": "Umthamo webhodlela ungakalwa ngama ...",
208
+ "a": "sentimitha.",
209
+ "b": "litha.",
210
+ "c": "",
211
+ "d": "",
212
+ "answerKey": "b",
213
+ "context": "",
214
+ "grade": 3,
215
+ "preamble": "",
216
+ "category": "Maths"
217
+ },
218
+ {
219
+ "question": "Kokelezela uhlamvu olunempendulo ef anele. Ubaba noSam...",
220
+ "a": "bay adlala",
221
+ "b": "bay adla",
222
+ "c": "bayaf unda",
223
+ "d": "bay alala",
224
+ "answerKey": "C",
225
+ "context": "",
226
+ "grade": 1,
227
+ "preamble": "",
228
+ "category": "Reading comprehension"
229
+ },
230
+ {
231
+ "question": "Kokelezela igama ukuze uqedele lo musho ongezansi.\nI zingane zit handa:",
232
+ "a": "ukudlala",
233
+ "b": "ukuhlala",
234
+ "c": "",
235
+ "d": "",
236
+ "answerKey": "A",
237
+ "context": "",
238
+ "grade": 1,
239
+ "preamble": "",
240
+ "category": "Reading comprehension"
241
+ },
242
+ {
243
+ "question": "Kokelezela ubungako benani ledijithi edwetshelwe: 79",
244
+ "a": "90",
245
+ "b": "7",
246
+ "c": "70",
247
+ "d": "",
248
+ "answerKey": "c",
249
+ "context": "",
250
+ "grade": 2,
251
+ "preamble": "",
252
+ "category": "Maths"
253
+ },
254
+ {
255
+ "question": "Ugandaganda wehla kancane uqonde ezansi ngoba ... ",
256
+ "a": "amasondo ayemancane.",
257
+ "b": "ugandaganda wawusinda.",
258
+ "c": "waphelelwa amabhuleki.",
259
+ "d": "amasondo ayemakhulu.",
260
+ "answerKey": "c",
261
+ "context": "UMnumzane noNkosikazi Shabangu babehlala epulazini nezingane zabo, uThoko noThemba. UNkosikazi Shabangu noThoko babhaka izinkwa nsuku zonke bahlanze izitebele. AbakwaMsibi, Tembe nabakwaZulu bathanda ukuvakashela abakwaShabangu. Izingane zazinakekela izinkukhu namadada. UMnumzane Shabangu wayebhekelela izinkomo nezimvu.\n\nNgolunye usuku umndeni wawuthokozela isidlo sephikhinikhi emini okwakuwushizi, amashibusi, namaqatha enyama yemvu. Ngaso leso sikhathi kwenzeka inhlekelele yengozi. Ugandaganda waphelelwa amabhuleki, wabonakala wehla kancane uqonde ezansi. Wezwakala uMnumzane Shabangu ememeza exwayisa umndeni wakhe. Wehla njalo ugandaganda ugingqika wayongena edamini. Umndeni wagijima emva kwawo, nawo wangena emanzini.\n\nUMnumzane Shabangu wabophela isipani sezinkabi ukuba sidonse ugandaganda. Umndeni wonke wajabula ngoba akekho owalimala.",
262
+ "grade": 2,
263
+ "preamble": "",
264
+ "category": "Reading comprehension"
265
+ },
266
+ {
267
+ "question": "Kokelezela uhlamvu olunempendulo ef anele emshweni olandelayo. USam ut handa ukudlala ...",
268
+ "a": "ihokhi",
269
+ "b": "ingq at hu",
270
+ "c": "inet hibholi",
271
+ "d": "ibhola lezinyawo",
272
+ "answerKey": "D",
273
+ "context": "",
274
+ "grade": 1,
275
+ "preamble": "",
276
+ "category": "Reading comprehension"
277
+ },
278
+ {
279
+ "question": "Kokelez ela uhlamvu olunempendulo ef anele.\nNamuhla ngiya esikoleni. kodw a\rI zolo ... esikoleni.",
280
+ "a": "ngangiya",
281
+ "b": "ngaya",
282
+ "c": "ngiye",
283
+ "d": "ngiya",
284
+ "answerKey": "C",
285
+ "context": "",
286
+ "grade": 3,
287
+ "preamble": "",
288
+ "category": "Reading comprehension"
289
+ },
290
+ {
291
+ "question": "Ubani owayenezingane ezimbili?",
292
+ "a": "UMnumzane noNkosikazi Shabangu",
293
+ "b": "UMnumzane noNkosikazi Sibisi",
294
+ "c": "UMnumzane noNkosikazi Maphanga",
295
+ "d": "UMnumzane noNkosikazi Ntuli",
296
+ "answerKey": "a",
297
+ "context": "UMnumzane noNkosikazi Shabangu babehlala epulazini nezingane zabo, uThoko noThemba. UNkosikazi Shabangu noThoko babhaka izinkwa nsuku zonke bahlanze izitebele. AbakwaMsibi, Tembe nabakwaZulu bathanda ukuvakashela abakwaShabangu. Izingane zazinakekela izinkukhu namadada. UMnumzane Shabangu wayebhekelela izinkomo nezimvu.\n\nNgolunye usuku umndeni wawuthokozela isidlo sephikhinikhi emini okwakuwushizi, amashibusi, namaqatha enyama yemvu. Ngaso leso sikhathi kwenzeka inhlekelele yengozi. Ugandaganda waphelelwa amabhuleki, wabonakala wehla kancane uqonde ezansi. Wezwakala uMnumzane Shabangu ememeza exwayisa umndeni wakhe. Wehla njalo ugandaganda ugingqika wayongena edamini. Umndeni wagijima emva kwawo, nawo wangena emanzini.\n\nUMnumzane Shabangu wabophela isipani sezinkabi ukuba sidonse ugandaganda. Umndeni wonke wajabula ngoba akekho owalimala.",
298
+ "grade": 2,
299
+ "preamble": "",
300
+ "category": "Reading comprehension"
301
+ },
302
+ {
303
+ "question": "Umbhaki ulibhakela bani ikhekhe?",
304
+ "a": "Yena.",
305
+ "b": "Udadew et hu.",
306
+ "c": "Yena nengane.",
307
+ "d": "Um am a nobaba.",
308
+ "answerKey": "C",
309
+ "context": "",
310
+ "grade": 3,
311
+ "preamble": "",
312
+ "category": "Reading comprehension"
313
+ },
314
+ {
315
+ "question": "Umunt u obhala incwadi kut hiwa ngu ...",
316
+ "a": "mbali.",
317
+ "b": "mbhali.",
318
+ "c": "mbheli.",
319
+ "d": "mbholi.",
320
+ "answerKey": "B",
321
+ "context": "",
322
+ "grade": 3,
323
+ "preamble": "",
324
+ "category": "Reading comprehension"
325
+ },
326
+ {
327
+ "question": "Ngigqoka ... uma ngiyodlala ikhilikithi.",
328
+ "a": "isigqulo",
329
+ "b": "isigqoko",
330
+ "c": "isigqiki",
331
+ "d": "isigqala.",
332
+ "answerKey": "b",
333
+ "context": "",
334
+ "grade": 1,
335
+ "preamble": "",
336
+ "category": "Reading comprehension"
337
+ },
338
+ {
339
+ "question": "Ubani umlingiswa osemqoka endabeni?",
340
+ "a": "UNosekeni Mandela",
341
+ "b": "UNelson Mandela",
342
+ "c": "UGadla Mandela",
343
+ "d": "UBaliwe Mandela",
344
+ "answerKey": "b",
345
+ "context": "",
346
+ "grade": 3,
347
+ "preamble": "",
348
+ "category": "Reading comprehension"
349
+ },
350
+ {
351
+ "question": "Phinda kabili i-147.",
352
+ "a": "184",
353
+ "b": "248",
354
+ "c": "294",
355
+ "d": "287",
356
+ "answerKey": "c",
357
+ "context": "",
358
+ "grade": 3,
359
+ "preamble": "",
360
+ "category": "Maths"
361
+ },
362
+ {
363
+ "question": "Kuqoqelwa izint andane ezibangwe ingculazi.",
364
+ "a": "Imali",
365
+ "b": "Izicat hulo",
366
+ "c": "Izingubo zokulala",
367
+ "d": "Ukudla",
368
+ "answerKey": "A",
369
+ "context": "",
370
+ "grade": 3,
371
+ "preamble": "",
372
+ "category": "Reading comprehension"
373
+ },
374
+ {
375
+ "question": "Kokelezela impendulo ef anele. Ubaba noSam:",
376
+ "a": "balele",
377
+ "b": "bamile",
378
+ "c": "",
379
+ "d": "",
380
+ "answerKey": "B",
381
+ "context": "",
382
+ "grade": 1,
383
+ "preamble": "",
384
+ "category": "Reading comprehension"
385
+ }
386
+ ]
zu_mc1_val.json ADDED
@@ -0,0 +1,74 @@
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1
+ [
2
+ {
3
+ "question": "Sondezela i-16 liye e-10 eliseduze.",
4
+ "a": "15",
5
+ "b": "20",
6
+ "c": "10",
7
+ "d": "16",
8
+ "answerKey": "b",
9
+ "context": "",
10
+ "grade": 3,
11
+ "preamble": "",
12
+ "category": "Maths"
13
+ },
14
+ {
15
+ "question": "Hlakaza ama-621 abe ngamakhulu, amashumi nemivo.",
16
+ "a": "600 + 20 + 6",
17
+ "b": "600 + 20 + 0",
18
+ "c": "600 + 2 + 10",
19
+ "d": "600 + 20 + 1",
20
+ "answerKey": "d",
21
+ "context": "",
22
+ "grade": 3,
23
+ "preamble": "",
24
+ "category": "Maths"
25
+ },
26
+ {
27
+ "question": "Faka lolu phawu X ebhokisini elimpendulo ef anele.",
28
+ "a": "USam uyaf unda",
29
+ "b": "USam uhlezi",
30
+ "c": "",
31
+ "d": "",
32
+ "answerKey": "B",
33
+ "context": "",
34
+ "grade": 1,
35
+ "preamble": "",
36
+ "category": "Reading comprehension"
37
+ },
38
+ {
39
+ "question": "Umama ubhaka ...nkwa.",
40
+ "a": "umu-nkwa",
41
+ "b": "ulu-nkwa",
42
+ "c": "isi-nkwa",
43
+ "d": "aba-nkwa",
44
+ "answerKey": "c",
45
+ "context": "",
46
+ "grade": 2,
47
+ "preamble": "",
48
+ "category": "Reading comprehension"
49
+ },
50
+ {
51
+ "question": "Phinda kabili i-16.",
52
+ "a": "26",
53
+ "b": "32",
54
+ "c": "18",
55
+ "d": "22",
56
+ "answerKey": "b",
57
+ "context": "",
58
+ "grade": 2,
59
+ "preamble": "",
60
+ "category": "Maths"
61
+ },
62
+ {
63
+ "question": "Khet ha impendulo ef anele ngokuf aka lolu phawu (X).\nUSipho w akor a amagoli (amaningi/ amancane) kunakaJ ohn.",
64
+ "a": "amaningi",
65
+ "b": "amancane",
66
+ "c": "",
67
+ "d": "",
68
+ "answerKey": "A",
69
+ "context": "",
70
+ "grade": 2,
71
+ "preamble": "",
72
+ "category": "Reading comprehension"
73
+ }
74
+ ]